Section 3.0 noise vibration backup 7

3.0 NOISE
Overview
Noise is among the most significant issues
for communities located near mining
projects. The growth in public awareness
and expectations about environmental
performance has led mining companies to
focus their attention on the management and
mitigation of potential impacts.
Noise can interfere with day-to-day activities,
particularly relaxing at home in the evening
and trying to sleep at night. Noise from the
resources sector is a common source of
community concern, because operational
noise can be generated on a continuous
basis. Large mines plan to operate 24 hours
per day, seven days per week, and a mine
may operate for many years. As the mine
develops over a wide area, different
receivers are affected at different stages of
the mine life.
Although quarries may not operate
continuously throughout the night, they may
prefer to commence loading at sunrise and
work into the evening. They are also often
located much closer to residences than are
mine sites. Ancillary processes, such as
transport of product by road, rail or ship,
including port operations, also generate their
own unique noise impacts.
While site noise at source, or even at the site
boundary, is generally well understood and
is within the control of the mine,
understanding the likelihood of complaint is
far more complex, for two key reasons:
Changes in meteorological conditions can
result in significant daily fluctuations in noise
levels at receivers (for identical on-site
operations). This is primarily a factor of wind
direction and prevalence of temperature
inversions.
Sensitivity to noise can vary significantly
from person to person, and carries a degree
of subjectivity.
In other words, what happened yesterday is
no indication of what will happen today, and
the fact that one resident is happy does not
mean that their neighbour is-or that the
person to whom they sell their house will be.
Whether the mine or the resident was „there
first‟ has little relevance in whether the noise
is judged offensive, and if a newly-arrived
resident is dissatisfied the mine could be
considered to be in breach of its approval
conditions.

3.0 ДУУ ЧИМЭЭ
Тойм
Уурхайн төслийн ойролцоо амьдардаг нутгийн
иргэдийн хувьд дуу чимээ нь хамгийн том тулгамдсан
асуудлуудын нэг болоод байна. Байгаль орчинд
явуулж байгаа уул уурхайн компаниудын үйл
ажиллагааны талаарх олон нийтийн мэдлэг улам бүр
өсөхийн хэрээр уул уурхайн компаниуд өөрсдийн
менежмент болон учирч болох сөрөг үр дагаврууд
дээр илүү анхаарал тавьж эхлэх болсон байна.
Дуу чимээ нь өдөр тутмын үйл ажиллагаанд ялангуяа
үдэш гэртээ амрах, шөнө унтахад саад учруулдаг. Уул
уурхайн салбарын дуу чимээ нь нутгийн иргэдэд
тулгардаг түгээмэл асуудал юм. Учир нь уул уурхайн
үйл ажиллагаа явуулснаас үүдэн гарч байгаа дуу
чимээ байнгын зогсолтгүй үргэлжилсээр байдаг.
Томоохон уурхайнууд хоногийн 24 цаг, цаашлаад
долоо хоног, олон жилээр тасралтгүй үйл
ажиллагаагаа явуулж байна. Уурхай өргөжиж, цаашид
илүү том талбай хамарснаар уурхайн дамжлагын
олон үе шатуудад өөр өөр байдлаар тухайн дуу авиа
хүлээн авагч нарт нөлөөлж байдаг.
Хэдийгээр карьер нь шөнөжин ажиллахгүй ч гэлээ,
өглөө нар мандахтай зэрэгцэн ачиж эхэлдэг бөгөөд
энэ нь үдэш хүртэл үргэлжилдэг. Энэхүү ажлын бүс нь
зарим оронд оршин суугчдын бүс рүү уурхайн
талбайгаас ч илүү ойрхон оршиж байгаа юм. Уурхайн
туслах чанарын үйл явцууд тухайлбал
бүтээгдэхүүнийг авто замаар, галт тэргээр, усан
замаар тээвэрлэхэд мөн усан боомтын үйл ажиллагаа
зэрэг нь өөр өөрсдийн онцлогтой дуу чимээ үүсгэж
байдаг.
Уурхайн талбайгаас уурхайн талбайн зурвас хүртэл
гарч байгаа дуу чимээ ерөнхийдөө уурхайн хяналтад
байдаг. Харин үүнтэй холбоотой гомдол саналыг
ойлгох нь уурхайн үйл ажиллагаа явуулж буй
компаниудад нэлээн төвөгтэй асуудал. Үүнд хоѐр гол
шалтгаан бий.
Цаг уурын нөхцөл байдлын өөрчлөлт тухайн газрын
дуу чимээг хүлээж авч байгаа хүмүүсийн дуу авианы
түвшинд өдөр тутам хэлбэлзэл, өөрчлөлт бий болгож
байдаг. Энэ нь салхины чиг, температурын инверсийн
тархалт зэргийн гол хүчин зүйл нь юм.
Дуу чимээнд мэдрэмтгий байх нь хүн бүрт харилцан
адилгүй байдаг.
Өөрөөр хэлбэл өчигдөр болсон зүйл өнөөдөр юу
тохиолдохыг заахгүйтэй адил нэг оршин суугч тайван
байгаа нь түүний хөршүүд мөн тайван байгаа эсвэл
түүний байшинг худалдан авсан хүмүүс тайван байна
гэсэн үг биш. Оршин суугч эсвэл уурхай хоѐрын хэн нь
эхэлж тэнд байсан бэ, дуу чимээг тээртэй гэж үзэх үү,
эсвэл хэрэв шинээр нүүж ирсэн хөрш дургүйцэх үү
зэрэг нь бага хамааралтай ч зөвшөөрөгдөх нөхцлийг
зөрчиж байна гэж тухайн уурхайг үзэхээс аргагүй.

An acoustic consulting company can assist
mine management to conduct detailed
analysis including interpreting state
regulation, undertaking noise measurements
and predictions, assessing potential impacts
and designing mitigation measures. Such
consultancies need to be effectively
managed by the mine‟s managerial,
operational and/or environmental teams,
who need to have an informed appreciation
of the important issues.
This chapter provides an overview of how a
mine can achieve leading practice in
environmental noise management during
three critical phases of mine development:
AIRBORNE CONTAMINANTS, NOISE AND
VIBRATION 57
Planning phase (environmental
assessments)-In this phase, the mining
project proponent establishes the existing
environmental conditions and identifies
potential impacts and mitigation methods,
including optimisation of the mine layout or
the way in which the exploration program is
conducted.
Exploration, development and detailed
design phase (management plan)-Once a
mine development has been approved there
is more certainty about a project and the
opportunity for business to invest more
heavily in the detailed design. This phase
may involve repeating many of the tasks
undertaken in the planning phase, to
establish a comprehensive noise
management plan. The plan should detail
the methods for managing and monitoring
noise, in compliance with the mine‟s
environmental objectives, and arrangements
for proactive liaison with the community.
Construction, commissioning and operations
(monitoring and audit programs)-This is the
phase in which most noise is generated on
site. Management activities focus on
ensuring that the management plan is
implemented and quality objectives are
continually verified, and responding to any
complaints.
The benefits of leading practice
environmental management to minimise
noise are immediate. While some may
require an upfront capital investment, they
ultimately provide cost savings through
increased efficiency and, in many instances,
improved occupational health and safety.
In addition to benefiting individual companies
in the short term, effective noise
management will benefit the wider the
resources sector, both economically and in

Уурхайн менежментийн баг, дуу авианы зөвлөх
компаниар нарийн дүн шинжилгээ хийлгэдэг. Эдгээр
зөвлөхүүд тухайн улсын хууль тогтоомжийг зөв
ойлгуулах, дуу чимээ,шуугианыг хэмжих, хяналт
шинжилгээ хийх, таамаглал төсөөлөл гаргах, түүнээс
учирч болох сөрөг нөлөөг тооцоолох, хор хөнөөлийг
бууруулах зэрэг ажлуудыг зохион байгуулдаг. Энэхүү
зөвлөх ажлыг уурхайн удирдлагын, үйл ажиллагааны
түвшний мөн байгаль орчны үйл ажиллагааны багтай
уялдуулан үр дүнтэй удирдан зохион байгуулах
хэрэгтэй.
Энэхүү бүлэгт тухайн уурхай хөгжлийн гурван гол
шатандаа байгаль орчны дуу чимээний менежментийг
зохистой удирдан явуулснаар хэрхэн уул уурхайн
тэргүүн туршлагад хүрэх талаархи тоймлосон багц
ойлголтыг танд өгөх болно.
АГААРЫН ЗАМААР БОХИРДУУЛАГЧ, ДУУ ЧИМЭЭ БА
ЧИЧИРХИЙЛЭЛ 57
Төлөвлөх шат (байгаль орчны үнэлгээ) – Энэ шатанд
одоогийн байгаа байгаль орчны нөхцөл байдлыг
тодорхойлж, уурхайн төслийн үр дүнд учирч
болзошгүй үр нөлөөг тогтоож, түүнийг бууруулах арга
зам, уурхайн оновчтой зураг төсөл гаргах, хайгуулын
ажлыг ямар арга замаар хийх зэрэг асуудал дээр
тогтдог.
Хайгуул, нарийн зураг төслийн боловсруулах,
хөгжүүлэх шат (менежментийн төлөвлөгөө) – Нэгэнт
уурхайн төслийг хөгжүүлэхийг дэмжсэн бол тэр
төслийн талаарх илүү олон зүйлс тодорхой болж,
уурхайн нарийн зураг төслийн төлөвлөлтийн шатанд
хөрөнгө оруулалт хийх шаардлага гарна. Энэ шатанд
дуу чимээний менежментийн өргөн хүрээтэй
төлөвлөгөө бий болгохын тулд өмнөх төлөвлөх
шатанд хийсэн олон зүйлсийг дахин давтан хийх
шаардлага гарч болох юм. Энэ төлөвлөгөө нь байгаль
орчны зорилтод тулгуурлан, орон иргэдтэй идэвхитэй
хамтран ажиллаж, дуу чимээний менежментийг
удирдах, мониторинг хийх арга зүйг нарийн
тодорхойлно.
Барилгын ажил, ашиглалтад оруулах, үйл
ажиллагаагаа эхлэх үе шат (мониторинг ба аудитын
хөтөлбөр) – Энэ шатанд хамгийн их дуу чимээ
ялгаруулдаг үе шат. Менежментийн үйл ажиллагааг
менежментийн төлөвлөгөөний хэрэгжилт, чанарын
зорилт тасралтгүй баталгаажиж, аливаа санал
гомдолд хариу өгч байхад төвлөрүүлэх хэрэгтэй.
Дуу чимээг намсгах байгаль орчны менежментийн
ажлын үр дүн тун богино хугацаанд үр өгөөжөө өгдөг.
Хэдийгээр зарим ажил, хөрөнгө оруулалт
шаардлагатай боловч өртөгийг хэмнэж, үр ашгийг
дээшлүүлж, олон тохиолдолд мэргэжлийн эрүүл ахуй,
аюулгүй байдлыг сайжруулж болно.
Дуу чимээний менежментийг үр ашигтай авч
хэрэгжүүлснээр тухайн компанид богино хугацаанд үр
дүнгээ өгөхөөс гадна өргөн хүрээнд эрдэс баялаг, уул
уурхайн салбарт эдийн засгийн болоод уурхайн үйл

terms of improved community attitudes
towards mining activities.
3.1 Sources of noise
Resource exploration, extraction, processing
and transportation have the potential to
produce significant levels of noise which may
impact on the surrounding environment.
Communities can experience noise and
vibration impacts from mining operations in
many ways, not just from the mine site: noise
may occur at all stages of the logistics chain,
including rail and truck haulage, and
activities at ports.
Open-cut mines require large earthmoving
equipment such as dozers, excavators,
loaders, haul trucks and face shovels, plus
kilometres of conveyers. Air track drills are
required for blasting. For underground
mines, large ventilation fans are required.
The processing of materials requires
stackers and reclaimers, crushing and
screening plant, coal washeries with the
associated noise of material being tipped
and separated, more conveyers and rill
towers. Rail or truck unloading facilitates are
common.
The use of explosives creates airborne
pressure fluctuations (airblast) over a wide
frequency range. When in the higher
frequency range, this energy is audible and
is perceived as „noise‟. At frequencies of less
than about 20 hertz, the sound energy is
inaudible but is capable of causing objects to
vibrate such as the rattling of loose windows
and crockery.
58 LEADING PRACTICE SUSTAINABLE
DEVELOPMENT PROGRAM FOR THE
MINING INDUSTRY
3.2 Health amenity
Noise levels at residences surrounding
mines are generally not high enough to have
direct effects on health, such as hearing
loss. The indirect effects of noise and
vibration on the health of people exposed to
excessive levels have been extensively
documented. Investigations have found that
prolonged exposure can adversely affect
mental and subsequently physical health,
particularly in those most sensitive to noise.
Noise produces psychological effects in very
specific ways. These are, essentially,
interference with communication or
concentration, and sleep disturbance. These
factors lead to irritability, which is the first
sign of the psychological impact of noise.
The psychological response to noise is
determined by personal factors and by
factors associated with the noise itself.

ажиллагаанд хандах иргэдийн хандлага сайжрах сайн
талтай.
3.1 Шуугианы эх үүсвэр
Нөөцийн хайгуул хийх, олборлолт хийх, боловсруулах,
тээвэрлэх зэрэг үйл явц нь дуу чимээний мэдэгдэхүйц
түвшинг бий болгож байдаг.Энэ нь хүрээлэн буй
орчин, тэнд амьдарч буй хүн, амьтанд сөрөг нөлөө
үзүүлнэ. Тухайн газар нутагт оршин суугчид уурхайн
үйл ажиллагаанаас гарч байгаа дуу чимээ,
чичирхийлэлтийг маш олон хэлбэрээр хүлээн авдаг.
Зөвхөн уурхайн гол бүсээс гадна уурхайн
бүтээгдэхүүнийг төмөр зам, авто замаар тээвэрлэх,
боомтын ачих буулгах явц гээд үйл ажиллагааны
бүхий л үе шатуудад дуу чимээ гарсаар байдаг.
Ил уурхайд газар шорооны хүнд машин механизмүүд,
тухайлбал бульдозер, экскаватор, утгагч, ачигч,
ачааны автомашин, мөн олон арван км урт туузан
дамжуурга гэх мэт олон тооны тоног төхөөрөмж
шаардлагатай болдог. Мөн тэсэлгээ хийхэд
өрөмдлөгийн машинууд шаардлагатай. Далд уурхайд
бол маш том агааржуулалтын сэнснүүдийг газрын
гадаргуу дээр байрлуулах хэрэгтэй болно. Ашигт
малтмалын хайгуул, олборлолт боловсруулт хийхэд
бухалдагч, нуруулдагч, материалыг шүүх, ялгах зэрэг
өөрийн онцлогтой дуу чимээг ялгаруулдаг шигших
үйлдвэр, бутлах үйлдвэр, нүүрс угаах үйлдвэрүүд,
илүү урт туузан дамжуурга зэрэг шаардлагатай
Тэсрэх бодисын хэрэглээ нь маш өргөн үелзэл
давтамжийн хүрээнд агаарын даралтыг бий болгодог.
Давтамжийн хүрээ өндөр болох үед тэр энерги хүний
чихэнд сонсогддог. Үүнийг дуу авиа гэнэ. 20герцээс
бага давтамжтай үед авиа чихэнд сонсогдохоо больж
чичиргээ үүсгэдэг. Тухайлбал аяга шаазан хангинах,
цонхны шил дуугарах гэх мэтээр.
58 УУЛ УУРХАЙН ТЭРГҮҮН ТУРШЛАГА –
ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖЛИЙН ХӨТӨЛБӨР
3.2 Эрүүл мэнд тохь тух
Уурхайн эргэн тойрон буй оршин суугчдын бүс дэх дуу
чимээний түвшин нь сонсох чадвараа алдах гэх мэт
эрүүл мэндэд ерөнхийдөө шууд нөлөөлөхгүй.
Хэтэрхий өндөр түвшинд дуу чимээ хүлээн авдаг
хүмүүсийн эрүүл мэндэд дуу чимээ ба чичирхийлэлт
шууд бусаар нөлөөлсөн тухай баримт олон байдаг.
Удаан хугацааны турш дуу чимээнд байсан
мэдрэмтгий хүмүүст голдуу бие махбодь, сэтгэцийн
эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг болохыг
судалгаагаар тогтоосон.
Дуу чимээ нь маш өвөрмөц арга замаар сэтгэл зүйн
нөлөө бий болгодог. Ялангуяа хэл ярианы харилцаа,
эсвэл анхаарал төвлөрөх байдал, унтаж амрах зэрэгт
нөлөөлж, тайван байдал тав тухыг алдагдуулдаг. Дуу
чимээний сэтгэцэд нөлөөлсөн анхны шинж тэмдэг нь
амархан унтууцах, цухалдах юм. Дуу чимээнд үзүүлж
байгаа сэтгэл зүйн хариу үйлдэл нь тухайн дуу чимээ
өөртөө нь холбоотой хүчин зүйлүүд болон тухайн
хүний өөрийн бас хүчин зүйлүүдээр тодорхойлогдоно.

Low-frequency noise can be particularly
annoying and can result in complaints many
kilometres away from the source. Low
frequency noise can be considered to range
in frequency from about 10 hertz to 200
hertz. The common sources are large
pumps, motors or fans and crushing circuits
and screens. The perceived loudness and
annoyance due to low-frequency noise
increases extremely rapidly with increasing
levels above the threshold of hearing.
Sound in the frequency range below 20 hertz
is normally defined as „infrasound‟ and can
be heard (or felt) as a pulsating sensation
and/or pressure on the ears or chest, or can
cause secondary effects such as rattling of
windows or doors.
Because low-frequency noises between 20
hertz and 200 hertz propagate with minimal
attenuation over large distances and transmit
easily through building fabric, it can be quite
prominent inside residences without the
masking effect of higher frequencies. Low
frequency noises are perceived as more
annoying than typical mid-high frequency
noises by residents. When determining
compliance, most regulatory authorities have
objective tests to determine whether low
frequency noise is present. Where low
frequency noise is found to be characteristic
of the noise source, an adjustment must be
made to measured levels to account for the
increased annoyance.
Factors such as the attitude or mood of the
person, his or her environment, the degree
of arousal or distraction experienced, and
whether the noise is felt to be an invasion of
privacy or disruptive, will dictate personal
response. This is important for shift workers
who sleep during the day. The predictability
of noise and how frequently it occurs will
also influence the reaction.

Бага давтамжийн дуу авиа нь илүү тээртэй тул, олон
километрийн цаанаас ч гомдол санал дагуулж мэднэ.
Бага давтамжийн дуу авиа 10-20 гц-ийн үелзэл дээр
давтагддаг. Нийтлэг эх үүсвэр нь том насос, мотор,
сэнс, бутлах, шигших үйл ажиллагаа. Хүний
сонсголын чадварыг давсан, түүнээс дээшилж байгаа
бага давтамжийн дуу чимээний мэдрэгдэх хүч, түүнээс
үүсэх таагүй байдал маш хурдацтай тархана.

20гц-ээс бага үелзэл дээр дуугарч байгаа авиаг инфра
авиа гэж үздэг. Энэ нь чих буюу цээжинд дарах хүч
өгөх, цохилсон мэдрэмж төрүүлэх ба хаалга, цонх
хяхтнах,тажигнах зэрэг хоѐрдох нөлөөг бий болгоно.
20-200 герцийн үелзэл дээр давтагдаж байгаа бага
давтамжийн дуу авиа нь хол орон зайд
тархдаг.Ийнхүү тархаж байх явцдаа байшин барилгыг
төвөггүй нэвчин сонсогддог учраас байшин барилга
доторх өндөр давтамжийн авианы нөлөөнөөс үл
хамааран нэлээн давамгай байдалтай байж чаддаг.
Бага давтамжийн дуу авиа нь дунд болон өндөр
давтамжийн авианаас илүү оршин суугчдад төвөг
учруулдаг. Дуу авиаг зөвшөөрөгдөх хэмжээнд байгаа
эсэхийг тодорхойлохын тулд эрх бүхий байгууллагууд
бага давтамжийн дуу авианы хэмжилт хийнэ. Бага
давтамжийн дуу авиа дуу чимээний эх үүсвэрээс гарч
байгаа нь тогтоогдвол тохируулах арга хэмжээг авна.

Тухайн хүний зан ааш араншин, аливаад хандах
хандлага зэрэг хүчин зүйлс, түүний хүрээлэн буй
орчин, анхаарал тав тух алдуулсан байдал, мөн дуу
чимээ тухайн хүний хувийн амьдралд халдаж байгаа
юм шиг, нурааж байгаа юм шиг тэгж мэдрэгдэх зэрэг
нь хүний хариу үйлдэл үзүүлэхийг албаддаг. Энэ нь
өдрийн цагаар унтдаг ээлжийн ажилчдад маш чухал
юм. Дуу чимээний таамаглах байдал, мөн хэр
давтамжтай гарч байгаа зэрэг нь хариу үйлдэл
үзүүлэхэд нөлөөлнө.
3.3 Effects on fauna
3.3 Зэрлэг ан амьтанд үйлчлэх нөлөө
The effects of noise on animals can be
Дуу чимээний зэрлэг ан амьтанд үзүүлэх нөлөө хүнд
similar to the effects observed in humans.
ажиглагдсан нөлөөлөлтэй адилхан байдаг. Зэрлэг ан
Noise can adversely affect wildlife by
амьтанд дуу чимээ хэрхэн нөлөөлдөг вэ? Тэдний
interfering with communication, masking the хоорондоо харилцах харилцаа, араатан амьтдын дуу
sounds of predators and prey, cause „stress‟ авиа, ан хийх үйл явцад саад болох, дарамт учруулах,
or avoidance reactions and (in the extreme)
бүр цаашилбал хэтэрхий их нөлөөлбөл түр болон
resulting in temporary or permanent hearing бүрмөсөн сонсголоо алдах гэх мэт сөрөг нөлөө
damage. Experiments have also shown that
үзүүлдэг. Зарим амьтдыг унтаж байх үед (ялангуяа
exposure to noise impulses throughout their
шөнийн амьдралтай амьтад) дуу чимээ нөлөөлснөөр
sleep periods resulted in poorer task
тухайн амьтан ямар нэгэн үүрэг даалгавар
performance (noting that some animals are
гүйцэтгэхдээ муу байгааг туршилтаар тогтоосон
nocturnal).
байдаг.
AIRBORNE CONTAMINANTS, NOISE AND АГААРЫН ЗАМААР БОХИРДУУЛАГЧ, ДУУ ЧИМЭЭ БА
VIBRATION 59
Research into the effects of noise on animals Дуу чимээний амьтадад үзүүлж байгаа нөлөөг

is relatively scarce. The results obtained
from the studies conducted are frequently
contradictory or inconclusive. However, it
does appear reasonably clear that animal
reactions to noise vary from species to
species.
3.4 Meteorological effects on the
propagation of noise
One factor the mine has no control over is
the influence meteorological conditions have
on the propagation of noise, particularly over
large distances (greater than 500m). Some
understanding of these effects is critical if the
mine is to effectively manage noise impacts.
Of most importance is downwind
propagation and the effects of temperature
inversions, which both cause noise to be
„bent‟ back towards the ground, thus
increasing noise levels.
3.4.1 Wind effects
Steady light to moderate winds produce
higher noise levels downwind, and lower
noise levels upwind, than in still air.
In general (and depending on the amount
and type of local vegetation), a steady,
gentle breeze of less than about 1.5 metres
per second can increase noise levels without
increasing background noise levels. On the
other hand, winds of higher velocity tend to
increase background levels due to
turbulence or movement of trees and shrubs,
and obscure other noise sources. Downwind,
wind velocities up to about 1.5 metres per
second can enhance noise levels by around
5 dBA relative to still conditions, assuming
flat topography between source and
receiver, and more if shielding is provided by
natural topography. Conversely, noise levels
upwind may be reduced by a similar amount.
It should be noted that noise enhancement
due to wind effects is extremely site specific
and significant variations from the „typical‟
changes in level can be expected.
3.4.2 Temperature Inversion effects
Air temperature normally decreases with
altitude (as shown in B in figure below), a
condition known as „temperature lapse‟. A
„temperature inversion‟ occurs when a layer
of air has its temperature increasing with
altitude, or at the boundary between a lower
cool layer and a higher warm layer (as
shown in A in figure below).
Warm
Cool
Warm
Cool
Sound shadow

судалсан судалгаа тун ховор. Хийсэн судалгаанаас
гарсан үр дүн нь зөрчилтэй эсвэл баримт нотолгоогүй,
үнэмшилгүй байх нь бий. Гэсэн хэдий ч дуу чимээнд
үзүүлж байгаа амьтдын хариу үйлдэл амьтан тус бүр
дээр харилцан адилгүй гэдэг нь тодорхой билээ.
3.4 Дуу чимээний тархалтад үзүүлэх цаг агаарын
нөлөө
Ямар ч хяналт тавих боломжгүй өөр нэг хүчин зүйл
бол дуу чимээний тархалтад үзүүлж байгаа цаг
агаарын нөлөө юм. Ялангуяа хол зайд (500м-ээс
цааш). Хэрэв уурхай дуу чимээний нөлөөг үр дүнтэй
удирдан хянана гэж байгаа бол цаг агаарын нөлөөг
ойлгох нь нэлээн учир дутагдалтай юм. Хамгийн гол
нь салхины дагуу тархах дуу чимээ, температурын
инверсийн нөлөө. Энэ хоѐрын үйлчлэлээр дуу чимээ
газарт ойж,сонсогдох түвшин нь улам бүр нэмэгддэг.
3.4.1 Салхины нөлөө
Зөөлөн тогтуун салхи илүү их дуу чимээний түвшинг
салхины уруу бий болгодог бол харин салхины өөдөө
чигт бага дуу чимээ бий болгодог.
Тухайн орон нутгийн хөрсний онцлог, ургамлын төрөл
зүйл, түүний хэмжээнээс хамаарч 1.5м/с буюу түүнээс
бага хурдтай зөөлөн сэвэлзүүр салхи дуу чимээг
өсгөж байдаг. Харин түүнээс өндөр хурдтай салхи дуу
авиаг гаргаж байгаа эх үүсгүүрийн чимээний түвшинг
өсгөдөг.
Дуу чимээний эх үүсвэр, дуу чимээг хүлээн авагч
хоѐрын хооронд ямар нэгэн саадгүй, тэгш тал газар
байвал 1.5 м/сек хурдтай салхи уруу чигтээ дуу чимээг
5 дБ-ээр өсгөж чаддаг, хэрэв ямар нэгэн байгалийн
саад замд нь таарвал түүнээс их хэмжээгээр дуу
чимээг өсгөж чадна. Эсрэгээрээ салхины өөдөө чигт
дуу чимээ ижил хэмжээгээр саардаг.

Салхины нөлөөллөөс болж дуу чимээ өсөх энэ
үзэгдэл тухайн талбай, тухайн газартай холбоотой
гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Ердийн буюу хэвийн гардаг
өөрчлөлтөөс илүү их хэлбэлзэл гарна гэж найдаж
болно.
3.4.2 Температурын инверсийн нөлөө
Өндөршлийг дагаж агаарын температур буурдаг
(Зураг Б-д үзүүлснээр) үзэгдлийг “температурын
градиент” гэнэ. Харин “температурын инверси” гэдэг
нь өндөршил дагаж эсвэл доод сэрүүн давхарга, ба
дээд дулаан даврагын хоорондох заагт агаарын
температур өсөх үзэгдлийг хэлнэ (Зураг A-д
үзүүлснээр).
Дулаан
Сэрүүн
Дулаан
Сэрүүн
Авианы сүүдэр

Sound shadow
Effect of temperature inversion on the
propagation of sound-normal sound
propagation (A) and propagation with a
temperature inversion (B).
MINING INDUSTRY

Авианы сүүдэр
Дуу авианы тархалтад үзүүлж байгаа температурын
инверсийн нөлөө – энгийн дуу авианы тархалт (A) ба
температурын инверсийн нөлөөтэй тархалт (B)

In winter, temperature inversions are
normally associated with drainage flows,
where cool air flows down to areas of lower
ground level, creating a light breeze. This
„drainage flow‟ is affected by the topography,
and as such the extent of this effect depends
on the depth of the inversion layer.
Wind and temperature inversion effects
generally apply to all noises, including
airblasts. Temperature inversions appear to
affect low-frequency sound more than higher
frequency sound. This is possibly because,
over relatively large distances, the higher
frequency sounds are readily attenuated by
other effects (such as atmospheric
absorption). Since temperature inversions
normally appear at night and disperse an
hour or two after sunrise in the summer
period, noisy events (particularly blasting)
should be planned around these periods. In
areas which are prone to severe inversions,
excessively noisy activities should be
avoided on overcast days when possible.
3.5 Cumulative noise effects from multiple
mines
Not all states have noise guidelines to
effectively address and prevent the
cumulative noise impacts from multiple
mines, such that the individual mines need to
understand and address this issue, in
conjunction with their neighbouring mines.
In some regions there may be multiple mine
sites which can affect the same residential
receiver, albeit not at the same time. A good
example is the village of Camberwell in the
Hunter Valley, which has multiple separate
approvals across several mining companies.

Өвөл температурын инверси нь сэрүүн агаарын
урсгал газрын нам хэсэг рүү буухтай холбоотойгоор
зөөлөн салхи бий болгодог. Энэ урсгалд газрын
гадаргуу мөн нөлөөлнө. Энэ нөлөөллийн хэмжээ
инверсийн давхаргын гүнээс шалтгаална.

3.6 Blasting
Airblast overpressure is the energy
transmitted from a blast site, travelling
through the atmosphere in the form of
pressure waves. As these waves pass a
given position, the pressure of the air rises
very rapidly, falls more slowly, then returns
to the ambient value after a number of
oscillations. The pressure wave consists of
both audible (noise) and inaudible


Салхи ба температурын инверси нь бүх төрлийн дуу
чимээ, агаарын цохилтын давалгаанд ч мөн нөлөөлнө.
Температурын инверси бага давтамжийн дуу авианд
илүү нөлөөлдөг. Үнэхээр ч ингэх бололцоотой юм.
Учир нь харьцангуй алсын зайнд өндөр давтамжийн
дуу авиа бусад нөлөөллөөс болж сулардаг (агаар
мандалд шингэх гэх мэт).
Температурын инверси голчлон шөнө бий болж, зуны
цагт нар мандсны дараа нэгээс хоѐр цагийн дараа
сарниж үгүй болдог учир энэ үед дуу чимээ ихтэй үйл
ажиллагааг төлөвлөн зохион байгуулах хэрэгтэй
байдаг (ялангуяа тэслэх, дэлбэлэх гэх мэт). Их
инверсийн үйлчлэлд өртөмхий газар нутагт маш их
дуу чимээтэй үйл ажиллагааг бүрхэг өдөр хийхээс аль
болох татгалзах хэрэгтэй.
3.5 Олон уурхайнуудаас гарах дуу чимээний нөлөө
Муж болгонд уурхайнуудаас гарч байгаа дуу чимээний
нөлөөг бууруулах, энэ асуудлыг зохицуулах тухай
хууль дүрэм байдаггүй билээ. Тийм учраас уурхай тус
бүр энэ асуудлыг ойлгож, өөрийн ойролцоох
уурхайнуудтай хамтран энэ асуудалд хамтарч
ажиллах,хандах хэрэгтэй.
Зарим бүс нутагт нэг газар олон уурхай зэрэгцэн үйл
ажиллагаа явуулдаг. Түүнээс гарч байгаа шуугиан,
дуу чимээ хэдийгээр нэгэн зэрэг биш ч гэсэн оршин
суугчдын тав тухтай байдалд нөлөөлнө. Энэ талаарх
хамгийн сайн жишээ бол Хантер хөндий дахь
Камбервиль тосгон. Энд уул уурхайн олон тооны
компаниудын дуу чимээг зөвшөөрөгдөх хэмжээнд л
хянаж барьж чаддаг байна.
3.6 Тэсрэлт
Тэсрэлтээс үүсч байгаа хэт их даралтын хүч нь тэрхүү
энерги тэсрэлтийн талбайгаас агаар мандлаар
тархахдаа даралтын долгион хэлбэртэй тархахыг
хэлнэ. Тэсрэлтийн үед агаарын даралт асар
хурдацтай нэмэгдэж, тархдаг. Тэгээд олон удаа
хэлбэлзсэний дараа анхны байдалдаа буцаж ирнэ.
Даралтын долгион нь хүний чихэнд сонсогдохуйц (дуу
чимээ) ба хүний чихэнд үл сонсогдох (тархи доргих)
гэсэн хоѐр энергийн хүчээс бүрдэнэ.

(concussion) energy. The maximum excess
pressure in this wave is known as the „peak
air overpressure‟, generally measured in
decibels using the linear frequency
weighting.
The airblast levels received at a location
remote from a blast are a function of many
factors, including:
charge mass
stemming height and type of stemming
burden
blast hole spacing, blast initiation sequence
and timing delay between holes
ratio of the blast hole diameter to the burden
face height and orientation of face
topographic shielding
distance from the blast
meteorological conditions.
VIBRATION 61

Энэ долгионы хамгийн дээд цэгийг агаарын даралтын
дээд цэг гэх ба шугаман давтамжийн итгэлцүүрийг
ашиглан дебицелээр хэмждэг.

Models have been developed to assist in
predicting the impact of airblast on
neighbouring areas. These models are
based on empirical data, and normally need
to be refined using airblast overpressure
measurements taken once the mine is
operational.
3.7 Noise characteristics and measures
The annoyance characteristics of noise are
subjective. Whether or not a noise causes
annoyance mostly depends upon its
reception by a person, the environment in
which it is heard, the type of activity and
mood of the person who hears it and how
acclimatised that person is to the sound.
Sound is measured in decibels (dB). When
measuring environmental noise, a weighting
network is used which filters the frequency of
the sound so that it better corresponds to the
response of the human ear. Noise
measurements made using this weighting
network are expressed as dBA.
To manage the enormous range of sound
pressures able to be detected by the human
ear, the decibel scale is logarithmic, which
often leads to confusion. For instance, if two
machines emit exactly the same noise level
of 80 dBA, the total noise level is not 160
dBA, but 83 dBA, a doubling of intensity
which is barely noticeable from one day to
the next. Also, while a 10 dBA increase in
sound level, is a tenfold increase in intensity,
it represents only a doubling of loudness.
Typical examples illustrating the decibel
scale are shown below.
Examples of dBA ratings of noise events

Орчин тойрны бүсэд тэсрэлтийн нөлөө хэрхэн тусахыг
урьдчилан таамаглахад загварчлал гаргаж
хөгжүүлдэг. Эдгээр загварчлал нь туршлагад
суурилсан мэдээлэл дээр үндэслэх ба нэгэнт уурхай
ажиллаж эхэлсний дараа тэсрэлтийн долгионы хүчийг
хэмжсэн хэмжилтээ ашиглан улам боловсронгуй
болгон сайжруулах хэрэгтэй.
3.7 Дуу чимээний шинж чанар ба хэмжилт
Дуу чимээний цухалдам, дургүйцам шинж санар бол
субьектив шинжтэй. Дуу чимээ саад болж байгаа эсэх
нь голчлон тухайн хүн хэрхэн хүлээж авах, дуу чимээ
хүлээн авсан орчин нөхцөл, тухайн хүний зан чанар,
үйл ажиллагааны хэлбэр, тухайн хүн дуу авианд хэр
дассан зэргээс шалтгаалдаг.

Decibels dBA

Децибел дБА

Тэсрэлтийн талбайгаас хол орших байршилд ирсэн
тэсрэлтийн хүч олон хүчин зүйлсийн функц юм. Үүнд:
Цахилгаан энерги
Агаарын цохилтын өндөр, хэлбэр
Даралт
Тэсэлгээний цооног хоорондох зай, тэслэх дараалал,
цооног хоорондын тэсрэх хугацаа
Тэсэлгээний нүхний диаметр харьцаа
Нүүрний өндөр, нүүрний харах зүг
Газрын гадаргын саад
Тэсрэлтийн зай
Цаг агаарын нөхцөл байдал

Авиаг децибелээр (дБ) хэмжинэ. Орчны дуу чимээг
хэмжихдээ дуу авианы давтамжийг шүүдэг
итгэлцүүрийн сүлжээг ашигладаг. Ингэснээр хүний
сонсголын хариу үйлдэлтэй илүү нийцдэг. Энэхүү
итгэлцүүрийн сүлжээг ашиглан хэмжсэн дуу чимээний
хэмжилтийг дБА-аар илэрхийлдэг.
Хүний сонсголд хүрэх дуу авианы хэт өндөр даралтыг
зохицуулахын тулд децибелийн шатлалыг
логарифмчилдаг. Энэ нь ихэвчлэн төөрөгдөлд
хүргэдэг. Жишээлбэл: яг ижилхэн 80 дБА дуу чимээ
ялгаруулж байгаа хоѐр машин ажиллаж байна гэж
үзье. Гарч байгаа нийт дуу чимээ 160 дБА биш харин
83 дБА байдаг. Дуу чимээний нягтшлыг хоѐр дахин
нэмэхэд нэг өдрөөс нөгөө өдөр бараг анзаарагдахгүй.
Мөн авианы түвшинг 10 дБА-ээр нэмэхэд, өөрөөр
хэлбэл нягтшлыг 10 дахин өсгөхөд авианы чанга сул
байдал зөвхөн хоѐр дахин л нэмэгдсэн байдаг байна.
Децибелийн шатлалыг үзүүлсэн энгийн жишээнүүдийг
дор үзүүлэв.
Дуу чимээтэй үйл явдлыг дБ-ээр хэмжсэн жишээ

Threshold of pain
Typical airblast limit
Typical license condition
Threshold of hearing
Jet engine
Production blast at 100 m
Rock hammer at 2 m
Dump truck at 10 m
Conveyor at 5 m
Conversation at 2 m
Quiet living room
Night time, rural area
MINING INDUSTRY
Noise emissions are measured using sound
level meters which detect and record
changes in sound pressure. More expensive
models can also include frequency
information. For surveys of background
noise, environmental noise loggers are
generally used. These are basically sound
level meters, in robust, weatherproof cases,
that can be set up and left unattended to
monitor at suitable locations.
Airblast is measured in decibels, but is not
weighted as for typical environmental noise,
so is expressed as „dB(linear)‟. Special
equipment is normally used to measure
airblast; it is designed to be left unattended
and set to trigger when an emission levels
exceeds a predetermined level. Waveforms
of the event should also be recorded.

To describe the overall noise environment, a
number of noise descriptors have been
developed. These involve statistical and
other analysis of the varying noise over
sampling periods, typically taken as 15
minutes. The four most commonly used
descriptors, which are demonstrated in the
graph below, are:
Maximum noise level (LAmax)-The
maximum noise level over a sample period is
the maximum level, measured on fast
response, during the sample period.
LA10-The LA10 level is the noise level which
is exceeded for 10 per cent of the sample
period. During the sample period, the noise
level is below the LA10 level for 90 per cent
of the time. The LA10 is a common noise
descriptor for environmental noise and road
traffic noise.
LAeq-The equivalent continuous sound level
(LAeq) is the energy average of the varying
noise over the sample period and is

Үүнээс дээш бол өвдөлт мэдрэгдэнэ.
Энгийн агаарын цохилтын хязгаар
Энгийн зөвшөөрөх хэмжээ
Сонсох чадварын хамгийн доод хязгаар
Тийрэлтэт онгоцны хөдөлгүүр
100м-ийн цаана болсон үйлдвэрлэлийн тэсрэлт
2 метрийн цаана үйл ажиллагаа явуулж байгаа чулуу
бутлагч
10 метрийн зайтай өнгөрөх ачааны автомашин
5 метрийн цаана байгаа туузан дамжуурга
2 метрт болж байгаа хүний яриа
Чимээгүй зочны өрөө
Шөнийн цаг, хөдөө
Дуу чимээг авиа хэмжигч багажаар хэмждэг. Багаж
даралтыг олж, өөрчлөлтийг бичдэг. Илүү үнэтэй
загварууд нь давтамжийн мэдээллийг хадгалж байдаг.
Суурин дуу чимээг судлахад байгаль орчны дуу
чимээг хэмжигч хангалттай. Ерөнхийдөө авиа хэмжигч
гэсэн үг. Энэ нь цаг уурын нөлөөнөөс хамгаалагдсан
гадуураа гэртэй, мониторинг хийхэд тохиромжтой
байршилд суурилуулаад, орхиж болно.
Дэлбэрэлтээс үүссэн агаарын цохилтын давалгааг
децибелээр хэмжинэ. Энгийн орчны дуу чимээг
хэмждэг дБ-тэй адилгүй тийм учраас дБ(шугаман) гэж
илэрхийлдэг. Агаарын цохилтын хүчийг хэмжихэд
тусгай багажаар хэмжинэ. Агаарын цохилтын хүчийг
хэмжих тусгай багажийг байранд нь орхиод явахаар
зохион бүтээсэн байдаг. Тэгээд агаарын цохилтын хүч
урьдчилан тогтоосон түвшинг давах үед дохио өгнө.
Тэсрэлтийн долгионы хэлбэрийг мөн бичиж авах
хэрэгтэй.
Шуугиантай орчныг тодорхойлохын тулд хэд хэдэн
дуу чимээ тодорхойлогчийг гаргаж ирэх хэрэгтэй.
Тандалтын хугацааг ихэвчлэн 15 минутаар авна. 15
минут тутам гарсан өөр өөр дуу чимээний статистик
болон бусад анализүүд үүнд хамаарна. Хамгийн
түгээмэл хэрэглэгддэг дөрвөн гол тодорхойлогчийг
доорх графикаар үзүүлэв.
Дуу чимээний хамгийн дээд түвшин (LAmax) –
Туршилтын хугацаанд гарсан хамгийн чанга дууны
хүч.
LA10 – LA10 түвшин гэдэг нь туршилтын хугацааны 10
хувьд нь уг түвшингээс давсан дуу чимээний түвшинг
хэлнэ. Туршилтын хугацааны 90 хувьд нь дуу
чимээний түвшин LA10 түвшинээс доогуур байна.
LA10 нь орчны дуу чимээ болон авто замын дуу чимээг
тодорхойлдог нийтлэг дуу чимээ тодорхойлогч
түвшин.
LAeq – Энэ нь эквивалент тогтмол авианы түвшинг LAeq
гэх ба туршилтын хугацааны турш гарч байгаа
ялгавартай авианы энергийн дундаж юм. LAeq нь

equivalent to the level of a constant noise
which contains the same energy as the
varying noise environment. This measure is
also a common measure of environmental
noise and road traffic noise.
LA90-The LA90 level is the noise level which
is exceeded for 90 per cent of the sample
period. During the sample period, the noise
level is below the LA90 level for 10 per cent
of the time. This measure is commonly
referred to as the „background noise level‟.

тогтмол дууны түвшинтэй ижил байдаг. Орчны дуу
чимээ болон авто замын дуу чимээг тодорхойлдог
нийтлэг дуу чимээ тодорхойлогч түвшин.

Sound Pressure Level
Monitoring or Survey Period (5 sec samples)
A noise survey sample demonstrating the
main noise level measures.
VIBRATION 63

Дуу авианы даралтын хүч
Мониторинг буюу тандалтын хугацаа (5 сек)
Дуу чимээний гол түвшингүүдийг харуулсан
тандалтын дээж

3.8 Community liaison
Liaison between mining companies and the
community is important at every point in a
mining operation, from the beginning of the
proposal stage, throughout the investigative,
assessment and approval processes, and
throughout the mine‟s operation.
Members of the community must be kept
informed and involved in the decisionmaking processes that affect them if a good
working relationship is to develop between
all involved parties. A good working
relationship is the keystone to a win–win
approach to avoiding and resolving potential
complaints. The implementation of an
effective community consultation program
will gain public confidence and lead to both a
smoother planning and approval phase and
a more efficient operational period.

3.8 Орон нутагтай харилцах харилцаа
Уул уурхайн компаниуд ба орон нутгийн хоорондох
харилцаа холбоо нь уурхайн төлөвлөхөөс эхлээд үйл
ажиллагааны бүх түвшингийн алхам тутамд чухал.

Lack of knowledge and understanding
frequently contributes to the community‟s
fears surrounding a mining proposal.
Misconceptions commonly result in
objections and difficulties which serve no
constructive purpose and promote a spirit of
non-cooperation. By providing information
and a contact point at the onset of a mining
project, and continuing to respond to
community concerns, mining companies put
themselves in a better position to implement
a successful environmental management
program. Community consultation and
involvement aspects are discussed in the
leading practice handbook Community
engagement and development (DITR 2006).
As part of a noise and vibration management

LA90 – LA90 түвшин гэдэг нь туршилтын хугацааны 90
хувьд нь уг түвшингээс давсан дуу чимээний түвшинг
хэлнэ. Туршилтын хугацааны 10 хувьд нь дуу
чимээний түвшин LA90 түвшинээс доогуур байна.
LA90 нь эх үүсвэрийн дуу чимээ тодорхойлдог нийтлэг
дуу чимээ тодорхойлогч түвшин

Нутгийн иргэд ба уул уурхайн талуудын хооронд эргэх
холбоотой харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлье
гэвэл тэдэнд нөлөөлдөг шийдвэр гаргах үйл явцуудад
оролцуулж, тэднийг уурхайн талаар
мэдлэг,мэдээллээр байнга хангаж байх хэрэгтэй.
Цаашид гарч болзошгүй санал гомдлоос урьдчилан
сэргийлэх, түүнийг шийдвэрлэхэд хэн хэндээ
харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэх нь
чухал. Орон нутгийн иргэд рүү чиглэсэн үр дүнтэй
санал солилцох, зөвлөлдөх хөтөлбөр авч
хэрэгжүүлснээр олон нийтийн итгэлцлийг олж авч,
цаашид уурхайг төлөвлөх, олон нийт, орон нутгийн
иргэд, удирдлагаар хүлээн зөвшөөрүүлэхэд саадгүй
урагшилахаас гадна илүү үр ашигтай уурхайн үйл
ажиллагаа ч бас үүнээс хамаарна.
Мэдлэг, мэдээлэлгүй байх нь орон нутгийн иргэдэд
айдас, сэжиглэлт, хардалтийг бий болгоно. Олон
нийтийн дунд уурхайн талаар буруу төсөөлөл явах нь
уурхайн төслийн эсрэг эсэргүүцэл, хүндрэлийг бий
болгодог. Мөн ямар ч бүтээлч зорилгыг бий болгохгүй,
хамтран ажиллахаас татгалзах сэтгэхүйг дэвэргэдэг
нь нийтлэг билээ. Уурхайн төслийн талаар нутгийн
иргэдэд анхнаас нь мэдээллээр сайн хангаж, санал
хүсэлт авах, холбоо барих харилцах хаяг өгөх, орон
нутгийн асуудалд байнга үргэлж хариу өгч байх нь
уурхайн компани байгаль орчны менежментийн
хөтөлбөрөө амжилттай хэрэгжүүлэх гол эх үндэс юм.
Орон нутгийн иргэдтэй зөвлөлдөх, шийдвэр гаргах
түвшинд оролцуулах зэргийг бид “Орон нутгийн
иргэдтэй харилцах харилцаа ба хөгжил” гэсэн Уул
уурхайн тэргүүн туршлага гарын авлага номд (DITR
2006) дэлгэрэнгүй өгүүлнэ.
Дуу чимээ ба чичирхийлэлтийн менежментийн

plan, a mining company must develop a
policy for liaising with the community in
dealing with noise and vibration issues. The
management plan should establish a
protocol for handling complaints that will
ensure that the issues are addressed and
that appropriate corrective action is identified
and implemented if and where necessary.
This protocol should be both proactive and
responsive. As a minimum, it should involve
the following actions (and identify the people
responsible for each action).
Identify contact persons at all potentially
affected properties, and give them a project
outline (together with details of the
procedures for lodging complaints and the
expectations they may have about the
response mechanisms that will be
implemented).
Forward all complaints to the person
responsible for handling them.
Keep records regarding the source and
nature of the complaint.
Investigate the complaint to determine
whether a criterion exceedance has occurred
or whether noise and/or vibration have
occurred unnecessarily.
If excessive or unnecessary noise and/or
vibration have been caused, plan and
implement corrective action.
Report details of complaints and corrective
action.
Inform complainants that their complaints are
being addressed and (if appropriate) that
corrective action is being taken.
MINING INDUSTRY

төлөвлөгөөний нэгээхэн хэсэг болох орон нутгийн
иргэдийг чиглэсэн, дуу чимээ ба чичирхийлэлтийн
асуудлуудыг зохицуулсан бодлого гарган хөгжүүлэх
ѐстой. Менежментийн төлөвлөгөө нь санал гомдлыг
зохицуулах, барагдуулах механизм бий болгох
хэрэгтэй. Тэр механизм нь санал гомдлыг хүлээн
авдаг, авч хэлэлцдэг, тохирсон засах арга хэмжээг
тодорхойлдог, хэрэв шаардлагатай бол түүнийг
хэрэгжүүлдэг байх ѐстой.
Энэ механизм нь санаачлагатай мөн уриалгахан,
амьд харилцаатай байх ѐстой. Наад зах нь доорх арга
хэмжээг хамруулсан байх хэрэгтэй (асуудал тус
бүрийг тодорхой хүмүүст хариуцуулан даалгах)
Дуу чимээний нөлөөнд өртөж болзошгүй бүх байшин
барилгын харилцах хүмүүсийг тодорхойлж, тэдэнд
төслийн талаар ойлголт өгөх (гомдол санал гаргавал
хэрхэн гаргах, мөн үйл явц, авч хэрэгжүүлэх хариу
механизмын талаар ямар ойлголттой байх ѐстой
гэдгийг нарийн тайлбарлаж өгнө)
Бүх санал гомдлыг түүнийг хариуцсан хүнд нь
дамжуулах
Эх үүсгүүр ба санал гомдлын шинж чанарын талаар
тэмдэглэл байнга хөтлөж явах
Санал гомдлыг шалгах. Дуу чимээний байх ѐстой
түвшнээс давсан эсэхийг нягтлах, шаардлагагүй дуу
чимээ эсвэл чичирхийлэлт бий болсон эсэхийг шалгах
Хэрэв байх ѐстой түвшнээс илүү давсан эсвэл огт
шаардлагагүй дуу чимээ, чичирхийлэлт байгаа бол,
энэ байдлыг засах арга хэмжээ төлөвлөх, гүйцэтгэх
Санал гомдлын нарийн учир байдал, засах арга
хэмжээг тайлагнах
Гаргасан санал гомдлыг нь авч хэлэлцэж байгаа тухай
санал гомдол гаргасан хүмүүст мэдээлэх, мөн
(тохиромжтой бол) засах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж
байгаа талаар мөн мэдээлэх

Carry out follow-up monitoring or other
investigations to confirm the effectiveness of
the corrective action.
Inform complainants of the successful
implementation of the corrective action.

Дараачийн мониторингийг хийх, засах арга хэмжээ
авснаар ямар үр дүнд хүрсэн талаар бусад хяналт,
шалгалтыг хийх
Засах арга хэмжээг амжилттай авч хэрэгжүүлсэн
талаар гомдол гаргасан хүмүүст мэдээлэх

3.9 Planning phase
Good planning is essential to mitigate noise
impacts which might otherwise affect the
surrounding community or the natural
environment. Optimising the way in which an
exploration program is conducted and the
way the mine is designed from the very
earliest phase, with the assistance of an
acoustic specialist, can minimise impacts
and assist in meeting community
expectations.
The first step in implementing leading

3.9 Төлөвлөх шат
Хүн ба байгаль орчинд нөлөөлөх дуу чимээний
нөлөөл бууруулахад сайн төлөвлөлт маш чухал, эс
бөгөөс эргэн тойрон дах орон нутгийн иргэд, байгаль
орчинд сөргөөр нөлөөлнө. Хайгуулын ажлыг оновчтой
хөтөлбөрийн дагуу зохион байгуулах, акустикын
шинжээчийн тусламжтайгаар уурхайг эхнээс нь зураг
төслийн хувьд сайтар төлөвлөх нь орон нутгийн
иргэдийн хүсэл эрмэлзэлд нийцэн үйл ажиллагаа
явуулах, тэдэнд учрах нөлөөг бууруулна.
Уул уурхайн шинэ төсөл хэрэгжүүлэхэд, эсвэл

practice for a new project, or the
redevelopment of an existing project, is to
ensure the appropriate expertise is available
in the team that will conduct the
environmental assessment that examines
the proposal in detail and identifies all the
potential sources of noise.
The stages of work in the planning phase
can be broadly categorised as follows:
monitoring background or ambient noise
within any potentially affected community
setting noise criteria and design goals for
assessing adverse impacts, including on-site
and off-site noise (the mandatory regulatory
criteria vary slightly between jurisdictions;
more information is available from the
environment protection authority in each
state)
predicting noise levels for a number of future
scenarios, including on-site and off-site
(transportation) scenarios-this typically
involves developing a comprehensive
computer model.

Where the environmental assessment shows
that the noise criteria will be exceeded, there
is a requirement to design feasible and
reasonable mitigation measures that will
enable the impacts to be effectively reduced.
Where this is not possible it is likely that the
acquisition of properties will be necessary.
3.9.1 Background or ambient noise
monitoring
As part of the environmental assessment
process for any project there is normally a
requirement to understand and measure the
existing ambient noise environment.
Monitoring normally takes the form of
collecting measurements using an
unattended, automatic noise logger. The
monitoring should be conducted over a
sufficient time period to reflect the true and
repeated conditions that are typically
experienced in the area, and should not be
unduly influenced by seasonal variations due
to temperature inversions, winds, insects
and so on. In practice, continuous monitoring
is conducted for a minimum of one week at
representative surrounding residences or
other noise-sensitive receivers (such as
schools or churches), ideally prior to the
mine becoming operational or while the mine
is not operating.
The information obtained from these
measurements is normally used to set
criteria for the project. The most important

одоогийн байгаа төслийг дахин сайжруулан хөгжүүлэх
анхны алхам нь мэргэшсэн шинжээчээр багаа
бүрдүүлэх, байгаль орчны үнэлгээг хийх, төслийн
саналыг нарийвчлан шалгах, дуу чимээний боломжит
эх үүсгүүрүүдийг бүгдийг тогтоох зэрэг юм.
Төлөвлөх шатны ажлуудыг дараах категорид хуваана.
Үүнд:
Дуу чимээнд өртөж болзошгүй бүс доторх үндсэн
суурин буюу гадаад орчны дуу чимээг мониторинг
хийх
Дуу чимээний шалгуур, хэмжүүрүүд тогтоох, уурхайн
талбай доторх мөн гаднах сөрөг нөлөөг тооцоолох
(муж тус бүрийн хууль, дүрэм журам, шалгуурууд
харилцан адилгүй; муж тус бүрийн байгаль хамгаалах
эрх бүхий байгууллагаас гаргасан дэлгэрэнгүй
мэдээллээс үзэх боломжтой)
Ирээдүйд авч хэрэгжүүлэх хэд хэдэн төсөл, үйл
ажиллагааны гаргах дуу чимээний түвшинг урьдчилан
тооцоолон, тэр дагуу дуу чимээний түвшин бий
болгох. Тэр ирээдүйн төсөл, үйл ажиллагаа нь
уурхайн талбайн доторх мөн гаднах (тээвэрлэлт) байж
болно. Энэ нь иж бүрэн компьютерийн загвар бий
болгоно.
Дуу чимээний тогтоосон түвшнээс хэтэрсэн
тохиолдолд түүнийг нөлөөг үр дүнтэй бууруулах
үндэслэлтэй мөн бололцоотой арга хэмээг авах
шаардлага бий болно, ингэх боломжгүй бол тухайн
дуу чимээний нөлөөнд өртсөн барилга, үл хөдлөх
хөрөнгийг худалдан авахаас зайлшгүй шаардлага
урган гарна.
3.9.1 Суурин буюу гадаад орчны дуу чимээний
мониторинг
Аливаа уурхайн төслийн байгаль орчны үнэлгээний
нэгээхэн хэсэг болох одоогийн байгаа гадаад орчны
дуу чимээг хэмжих, түүнийг ойлгох шаардлага
зайлшгүй байдаг. Мониторингийг автомат
ажиллагаатай дуу авиа хэмжигчийг ашиглан хийсэн
хэмжилтүүдийг цуглуулан хийж болно. Мониторингийг
хангалттай урт хугацаанд хийнэ. Энэ нь тухайн бүсэд
голчлон тохиолддог, давтагддаг нөхцөл байдлын
талаарх мэдээллийг үнэн зөв баталгаатай болгоно.
Мөн дээрх нөхцөл байдал температурын инверси,
салхи, шавьж гэх мэт улирлын өөрчлөлтийн нөлөөнд
автаагүй байх хэрэгтэй. Практик дээр бол эргэн
тойрон орших орон сууцны барилгууд, чимээнд
мэдрэмтгий хүлээн авагчид болох шашны сүм,
цэцэрлэг сургуульд дор хаяж нэг долоо хоног
тасралтгүй үргэлжилсэн мониторинг хийдэг.
Мониторингийг уурхайн үйл ажиллагаа эхлэхээс өмнө
эсвэл уурхайн ажиллаагүй цагаар хийх нь
тохиромжтой.
Эдгээр хэмжилтүүдээс авсан мэдээллийг ихэвчлэн
төслийн бичиг баримтад дуу чимээний хэмжүүр,
шалгуур тогтооход ашигладаг. Хамгийн чухал хэмжүүр

measure is the background noise level (the
LA90), which is normally measured in 15minute periods.
VIBRATION 65

бол үндсэн суурин дуу чимээ (LA90). Үндсэн суурин дуу
чимээг голчлон 15 минутын хугацаанд хэмждэг.

Meteorological conditions can significantly
influence noise levels. Steady wind, for
instance, generally causes an increase in
background noise levels due to movement of
trees. Strong winds and rain can lead to
falsely inflated noise level measurements. To
enable periods of adverse weather to be
identified, a weather station should be set up
to continuously monitor wind speed and
direction and rainfall. Noise data should then
be filtered to account for periods of weather
conditions that had an influence over the
recorded noise results.
Some residences surrounding new mine
sites already experience noise from road
traffic, rail lines, other existing mines or other
sources of intrusive noise. In these
situations, in addition to unattended
monitoring there may also be a need to do
attended noise monitoring to understand the
existing noise levels and estimate the
contribution from each source. These
measurements may also provide a way of
validating the noise prediction method to be
used in assessing noise from the project.
Often measurements may be done at one or
two representative properties in order to
validate any predictions.

Цаг агаарын нөхцөл байдал дуу чимээний түвшинд
нэлээд нөлөөлдөг. Байнгын салхи, жишээлбэл, модыг
найгуулах зэргээр байгалийн эх үүсвэрээс гарч байгаа
дуу чимээг өсгөдөг. Хүчтэй салхи, бороо зэрэг нь дуу
авианы хэмжилтийг хиймлээр хүчээр хөөргөдсөн
байдаг. Цаг уурын нөлөөллийн хугацааг тодорхойлж
гаргаж ирэхийн тулд салхины хурд, чиглэл, хур
тунадас зэргийг танддаг цаг уурын станц суурилуулах
хэрэгтэй. Цаг уурын станцтай болсноор станцаас
ирсэн мэдээллийг өөрийн бичсэн дуу чимээний
түвшинтэй харьцуулан харж, дүн шинжилгээ болно.
Мөн бичсэн дуу чимээнээсээ цаг уурын нөлөөллөөс
үүдсэн дуу чимээг ялгаж, салгаж болно.
Шинэ уурхайн эргэн тойронд буй зарим оршин
суугчдын бүс авто замын хөдөлгөөн, төмөр зам,
одоогийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа уурхай болон
бусад дуу чимээний эх үүсвэрийн нөлөөнд аль
хэдийнээ автсан байх нь бий. Энэ нөхцөлд автомат
ажиллагаатай багажаар хэмжилт хийхээс гадна эх
үүсгүүр тус бүрээс гарч байгаа шуугианыг тогтоох,
одоо байгаа шуугианы түвшинг ойлгож танихын тулд
өөрийн биеэр хэмжилт хийх шаардлага гардаг. Эдгээр
хэмжилт нь төслөөс гарах дуу чимээний түвшинг
урьдчилан тооцоолоход ашиглах таамаглалын
аргачлалыг улам бататгаж өгнө. Аливаа таамаглалыг
баталгаажуулахын тулд нэг буюу хоѐр барилгыг
төлөөлөн авч түүн дээр хэмжилт хийнэ.

Example of environmental noise logger in
operation. Source: Wilkinson Murray.
MINING INDUSTRY

Орчны дуу чимээг хэмжигч. Эх сурвалж: Уилзкинсон
Муррей

Example of chart output from noise monitor.
Source: Wilkinson Murray.
3.9.2 Regulations
Operational and construction noise
Noise guidelines vary across Australia.
Generally, they comprise two aspects: a
control on the emergence of mine noise
above the background level, and/or an
absolute level which varies between
daytime, evening and night.
In very quiet areas the regulatory restriction
is normally determined based on the
emergence above background noise
criterion, while in areas with existing
industrial or road traffic noise it may be the
absolute or „amenity‟ criterion which is most
stringent. The „emergence‟ criterion is for
mine noise (typically measured over a 15-

Дуу чимээний хэмжилтийг графикаар үзүүлсэн жишээ.
Эх сурвалж: Уилзкинсон Муррей
3.9.2 Дүрэм, журам
Уурхайн үйл ажиллагааны болон барилгын дуу чимээ
Дуу чимээний удирдамж Австралийн өнцөг булан бүрт
өөр өөр байдаг. Ерөнхийдөө хоѐр зүйлээс бүрэлддэг.
Үүнд: Дуу чимээний суурин түвшингээс давсан дуу
чимээг хянах, нөгөөтэйгүүр өдөр, үдэш, шөнө
ялгавартай үнэмлэхүй түвшинг хянах гэсэн хоѐр
зүйлээс бүрддэг.
Чимээ шуугиангүй газар дуу чимээний хязгаарлалт
голчлон үндсэн суурин дуу чимээнээс даван гарч ирэх
дуу чимээн дээр үндэслэн тогтоогддог. Харин аж
үйлдвэрийн бүсэд орших газар эсвэл авто замын дуу
чимээ ихтэй газар энэ нь хамгийн хатуу чанга буюу
үнэмлэхүй шалгуур дээр үндэслэдэг. Уурхайд бол (Leq
эсвэл L10 аль нэг түвшингээр 15 минут хэмждэг)
суурин дуу чимээнээс ( ихэвчлэн L90 түвшингээр


minute period as either an Leq or L10) to not
exceed the background noise level (normally
measured as an L90) by more than 5 dBA. If
the mine noise has „unpleasant‟
characteristics (such as tonality or
impulsiveness) at the receiver, it is
necessary to add a correction factor to the
measured or predicted mine noise.
To prevent successive developments from
causing „background creep‟, planning levels
are often set below the existing background
noise level to ensure that the cumulative
effect does not result in the background
noise environment exceeding an acceptable
level.
In addition to these criteria, there is also the
requirement to consider the potential for
sleep disturbance at night time. This could
occur due to noisy crashes and bangs from
shunting wagons, or the first load being
dumped in an empty haul truck. The
assessment normally considers an
emergence above the background level, but
addresses the short-term maximum noise
level rather than an „average‟ Leq or L10.
VIBRATION 67

хэмждэг) 5 дБ-ээс илүү давж болохгүй гэсэн шалгуур
тавьдаг.
Хэрэв уурхайн дуу чимээ түүнийг хүлээн авсан
хүмүүст “таагүй” шинж чанартай бол (таарамж эсвэл
цочмог дуу чимээ) засах арга хэмжээ авах
шаардлагатай.

Transportation noise
Rather than needing to achieve a
„background +‟ criteria, the approach for
transportation noise sources often just
nominates an absolute limit to be achieved,
based on an hourly limit or 24-hour limit.
Where the existing traffic noise levels are
already quite high and in excess of the
absolute limit, the normal approach is to set
criteria to limit any further increases in noise.
Airblast noise
Australian Standard AS 2187.2-2006
Explosives-storage and use-use of
explosives provides recommended limits for
the control of cosmetic damage to structures.
A limit of 133 dB(linear) is recommended as
a safe level that will prevent
structural/architectural damage from airblast.
The standard further notes that different
limits may need to be developed for service
structures such as pipelines, powerlines and
cables located above ground.
The standard‟s criteria are designed to
assess the risk of structural damage. They
are not appropriate for assessing human
reactions to airblast. The guidelines for these
vary around Australia; however, limits in the
order of 110 dB(linear) to 120 dB(linear) are
typically recommended. These should be
used for buildings that will remain occupied
during blasting. Higher limits apply to

Тээврийн дуу чимээ
“Суурин дуу чимээ +” гэсэн шалгуур үзүүлэлтээс илүү
үнэмлэхгүй хязгаарыг л тогтоож өгдөг. Нэг цаг тутам
гарах дуу чимээний үнэмлэхүй хязгаар, эсвэл 24 цагт
үнэмлэхүй хязгаар энд байна г м. Одоогийн байгаа
замын хөдөлгөөний дуу чимээ хэдийнээ өндөр буюу
үнэмлэхүй хязгаараас давсан хэт их дуу чимээтэй
байвал түүнээс нь цааш илүү давуулахгүй байх тийм
шалгуурыг голчлон тогтоодог.

Амжилттай явж байсан ажил ялихгүй зүйлээс болж
бүтэлгүйтэхээс сэргийлэх нь зүйн. Тиймээс төлөвлөх
шатанд дуу чимээний түвшинг одоогийн байгаа суурин
дуу чимээнээс доогуур ихэвчлэн тогтоож өгдөг.
Ингэснээр суурин дуу чимээний орчинд нэмэгдсэн дуу
чимээний түвшин зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс давахгүй
юм.
Эдгээр шалгуур үзүүлэлт дээр нэмж шөнийн цагаар
гарч болох дуу чимээг анхааралдаа авах
шаардлагатай. Вагон шилжүүлэн ачих үед гарч болох
чанга дуу чимээ, хоосон ачааны автомашины тэвшинд
эхний ачааг ачих үед гарч болох чанга дуу чимээ г м.
Дуу чимээг тооцоолоход суурин түвшнээс давсан
түвшинг авч үзэхээс гадна Leq эсвэл L10 дундаж
түвшнээс илүүтэйгээр богино хугацаан дах хамгийн
дээд түвшний дуу чимээг авч үздэг.

Агаарын цохилтоос үүсэх дуу чимээ
Австралийн AS2187.2-2006 Тэсрэх дэлбэрэх бодис
хадгалах ба ашиглах стандартын дагуу тэсрэх
бодисыг ашиглахад барилга байгууламжид эвдрэл
учруулахгүй байх зөвшөөрөгдөх хэмжээг тогтоож
өгсөн байдаг. Уг стандартын дагуу бол хамгийн дээд
хязгаар нь 133 дБ, түүнээс бага бол барилга
архитектурын байгууламжид аюулгүй гэж үзсэн
байна. Мөн газрын гадаргуу дээр оршдог инженерийн
байгууламж болох хоолой, цахилгааны шугам, кабель
зэрэгт тохирох хязгаарыг өөр өөрөөр тогтоосон
байдаг.
Байгууламжид хохирол учруулж болох эрсдлийг
тооцоолох зорилгоор стандартын шалгууруудыг
тогтоож өгсөн. Энэ нь мэдээж агаарын цохилтод
үзүүлэх хүний хариу үйлдлийг тооцоолоход
тохиромжгүй юм. 110 дБ-ээс 120 дБ хооронд
хэлбэлзэж байх нь тохиромжтой буюу тэсрэлтийн энэ
үед барилга байгууламжид хүн байж болно гэж үздэг.
Хэрэв түвшин нь үүнээс өндөр гарах бол барилга
байгууламжаас хүмүүсийг гаргах хэрэгтэй.

unoccupied buildings.
3.9.3 Modelling future mining scenarios
Predicting noise emissions from mining
projects is usually conducted using
environmental noise modelling software.
There are a variety of noise prediction
software packages available; so long as they
use industry-recognised algorithms, they
should be acceptable. The ability to handle
different meteorological conditions is also
very important. The acoustic specialist will
normally have a preference, and mine
management should understand which
model they are proposing to use and how
output from that model will relate to noise
levels in the community.
A noise model will require three types of
information:
ground topographic data to represent the
mine footprint in several stages of its life-this
includes the depth of pits, and the location
and gradient of haul roads
locations of all plant and equipment and
estimates of their noise generation- this is
like an aerial photo taken at a time
representative of a „typical worst case‟
operational scenario (not an absolute worst
case), describing where equipment would be
and what noise it would be generating (this
will probably be revisited several times
during the modelling)
data on meteorological conditions over
several years, from a weather station on or
near the site.
Noise models can be particularly useful in
determining the ranking of noise sources on
site and, therefore, changes in noise
contribution from a mine as a result of
various operational scenarios or noise
mitigation measures. As a planning tool they
may provide data on „average‟ noise levels
expected at receivers, sufficient to allow
planning type decisions.

MINING INDUSTRY
Of course, at this stage of the project there is
no alternative to using a predictive model,
but the mine management must understand
the limitations of any noise model. At the
start of a planning process, a noise model
cannot predict with a high degree of
accuracy (1–2dBA) what the noise level will

3.9.3 Ирээдүйн уурхайн загвар
Уурхайн төслөөс гарах дуу чимээг урьдчилан
таамаглалт хийхэд ихэвчлэн орчны чимээг
загварчилдаг програм ашиглан хийдэг.
Дуу чимээний таамаглалт хийдэг програм хангамж
өнөөдөр зах зээл дээр олон сонголттой болсон.
Нэгэнт дээрх програм хангамжууд уурхайн салбарын
хүлээн зөвшөөрөгдсөн алгоритм ашиглан хийдэг учир
аль ч програмыг ашиглахыг зөвшөөрдөг. Мөн цаг
агаарын олон үзэгдлүүдтэй ялгаж, таниж, харьцаж
чаддаг чадвартай програм байх нь маш чухал юм.
Акустикын шинжээчид ихэвчлэн өөрийн сонголт бий.
Ямар загварчлалыг ашиглахыг санал болгож байгаа,
тэрхүү загвараас гарах үр дүн оршин суугчдын дуу
чимээний түвшинтэй хэрхэн уялдахыг уурхайн
удирдлага ойлгох хэрэгтэй.
Дуу чимээний загвар доорх гурван төрлийн
мэдээллийг шаардана.
Газрын байр зүйн мэдээлэл. Уурхайн үе шат бүрт
байр зүйн зураглал ийм байна гэсэн загварчлал. Үүнд
уурхайн малталтын гүн, тээвэрлэлтийн авто замуудын
зураглал зэрэг орно.
Бүх үйлдвэр, тоног төхөөрөмжийн байршил,
тэдгээрээс гарах дуу чимээний тооцоолол – энэ нь яг
агаараас авсан зураг шиг гэж ойлгож болно. Хэрэв
ямар нэгэн буруугаар эргэсэн тохиолдолд ингэж
харагдах болно, тоног төхөөрөмжүүд хаана байрласан
байх, тэдгээрээс ямар дуу чимээ ялгарч байх (загвар
гаргах шатанд энэ хэсгийг дахин авч үзэх болно) зэрэг
мэдээлэл энд багтана.
Хэдэн жилийн өмнөх цаг уурын нөхцөл байдлын
талаарх мэдээлэл. Уурхайн талбай дах эсвэл
ойролцоох цаг уурын станциас авсан мэдээлэл.
Дуу чимээний загварчлал нь уурхайн талбай дах дуу
чимээний эх үүсгүүрүүдийн ангилалыг тогтооход
тустай. Тийм учраас эх үүсгүүр тус бүрийн дуу чимээг
бууруулах тохирсон арга хэмжээ авах, үйл
ажиллагааны янз бүрийн шатанд мөн эх үүсгүүр тус
бүрт тохирсон арга хэмжээ авах зэргээр уурхайгаас
гарч болох дуу чимээг өөрчлөхөд үн дүнгээ өгдөг.
Дээрх загварчлал нь мөн төлөвлөх хэрэгсэл болохын
хувьд дуу чимээг хүлээн авах хүмүүст хүрэх дуу
чимээний “дундаж” түвшний мэдээллийг өгч байдаг.
Энэ нь төлөвлөх шатны шийдвэр гаргахад хангалттай
мэдээлэл юм.
Мэдээж төслийн энэ шатанд таамаглах загварчлал
ашиглахаас өөр сонголт байхгүй юм. Гэхдээ уурхайн
удирдлага аливаа дуу чимээний загварын
хязгаарлагдмал байдлыг ойлгох ѐстой. Төлөвлөх үйл
явцын эхний шатанд дуу чимээний загвар нь үйл
ажиллагааны тухайлсан шатанд 15 минутын турш
оршин суугчдын энэ бүсэд дуу чимээний ямар

be at a particular residence over a 15-minute
period for a specific operational scenario.
Over time (several years), with enough
validation during the detail design phase and
the operational phases, the noise model
should evolve such that it becomes very site
specific and more accurate.

Noise models are only as good as the
information entered. Most are developed
using empirical data based on
measurements conducted in various parts of
the world over the past 30–40 years. They
are poorly developed with respect to
meteorological conditions and assume that
only one „set of conditions‟ exists along the
noise path from source to receiver. This
clearly does not occur in practice, hence a
range of measured noise levels would be
expected for a „set‟ of wind speed and
direction or temperature inversion factors.
Models can represent the best fit or average
of measured data. It is important to realise
that the noise levels can vary by 5 dBA and
even up to 10 dBA under different
meteorological conditions.
3.9.4 Mitigation measures and acquisitions
In the planning phase, as well as identifying
„in principle‟ measures to reduce noise at
source, the project proponent will often need
to consider acquiring some properties.
On- site control measures that have been
used successfully by companies employing
leading practice include:
selecting low-noise plant
optimising mine layout to shield noisegenerating plant and haul roads
applying additional silencing measures for
fixed and mobile plant and ventilation fans
installing acoustic enclosures around
process plant
using „smart alarms‟ to minimise complaints
regarding vehicle reversing alarms
minimising tonal components or impulsive or
intermittent characteristics of noise
strategically designing bund walls for
acoustical screening
incorporating buffer zones and landscaped
setbacks.
VIBRATION 69
3.10 Exploration, development and detailed
design phase
Once planning approval has been granted or

түвшинтэй байхыг өндөр нарийвчлалаар (1-2 дБА)
таамаглаж чадахгүй.
Дуу чимээний загварчлал өндөр нарийвчлалтай
таамаглахад олон жилийн хугацаа хэрэгтэй. Өмнөх
нарийн зураг төслийн шатанд таамагласан дуу
чимээний түвшин, дараах уурхайн үйл ажиллагааны
шатан дах бодит түвшинтэй олон дахин баталгаажиж
байж тухайн уурхайдаа таарсан, илүү нарийвчлалтай
сайн загвар болж чадна.
Дуу чимээний загвар нь оруулсан мэдээлэл шигээ үнэ
цэнэтэй. Ихэнх загварууд сүүлийн 30-40 жил дэлхийн
янз бүрийн газар туршигдсан хэмжилтүүд дээр буюу
туршлага дээр үндэслэсэн мэдээллүүдээр хийдэг. Цаг
уурын нөхцөл байдлын талаасаа муу хөгжсөн, эх
үүсгүүрээс хүлээн авагч хүртэлх дуу чимээний зам
дагуу ганцхан “нөхцөл байдлын бүрдэл”-тэй байдаг.
Энэ нь практикт тохиолддоггүй нь үнэн билээ. Тийм
учраас хэмжсэн дуу чимээний түвшинд ганц л
салхины хурд ба чиглэл, эсвэл температурын
интерсийн хүчин зүйлийн бүрдэлтэй ажиллах
шаардлагатай болдог.
Загварууд хамгийн сайн таарсан эсвэл хэмжсэн
мэдээллийн дундажийг илэрхийлдэг. Дуу чимээний
түвшин 5 дБА-ээр зөрөх, цаг агаарын ондоо нөхцөл
байдалд бүр 10 дБА-ээр зөрөх магадлалтай гэдийг
ойлгох нь чухал юм.
3.9.4 Бууруулах арга хэмжээ ба худалдан авах
Төлөвлөх шатанд дуу чимээний эх үүсвэрээс гарах
чимээг багасгах “зарчмын” арга хэмжээ авах арга
замаа тодорхойлохоос гадна зарим барилга
байгууламжийг худалдан авах зайлшгүй шаардлага
гарч магадгүй юм.
Тэргүүн туршлагыг амжилттай авч хэрэгжүүлж байгаа
компаниуд дараах хяналтын арга хэмжээг талбай
дээрээ авч хэрэгжүүлж байна. Үүнд:
Бага дуу чимээтэй үйлдвэрийг сонгох
Дуу чимээ гаргагч үйлдвэрүүд болон авто замын дуу
чимээг халхлах зорилгоор уурхайн төлөвлөлтийг хийх
Агааржуулалтын сэнс, суурин болон зөөврийн
үйлдвэрүүдэд зориулсан нэмэлт дуу намсгах арга
хэмжээг авах
Боловсруулах үйлдвэрийг тойрсон дуу чимээ шингээх
хашаа барих
Автомашин ухрах дохионы талаарх гомдлыг багасгах
зорилгоор “ухаалаг дохио” ашиглах
Тасалдсан дуу чимээ, цочмог дуу чимээг багасгах
Дуу чимээг шингээх зорилгоор шороон далан
байгуулах
Завсрын бүс бий болгох, (ландшафтын) мод, зүлэг
тарих зэргээр дуу чимээг саармагжуулах
3.10 Хайгуул, нарийн зураг төсөл боловсруулах,
түүнийг хөгжүүлэх шат
Нэгэнт төлөвлөх шат эхлэхийг зөвшөөрсөн эсвэл

is expected to be granted, the detailed
design phase commences. During this phase
of the project most of the work that was done
during the planning phase will be revisited in
more detail. Three critical, interrelated
outputs must be achieved and documented
in this phase:
a detailed plant and equipment noise
specification for suppliers
a detailed review and design of mitigation
measures, including a schedule showing the
position and height of noise mounds or
engineering designs or performance
specifications for special enclosures and
cladding of buildings
a noise management plan. Developing such
a plan is often a condition of project
approval, and implementing the plan will fulfil
licensing requirements.

3.10.1 Plant and equipment specification
It is critical that the assumptions about noise
levels of equipment made during the
environmental assessment phase are
understood and correctly transferred into
specifications for the supply of plant and
equipment. These should specify noise
levels under certain load or speed conditions
at certain distances from each side of the
plant. There are Australian and/or
international test standards which should be
quoted where possible to avoid any
ambiguities in the supply of equipment. The
specification should also require the
equipment to be tested by independent
accredited personnel once delivered or
installed on site (refer Section 3.10.1).
If buildings or claddings which house
equipment are being specified, either a
detailed design or a performance
specification should be included. Where
noise is concerned, attention to detail
matters. A rule of thumb is that 90 per cent
of the noise can escape from a 10 per cent
opening. If the operator has gone to the
trouble to design a concrete-clad building
with excellent sound transmission loss, but
forgotten to treat the openings for fresh air,
the effort and expense will have been in
vain.
3.10.2 Environmental management plan
including noise and vibration
The noise and vibration management plan
should be developed during the detailed
design phase. Its major purpose is to
demonstrate the company‟s commitment to

зөвшөөрөх нь нэгэнт тодорхой болсон бол нарийн
зураг төслийн шат эхэлдэг. Төслийн энэ шатанд
өмнөх төлөвлөх шатанд хийсэн ажлын ихэнхийг дахин
нарийн авч үздэг. Энэ шатанд гурван шийдвэрлэх,
харилцан уялдаа холбоотой үр дүнд хүрэх ѐстой.
Ханган нийлүүлэгчдэд үйлдвэр, тоног төхөөрөмжийн
дуу чимээний техник үзүүлэлтүүд
Дуу чимээний хор нөлөөг бууруулах арга хэмжээ тус
бүрийг нарийвчлан шалгах, төлөвлөх. Үүнд дуу
чимээний тусгаарлах далан, эсвэл инженерийн
байгууламжийн өндөр, байрлал, байшин барилгын дуу
чимээ тусгаарлах хана ба тусгай зориулалттай хашаа,
хаалтны хүчин чадал, техник үзүүлэлтүүд зэргийг
харуулна.
Дуу чимээний менежментийн төлөвлөгөө. Дуу
чимээний менежментийн төлөвлөгөө нь уурхайн
төслийг зөвшөөрөх нэг үндсэн нөхцөл нь болдог.
Харин төлөвлөгөөний хэрэгжилт нь лицензийн
шаардлагыг биелүүлнэ.
3.10.1 Үйлдвэр ба тоног төхөөрөмжийн техникийн
үзүүлэлт
Байгаль орчны үнэлгээний шатанд хийсэн уурхайн
тоног төхөөрөмжийн дуу чимээний талаарх төсөөлөл
ойлголтыг үйлдвэр, тоног төхөөрөмж ханган
нийлүүлэхэд техник үзүүлэлт болгон зөв буулгаж,
ойлгуулахад учир дутагдалтай байдаг. Жишээлбэл
үйлдвэрийн аль ч талаас тодорхой зайд, ажлын
тодорхой ачаалал, тодорхой хурдтай нөхцөлд дуу
чимээний түвшин ийм байна гэдгийг тодорхой зааж
өгдөг. Тоног төхөөрөмж нийлүүлэх явцад ямар нэгэн
тодорхой бус байдал гарахаас зайлсхийхийн тулд
Австралийн болон олон улсын тест стандартуудаас
дурдаж болно. Мөн тоног төхөөрөмжийг хүргэж ирсний
дараа эсвэл талбай дээр суурилуулсны дараа хараат
бус гадны итгэмжлэгдсэн этгээдээр шалгуулах
шаардлагыг тавьж болно (Бүлэг 3.10.1-ийг үзнэ үү).
Хэрэв тоног төхөөрөмжийг агуулах байшин барилга
буюу барилгын хананы дуу чимээ тусгаарлах хүчин
чадал зааж өгөх гэж байгаа бол нарийвчилсан дизайн
зураг төсөл, техник үзүүлэлтийг оруулж өгөх хэрэгтэй.
Хаана дуу чимээ гарна тэнд асуудалд нарийн
анхаарал хандуулах хэрэгтэй. Байшин барилгын
хувьд дуу чимээний 90 хувь нь 10 хувийн
нээлхийгээрээ гадагшилж байх ѐстой гэсэн
бичигдээгүй дүрэм бий. Хэрэв дуу чимээ
дамжуулдаггүй маш сайн бетонон дуу тусгаарлах
ханатай барилгын зураг төсөл хийчихээд цэвэр агаар
орж ирэх нээлхий хийхээ мартсан бол бүх хичээл
зүтгэл, хөрөнгө мөнгө дэмий үрэгдсэн болно.
3.10.2 Байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөө ба
дуу чимээ, чичирхийлэлт
Нарийн зураг төслийн шатанд дуу чимээ ба
чичирхийлэлтийн менежментийн төлөвлөгөө гаргах
хэрэгтэй. Гол зорилго нь байгаль орчны зорилтод
хүрэхийн тулд компанийн зүгээс дагаж мөрдөх

Section 3.0 noise vibration backup 7

Section 3.0 noise vibration backup 7

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Section 3.0 noise vibration backup 7