1. Kabanata XLV
ANG PINAG-
UUSIG

2. TAUHAN
Elias
Piloto at magsasakang tumulong kay
Ibarra para makilala ang kanyang bayan
at ang mga suliranin nito.
Mang Pablo
Pinuno ng mga tulisan na ibig tulungan
ni Elias.

4. Talasalitaan
Magalugad ang lugar – marating
Nayuyungyungan ng mga dahon – nalililiman
Binalingan ang dalaga - hinarap

5. “Sa wakas ay natagpuan ni Elias si Kapitan Pablo sa isang
yungib sa kagubatan pagkatapos ng anim na buwan na hindi
pagkikita. May dalawang linggo na rin ang nakalipas nang
malaman ni Elias ang sinapit ng kapitan. Malapit ang loob
niya sa matanda at itinuturing niya itong ama. Pareho rin
silang nag-iisa na sa buhay.
Sinubukang kumbinsihin ni Elias ang Kapitan na maisama
ito sa mga lupain ng katutubo. Malayo man ito sa sibilisasyon
ay makakapamuhay ng mapayapa ang matanda at
makakalimot sa sinapit ng kanyang pamilya. Tinanggihan
naman ito ng matanda at matiim itong nanindigan na
ipaghiganti ang masaklap na nangyari sa kanyang mga anak
sa kamay ng mga dayuhan. Hindi siya matatahimik hanggat
hindi nagkakaroon ng katarungan ang kaawa-awang sinapit
ng kanyang pamilya.

6. Tatlo ang anak ni Kapitan Pablo, isang babae at dalawang lalake.
Pinagsamantalahan ng isang alagad ng simbahan ang kanyang
anak na dalaga. Ang isa niyang anak na lalaki ay nag-imbestiga
sa nangyari kung kayat nagpunta ito ng kumbento. Tila
nagkaroon naman diumano ng nakawan sa kumbento kung
kaya't pinagbintangan ang kanyang anak na lalaki. Hindi man
napatunayan ang nasabing nakawan, hinuli pa rin ito at ibinitin
at nakatikim ng pagpapahirap sa kamay ng mga awtoridad.
Hindi tinugon ni Kapitan Pablo ang mga sigaw ng pagtawag ng
kanyang anak sapagkat noon ay mas nanaig ang kanyang
kaduwagan at pagnanais sa mapayapang buhay. Ang kura
naman ay hindi man lamang naparusahan kundi inilipat lamang
ng panibagong lugar. Ang isa naman niyang anak na lalaki ay
pinaghinalaang maghihiganti. Sa kasamaang palad, may isang
pagkakataon na hindi nito nadala ang kanyang sedula kung
kaya't hinuli ito ng mga sibil. Pinahirapan din ito at ng hindi na
makayanan ay kinitil nito ang sariling buhay.

7. Kung kaya para kay Kapitan Pablo, wala nang mahalaga
sa kanya kundi ang ipaghiganti ang sinapit ng kanyang
mga anak. Lulusob sila sa bayan sa tamang oras, kasama
ng iba pang mga kapus-palad na pinag-uusig ng
pamahalaan. Lubos naman itong nauunawaan ni Elias,
kaya't ang simpatya niya ay nasa matanda. Minsan na
ring hinangad ni Elias ang paghihiganti, ngunit sa
kagustuhang wala ng madamay pa sa kanyang
paghihiganti, kinalimutan na lamang niya ito. Ayon kay
Kapitan Pablo, madali itong gawin para kay Elias
sapagkat magkaiba naman sila ng sinapit. Si Elias ay bata
pa at walang namatay na mga anak. Pinangakuan naman
niya si Elias na walang madadamay na inosente sa
gagawin nilang paghihiganti.

8. Isinawalat din ni Elias kay Kapitan Pablo ang naging
pagkikita at pagkakaibigan nila ni Ibarra. Ikinuwento rin
nito ang mga katangian ni Ibarra at ang pang-aaping
sinapit ng pamilya nito sa kamay ng pari. Sinabi nito kay
Kapitan Pablo na makakatulong si Ibarra sa pagpapa-
abot sa Heneral tungkol sa mga hinaing ng bayan.
Sumang-ayon naman ang matanda at malalaman niya ang
resulta ng pakikipag-usap ni Elias kay Ibarra tungkol dito
pagkatapos ng apat na araw. Ang mga tauhan ni Kapitan
Pablo ang kakatagpuin ni Elias upang maipag-bigay alam
sa matanda ang sagot ni Ibarra. Kapag sumang-ayon si
Ibarra, magkakaroon ng katarungan ang kanilang mga
hinaing at kung hindi naman, nangako si Elias na sasama
sa kanilang layunin”

9. MGA PALIWANAG

10. ∞Naliliwanagan ng buwan - kagubatan-Kahit na madaming
pagsubok sa kagubatan meron parin makikitang pag-asa
∞Rebolber - Kapangyarihan-Pinapakita na hindi lahat ng tao ay
pinagkakatiwalan
∞Pagsensyas - kapangyarihan-nakuha kaagad ng kanyang mga
kasama ang ibig sabihin ni Kapitan Pablo
∞Telang pula ng may bahid ng dugo-Pinapahulugan na may
masamang nangyari kay Kapitan Pablo kaya may dugo -
Paghihiganti
∞Elias-
Pag-asa dahil siya ay naniniwalang hindi pa malala ang lahat.
Maaari pa itong solusyunan.

11. ∞“…Maaari po ba iwan na ninyo ang pamumuhay na ito at
sumama na kayo sa akin? Ako’y ituring na ninyong anak at
ngayo’y itututring ko naman kayong ama sapagkat wala na rin
akong kaanak.” (Elias)-Nais tumulong ni Elias kay Kapitan
Tiago dahil ayaw ni Elias na gumawa pa si Kapitan Pablo ng
masama dahil lamang sa pag-hihimagsik sa kanyang pamilya.
∞“…Ngayon ako ay tulad sa isang punong kahoy na walang
lilim…”(KapitanPablo)-Nawalan na siya ng pag-asa dahil
nawala na ang lahat sa kanya
∞“…Ang naging parusa lang ng paring iyon ay ilipat ang
destino sa ibang bayan…”-Kahit na masama ang nagawa ng
kura, hindi pantay ang pagbibigay parusa lalo na kapag ikaw
ay makapangyarihan.-Rason kung bakit ililipat si Padre
Damaso sa ibang bayan(ito ang naging parusa sa kanya)

12. ∞Talata19-Ang mga kura ay hindi katulad ng dapat talaga
nilang gawin bilang mga alagad ng Diyos dahil inaabuso
nila ang kanilang kapangyarihan upang makapag-higante
or gumawa ng masama
∞Talata21-Hindi niya hinayaang gumawa ng masama ang
kanyang mga anak kahit na dapat nila itong gawin
∞“…ngunit sapamamagitan ng apoay at dugo at ng
kanyang sariling kamay ay ipaghihiganti ko kayo, aking
mga anak.”(KapitanPablo)-Hanggang sa dulo ay nais
parin na ipaghiganti ang kanyang anak sa madugong
paraan

13. TAPOS....