1. YUMUŞAK DOKU
ROMATİZMALARI
Dr. Mustafa ÇALIŞ
E.Ü Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp
ve Rehabilitasyon AD.

2. YUMUŞAK DOKU
ROMATİZMALARI
Pratikte çok önemli yer kaplar
Romatizmal hastalıkların;
-%60’ı yumuşak doku
-%30’u dejeneratif
-10’u enflamatuvar ve enfeksiyöz
kaynaklıdır.
Sınıflandırma:
1- Bölgesel ağrı ile karakterize YDR
2-Yaygın ağrı ile karakterize YDR

3. BÖLGESEL AĞRI İLE KARAKTERİZE YDR
1-Tendon hastalıkları
2-Tendon yapışma yeri hastalıkları
3-Bursa hastalıkları
4-Periartritler
5-Fasya hastalıkları
6-Subkutan bağ ve yağ dokusu hastalıkları
7-Periferik sinir hastalıkları
8-Yumuşak doku yaralanmaları
YAYGIN AĞRI İLE KARAKTERİZE YDR
1-Fibromiyalji sendromu
2-Miyofasyal ağrı sendromu (MAS)
3-Kronik yorgunluk sendromu
4-polimiyaljiya romatika

4. YDR LOKOLİZASYONU
Boyun: Fibromiyalji, MAS, strain
Omuz: Tendinit, kapsülit, bursit, RK hastalıkları
Dirsek: Tenisci-golfcü dirseği, olekranon bursiti
El-bileği:Carpal tunel send.,tendinit, dupuytren
kont.
Sırt-bel: Fibromiyalji, MAS, strain
Kalça: Bursit, meralgia parestetika
Diz:Tendinit, bursit, yumuşak doku
yaralanmaları
Ayak-bilek: Planter fasiit, TTS, YD yaralanmaları
Bölgesel YDR’larını etkileyen faktörler.
.Yineleyen travma ve zorlamalar
.Yaş, cins, meslek
.Dejeneratif hastalıklar
.Metabolik, toksik, enflamatuvar hastalıklar

5. 1-tendon hastalıkları:
1-Tendinit (Bisipital,supraspinatus..)
2-Tenosinovit tenovajinit (Tetik
parmak,dupuytren)
3-Kalsifikasyon (Kalsifik tendinit)
4-Tendon dislokasyonu ve rüptürü (bisipital
tendon)
Nedenleri:
-Akut veya kronik travma
-RA seyrinde
-Metabolik hastalıklarda
-Akut supuratif hastalıklarda
-İdiyopatik

6. Klinik:
-Ağrı ve lokal hassasiyet
-Şişlik olabilir
-Lokal ısı artışı ve kızarıklık
-Krepitasyon
-Komşu doku tutulumu (omuz periartriti)
Tedavi:
*İstirahat ve medikal tedavi
*Splint uygulaması
*Steroid enjeksiyonu
*Fizik tedavi
*Derin friksiyon (adhezyonlu kronik olgularda
*Cerrahi

7. Entesopati:
Tenoperiostal birleşim yerinde görülen
lezyonlardır.
Primer: Tenisçi dirseği, golfçü dirseği
Sekonder:Ankilozan spondilit, DİSH
Lokalağrı ve hassasiyet ,Radyolojik bulgu
Tedavi:
-Medikal tedavi (NSAİD, analjezikler)
-İstirahat
-Lokal steroid enjeksiyonu
-Cerrahi

8. Bursitler:
*Bursaların enflamasyonudur
*steril veya septik olabilir
*Etyolojisi tenosinovitlerle aynıdır
*Mesleki travma
.Öğrenci dirseği (Olekranon bursiti)
.Hizmetçi dizi (Prepatellar bursit)
.Dokumacılar (iskiyal bursit)
Klinik: Lokal ağrı ve şişlik
Tedavi:
Akut dönemde: Lokal soğuk, NSAİD,
Aspirasyon+ steroid enjeksiyonu
Kronik dönemde:
FT ajanları (Yüzeyel ve derin ısıtıcılar, analjezik
akımlar)

9. Periartritler (kapsülitler):
Eklem kapsülü ve çevre yumuşak doku
enflamasyonudur. En sık omuz periartriti görülür.
-Eklem kapsülünde sertleşme, yapışma
-Ağrı ve ROM kısıtlılığı
Tedavi: .Medikal (NSAİD, analjezikler)
.Fizik tedavi
.Lokal steroid ve yüksek volümlü enjeksiyonlar
Pannukulit:
*Deri altı yağ dokusunun enflamasyonudur.
*Postmenapozal kadınlar, diabet, hipotiroidili
*Daha çok ayak bileği ve dizdeki ekleme komşu
yağ yastıkçıkları ağrılıdır. Portakal kabuğu
manzarası

10. Nevritler (Periferik sinir
hastalıkları):
Periferik sinirlerdeki patolojik durumlardır.
Primer:
-Toksik
-Vasküler(Diabet)
-Enfeksiyöz (Menenjit, difteri, siyanoz)
-Avitaminöz (B12)
Sekonder:Tuzak nöropatileri
*Ulnar (ulnar oluk sendromu)
*Median(Karpal tunel sendromu)
*Brakial pleksüs (TOS)
*Siyatik (siyatalji)
*Planter (tarsal tunel sendromu)

11. Karpal tunel sendromu:
-İdiyopatik
-Akut ve kronik travma
-Enflamasyon (RA)
-Metabolik-Endokrin (Diabet, hipotroidi,amiloidoz)
Klinik:
-Ağrı (ilk üç parmak)
-Parestezi,
-Kas atrofisi
- His azalması
- Özel testler (Phalen, Tinnel)
Tanı: EMG ile ileti hızı azalır, denervasyon
bulguları
Tedavi:
*Konservatif (İstirahat, atel, FT, steroid
enjeksiyonu)

12. FİBROMİYALJİ SENDROMU
Yaygın kas iskelet ağrısına neden olan,
tendino-muskuloskeletal bölgelerde hassas
noktalarla karakterize bir yumuşak doku
romatizmasıdır.
*1904- Fibrozis
*1980- Fibromiyalji (Yunus ve ark.)
*1990- Fibromiyalji kriterleri (Wolf ve ark.)
-30-50 yaş
-%80,%90 kadınlar
-Semptom süresi yaklaşık 5-10 yıl
-Prevalansı Romatoloji de %6-20, genelde %1-2
-Hedef organ iskelet kasıdır.

13. KLİNİK:
-Yaygın vücut ağrısı
-Sabah tutukluğu
-Yorgunluk
-Uyku bozukluğu
-Subjektif yumuşak doku şişliği
-Parastezi şikayetleri
-Eşlik eden durumlar
.İrritabl kolon
.Gerilim tipi baş ağrısı
.Primer dismenor (%40-50)
.Maskeli veya açık depresyon
.Anksiyete ve mental stres (%50-70)
.Reynould fenomeni

14. KLİNİK BULGULAR:
Eklem muayeneleri, duyu, refleks ve kas gücü
muayeneleri normaldir.
*Hassa nokta (en karakteristik bulgudur)
Rutin kan tetkikleri, rayolojik incelemeler,
Radyonükleerve EMG bulguları normaldir.
TANI: (1990 ACR’nin FMS’a ait tanı kriterleri)
1- En az 3 ay süreli yaygın ağrı
2- On sekiz hassas noktadan 11 tanesinin 4 Kg lık
dijital presyonla hassas olması
-Oksiput -Alt servikal
-Trapez
-Supraspinatus
-2.Kostokondral birleşme yeri -Lateral epikondil
-Gluteus -Trokantör
majör -Dizlerin medyal yağ

16. Ayırıcı tanıda:
-MAS
-Kronik yorgunluk sendromu
-Artritler
-Polimiyaljia romatika
-Miyopatiler
-Hipotiroidizm
-AS
-Disk hernileri, kardiyak veya plevral ağrılar
TEDAVİ:
1- Hasta hekim ilşkisi, Hastanın eğitimi
2- Anti depresnlar (Amitriptilin 10-75mg)
3- basit analjezikler
4- Fizik tedavi ajanları
5- Lokal enjeksiyonlar

17. MİYOFASİYAL AĞRI SENDROMU
Kaslarda ve/veya fasiyalarda oluşan tetik
noktalardan kaynaklanan ağrı ve ağrıya eşlik
eden kas spazmı, hassasiyet, tutukluk, eklem
hareket kısıtlılığı, yorgunluk ve bazan otonomik
disfonksiyon ile karakterize bir sendromdur.
*YDR içinde en önemli yeri aldığı halde tanısı
güçlükle konulan ve tedavisiz bırakılan en geniş
hastalık gurubudur.
Miyalji, miyositis, fibrositis, miyofasiitis,
fibromiyositis, kas straini
-1942’de Jaret MAS terimini kullanmış
-1983’ten beri bilimsel klinik antite kabul
edilmiştir.
-Prevalansı:? E: %36 K: %26 (%32)
-Etyolojisi:? Travma ve kaslara aşırı yüklenme

18. TANI:
-Hikaye (kas veya kas grubunu aşırı geren
travma)
-Palpasyon ile tetik nokta ve gergin bant tespiti
Tetik nokta:İskelet kasında
gergin bant ile seyreden,presyonla lokal ve
karakteristik yansıyan ağrı ile otonomik
fenomene yolaçan hiper irritabl bir nokta
1-Anamnez
2-Ağrının dağılımı
3-Hareket kısıtlılığı
4-Hafif ve orta derecede kasa özgü zaafiyet
*5-Kaslarda gergin bantın bulunması
*6-Yansıyan veya refere ağrı
*7-Tetik noktalarda lokal hassasiyet, sıçrama
belirtisi

19. Ayırıcı tanıda:
-Fibromiyalji
-Miyopatiler (polimyozit, dermatomyozit)
-Artritler (OA, RA, Psöriatik artrit)
-Fokal enflamasyonlar (Tendinit, bursit)
FMS ve MAS arasındaki farklar
FMS MAS
Hassas nokta + -
Tetik nokta - +
Refere ağrı - +
Gergin bant - +
Spesifik Yerleşim + -
Sistemik özellik + -
Kas zaafı - +
ROM Kısıtlılığı - +

20. TEDAVİ:
Amaç internuncial self exciting noron zincirinde
meydana gelen kapalı devreyi ve oluşan kısır
döngüyü ortadan kaldırmaktır.
1- Germe egzersizleri
2- Tetik nokte enjeksiyonu
*Kuru iğne
*Lokal anestezikler
*Serum fizyolojik
3-Soğuk spreyleme tekniği
4- Diğer tedavi yöntemleri
*Sempatik blokajlar
*Derin friksiyon tarzında masaj, buz masajı
*İskemik kompresyon (Akupresyon)
*FT ajanları ile tedavi

23. POLİMİYALJİA ROMATİKA
Gövde ve ekstremitelerin proksimalinde ağrı ve
tutukluk ile karakterize klinik sendromdur
-Bir aydan fazla süren ağrı
-sedimentasyon 40, 50’nin üzerinde
-Düşük doz steroide dramatik cevap verir
-Etyoloji ? genelde dev hücreli arterit ile birlikte
-50-90 yaş arası sağlıklı kişiler
-K/E: 7/2
-Yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı
-Sabah tutkluğu belirgindir, gece ağrısı
-Sedimantasyon, alfa 2 globilin ve fibrinojen
yüksek, albümin düşük, ANA, RF (-) tir
-Tedavi: 5-15 mg/gün prednizon eşdeğeri steroid

24. KRONİK YORGUNLUK SENDROMU
Akut başlayan, devamlı halsizleştiren, viral
enfeksiyon düşündüren belitilerle giden bir
sendromdur.
*Kronik muskuloskeletal ağrı ve uyku bozukluğu
Etyoloji bilinmiyor, immunolojik defekt ve
tetikleyen viral enfeksiyon
-Goldenberg %94’ünde yaygın ağrı ve hassas
nokta tespit etmiştir.
Tanı:
1- Altı aydan uzun süren yorgunluk
2- Noropsikiyatrik semptomlar (depresyo)
3- Muskuloskeletal semptomlar (fibromiyalji)
Tedavi:
GYA’lerin düzeltilmesi, anti depresan ilaçlar vb.