ilk yardım ve temel yaşam desteği(fazlası için www.tipfakultesi.org)
1.
2. Herhangi bir hastalık veya kaza sonucu sağlığı tehlikeye
girmiş olan kişi veya kişilere durumlarının daha kötüye
gitmesini önlemek amacıyla, çevre imkanlarından
yararlanılarak ve ilaçsız olarak yapılan geçici müdahaleye
“ilkyardım” denir.
3. İLKYARDIMIN AMAÇLARI
Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak
Hastanın ya da kazazedenin durumunun
kötüleşmesini önlemek
İyileşmeyi kolaylaştırmak
4. İLKYARDIMCININ TEMEL ÖZELLİKLERİ
Mutlaka kaza yeri çevre güvenlik
önlemlerini almalı
Sakin ve kendine güvenli olmalı
İlkyardım eğitimi almış olmalı
Ne yapacağına çabuk karar vermeli ve
bunu uygulamalı
ÖNCE KENDİNİ VE
ETRAFTAKİLERİ KORU
SONRA
Hasta ya da yaralıyı koru
Ne yapacağını bilmiyorsan dokunma
Olayı bildir/ yardım iste
5. İLKYARDIMCININ TEMEL ÖZELLİKLERİ
Çevre imkanlarından faydalanabilmeli
Çevredeki kişilerden yararlanmayı
bilmeli
Ülkedeki sağlık örgütlenmesi hakkında
bilgi sahibi olmalı
İnsan vücudu ile ilgili temel bir bilgiye
sahip olmalı
6. İlkyardımda Temel Uygulamalar
Hasta ve yaralıları mümkün olduğunca
yatırarak müdahale etmeli
Fazla hareket ettirmemeli
Öncelikle ABC açısından değerlendirmeli
Kanama ve kırık açısından değerlendirilmeli
Hasta ya da yaralı sıcak tutmalı
7. İlkyardımda Temel Uygulamalar
Bilinci kapalı ise su vb. vermemeli
Çevredeki telaşlı kişileri uzaklaştırmalı
Tıbbi yardım istemeli
Yaralının yarasını görmesini önlemeli
Tıbbi yardıma ulaşamazsa hasta veya
yaralıyı uygun bir şekilde hastaneye
götürmelidir
8. İlkyardımcı yapabileceği uygulamaların sınırlarını
bilmelidir.
Ortamda herhangi bir sağlık personelinin varlığı
durumunda o ana kadar kendi yaptığı müdahaleler
hakkında bilgi verdikten sonra sorumluluğu sağlık
personeline devretmeli ve onun vereceği görevleri
yapmaya devam etmelidir
9. Tıbbi Yardım İsteme
Tıbbi yardım isterken bilgiler kısa, öz ve
anlaşılır olmalıdır
112 / 155 aranır
Olayın cinsi aktarılır
Olay yerinin açık adresi verilir
Yaralı sayısı bildirilir
Aranan telefonun numarası verilir ve
kapatılır
10. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
Kazazede ya da kalp krizi gibi hayatı
tehdit edebilecek durumlarda olan
kişilerin durumunun daha kötüye
gitmesini önlemek hayati fonksiyonlarını
devamlılığının sağlanması amacıyla
yapılan ilkyardımdır.
11. Hayatı tehdit altında olan kişiye
müdahalenin yapılmasındaki her bir
dakikalık gecikme yaşama olasılığını
%7-10 azaltır
12. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
1. Güvenlik
2. Değerlendirme
3. 112 aranması
4. Temel yaşam desteğine başlanması
13. Değerlendirme
Olayın ve kişin
değerlendirilmesi
Omuzdan sarsın ve sorun “nasılsınız ?”
Gerekmedikçe hastayı hareket ettirmeyin!
14. Bilincin değerlendirilmesi (NASILSIN?)
Cevap (+) Bilinç açık;
• Tehlike yoksa,bulduğunuz pozisyonda bırakın
• Gerekli ise yardım çağırın (siz/yardımcı)
• Düzenli aralıklarla durumunu yeniden değerlendirin
Cevap (-) Bilinç kapalı;
Yardım çağırın
Yatar pozisyona çevirin
15. Cevap (-) Bilinç kapalı;
Yardım çağırın
Yatar pozisyona çevirin
Havayolunu açın
Dili geriye kaçmış mı
Ağzında nefes almasını
engelleyen cisim var mı
Başını geriye itin çeneyi
yukarı kaldırın
19. Hastamız soluk alıp veriyor ise yardım gelene
kadar kazazede değilse yan çevirin.
KOMA POZİSYONU
20. Eğer normal soluyorsa
Koma pozisyonuna
getir.
Yardım/ambulans
çağır, iste.
Devamlı olarak
solunumunu kontrol
et.
21. Koma Pozisyonu-1
Hastanın yanında diz çökün
Size yakın kolunu vücuduyla dik açı
yapacak şekle getirin ve elini avuç içi
yukarı bakacak şekilde yerleştirin
Size uzak olan kolunu göğüs kafesini
çaprazlayacak şekilde ve elini size yakın
olan omzuna doğru;avuç içi yere, el sırtı
hastanın yanağına bakacak şekilde başın
altına yerleştirin
22. Koma Pozisyonu-2
Size uzak olan bacağı diz
ekleminin hemen üst
kısmından ve bacağın arka
tarafından tutarak yukarıya
çekin, ayak tabanının yere
basar durumda kalmasını
sağlayın
23. Koma Pozisyonu-3
Bir elinizle yanağın yanına
yerleştirdiğiniz elini, diğer
elinizle de bacağından
tutarak hastayı size doğru
yan yatacak şekilde çevirin
Üstte kalan bacağı hem
kalça ve hem de diz eklemi
dik açı yapacak şekilde
ayarlayın
24. Koma Pozisyonu-4
Solunum yolunun açık
olduğundan emin olmak için
başı geriye doğru itin
Gerekliyse hastanın yanağının
altında kalan elini başı geriye
doğru itilmiş şekilde ayarlayın
Düzenli olarak soluk alıyor mu
diye kontrol edin
33. Tek kurtarıcı
İki kurtarıcı
Solunum var
Solunum yok ise
Bilinçsiz Kurban 112 ara
Hava Yolunu Aç
Solunum Kontrolü
Koma pozisyonu ver
Kalp masajına başla
30:2
34. Boğaza, soluk borusuna yabancı cisim
kaçması durumunda
Kısmi tıkanıklık: Kişi konuşabiliyor,
öksürebiliyordur.
Dokunulmaz.
Öksürmeye teşvik edilir.
35. Tam tıkanıklık
Kişi morarır, konuşamaz,
başarısız öksürük girişimleri vardır.
Sırtına vurulur.
Sırtına Vurma:
Kişi ayakta durur.
Yanına arkasına geçilir.
Bir elle göğsünden desteklenir, hafif öne eğilmesi istenir.
Diğer elle kürek kemiklerinin arasına kuvvetle vurulur.
Açılana kadar (en fazla 5 kez) tekrarlanır.
36. Karnına bastırma:
Kişi ayakta durur, hafif öne eğilir.
İlkyardımcı arkasına geçer.
Bir elini yumruk yapar, karnının üst kısmına
yerleştirir.
Diğer eliyle bu elini kavrar.
İçe-yukarı doğru (diyaframa yönelik) sert-ani
darbeler uygular.
Açılana kadar (en fazla 5 kez) tekrarlanır.
37.
38.
39.
40. Kaza yerinde ilkyardım
Kaza yerinde emniyet
tedbirleri alınır
Bir trafik kazası söz
konusu ise önce olay
yerinde emniyet
tedbirleri alınmalı ve trafik
yavaşlatılmalıdır
41. Kaza acil birimlere haber verilir
112 Acil Sağlık Hizmetleri
155 Polis İmdat
156 Jandarma
42. Kaza yerinde emniyet tedbirleri
alınır
Kazada yangına maruz kalan kişiler
öncelikle yangın yerinden uzaklaştırılmalı
Gazdan zehirlenme söz konusu ise hasta
acilen temiz havaya çıkartılmalıdır
43. Kaza yerinde emniyet tedbirleri
alınır
Araçlar yolun sağına park edilir, dörtlü lambalar
yakılır
Kaza 150 metreden görülecek şekilde kaza yapan
aracın önüne ve arkasına birer reflektör konulur
Yolun ortasında yatan yaralı varsa, tekniğine
uygun bir şekilde yolun kenarına alınır
44. Yaralıların Araçtan Çıkartılması
İlkyardım konusunda eğitiminiz yoksa yaralıya
dokunmayın
Çokça yapılan kucaklama hareketi sakıncalıdır
45. Yaralıların Araçtan Çıkartılması
Bir yaralı araçtan ideal olarak en az üç kişi ile baş,
boyun ve gövde ekseni korunarak çıkartılır
Oturur pozisyondaki yaralılar ise tekniğine uygun
yapılırsa, tek kişi ile de ideale yakın çıkartılabilir
46. Yaralıların Araçtan Çıkartılması
Aslında yaralıların araçtan çıkartılması
profesyonel sağlık görevlileri tarafından
yapılmalıdır
Ancak ambulans ulaşamıyorsa
ilkyardımcılar müdahale edebilir
54. Araçtan yaralı çıkartma - II
Yaralı boynu desteklenerek
tüm vücudu ile döndürülür
Omurga desteğinin emniyet kemeri
kısmından tutularak sedyeye alınır
55. Yaralıların Araçtan Çıkartılması
Kesinlikle yaralının baş ve boynunu
oynatmayın
Hafif, önemsiz bir boyun omur kırığı
omuriliğin zedelenmesine ve tüm
vücutta felç veya ani ölüme yol açabilir
56. Yaralıların Araçtan Çıkartılması
Kurtarma esnasında ve taşıma sırasında
yaralı olan kol veya bacağı kesinlikle
oynatmayın
Kırık nedeniyle oluşan şekil
bozukluklarını düzeltmeye çalışmayın
57. Yaralının Yerinden Kaldırılması ve
Taşınması
En az 3 kişi gereklidir
Yaralının vücudu bükülmeden kaldırılır
Biri hastanın baş ve omuzlarının altından
İkincisi karın ve kalçaların altından
Üçüncüsü uyluk ve bacaklarının altından
destekleyerek kaldırılır.
4. kişi sedyeyi hastanın altına yerleştirilir
64. Kaç çeşit kanama vardır?
Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 2 çeşit
kanama vardır:
Dış kanamalar: Kan yaradan vücut dışına
doğru akar.
İç kanamalar: Vücut içine kanama olduğu için
gözle görülemez.
65. Kanayan damara göre;
Atardamar kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak
kesik kesik akar ve açık renklidir.
Toplardamar kanamaları ise koyu renkli ve sızıntı
şeklindedir.
Kılcal damar kanaması küçük kabarcıklar şeklindedir.
67. Mümkünse eldiven ile müdahale edin.
Yara yerindeki giysileri kesin.
Yaraya yapışmış giysi, vb. çıkarmaya
çalışmayın.
Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırın.
68. DİREKT BASI UYGULAMASI
KANAYAN BÖLGEYE MİKROPSUZ GAZLI BEZ KONULUR
BEZ ÜZERİNE BASKI UYGULANIR
KANAMA DURUP DURMADIĞINI ANLAMAK İÇİN SARGI
YERİNDEN KALDIRILMAMALI
EĞER KANAMA NEDENİYLE SARGININ DIŞ KISMI KAN
ISLANDI İSE ÜZERİNE BİR SARGI DA KONULARAK BASKI
UYGULAMAYA DEVAM EDİLİR
GENELLİKLE 10-20 DAKİKA UYGULANIR
69.
70. ORGANI( UZVU) YÜKSELTME
Yaralanmış Kol Ve Bacak Yükseltildiği Zaman
Kanama Yavaşlar
AŞAĞIDAKİ DURUMLARDA UYGULANMAZ
* EL VE BACAKLARDA KIRIK VARSA
* YABANCI CİSİM BATMIŞSA
74. Turnike uygulanması
Hangi durumlarda turnike uygulanabilir?
Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek
ilkyardımcı varsa (Kanamayı durdurmak ve daha
sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),
Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,
Uzuv kopması varsa,
75. Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa,
Turnike uygulaması kanamanın durdurulamadığı
durumlarda başvurulacak en son uygulamadır, eskisi
kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü,
Uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti
meydana gelebilir yada uzvun tamamen kaybına neden
olabilir.
76. Turnike uygulamasında dikkat edilecek
hususlar neler olmalıdır?
Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin
genişliği en az 8-10 cm olmalıdır.
Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici
malzemeler kullanılmamalıdır.
Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi
malzemeler kullanılabilir.
77. Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan
sonra daha fazla sıkılmaz.
Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez.
Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve
yaralının üzerine asılmalıdır.
78. Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında,
kanayan bölgeye göre 15-20 dakikada bir turnike
gevşetilmelidir.
Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır,
ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini
bozabileceği için uygulanmaz.
Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike
uygulanabilir.
86. Açık Yaralanmalarda İlkyardım
Kanamayı durdur.
Yaranın daha fazla kirlenmesini önle ( yara bandı veya steril gazlı
bezle kapatarak).
Yaralı kısmın hareket etmesini önle; dinlendir.
Yara çok kirli ise mutlaka pansumanla kapatılmadan önce
bulunabilecek en temiz su ile yıkanmalıdır. Bulunabilecek en temiz
su : elimizin altında çaydanlıkta kalmış kaynamış ve soğumuş su,
yoksa musluk suyu ya da şişe içinde satılan sular kastedilmektedir.
87. Yarada yabancı cisim varsa (Yabancı cisim
batmışsa)
Yabancı cisimleri çıkarmaya çalışmayın
Yabancı cismi sabitlemek üzere kalın pansuman malzemesi
kullanın
Hastayı vakit kaybetmeden hastaneye götürün
89. UZUV/ORGAN KOPMASI
(AMPUTASYON)
Öncelikle soluk yolu, solunum ve dolaşım değerlendirilir ve
devamlılıkları sağlanır
Kanamalar durdurulur
Tam kopmamış kısımları sakın tam koparmaya kalkışmayın
Yaraların bakımı yapılır ve kapatılır
Uygun tedaviyi alabileceği hastaneye nakledilir.
90. Organ Kopması Varsa
Mutlaka temiz, nemli ve soğukta muhafaza edilerek
hastaneye götürülmelidir (asla ıslatılmaz ve
dondurulmaz)
Kopan organ, nemli steril gazlı beze (yoksa en temiz su
ile ıslatılarak iyice sıkılmış en temiz kumaş parçasına)
sarılır
Delik olmayan bir naylon torbaya konularak ağzı sıkıca
kapatıldıktan sonra, bu naylon torba buz içersine
yerleştirilir
91. Organ Kopması Varsa
Buz veya buzlu su içine konarak, hastayla birlikte
hastaneye götürülür. Burada önemli olan nokta organın
dondurulmadan ve ıslatılmadan hastaneye
ulaştırılmasıdır. O nedenle organ doğrudan su içine
veya buz üzerine konmaz
Hasta ve kopan organ uygun koşullarda 6-12 saat içinde
hastaneye yetiştirildiğinde; organın eski işlevlerini aynen
yerine getirme olasılığı yüksektir
93. Kırık, Çıkık ve Burkulmada İlkyardım
İlkeleri
Kırık Kemik bütünlüğünün
bozulması
Çıkık Eklemi oluşturan kemik
uçlarının birbirinden ayrılması
Burkulma Eklemi destekleyen
ligamanlarda gerilme ,yırtılma
94. Kırık nasıl anlaşılır?
Ağrı , hassasiyet
Şekil bozukluğu
Şişlik , renk değişikliği
Etkilenen uzvu kullanmama
Dışarı çıkmış kemik parçası
Bir kemikte kırık olup olmadığını anlamak her
zaman mümkün olmayabilir.
Şüphe varsa kırık varmış gibi yaklaşılmalıdır.
95. Hayatı tehdit edebilecek
durumlara müdahale ettikten
sonra transfere hazırlık
Yaralı bölgenin üzerindeki giysileri dikkatlice
çıkarın.
Gerek duyulmadıkça yaralı bölgeyi hareket
ettirmeyin.
Gerekliyse giysileri dikiş yerlerinden kesin.
96. Öncelikle dış kanama varsa durdurulmalıdır.
Etkilenen uzuvda ek yaralanmayı önlemek,
hasarı ve ağrıyı azaltmak için;
ATEL( sabitleme) uygulaması
Soğuk uygulaması
Ekstremitenin yükseltmesi
97. Yaralı organı sabitlemek için kullanılan herhangi bir
araca “atel” denir.
Ticari olarak çeşitli formları bulunmakla birlikte ortam
şartlarında doğaçlama olarak oluşturulabilir. (örn:
katlanmış gazete, karton kutu, tahta parçası, yastık vb.)
98. ATELLEME
• Kırık uçlarının daha fazla hareket etmesini
önlemek
• Kaslara,sinirlere,kan damarlarına hasarı
önlemek
• Kan akımını azaltmak
• Kanamayı durdurmak
• Ağrıyı azaltmak
99. Atelleme
Genel kurallar
Etkilenen uzuvdaki kıyafetleri çıkar/kes
Açık yaraları steril gazlı bez ile ört.
Kemikleri yerine yerleştirmeye çalışılmamalı
Atel hastayı sıkmamalı, rahatsızlık
vermemeli
109. İç kanamalarda ilkyardım
İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla
yaralanma nedeniyle oluşabilir.
Hasta / yaralıda şok belirtileri vardır.
Hasta / yaralının bilincini değerlendirin,
Üzerini örterek ayakları 30 cm yukarı kaldırın,
Asla yiyecek ve içecek vermeyin,
Hareket ettirmeyin (özellikle kırık varsa)
Yaşamsal bulguları inceleyin,
Tıbbi yardım isteyin (112),
112. Burun kanaması
Hasta / yaralı sakinleştirin, endişeleri giderin,
Oturtun,
Başı hafifçe öne eğin,
Burun kanatlarını
5 dakika süre ile sıkın,
Doktora gitmesini
sağlayın.
113. Kalp Krizi & Göğüs Ağrısı
Kalp kasının bir bölümüne olan kan akışının
azalması veya tamamen kesilmesi sonucu
Bu durum kalbi besleyen damarlardan birinin
spazmı veya tıkanması sonucu oluşur
114. Kalp Krizi & Göğüs Ağrısı
Hastanın bir veya iki
eli ile yumruk yaparak
sternumun önünü
işaret etmesi kalp
kökenli göğüs ağrısını
göstermede çok tipiktir
115. Kalp Krizi & Göğüs Ağrısı
Efor
Heyecan, üzüntü
Korku
Soğuk hava
tetikleyebilir.
116. Kalp Krizi & Göğüs Ağrısı
Kalp krizini tanımak zor olabilir
Yaşlı, diyabetik hastalar
Şüphe halinde hemen hastaneye ulaşılmalıdır
117. Belirtiler Nelerdir?
Göğüste rahatsızlık hissi, ağrı, baskı, yanma
Ağrının omuzlara, kollara, çeneye ve boyuna
yayılması
Bulantı, kusma, soğuk terleme, nefes darlığı,
endişe, ölüm korkusu
118. Kalp Krizi & Göğüs Ağrısı
Bu belirtilerin hepsi her kalp krizinde
görülmeyebilir
Acil bir durum olduğu için bir an önce
hastaneye ulaşılmalı ve damar açıcı ilaç
tedavisi uygulanmalıdır
119. Ne Yapmalıyız?
Hemen 112 acil yardım sistemi aktive
edilmelidir
Eğer gerekiyorsa temel yaşam desteği
uygulanmalıdır
120. Ne Yapmalıyız?
Ambulans gelene kadar hasta rahat
ettirilmelidir
Eğer hasta kalp hastası ise ilaçları verilmelidir
Eğer temin edilebilir ise Aspirin verilebilir.
Nitrogliserin (isordil 5 mg) tablet dil altına
konulmalı ve ağrı azaltılmalıdır (10 dk içinde 3
doz)
122. İnme
Beyinin herhangi bir bölgesine gelen kan
akımının bloke olması sonucu yeterli oksijenin
ulaşamamasıdır
Kan akımı, damar tıkanması veya damar
yırtılması sonucu bloke olur
123. İnme
Oksijen azlığı beyin hücrelerinde kalıcı hasar
oluşturur
İnme bütün dünyada 3. ölüm sebebidir
124. Belirtiler Nelerdir?
Vücudun bir yarısında güçsüzlük, his kaybı
Bir gözde bulanık görme, azalma
Konuşma ve anlamada bozukluk
Baş dönmesi, denge kaybı
Ani, şiddetli baş ağrısı
Şuurda bozulma
Gözlerin bir yana kayması
125. Ne Yapmalıyız?
Hastanın şuuru kapalıysa temel yaşam desteği
(koma pozisyonu)
Acil yardım çağrılır (112)
Şuur açıksa baş hafifçe yukarı kaldırılır
126. Bayılma
Beyine giden kan ve/veya oksijen
miktarının azalması nedeniyle oluşan
kısa süreli geçici bilinç kaybıdır.
127. Ne Yapmalıyız?
Kişinin düşmesi önlenir.
Kişi yatırılır ve ayakları kaldırılır.
Sıkı giysiler gevşetilir, kapalı ortamdaysa açık havaya çıkarılarak
temiz hava alması sağlanır.
Sıcak ortamdan uzaklaştırılır.
Kendine gelmeden içecek vb. verilmez.
Kişi kendine geldiğinde hemen ayağa kaldırılmaz kendini iyi
hissetse bile önce oturtulur.
Eğer 5 dakikaya kadar kişi halen kendine gelmemişse mutlaka
hastaneye götürülmelidir.
128. Nöbet geçiren hastaya
ilkyardım
Düşmesi engellenir ve dilini ısırmaması için dişlerin
arasına mendil konulur
Kasılmalar başlamışsa, özellikle başını yaralamaması
için gayret edilir
Kasılmalar durdurulmaz
Nöbet bitince ağız içi temizlenir ve hava yolu açılır
Hasta uygun bir yere alınır ve dinlenmesi sağlanır
132. Zehirlenmelerde ilkyardım
Ağızdan alınan ilaç vb. zehirlenmelerde;
Durumunu değerlendir.
Alımdan sonra yarım saate kadar kusturulabilir.
Şuuru kapalı ise çamaşır suyu vb. içilmişse
kusturulmaz.
Boş ilaç kutuları ile birlikte hemen hastaneye
gitmesi sağlanır.
133. Karbonmonoksit zehirlenmesi,
yangın
Elektrik, doğalgaz kapatılır.
Maske veya ıslak bez kullan,
Elektrik düğmeleri ve ışıklandırma cihazlarını kullanılmaz
İtfaiyeye de 110 haber ver
Kişiyi ortamdan çıkar ve bir an önce hastaneye
ulaşmasını sağlanır.
134. Yanıklarda ilkyardım
1. derece : Kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem vardır.
2. derece : İçi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır.
3. derece : Tüm tabakalar etkilenmiştir. Özellikle de
kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyaz
ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır. Ağrı
yoktur.
141. Isı ile oluşan yanıklarda ilkyardım nedir?
Kişi yanıyorsa paniğe engel olup,koşması engellenir,
Hasta/yaralının üzeri battaniye ya da bir örtü ile
kapatılır ve yuvarlanması sağlanır,
Yaşam belirtileri değerlendirilir (ABC),
Solunum yolu kontrol edilir,
142. Yanık bölge en az 20 dakika çeşme suyu altında
tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı çok
olacağından önerilmez),
Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik,
saat gibi eşyalar çıkarılır,
Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler
çıkarılır,
143. Takılan yerler varsa kesilir, yerler patlatılmaz,
Yanık üzerine ilaç ya da yanık merhemi gibi
maddeler de sürülmemelidir,
Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür,
Hasta/yaralı battaniye ile örtülür,
144. Yanık bölgelere bandaj yapılmamalıdır,
Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzak,hasta / yaralının
kusması yok ve bilinçliyse ağızdan sıvı verilerek sıvı
kaybı önlenir,
Tıbbi yardım istenir (112).
145. Isırmalar-sokmalar
Yüzük, saat, vb. varsa çıkar.
Uzvu kıpırdatma
Mümkünse buz uygula
Yara kesilerek, emilerek zehir
uzaklaştırılmaya çalışılmaz.
146. Elektrik çarpmasında
ilkyardım
Kurtarıcı elektrik çarpmasına maruz kalmış kazazedeye
elektrik akımı kesilmeden dokunmamalı. İletken olmayan
bir cisim ile kazazedeyi bu akımdan kurtardıktan sonra
dokunmalıdır.
ÖLÜ KAHRAMANLAR HAYAT KURTARAMAZ (!)
Acil tıbbi yardım sistem aktivasyonu (112)
Yanmış elbise, ayakkabı ve kemer çıkarılması