Keynote lezing prof.mr.dr. Mireille Hildebrandt tijdens de KVAN dagen 2012, getiteld 'Lezen op afstand. Kennis, macht en recht na de computationele wending'

1. Lezen
op
afstand
Kennis
macht
en
recht
na
de
computa4onele
wending
Prof.
mr.
dr.
Mireille
Hildebrandt
Radboud
Universiteit
Nijmegen;
Erasmus
Universiteit
RoDerdam;
Vrije
Universiteit
Brussel
hDp://works.bepress.com/mireille_hildebrandt/
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
1

2. Lezen
of
gelezen
worden
Kennis
macht
en
recht
na
de
computa4onele
wending
Prof.
mr.
dr.
Mireille
Hildebrandt
Radboud
Universiteit
Nijmegen;
Erasmus
Universiteit
RoDerdam;
Vrije
Universiteit
Brussel
hDp://works.bepress.com/mireille_hildebrandt/
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
2

3. agenda
1. Overheid:
van
archief
naar
cyberne4ca
2. Lezen,
schrijven:
indruk,
afdruk,
uitdrukking
3. Lezen
op
afstand
4. Gelezen
worden
-­‐
op
afstand
5. Naar
een
nieuwe
hermeneu4ek
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
3

4. agenda
1. Overheid:
van
archief
naar
cyberne2ca
2. Lezen,
schrijven:
indruk,
afdruk,
uitdrukking
3. Lezen
op
afstand
4. Gelezen
worden
op
afstand
5. Naar
een
nieuwe
hermeneu4ek
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
4

5. • Etymologie
van
archief:
– ἀρχεῖον
,
ἀρχή
,
ἄρχω
– beginnen,
regeren,
bevelen
• Etymologie
van
cyberne4ca:
– κυβερνητικός,
κυβερνάω
– Sturen,
leiden,
besturen
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
5

6. • Etymologie
van
archief:
– ἀρχεῖον
,
ἀρχή
,
ἄρχω
– beginnen,
regeren,
bevelen
• Etymologie
van
cyberne4ca:
– κυβερνητικός,
κυβερνάω
– Sturen,
leiden,
besturen
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
6

7. • Etymologie
van
archief:
– ἀρχεῖον
,
ἀρχή
,
ἄρχω
– beginnen,
regeren,
bevelen
• Etymologie
van
cyberne4ca:
– κυβερνητικός,
κυβερνάω
– Sturen,
leiden,
besturen
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
7

8. informa4e
wil
niet
vrij
zijn,
maar
verlangt
sortering
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
8

9. archieven
maken
de
mens
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
9

10. van
archief
naar
zelfpublica4e
en
reputa4ebeheer
in
online
SNSs
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
10

11. buiten
de
orde
toegevoegde
waarde
van
onvoorzien
gebruik
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
11

12. agenda
1. Overheid:
van
archief
naar
cyberne4ca
2. Lezen,
schrijven:
indruk,
afdruk,
uitdrukking
3. Lezen
op
afstand
4. Gelezen
worden
op
afstand
5. Naar
een
nieuwe
hermeneu4ek
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
12

13. • Spreken
gee
een
indruk
– vervliegt,
vluch4g
• Schrijven
gee
een
afdruk
– monnikenwerk,
bestendig
• Drukpers
als
uitdrukking
– pluraliteit,
individualiteit
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
13

14. • Van
orale
naar
schri
cultuur:
externalisering,
de
kopie,
distan4a4e
– Protostaten,
schri
als
instrument
van
bestuur
• Van
manuscript
naar
drukpers:
archivering,
inhoudstafel,
voetnoot,
index
– Moderne
staat,
van
sturing
via
rechtspraak
naar
sturing
via
wetgeving
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
14

15. agenda
1. Overheid:
van
archief
naar
cyberne4ca
2. Lezen,
schrijven:
indruk,
afdruk,
uitdrukking
3. Lezen
op
afstand
4. Gelezen
worden
op
afstand
5. Naar
een
nieuwe
hermeneu4ek
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
15

16. • Van
drukpers
naar
massa
media
– Van
stoommachine
naar
electriciteit
– Van
mechanisering
naar
automa4sering
• Van
massa
media
naar
web
1.0,
2.0,
3.0
– Van
passief
naar
interac4ef
naar
proac4ef
– Van
Internet
naar
Cyberspace
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
16

17. • Van
data-­‐verzameling
naar
informa4everwerking
naar
kennisproduc4e
• Van
ordening
naar
manipulaBe
naar
construcBe
• Van
het
ophalen
van
informa4e
naar
het
produceren
van
kennis
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
17

18. Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
18

19. Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
19

20. Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
20

21. Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
21

22. “lezen
op
afstand”
• Franco
Mored,
oprichter
Stanford
Literary
Lab
– Van
close
reading
naar
distant
reading
– ‘Om
literatuur
te
begrijpen
moeten
we
ophouden
boeken
te
lezen’
– ‘Afstand
is
een
voorwaarde
voor
kennis’
– Voer
30
romans
in
(met
hun
literaire
genre)
vraag
het
systeem
dan
6
andere
romans
te
iden4ficeren
• Bv
door
gramma4cale
en
seman4sche
tekens
te
herkennen,
of
dmv
woordfrequen4e
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
22

23. • Detec4e
van
verborgen
aspecten
van
plots
(in
Hamlet),
door
ze
als
netwerken
te
‘lezen’
– Hoofdpersonen
veranderen
in
‘nodes’
(ver4ces)
en
hun
verbale
uitwisselingen
in
rela4es
(edges).
• Maakt
specifieke
regio’s
zichtbaar
in
het
plot
en
maakt
experimenten
mogelijk:
– Wat
gebeurt
er
als
je
Hora4o
verwijderd?
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
23

24. Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
24

25. agenda
1. Overheid:
van
archief
naar
cyberne4ca
2. Lezen,
schrijven:
indruk,
afdruk,
uitdrukking
3. Lezen
op
afstand
4. Gelezen
worden
op
afstand
5. Naar
een
nieuwe
hermeneu4ek
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
25

26. – Zoekmachines
(pagerank)
– Surfgedrag
(data
analy4cs,
gedragsgestuurd
adverteren
– Mobiliteit
(GPS,
WIFI,
OV,
naviga4e)
– Online
Sociale
Netwerken
– Gezondheidsplanorms
– Leesgedrag,
informa4e-­‐opvraag
gedrag
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
26

27. – KDD
[knowledge
discovery
in
data
bases]
– KI
[kunstma4ge
intelligen4e]
– ML
[machinaal
leren]:
• soware
die
de
eigen
‘performance’
verbetert
door
eigen
programma
aan
te
passen,
n.a.v.
feedback
– Het
vinden/maken
van
kennis
waarvan
je
niet
wist
dat
je
ernaar
zou
kunnen
zoeken
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
27

28. patroonherkenning
– Hypothese
testen:
bv
mensen
die
informa4e
opvragen
over
de
islam
zijn
zelf
moslim;
of,
samengevoegd
met
andere
informa4e:
plannen
mogelijk
terroris4sche
ac4viteiten
– Hypotheses
genereren:
bv
specifiek
zoek-­‐/
opvraaggedrag
correleert
met
fraude
sociale
zekerheid;
Gaydar
MIT
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
28

29. Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
29

30. • WRR
rapport
iOverheid:
– De
informa4egestuurde
Overheid
– Gegevens
verrijken,
vernetwerken,
gebruiken
voor
proacBef
optreden
• Legaliteits-­‐
en
doelbindingsbeginsel
• Privacy,
non-­‐discrimina4e,
due
process
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
30

31. Concept
EU
Verordening
Gegevensbescherming
Ar4kel
20
Maatregelen
op
basis
van
profilering
1.
Iedere
natuurlijke
persoon
hee
het
recht
niet
te
worden
onderworpen
aan
een
maatregel
waaraan
voor
hem
rechtsgevolgen
zijn
verbonden
of
die
hem
in
aanmerkelijke
mate
tre
en
die
louter
wordt
genomen
op
grond
van
een
geautoma4seerde
verwerking
die
bestemd
is
om
bepaalde
aspecten
van
zijn
persoonlijkheid
te
evalueren
of
om
met
name
zijn
beroepspresta4es,
economisch
situa4e,
verblijfplaats,
gezondheid,
persoonlijke
voorkeuren,
betrouwbaarheid
of
gedrag
te
analyseren
of
te
voorspellen.
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
31

32. Concept
EU
Verordening
Gegevensbescherming
Ar4kel
20
Maatregelen
op
basis
van
profilering
1.
Iedere
natuurlijke
persoon
hee
het
recht
niet
te
worden
onderworpen
aan
een
maatregel
waaraan
voor
hem
rechtsgevolgen
zijn
verbonden
of
die
hem
in
aanmerkelijke
mate
tre
en
die
louter
wordt
genomen
op
grond
van
een
geautoma4seerde
verwerking
die
bestemd
is
om
bepaalde
aspecten
van
zijn
persoonlijkheid
te
evalueren
of
om
met
name
zijn
beroepspresta4es,
economisch
situa4e,
verblijfplaats,
gezondheid,
persoonlijke
voorkeuren,
betrouwbaarheid
of
gedrag
te
analyseren
of
te
voorspellen.
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
32

33. Concept
EU
Verordening
Gegevensbescherming
Ar4kel
20
Maatregelen
op
basis
van
profilering
1.
Iedere
natuurlijke
persoon
hee
het
recht
niet
te
worden
onderworpen
aan
een
maatregel
waaraan
voor
hem
rechtsgevolgen
zijn
verbonden
of
die
hem
in
aanmerkelijke
mate
tre
en
die
louter
wordt
genomen
op
grond
van
een
geautoma4seerde
verwerking
die
bestemd
is
om
bepaalde
aspecten
van
zijn
persoonlijkheid
te
evalueren
of
om
met
name
zijn
beroepspresta4es,
economisch
situa4e,
verblijfplaats,
gezondheid,
persoonlijke
voorkeuren,
betrouwbaarheid
of
gedrag
te
analyseren
of
te
voorspellen.
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
33

34. Concept
EU
Verordening
Gegevensbescherming
Ar4kel
20
Maatregelen
op
basis
van
profilering
4.
In
de
in
lid
2
bedoelde
gevallen
omvat
de
informa4e
die
op
grond
van
ar4kel
14
door
de
voor
de
verwerking
verantwoordelijke
moet
worden
verstrekt,
informa4e
over
de
eventuele
verwerking
voor
een
maatregel
in
de
zin
van
lid
1
en
de
met
deze
verwerking
beoogde
gevolgen
voor
de
betrokkene.
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
34

35. Concept
EU
Verordening
Gegevensbescherming
Ar4kel
20
Maatregelen
op
basis
van
profilering
4.
In
de
in
lid
2
bedoelde
gevallen
omvat
de
informa4e
die
op
grond
van
ar4kel
14
door
de
voor
de
verwerking
verantwoordelijke
moet
worden
verstrekt,
informa4e
over
de
eventuele
verwerking
voor
een
maatregel
in
de
zin
van
lid
1
en
de
met
deze
verwerking
beoogde
gevolgen
voor
de
betrokkene.
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
35

36. agenda
1. Overheid:
van
archief
naar
cyberne4ca
2. Lezen,
schrijven:
indruk,
afdruk,
uitdrukking
3. Lezen
op
afstand
4. Gelezen
worden
op
afstand
5. Naar
een
nieuwe
hermeneu2ek
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
36

37. Scully
&
Pasanek’s
4
vooronderstellingen
van
machinaal
leren
1. De
distribu4e
van
waarschijnlijk
gedrag
verandert
niet
in
de
4jd
2. De
hypothese
ruimte
is
goed
gedefinieerd,
anders
is
generaliseren
naar
nieuwe
data
niet
mogelijk
3. Goede
representa4e,
geen
inadequate
simplifica4es,
distor4es
of
procedurele
artefacten
4. Er
is
een
op4maal
algoritme,
maar
No
Free
Lunch
Theorem
(the
bias
van
de
ontwerper
van
het
experiment
bepaald
al4jd
de
toepassing)
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
37

38. Sculley
&
Pasanek’s
5
aanbevelingen
1. Veronderstellingen
inzake
bereik,
func4e
en
betekenis
van
de
data
sets
moeten
worden
geexpliciteerd
2. Meerdere
representa4es
en
methoden
moeten
worden
gebruikt
om
een
pluraliteit
van
‘data
mining’
strategieen
te
genereren
3. In
een
publieke
sedng
is
transparan4e
vereist
inzake
de
data
en
de
gebruikte
analyse
methodes
4. Peer
review
van
de
gebruikte
computa4onele
technieken
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
38

39. • Dit
soort
transparan4e
moet
de
contesteerbaarheid
van
geautoma4seerde
beslissystemen
garanderen
• Dit
soort
contesteerbaarheid
kan
aldus
‘due
process’
bieden
• Dat
maakt
het
voor
het
burgers
mogelijk
zich
te
verzeDen
tegen
onrechtma4ge
discrimina4e
en
betekenisvolle
privacy
prak4jken
te
ontwikkelen
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
39

40.
Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
40

41. Hildebrandt
KVAN
Middelburg
12
juni
2012
41