The Ezdikhana newspaper of Yezidi National Union org. Director - Aziz Tamoyan Chief Editor - Khdr Hajoyan http://facebook.com/YezidiNationalUnion

1. ++00--==EE22::==EE;;AAJJ //00..33 44//00==EEAAJJ //00..33//DD//;; 66DD==;;AAJJ <<++DDGG++..33;;
//00..33;;//DD33 ++00--++::33;; 9933==EE22::++;; ??++<<CC==;;++22//DD22
2015
(13 )
Երկրորդ Լալիշ
կառուցել է
Միրզե Չոլոն
Սիրելի իմ եզդի ժողովուրդ հաշվի առնելով այն
փաստը, որ այսօր Իրաքի հյուսիսային մասում, եզդի-
ների պատմական հայրենիք` Շանգալի տարածքում
«Իսլամական Պետություն» ահաբեկչական խմբավոր-
ման կողմից եզդիների ցեղասպանությունը և դաժան
իրականությունը, նախ թող նահատակների հոգուն
հանգստություն լինի, և քանի որ մոտենում է եզդի ժո-
ղովրդի ազգային տոներից մեկը՝ Կարմիր Սըլթան Եզի-
դի տոնը, կցանկանայի նախ շնորհավորել ժողովրդիս
գալիք տոնի կապակցությամբ, մաղթելով քաջ առող-
ջություն, խաղաղություն, միասնություն: Իչո՞ւ չէ, իմ հա-
տուկ շնորհավորանքս հղելով մեր հայրենիքի
պաշտպաններին, այն մարտիկներին, որոնք այսօր
իրենց կյանքը չեն խնայում պաշտպանելու իրենց ժո-
ղովրդին, ովքեր իրական հերոսներ են: Պարտադիր եմ
համարում նշելու, որ այս տոնի ժամանակ Կարմիր Սըլ-
թան Եզիդը երկնքից իջնում է երկիր պաշտպանելու իր
ժողովրդին և այս անգամ ևս նա կգա և պաշտպան կլի-
նի, իր ուժն ու զորությունը տալով ժողովրդին և մար-
տիկներին, որոնք Աստծո թույլտվությամբ վերջապես
ամբողջությամբ կազատագրեն (նաև քաղաքական տե-
սանկյունից) իրենց Շանգալը և կստեղծվի վերջապես
Եզդիական ինքնավարությունը: Ժողովրդիս մաղթում
եմ ուժ, քաջություն, եռանդ և Եզիդի օրհնությունը թող
բոլորիդ վրա լինի: Մենք՝ Եզդիներս, եղել ենք, կանք և
միշտ կլինենք ու կունենանք մեր Եզդիստան երկիրը:
ԿԱՐՄԻՐ ՍԸԼԹԱՆ ԵԶԻԴԻ ՏՈՆ
Յուրաքանչյուր տարի դեկտեմբերի 13-ից հետո
առաջին երկուշաբթի օրը մատաղի ոչխար են մորթում,
սակայն նոր վախճանվածների ընտանիքները ծոմ են
պաhում հանգուցյալների համար (բըրվա ռադըվըն),
իսկ երեքշաբթի, չորեքշաբթի և հինգշաբթի օրերին ծոմ
են պահում բոլորը (ռադըվնը պաշիվե): Այդ երեք օրվա
ծոմերից առաջին օրը երեկոյան` դեռ մութը չընկած սի-
նու մեջ դրված ամանով ճաշ ու մրգեղեն են տանում
չքավոր հարևաններին` որպես Կարմիր Սըլթան Եզիդի
խեր (հաց` պատարագ), իսկ մեկ օր անց, հինգշաբթի
օրը տալիս են հանգուցյալների հաց (նանե խերա
մրիա): Երբ գիշերները վեր են կենում (երեք գիշեր)
նույն ձևով հաց են տալիս` Բապիրի պաշիվի: Բապիրի
պաշիվին այդ արարողության հրեշտակն է: Ուրբաթ
օրը Եզիդի բուն տոնն է: Այդ սուրբ օրն ազգային մեծ
տոն է, բոլորը պարտադիր կարգով, նվերներով պետք
է այցելեն այդ տարվա հանգուցյալների, ինչպես նաև
միմյամց տներ, այդպիսով շնորհավորելով և բարեմաղ-
թանքի խոսքեր հղելով իրար: Շատ կարևոր է նշել այն,
որ տոնի ժամանակ պետք է հաշտվեն բոլոր նեղացած-
ները, միմյանցից խռովվածները և վիրավորվածները,
քանի որ ըստ ավանդույթի այդ օրերին Կարմիր Սըլ-
թան Եզիդը իջնում է երկիր՝ պաշտպանելու իր ժողովր-
դին և հաշտեցնում: Չհաշտվողները չեն կարող եզդի
համարվել, և սա կարևոր նախապայման է, քանի որ
այն միտված է ինչպես խաղաղության հաստատմանը
ժողովրդի շրջանում, այնպես էլ կրոնի և ազգային ինք-
նագիտակցության բարձրացմանը: Պետք է նշել, որ
տոնին արգելված են օգտագործել խոզի միս, կաղամբ
և կանեփով պատրաստված ուտեստներ: Շաբաթ`
արաֆաթի օրը այցելում են գերեզմանատուն, աղոթք
կատարելով իրենց փիրի կամ շեխի հետ: Հաջորդ շա-
բաթվա ուրբաթ օրը Շեշըմսի տոնի օրն է (Արևի տոն):
Որպես հավելում նշենք, որ Իրաքում սակայն Շեշըմսի
տոնը տոնում են Եզիդի տոնից մեկ շաբաթ առաջ:
ԱԶԻԶ ԹԱՄՈՅԱՆԻ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԱՆՔԻ
ԽՈՍՔԸ ԿԱՐՄԻՐ ՍԸԼԹԱՆ ԵԶԻԴԻ
ՏՈՆԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ
Սույն թվականի դեկտեմբերի 18-ին եզդիները կնշեն Կարմիր Սըլթան Եզիդի տոնը
(դեկտեմբերի 15.16.17 ծոմի օրեր), որը շարժական է: Ամեն տարի դեկտեմբերի 13-ին
հաջորդող երեքշաբթի օրվանից սկսած նրանք 3 օր ծոմ են պահում, որին հաջորդում
է ուրբաթ օրը` Եզիդի բուն տոնը: Կարմիր Սըլթան Եզիդը համարվում եզդի ժողովրդի
նախահայրը:

2. 2
Եզդիների ազգային միության նախագահ Ազիզ
Թամոյանն այսօր ներկայացրեց Իրաքից Հայաստան
տեղափոխված երեք ընտանիքների անդամներին, այդ-
պիսով նրանց տրամադրելով դրամական օգնություն
Հայաստանի եզդիական համայնքի կողմից հավաքա-
գրված «Եզդիների ազգային միության» հիմնադրամից:
Նա ասաց, որ միայն այս երեք ընտանիքը չէ, որ Հայաս-
տան էր տեղափոխվել, մնացածը պարզապես չհար-
մարվեցին պայմաններին ու հեռացան: Այստեղ
մնացած երեք ընտանիքները հիմա բնակվում են Զվա-
րթնոց գյուղում: Հայաստան տեղափոխված Բշար Խա-
նը պատմեց, որ Իրաքի Շանգալ կոչվող բնակավայրում
էին ապրում ու Եվրոպայի փոխարեն Հայաստան եկան,
որովհետեւ լսել էին հայերի ու եզդիների բարեկամու-
թյան մասին: Նա համեմատություններ արեց հայոց ցե-
ղասպանության եւ եզդիների՝ անցած տարի սկսած
կոտորածների միջեւ. «Ինչպես հայերը 1915-ին սփռվե-
ցին ամբողջ աշխարհում, նույնը անցած տարվանից
եզդիների հետ կատարվեց»: Նա պատմեց, որ իսլամի-
ստները ներխուժել են իրենց գյուղ, կոնկրետ պայման
դրել՝ կամ իսլամ եք ընդունելու կամ բնաջնջելու ենք
ձեզ. «Մեր գյուղում ամեն ընտանիք իր զենքն ուներ,
բայց չէինք կարող այդ զենքերով պայքարել նրանց դեմ,
թույլ էին մեր զենքերը, ստիպված գյուղից տեղափոխ-
վեցինք լեռներ, լեռներում ինքնաթիռներով մեզ համար
ուտելիք էին գցում, բայց չգիտենք՝ որ երկրի ինքնաթիռ-
ներն էին: Մեր հարեւան գյուղերում հայկական ընտա-
նիքներ կային, բայց լեռներ գնալուց հետո այլեւս
չունենք նրանց ճակատագրի մասին տեղեկություններ»:
Ա. Թամոյանն էլ նեղսրտեց. «Ի՞նչ են ուզում մեզնից, մեր
տարածքը մեզնից վերցնում են, որը հազարավոր տա-
րիներ մեր օջախն ու պատմական հայրենիքն է եղել,
թող իմանան կրոնափոխ չենք լինելու: Եզդիները չեն
ձուլվելու: Մեր խնդրանքն է ԱՄՆ-ին, ՌԴ-ին եւ այլ երկր-
ներին, որպեսզի օգնեն մեզ»:
Հղում՝
www.aravot.am
ՕգՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
ԲՆԱԿՎՈղ ԵԶԴԻ փԱԽՍՏԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
ԱՐՁԱՆԱգՐՈՒԹՅՈՒՆ N 3
«Եզդիների ազգային միության» հիմնադիր ժողովի
Ք.Երևան
Օրակարգ՝ Իրաքից ներգաղթած եզդի 3 ընտանիքին (19 անձանց) օգնություն ցույց տալու մասին հարցը
2015 թ. նոյեմբերի 28-ին տեղի ունեցավ Եզդիների ազգային միության հիմնադիր ժողովը՝ նախագահ Ա. Թա-
մոյանի, նախագահության անդամներ՝ Ս. Խանոյանի, Ս. Հաջոյանի, Մ. Հաջոյանի մասնակցությամբ: Ժողովում
ելույթ ունեցավ Միության նախագահ Ա. Թամոյանը: Ժողովի հիմնական հարցը Իրաքից ներգաղթած եզդի 3 ըն-
տանիքների օգնության մասին հարցն էր:
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Իրաքում ստեղծված պատերազմական իրավիճակի արդյունքում շատ
եզդի ընտանիքներ են ներգաղթել և նրանց վիճակն այնքան էլ բավարար չէ, հետևաբար անհրաժեշտություն է
առաջացել «Եզդիների ազգային միության» հիմնադրամի միջոցների հաշվին օգնություն ցուցաբերել վերոնշյալ
երեք ընտանիքներին: Նախատեսվում է հատկացնել ընդհամենը 600.000 (վեց հարյուր հազար) ՀՀ դրամ՝ յու-
րաքանչյուր ընտանիքին 200.000 (երկու հարյուր հազար)-ական ՀՀ դրամ:
ՈՐՈՇՈՒՄ Ժողովը միաձայն որոշեց նշված ընտանիքների վիճակը քիչ թե շատ բարելավելու համար յուրա-
քանչյուրին հատկացնել 200.000 (երկու հարյուր հազար)-ական ՀՀ դրամ
Եզդիների ազգային միության նախագահ՝ Ա. Թամոյան
Նախագահության անդամներ՝ Ս. Խանոյան
Ս. Հաջոյան
Մ. Հաջոյան
ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
գԱղԱփԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ
Իսլամական պետության գաղափարախոսությունը
դա «սալաֆիստական-ջիհադիզմ»-ն է (սալաֆիստ՝ ծայ-
րահեղ ուղղություն սուննի իսլամում): Կարևոր է հիշա-
տակել, որ նրանց համար պետության և կրոնի միջև
որևէ տարբերություն գոյություն չունի: Բոլոր որոշում-
ները հիմնված են շարիաթի (Իսլամական օրենք) կոշտ
մեկնաբանության վրա, որը դաժանաբար կիրառվում
է Իսլամական պետության կողմից վերահսկվող տա-
րածքներում:
Գաղափարախոսությունը գրեթե նույնն է այլ խմբա-
վորումների հետ համեմատ, այնպիսիք, ինչպիսիք Ալ-
Քաիդան և Թալիբանն են: Այն տարբերվում է զուտ
մոտեցման առումով, խալիֆայության ստեղծման հա-
մար ավելի արագ, պատշաճ ժամկետում անհաժեշտ
պայմաններ ստեղծելով: Խմբավորումներ, ինչպիսիք
Ջաբհաթ ալ-Նուսրան է (ալ-Քաիդայի պաշտոնական
ճակատը կամ մասնաճյուղը սիրիական քաղաքացիա-
կան պատերազմում), կարծում է որ չնայած երկարա-
ժամկետ նպատակը կայանում է ստեղծելու
Իսլամական խալիֆայությունը, սակայն դեռևս ճիշտ
ժամանակը չէ այդ քայլին գնալու:
Սալաֆիստների միտքն հիմնված է վերադառնալ
Իսլամի հիմնադիր Մուհամեդի և ավելի վաղ մուսուլ-
մանների հետևորդների կողմից կիրառված իսլամին՝
նախնական, «մաքուր» տեսքով: Նրանք մերժում են ա-
վելի ուշ ժամանակներում ավելացված ցանկացած լրա-
ցումներից, ինչպես օրինակ բիդ’ահ (նորարարություն)
և ինչպես նաև ոչ մուսուլմանականներից: Նրանց ուս-
մունքը իրենց թույլ է տալիս նրանց կոչելու թաքֆիր (հե-
րետիկոս կամ աղանդավոր) մուսուլմաններ, ովքեր
շեղվում են իսլամի խստորեն սահմանված մեկնաբա-
նությունից: Աղանդավորության պատիժը մահն է: Քա-
ղաքական գործընթացներում ներգրավվելով և
կիրառելով բռնություն, սալաֆիստների համայնքում
գոյություն ունի գաղափարախոսության ճեղքվածք:
Սալաֆիզմը և վահաբիզմը շատ սերտորեն կապված
են, մասամբ սալաֆիստների «Մուսուլման եղբայրներ»-
ի կապը կրոնավորների հետ Սաուդյան Արաբիայում
1960-1970-ական թվականներին:
Այս տերմինները հաճախ օգտագործվում են որպես
հոմանիշներ, սակայն կոպիտ ասած, վահաբիզմը սա-
լաֆիզմի մի ենթաբազմություն է, ավելի լայն շարժում,
որը հետևում է վաղ մուսուլմանությանը: Վահաբական-
ները իրենց կոչում են Մուահիդին (միաստվածական),
մի տերմին, որը հաճախ օգտագործվում է Իսլամական
պետության գրականությունում: Երկու շարժումներն էլ
մեծամասամբ 14-րդ դարի իսլամական իրավաբան՝
Իբն Թաումիյայի գրություններից ու մտքերից են:
Սայիդ Քութբին՝ «Մուսուլման եղբայրներ»-ի գաղափա-
րախոսը 1966-ին Եգիպտոսի նախագահ Նասսերի
կողմից կախաղանի ենթարկվեց, այն բոլոր ջիհադա-
կան խմբերի վրա ունի մեծ ազդեցություն, և Իսլամա-
կան պետությունը ևս բացառություն չի կազմում:
Ջիհադիզմում Քութբի ավանդը կայանում է ջահիլիայի
(Աստծո կողմից ղեկավարվող անտեղյակության պե-
տություն) գաղափարը ընդունելու մեջ, հայեցակարգն
այն է, որ արաբները նախքան Մուհամեդի և նրա իս-
լամական ուսուցումների հայտնվելը, եղել են մի անտե-
ղյակ պետությունում, և այդ ամենը դարձնել
քաղաքական փիլիսոփայության հայեցակարգ: Քութբը
կարևորում էր շարիաթի օրենքի խստագույն պահպա-
նությունը և Իսլամի ջահիլիան, այդ թվում ժամանակա-
կից Իսլամական բոլոր վարչակազմերում: Նա
հետագայում պաշտպանում էր բռնի գործողություննե-
րը նմանօրինակ բոլոր վարչակազմերի տապալման
համար, որպեսզի նրանց փոխարինի Իսլամական պե-
տությամբ: Այս հայեցակարգի մշակման ժամանակ,
Սայիդ Քութբը հիմնվել է ավելի վաղ Իբն Թայմիայի և
20-րդ դարասկզբի հնդիկ իսլամիստ Աբու Ալա Մաու-
դուդիի աշխատանքների վրա: Այս գաղափարները, ո-
րոնք հետագայում զարգացան մտածողների և
ջիհադիստների կողմից, կգնա Ալ-Քաիդայի ձևավոր-
մանը՝ Աբդուլահ Ազզամ (համաշխարհային ջիհադիզ-
մի հայրը) և Ուսամա բեն Լադեն:
Խդր Հաջոյան

3. 3
ԵԶԴԻՆԵՐԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԵղԲԱՅՐԱԿԱՆ գԵՐԵԶՄԱՆՆ է
ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՎԵԼ
Իրաքի հյուսիսում հայտնաբերվել է եզդիների
եղբայրական գերեզման, ովքեր սպանվել են «Իսլամա-
կան պետություն» ահաբեկչական խմբավորման ահա-
բեկիչների կողմից:
Իշխանությունների տվյալներով՝ գերեզմանը հայտ-
նաբերվել է Շանգալ քաղաքի տարածքում, այնտեղ կա
առնվազն 110 դի՝ մեծ մասը տարեց կանայք: Դիերը
ծածկված են եղել բարակ հողաշերտով և հորդառատ ան-
ձրևների հետևանքով դրանցից մի քանիսը բացվել են:
Շանգալն իրաքյան զինված ուժերի՝ հանձինս եզդի
մարտիկների կողմից ազատագրելուց հետո սա եզդի-
ների արդեն 6-րդ եղբայրակայն գերեզմանն է, որ
հայտնաբերվել է:
Շանգալում, որն ահաբեկիչների ձեռքն էր անցել
անցյալ տարի, ապրում են գերազանցապես եզդիներ,
որոնց գրոհայինները համարում են հերետիկոսներ:
Եզդիների մեծ մասն այս տարածաշրջանում սպանված
է կամ ստրկացված:
Սույն թվականի դեկտեմբերի 5-ին ՀՀ Արմավիրի
մարզի Ակնալիճ համայնքում գտնվող եզդի բարերար
Միրզա Սլոյանի կողմից հիմնադրված եզդիական հոգ-
ևոր կենտրոնում տեղի ունեցավ քննարկում ՀՀ տար-
բեր մարզերից ժամանած եզդի հոգևորականների,
ինչպես նաև Եզդիների ազգային միության ներկայա-
ցուցիչների, եզդի հեղինակավոր անձնանց մասնակ-
ցությամբ: Հանդիպմանը բացման խոսքով հանդես
եկավ Եզդիների ազգային միության նախագահ պա-
րոն Ա. Թամոյանը, ով ներկայացրեց ներկաներին եզ-
դիների առջև ծառացած խնդիրները, դրանց լուծման
միջոցները, ինչպես նաև նրա և բարերար Միրզա
Սլոյանի կողմից առաջարկվեց ստեղծելու Հայաստանի
եզդիական հոգևոր խորհուրդ, որը կզբաղվի եզդիների
հոգևոր հարցերի լուծմամբ և որը բաղկացած կլինի 11
հոգևորներից, որոնք տարվա ընթացքում փոփոխու-
թյան կենթարկվեն: Գաղափարը ներկաների կողմից
ողջունվեց և ընդունվեց: Ա. Թամոյանի կողմից առա-
ջադրվեց շեխ Հասան Հասանյանի թեկնածությունը,
որպես հոգևոր խորհրդի ղեկավար, բոլորը կողմ քվե-
արկեցին: Այսպիսով դե ֆակտո ստեղծվեց եզդիական
հոգևոր խորհուրդ, որը հետագայում դե յուրե կգրա-
նցվի ՀՀ Արդարադատության նախարարությունում։
Ընտրվեցին 11 հոգևորներ, որոնք ՀՀ տարբեր մարզե-
րից շեխեր և փիրեր են (կրոնավորներ):
Հոկտեմբերի 31-ին Հայաստանի «Դինամո» մար-
զադահլիճում տեղի ունեցավ «Դինամոյի» 90-ամյակին
նվիրված քիք-բոքսինգի բաց առաջնություն, որին
մասնակցում էր նաև ազգությամբ եզդի քիք-բռնցքա-
մարտիկ, քիք-բոքսինգի աշխարհի գավաթակիր,
Հայաստանի բազմակի չեմպիոն, մի շարք միջազ-
գային մրցաշարերի հաղթող՝ Սուրիկ Հաջոյանը: Ս.
Հաջոյանը այս առաջնությանը մասնակցելով հերթա-
կան անգամ ապացուցում է այն, որ նա Հայաստանի
բազմակի չեմպիոն է և մրցակցի նկատմամբ տանում
միանշանակ հաղթանակ իր այս 71 կգ քաշային կար-
գում: Վերջերս Հայաստանում էր նաև բելգիաբնակ
հայ քիք-բռնցքամարտիկ Մարատ Գրիգորյանը, ով
բաց մարզում է անցկացրել Հայաստանի Քիքբոքսին-
գի ազգային ֆեդերացիայում: Մ. Գրիգորյանը ընդա-
մենը 10 օր անց Չինաստանում մրցամարտելու է
Kunlun Fight 35 մրցաշարի շրջանակներում: Գրիգո-
րյանը փոխարինելու է վնասվածք ստացած Յոդսանք-
լայ Ֆայրթեքսին Սիթթիչայ Սիթսոնգպինոնգի հետ
մրցամարտում:
Սակայն անգամ այս ծրագրերը համաշխարհային
քիք-բռնցքամարտի ամենամարտունակ քաշային կար-
գի (70 կգ) վառ ներկայացուցչին չխանգարեցին` 4 օր
ժամանակ գտնել ու գալ հայրենիք:
Հայաստան կատարած քառօրյա այցի ընթացքում
Մարատն այցելել է Քիքբոքսինգի ազգային ֆեդերա-
ցիա, որտեղ բաց մարզում է անցկացրել ֆեդերացիայի
շուրջ 40 սաների համար` հավաքականի մարզիչ
Արթուր Արշակյանի գլխավորությամբ: Մարզումներին
մասնակցել է նաև Հայաստանի հավաքականի մար-
զիկ, աշխարհի չեմպիոն, ազգությամբ եզդի՝ Սուրիկ
Հաջոյանը:
Печально, но и в двадцать первом веке тема войны
актуальна как никогда. Казалось, пережив Вторую мировую
войну, человечество больше не повторит ошибок прошлого.
Не будет больше войн, охватывающих целые регионы, войн,
уносящих жизни людей только потому, что они другой
национальности, вероисповедания и расы. Но оказалось, что
все мечты и чаяния гуманистов являются мифом. Мечты о
жизни без войн на нашей планете – это, скорее всего, утопия.
Наверное, был прав философ Плавт: человек человеку волк.
И во всей этой вечной войне народов езидам досталась самая
печальная участь.
Езиды — народ, история которого одна сплошная борьба
за выживание. Изначально история езидов ознаменовалась
борьбой за выживание во враждебно настроенной среде.
Народ помнит о 74 геноцидах. Нашим предкам приходилось
жить начеку, так как различные радикалы не переставали
ставить своей целью уничтожение езидов и обращение их в
ислам. К сожалению, на протяжении веков это противостояние
длилось только в ущерб езидам. Сотни и тысячи
представителей уникальной религии погибали, другие
порабощались и под гнётом становились мусульманами. К
примеру, предки многих курдов Турции были езидами,
которые подверглись ассимиляции в Османской империи.
Известно, что в Средние Века численность езидов была
внушительной, но народ, не сумевший создать свою
государственность и противостоять сильным и коварным
врагам, терял своих сынов…
Прошли века, и нас осталось около одного миллиона,
может чуть больше или меньше. И кто бы мог подумать, что
в современном мире мы увидим то, что пережили наши
далёкие предки. Для одних народов — история как урок, для
нас — повторение прошлого. Мы своими глазами увидели,
что такое геноцид во всех своих беспрецедентных
проявлениях. Террористы ИГ учинили в Шангале настоящую
кровавую бойню. Сотни и тысячи погибших езидов так и не
вызвали со стороны мирового сообщества адекватной реакции
— одни слова и сожаления. Совсем недавно Шангал был
освобождён езидскими и курдскими силами, но особой
радости мало кто ощутил, потому что всех езидов волнует
вопрос: «А что дальше?». А дальше – та же вечная борьба за
выживание. Даже освобождение Шангала стало поводом для
борьбы. В этот раз Шангал стал яблоком раздора между
курдскими партиями и отрядами. Ярче всех себя повели
пешмерга, чуть ли не накрыв весь Шангал своим огромным
флагом. Якобы они главные освободители земли езидов. Но
пиар-ход не удался, всем известно, что всё это время основную
борьбу с террористами на территории Шангала вели езидские
бойцы. А в августе 2014 года первые на помощь езидам
пришли курдские отряды из Сирии, в том время, когда
пешмарга повернулись к езидскому региону спиной. В общем,
все против всех и все вместе против ИГ (все ли? Это ещё не
факт). Шангал свободен, но в сердцах езидов не эйфория
радости, а ожидание и чувство безысходности. На некогда
цветущей и мирной земле раскапывают одно массовое
захоронение за другим. Мёртвая зона, на которой теперь
развернулась идеологическая борьба курдских партий. А
езидские герои даже не могут поднять свой флаг, под которым
отстояли храм Шарфадин. Если ещё год назад мы мечтали об
автономии и призывали ООН обратить на нас внимание, то
сейчас, учитывая новые геополитические обстоятельства,
ухудшение российско-турецких отношений, мы понимаем, что
езиды — это частица в хаосе. Никому нет дела до Шангала и
чаяний маленького народа. Всё зависит от нас и от того,
насколько упорно мы сможем бороться.
Вся история езидов — война, а когда же будет мир?
Склоняюсь к мысли, что мира нашему народу не видать. Наш
народ всегда был инородным телом на востоке. Езидам не
выжить там, где ущемляются их права и где они вновь и вновь
подвергаются физическому уничтожению. Печально, но,
наверное, мы — народ, обречённый на вечную борьбу. И
единственное, что в наших силах, — сохранить свою
идентичность, свою религию и культуру. И верится, что даже
последний езид на земле будет бороться, бороться за своё
право остаться езидом…
Екатерина Амеян
ÊzîdîPress, 05.12. 2015
Война и мир езидовՍՏԵղծՎԵՑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵԶԴԻԱԿԱՆ
ՀՈգԵՒՈՐ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ
«ԴԻՆԱՄՈՅԻ» 90-ԱՄՅԱԿԻՆ
ՆՎԻՐՎԱծ ՔԻՔ-ԲՈՔՍԻՆգԻ
ԲԱՑ ԱռԱջՆՈՒԹՅՈՒՆ

4. ((( ## #! * ' #" " #"
! % ) * ! #!
((( ) * &' " # &$#' #!
739;+.3D /B 7D+C+D+63>
/0.3;/D3 8+:; A?1
C;FD/; +030 2+9=:+;
59,+-3D 5.D 7+@=:+;
2ObRQ VbKaKbKU`[dW P OaKUKY
K]KUc[dRXKWL
9Ob VK_cOY /bfKY +bZKU[dYXKc bN
VKbU bN _OYXKU L]]
-bKYcWKY RS`Q aKMbKUKY WKW[dT
aKeKYKUQ MSYQ KXWKYKMbKXSY
2ObRQ aKMb`[dW P HAKWKbUI A?1
aKbKY[dW
e /bfKY 6 =dTYOc[d VO^
4
Bilinde ze’fî-ze’fî Elegez,
Û bedew çawa göleke gevez,
Bihara t’êr’a ösa r’ewþ dide,
Çawa bûkeke ber govendêve.
Avê belekya jorda dilezin,
H’ezar zimanî hevr’a divêjin
Derheqa mergê wêye h’ezar r’eng,
Derheqa ç’emê t’im gör’e bi deng.
Bilbilê dengbêj k’ilam ser lêva
Distirê bona r’ewþa sorgöla,
Deþt bi gölê xwe bira bimîne,
Çiqasî xweþve, Elegez nîne.
Boy k’oçera t’imê Elegez göle,
Göl zû h’iþkdive, ew dîsa göle,
Payîz wexta tê h’ezar xêr pêr’a,
Tê wexta k’oçer ji ç’yê dagêr’a.
Xatirê te,- divên,- Elegeza kal,
Jorda tên hevr’a t’emam k’oç û mal,
Kanî û werge t’enê dimînin,
Wekî berfa ç’yê ç’e’va bivînin.
Bahar hatye, göl û sosin
Sor-sor dikin li ç’ya-banya,
Þevê, r’ojê h’övê dikin
Kevir-köç’ik, avê kanya.
Can, xemilye Elegez jî
Bi kirasê xwey kölîlka,
Û dûre-dûr dilê t’ijî
H’övê dike Girîdag’r’a.
Avê kanya sar dik’iþin,
Bedena ç’yê têne xarê,
Merya t’irê ew jî xöþîn
Gilî dikin h’öva yarê.
Teyr û tûya jî ber’îê mildan
Berbi Elegeza r’engîn,
Û li zangê wêye kalda
H’ezar dengî danîn hêlîn.
Þivên dilþa bilûr hilda,
Berê kêrî berbi ç’yê kir.
Wexta bilûr da ser lêva
Elegezê h’emêz vekir.
H’emêz vekir çawa dayka
K’eser gazî ewled dike,
Çawa yara dilþewitî
Li serê r’ê gazî dike.
H’oza berxa da pey kêrî,
Bû k’alîna berx û kara,
E’cêvmayî ma h’eta nêrî,
Ji hêwirza nav beyara.
Û nerm k’iþyan k’oç pey k’oça,
Berbi zozanê þên r’êzbûn,
Ser emenya göl, sosina
K’en û k’ilam þa derbazbûn.
Cîkî ce’þkê zîqe-zîqbû,
Û diger’ya lez dayka xwe,
Berbi h’emû tarþa diçû,
Mak jî peyr’a bin barê xwe.
Li ser milê xölamekî
Vinge-vinga cêwrkê sa bû,
Pey xölêmr’a dêlka hêþîn
Bi h’ilke-h’ilk hêdî diçû.
Gaê kon nerm pêþîê dik’iþya,
Ort’a konr’a sing û istûn,
Sîtil li ser, mêk’öt r’exr’a,
Qey bê serwêr esker peybû.
Cîkî gakî barê xwe davît,
Û dir’evya cil ser piþtê,
Cîkî dinê malxwê didît
Barek xarbû, zû dighîþiê.
Dik’iþyan aha berbi wara
Bi k’lam û bi hêwirze,
Elegez û k’oçer hevr’a,
Çawa bûk û ze’vê t’eze.
Gihîþtin wara, nîvya bar danî,
Cil ser ga hîþtin, ne xûdane lê,
Bûka bi lez pesarî anîn,
Ê din kon vegirt, dive- baran bê.
Û nola karya pey hevdö r’abûn
Konê e’rebî r’ex hevdö k’öbar,
Yekî sing danî, ê dinê bi þabûn
Pêþmal û hêþî dik’öta çend car.
Kevanya malê lez köç’ik dada,
Sêla ser köç’ik h’emdê xwe sorbû,
Bîna nanê germ nava le’zêr’a
Þîrin û þîrin zomê belabû.
Qîz û bûka jî cêr’, k’ûz dewl hildan,
Ava sar anîn bona k’esirya,
Berxê berxvana dûrva k’orî dan,
Berbi bêrya çûn bi k’en bêrîvan.
ADÎ Û ADÊ
(Пeшньвисaр у кәрик жь поэмe)
Dîsa, mînanî h’ercar,
Zivistan me bû mêvan,
Gelî, zihor, best û r’ast,
Wana r’engê xwe göhast.
Av qer’imîye, bûye zinar,
Nastirê- mînanî h’ercar,
Ç’em qer’imîye, bûye zinar,
Nastirê- mînanî h’ercar…
Av qer’imî, bû zinar,
Nastirê mînanî h’ercar,
Teyr-tûyê bêsit’ar,
K’erba dikirin zarezar.
Ordîxanê Lezgî
ZIVISTAN ME BÛ
MÊVAN