SlideShare a Scribd company logo
1 of 3
Download to read offline
ESTABLECIENDO UN DIÁLOGO
SOBRE LOS RIESGOS
DE LOS CAMPOS
ELECTROMAGNÉTICOS


              RADIACIÓN Y SALUD AMBIENTAL
     DEPARTAMENTO DE PROTECCIÓN DEL AMBIENTE HUMANO
            ORGANIZACIÓN MUNDIAL DE LA SALUD
                     GINEBRA – SUIZA
                           2005
TAMBIÉN AGRADECEMOS A LAS SIGUIENTES PERSONAS
 RECONOCIMIENTOS                                                                                                              POR SUS VALIOSOS COMENTARIOS

                                                                                                                              I   Dr.William H.Bailey,Grupo de Salud,Nueva York,Nueva York,USA.
                                                                                                                              I   Dr.Ulf Bergqvist,Universidad de Linköping,Suecia.
                                                                                                                              I   Dra.Caron Chess,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA.
                                                                                                                              I   Sr.Michael Dolan,Federación de la Industria Electrónica,Londres,Reino Unido.
                                                                                                                              I   Dra.Marilyn Fingerhut,OMS,Ginebra,Suiza.
                                                                                                                              I   Sr.Matt Gillen,Instituto Nacional de Seguridad y Salud Ocupacional,Washington,DC,USA.
                                                                                                                              I   Dr.Gordon Hester,Instituto de Investigación de Energía Eléctrica,Palo Alto,California,USA.
                                                                                                                              I   Srta.Shaiela Kandel,Ministerio del Ambiente,Israel.
                                                                                                                              I   Dr.Holger Kastenholz,Centro para la Evaluación de la Tecnología,Stuttgart,Alemania.
La OMS agradece a todas las personas que han contribuido con este manual,el cual fue iniciado por dos confe-                  I   Dr.Alastair McKinlay,Consejo Nacional de Protección Radiológica,Reino Unido.
rencias :Percepción del riesgo,Comunicación del Riesgo y su Aplicación a la Exposición a los Campos Electromagnéticos,orga-   I   Dr.Tom McManus,Departamento de la Empresa Pública,Dublin,Irlanda.
nizada por la Organización Mundial de la Salud (OMS) y la Comisión Internacional para la Protección contra                    I   Dra.Vlasta Mercier,Oficina Federal de Salud Pública de Suiza,Berna,Suiza.
las Radiaciones No Ionizantes (ICNIRP),en Viena,Austria (1997) ;y Percepción y Comunicación de los Riesgos de los             I   Sr.Holger Schütz,Centro de Investigación Jülich,Alemania.
Campos Electromagnéticos, organizada por la OMS,en Ottawa,Canadá (1998).Las reuniones del Grupo de                            I   Dr.Daniel Wartenberg,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA.
Trabajo se llevaron a cabo para finalizar la publicación en Ginebra (1999,2001) y en Nueva York (2000).                       I   Dra.Mary Wolfe,Instituto Nacional de Ciencias de Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA.
                                                                                                                              El financiamiento fue amablemente provisto por la Organización Mundial de la Salud,Departamento de
AGRADECIMIENTOS ESPECIALES SON PARA LOS PRINCIPALES CONTRIBUYENTES                                                            Protección del Ambiente del Ser Humano,el Ministerio de Salud de Austria,el Ministerio para el Ambiente,
QUE BOSQUEJARON ESTE DOCUMENTO                                                                                                Conservación de la Naturaleza y Seguridad Nuclear de Alemania,el Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y
I   Dra.Patricia Bonner,Agencia de Protección del Ambiente,Washington,DC,USA                                                  de Asuntos Ambientales y el Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental de los Estados Unidos.
I   Profesor Ray Kemp,Galson Sciences Ltd.,Oaklam,Reino Unido.                                                                CRÉDITOS DE LAS FOTOS
I   Dra.Leeka Kheifets,OMS,Ginebra,Suiza.
                                                                                                                              I Agencia France Press (p. 52, parte inferior) I Getty Images (p. 26) I Narda Safety Test Solutions
I   Dr.Christopher Portier,Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA.
                                                                                                                              GmbH (p. 52, parte superior) I Photospin (pp. vi, viii, xii, 8, 10, 50) I Photodisc (pp. 2, 18, 58)
I   Dr.Mike Repacholli,OMS,Ginebra,Suiza.                                                                                     I Consejo Nacional de Protección Radiológica, GB (pp. 2, 4, 6, 22)
I   Dr.Jack Sahl,Sahl & Associates,Claremont,California,USA.
I   Dra.Emile van Deventer,OMS,Ginebra,Suiza.                                                                                 TRADUCCIÓN EN ESPAÑOL A CARGO DE
I   Dra.Evi Vogel,Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y de Asuntos Ambientales,Munich,Alemania y                    Mag.Ing.Victor Cruz Ornetta,Instituto Nacional de Investigación y Capacitación de Telecomunicaciones
    OMS,Ginebra,Suiza.                                                                                                        del Perú.
INDICE
    AGRADECIMIENTOS                                                                ii
    INTRODUCCIÓN                                                                  vii

    LOS CAMPOS ELECTROMAGNÉTICOS Y LA SALUD PÚBLICA                                1
1   LA EVIDENCIA PRESENTE
    ¿Qué ocurre cuando usted está expuesto a campos electromagnéticos?
    Efectos biológicos y en la salud
                                                                                   3
                                                                                   4
    Conclusiones de las investigaciones científicas                                5

    COMUNICACIÓN DE LOS PELIGROS DE LOS CEM                                        9
2   GESTIÓN DE LA PERCEPCIÓN PÚBLICA
    Determinantes múltiples del tema del riesgo de los CEM
    ¿Cómo es percibido el riesgo?
                                                                                  11
                                                                                  15
    La necesidad de la comunicación del riesgo                                     9
    Manejo de la comunicación del riesgo de los CEM                               23


    ???
      ?        CUÁNDO COMUNICAR
               CON QUIÉN COMUNICARSE
               QUÉ COMUNICAR
               CÓMO COMUNICAR
                                                                                  24
                                                                                  29
                                                                                  33
                                                                                  43

    RECOMENDACIONES DE EXPOSICIÓN A CEM Y POLÍTICAS                               51

3   LA SITUACIÓN PRESENTE
    ¿Quién decide sobre las recomendaciones?
    ¿En qué se basan estas guías?
                                                                                  51
                                                                                  51
    ¿Por qué se aplica un factor de reducción más alto para las recomendaciones
    de exposición para el público en general?                                     53
    Enfoques de precaución y el Principio de Precaución                           55
    Enfoques basados en la ciencia y la precaución para CEM                       55
    ¿Qué esta haciendo la Organización Mundial de la Salud?                       57

    GLOSARIO                                                                      60
    LECTURA ADICIONAL                                                             64

More Related Content

Viewers also liked

Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM AtMost and AtMostTV
 
Aplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansiAplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansiAhmad Etc
 
Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01putikri
 
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEESBROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEESNEGOCIOS & MANAGEMENT
 
Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática Dante PACHA APAZA
 
Definicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativosDefinicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativosUNAN - Managua
 
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - OptimizeConversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - OptimizeOnline Dialogue
 
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessaMobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessaTaivassalo Minna
 
Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5pvm22
 
บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์Pommachat Mirasing
 
Portes obertes feb011
Portes obertes feb011Portes obertes feb011
Portes obertes feb011deptecnolo
 
Pola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data LawangPola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data LawangDidi Sugandi
 

Viewers also liked (20)

Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
 
Aplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansiAplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansi
 
DOS CONEJOS EN LA GRANJA
DOS CONEJOS EN LA GRANJADOS CONEJOS EN LA GRANJA
DOS CONEJOS EN LA GRANJA
 
Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01
 
מגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובווב
מגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובוובמגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובווב
מגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובווב
 
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEWLEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
 
Tortuga
TortugaTortuga
Tortuga
 
Flp El Salvador
Flp El SalvadorFlp El Salvador
Flp El Salvador
 
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEESBROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
 
Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática
 
Curso projetos
Curso  projetos Curso  projetos
Curso projetos
 
Golfo Y Dana
Golfo Y DanaGolfo Y Dana
Golfo Y Dana
 
Definicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativosDefinicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativos
 
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - OptimizeConversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
 
Volcanoes beautiful killers
Volcanoes  beautiful killersVolcanoes  beautiful killers
Volcanoes beautiful killers
 
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessaMobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
 
Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5
 
บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์
 
Portes obertes feb011
Portes obertes feb011Portes obertes feb011
Portes obertes feb011
 
Pola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data LawangPola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data Lawang
 

Similar to Reconocimientos 1

Comunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y SaludComunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y Saludcrosendego
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Jimmy Cabrera
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Jimmy Cabrera
 
Tumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niñosTumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niñoscesar gaytan
 
Avances médicos en el último año
Avances médicos en el último añoAvances médicos en el último año
Avances médicos en el último añoRamiro Guti
 
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdfP. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdfmariaines91045
 
Avances médicos
Avances médicosAvances médicos
Avances médicoschriscd
 
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...Eduardo Medina Gironzini
 
Presentacion del equipo
Presentacion del equipoPresentacion del equipo
Presentacion del equiponanocancer
 
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...Nacho González Herrero
 
Avances medicos
Avances medicosAvances medicos
Avances medicosUTPL
 
INGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAINGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAangelitafa
 
inginieria genetica
inginieria geneticainginieria genetica
inginieria geneticaangelitafa
 

Similar to Reconocimientos 1 (20)

Bioseguridad
BioseguridadBioseguridad
Bioseguridad
 
Comunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y SaludComunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y Salud
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
 
Avances medicos
Avances medicosAvances medicos
Avances medicos
 
2016 Conferencia tecnología biomédica
2016 Conferencia tecnología biomédica2016 Conferencia tecnología biomédica
2016 Conferencia tecnología biomédica
 
Tumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niñosTumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niños
 
Avances médicos en el último año
Avances médicos en el último añoAvances médicos en el último año
Avances médicos en el último año
 
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdfP. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
 
Avances médicos
Avances médicosAvances médicos
Avances médicos
 
Baby essay
Baby essayBaby essay
Baby essay
 
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
 
Presentacion del equipo
Presentacion del equipoPresentacion del equipo
Presentacion del equipo
 
Agustin
AgustinAgustin
Agustin
 
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
 
Avances medicos
Avances medicosAvances medicos
Avances medicos
 
INGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAINGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICA
 
INGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAINGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICA
 
inginieria genetica
inginieria geneticainginieria genetica
inginieria genetica
 
CASO A ETICA (1).pptx
CASO A ETICA (1).pptxCASO A ETICA (1).pptx
CASO A ETICA (1).pptx
 

More from Joel Sans

Cambio global
Cambio globalCambio global
Cambio globalJoel Sans
 
Presentacio canvi climatic
Presentacio canvi climaticPresentacio canvi climatic
Presentacio canvi climaticJoel Sans
 
Presentacio bae jci
Presentacio bae jciPresentacio bae jci
Presentacio bae jciJoel Sans
 
Decreto De Cataluna
Decreto De CatalunaDecreto De Cataluna
Decreto De CatalunaJoel Sans
 
Lectura Adicional
Lectura AdicionalLectura Adicional
Lectura AdicionalJoel Sans
 
Capitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion PresenteCapitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion PresenteJoel Sans
 
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1Joel Sans
 
Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1Joel Sans
 
Introduccion 1
Introduccion 1Introduccion 1
Introduccion 1Joel Sans
 
Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003Joel Sans
 
Les Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la SalutLes Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la SalutJoel Sans
 

More from Joel Sans (13)

Cambio global
Cambio globalCambio global
Cambio global
 
Ar4 syr sp
Ar4 syr spAr4 syr sp
Ar4 syr sp
 
Presentacio canvi climatic
Presentacio canvi climaticPresentacio canvi climatic
Presentacio canvi climatic
 
Presentacio bae jci
Presentacio bae jciPresentacio bae jci
Presentacio bae jci
 
Decreto De Cataluna
Decreto De CatalunaDecreto De Cataluna
Decreto De Cataluna
 
Glosario
GlosarioGlosario
Glosario
 
Lectura Adicional
Lectura AdicionalLectura Adicional
Lectura Adicional
 
Capitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion PresenteCapitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion Presente
 
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
 
Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1
 
Introduccion 1
Introduccion 1Introduccion 1
Introduccion 1
 
Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003
 
Les Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la SalutLes Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la Salut
 

Recently uploaded

Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptxPresentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptxKatherinnePrezHernnd1
 
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxUNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxRosiChucasDiaz
 
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí..."La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...Badalona Serveis Assistencials
 
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemalameninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala2811436330101
 
MEP Cirugía General 1 - Estudios MyC.pdf
MEP Cirugía General  1 - Estudios MyC.pdfMEP Cirugía General  1 - Estudios MyC.pdf
MEP Cirugía General 1 - Estudios MyC.pdfgabrielfernandezcarr
 
Anatomía de la Esclera y clasificación.
Anatomía de la Esclera y clasificación.Anatomía de la Esclera y clasificación.
Anatomía de la Esclera y clasificación.MaraBelnZamoraAguila
 
Taller Si te drogas te dañas, sesión de información escolar
Taller Si te drogas te dañas, sesión de información escolarTaller Si te drogas te dañas, sesión de información escolar
Taller Si te drogas te dañas, sesión de información escolarJuanCarlosRodrguezGa9
 
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptxEmergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptxMediNeumo
 
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptxANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptxgerenciasalud106
 
Betty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIA
Betty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIABetty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIA
Betty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIAMONICATRINIDAD7
 
Perfil-Sensorial-2-Child. Versión actualizada
Perfil-Sensorial-2-Child.  Versión actualizadaPerfil-Sensorial-2-Child.  Versión actualizada
Perfil-Sensorial-2-Child. Versión actualizadaNadiaMocio
 
Conferencia Generalidades cuerpo humano.pdf
Conferencia Generalidades cuerpo humano.pdfConferencia Generalidades cuerpo humano.pdf
Conferencia Generalidades cuerpo humano.pdfgernellyfernandez124
 
posiciones anatómicas del curso de enfermería
posiciones anatómicas del curso de enfermeríaposiciones anatómicas del curso de enfermería
posiciones anatómicas del curso de enfermería75665053
 
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptxTriptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptxLysMedina
 
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdfMTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdfMelindaSayuri
 
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxCLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxMairimCampos1
 
La salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptualLa salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptualABIGAILESTRELLA8
 
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...Juan Rodrigo Tuesta-Nole
 
Farmacología y farmacocinética a nivel ocular
Farmacología y farmacocinética a nivel ocularFarmacología y farmacocinética a nivel ocular
Farmacología y farmacocinética a nivel ocularOmarRodrigoGuadarram
 
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
FistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaFistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaagaby752170
 

Recently uploaded (20)

Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptxPresentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
 
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxUNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
 
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí..."La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
 
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemalameninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
 
MEP Cirugía General 1 - Estudios MyC.pdf
MEP Cirugía General  1 - Estudios MyC.pdfMEP Cirugía General  1 - Estudios MyC.pdf
MEP Cirugía General 1 - Estudios MyC.pdf
 
Anatomía de la Esclera y clasificación.
Anatomía de la Esclera y clasificación.Anatomía de la Esclera y clasificación.
Anatomía de la Esclera y clasificación.
 
Taller Si te drogas te dañas, sesión de información escolar
Taller Si te drogas te dañas, sesión de información escolarTaller Si te drogas te dañas, sesión de información escolar
Taller Si te drogas te dañas, sesión de información escolar
 
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptxEmergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
 
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptxANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
ANATOMIA Y FISIOLOGIA DE LAS UÑAS, RECOPILACIONES.pptx
 
Betty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIA
Betty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIABetty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIA
Betty Neuman-YessiAlvarez. TEORISTA EN ENFERMERIA
 
Perfil-Sensorial-2-Child. Versión actualizada
Perfil-Sensorial-2-Child.  Versión actualizadaPerfil-Sensorial-2-Child.  Versión actualizada
Perfil-Sensorial-2-Child. Versión actualizada
 
Conferencia Generalidades cuerpo humano.pdf
Conferencia Generalidades cuerpo humano.pdfConferencia Generalidades cuerpo humano.pdf
Conferencia Generalidades cuerpo humano.pdf
 
posiciones anatómicas del curso de enfermería
posiciones anatómicas del curso de enfermeríaposiciones anatómicas del curso de enfermería
posiciones anatómicas del curso de enfermería
 
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptxTriptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
Triptico sobre que son y como PrevencionITS.pptx
 
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdfMTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
 
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxCLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
 
La salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptualLa salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptual
 
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
Epidemiologia 4: Estructura metodologica de un trabajo cientifico, Fases de r...
 
Farmacología y farmacocinética a nivel ocular
Farmacología y farmacocinética a nivel ocularFarmacología y farmacocinética a nivel ocular
Farmacología y farmacocinética a nivel ocular
 
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
FistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaFistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
 

Reconocimientos 1

  • 1. ESTABLECIENDO UN DIÁLOGO SOBRE LOS RIESGOS DE LOS CAMPOS ELECTROMAGNÉTICOS RADIACIÓN Y SALUD AMBIENTAL DEPARTAMENTO DE PROTECCIÓN DEL AMBIENTE HUMANO ORGANIZACIÓN MUNDIAL DE LA SALUD GINEBRA – SUIZA 2005
  • 2. TAMBIÉN AGRADECEMOS A LAS SIGUIENTES PERSONAS RECONOCIMIENTOS POR SUS VALIOSOS COMENTARIOS I Dr.William H.Bailey,Grupo de Salud,Nueva York,Nueva York,USA. I Dr.Ulf Bergqvist,Universidad de Linköping,Suecia. I Dra.Caron Chess,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA. I Sr.Michael Dolan,Federación de la Industria Electrónica,Londres,Reino Unido. I Dra.Marilyn Fingerhut,OMS,Ginebra,Suiza. I Sr.Matt Gillen,Instituto Nacional de Seguridad y Salud Ocupacional,Washington,DC,USA. I Dr.Gordon Hester,Instituto de Investigación de Energía Eléctrica,Palo Alto,California,USA. I Srta.Shaiela Kandel,Ministerio del Ambiente,Israel. I Dr.Holger Kastenholz,Centro para la Evaluación de la Tecnología,Stuttgart,Alemania. La OMS agradece a todas las personas que han contribuido con este manual,el cual fue iniciado por dos confe- I Dr.Alastair McKinlay,Consejo Nacional de Protección Radiológica,Reino Unido. rencias :Percepción del riesgo,Comunicación del Riesgo y su Aplicación a la Exposición a los Campos Electromagnéticos,orga- I Dr.Tom McManus,Departamento de la Empresa Pública,Dublin,Irlanda. nizada por la Organización Mundial de la Salud (OMS) y la Comisión Internacional para la Protección contra I Dra.Vlasta Mercier,Oficina Federal de Salud Pública de Suiza,Berna,Suiza. las Radiaciones No Ionizantes (ICNIRP),en Viena,Austria (1997) ;y Percepción y Comunicación de los Riesgos de los I Sr.Holger Schütz,Centro de Investigación Jülich,Alemania. Campos Electromagnéticos, organizada por la OMS,en Ottawa,Canadá (1998).Las reuniones del Grupo de I Dr.Daniel Wartenberg,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA. Trabajo se llevaron a cabo para finalizar la publicación en Ginebra (1999,2001) y en Nueva York (2000). I Dra.Mary Wolfe,Instituto Nacional de Ciencias de Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA. El financiamiento fue amablemente provisto por la Organización Mundial de la Salud,Departamento de AGRADECIMIENTOS ESPECIALES SON PARA LOS PRINCIPALES CONTRIBUYENTES Protección del Ambiente del Ser Humano,el Ministerio de Salud de Austria,el Ministerio para el Ambiente, QUE BOSQUEJARON ESTE DOCUMENTO Conservación de la Naturaleza y Seguridad Nuclear de Alemania,el Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y I Dra.Patricia Bonner,Agencia de Protección del Ambiente,Washington,DC,USA de Asuntos Ambientales y el Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental de los Estados Unidos. I Profesor Ray Kemp,Galson Sciences Ltd.,Oaklam,Reino Unido. CRÉDITOS DE LAS FOTOS I Dra.Leeka Kheifets,OMS,Ginebra,Suiza. I Agencia France Press (p. 52, parte inferior) I Getty Images (p. 26) I Narda Safety Test Solutions I Dr.Christopher Portier,Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA. GmbH (p. 52, parte superior) I Photospin (pp. vi, viii, xii, 8, 10, 50) I Photodisc (pp. 2, 18, 58) I Dr.Mike Repacholli,OMS,Ginebra,Suiza. I Consejo Nacional de Protección Radiológica, GB (pp. 2, 4, 6, 22) I Dr.Jack Sahl,Sahl & Associates,Claremont,California,USA. I Dra.Emile van Deventer,OMS,Ginebra,Suiza. TRADUCCIÓN EN ESPAÑOL A CARGO DE I Dra.Evi Vogel,Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y de Asuntos Ambientales,Munich,Alemania y Mag.Ing.Victor Cruz Ornetta,Instituto Nacional de Investigación y Capacitación de Telecomunicaciones OMS,Ginebra,Suiza. del Perú.
  • 3. INDICE AGRADECIMIENTOS ii INTRODUCCIÓN vii LOS CAMPOS ELECTROMAGNÉTICOS Y LA SALUD PÚBLICA 1 1 LA EVIDENCIA PRESENTE ¿Qué ocurre cuando usted está expuesto a campos electromagnéticos? Efectos biológicos y en la salud 3 4 Conclusiones de las investigaciones científicas 5 COMUNICACIÓN DE LOS PELIGROS DE LOS CEM 9 2 GESTIÓN DE LA PERCEPCIÓN PÚBLICA Determinantes múltiples del tema del riesgo de los CEM ¿Cómo es percibido el riesgo? 11 15 La necesidad de la comunicación del riesgo 9 Manejo de la comunicación del riesgo de los CEM 23 ??? ? CUÁNDO COMUNICAR CON QUIÉN COMUNICARSE QUÉ COMUNICAR CÓMO COMUNICAR 24 29 33 43 RECOMENDACIONES DE EXPOSICIÓN A CEM Y POLÍTICAS 51 3 LA SITUACIÓN PRESENTE ¿Quién decide sobre las recomendaciones? ¿En qué se basan estas guías? 51 51 ¿Por qué se aplica un factor de reducción más alto para las recomendaciones de exposición para el público en general? 53 Enfoques de precaución y el Principio de Precaución 55 Enfoques basados en la ciencia y la precaución para CEM 55 ¿Qué esta haciendo la Organización Mundial de la Salud? 57 GLOSARIO 60 LECTURA ADICIONAL 64