ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΟΥΓΑ

1. 16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 1

2. Θ ναυμαχία ςτο Ναυαρίνο ζγινε ςτισ 20
Οκτωβρίου του 1827, κατά τθ διάρκεια
τθσ ελλθνικισ επανάςταςθσ (1821-1832) ςτον
κόλπο Ναυαρίνο, ςτθ δυτικι ακτι τθσ
χερςονιςου τθσ Πελοποννιςου ςτο Ιόνιο
Πζλαγοσ.
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 2

3. Ο κεντρικόσ παράγοντασ που κακόριςε τθν επζμβαςθ των
τριϊν ευρωπαϊκϊν μεγάλων
δυνάμεων ςτθν ελλθνικι ςφγκρουςθ ιταν οι φιλοδοξίεσ τθσ
Ρωςίασ να επεκτακεί ςτθν περιοχι τθσ Μαφρθσ Θάλαςςασ εισ
βάροσ τθσ Οκωμανικισ αυτοκρατορίασ και θ ςυναιςκθματικι
υποςτιριξι τθσ για τουσ ςυντρόφουσ-ορκόδοξουσ
χριςτιανοφσ Ζλλθνεσ, οι οποίοι είχαν επαναςτατιςει εναντίον
τθσ οκωμανικισ κυριαρχίασ το 1821.
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 3

4. Αφοφ οι προκζςεισ τθσ Ρωςίασ κεωρικθκαν
ςθμαντικι γεωςτρατθγικι απειλι από τισ άλλεσ
δυνάμεισ, και ειδικά από τθ Μεγάλθ Βρετανία, θ
βρετανικι και αυςτριακι διπλωματία ςτόχευαν ςτθν
παρεμπόδιςθ τθσ ρωςικισ επζμβαςθσ, με τθν ελπίδα
ότι θ οκωμανικι κυβζρνθςθ κα πετφχαινε τθν
καταςτολι τθσ εξζγερςθσ.
Αλλά το 1825, θ ενκρόνιςθ του τςάρου Νικόλαου
B' ςτο ρωςικό κρόνο, ςθμάδεψε τθν υιοκζτθςθ μιασ
επικετικότερθσ "ελλθνικισ" πολιτικισ, υποχρζωςε
τθ Μεγάλθ Βρετανία να επζμβει, με το φόβο ότι μια
αςυγκράτθτθ Ρωςία κα αποςυνζκετε ολοκλθρωτικά
τθν Οκωμανικι Αυτοκρατορία
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 4

5. Οι κυβερνιςεισ και των τριϊν δυνάμεων δζχονταν επίςθσ
υπό τθν ζντονθ πίεςθ τθσ εγχϊριασ κοινισ γνϊμθ τουσ ϊςτε
να ενιςχυκοφν οι Ζλλθνεσ, ειδικά μετά από τθν ειςβολι τθσ
Πελοποννιςου, το 1825, από τον υποτελι ςτουσ
Οκωμανοφσ Ιμπραιμ Παςά τθσ Αιγφπτου και τισ αγριότθτεσ
του ςτρατοφ του ςε βάροσ του γθγενοφσ πλθκυςμοφ.
Θ Γαλλία ζνωςε τισ άλλεσ δφο
δυνάμεισ προκειμζνου να
αποκαταςτακεί ο θγετικόσ
ρόλοσ τθσ ςτισ ευρωπαϊκζσ
υποκζςεισ μετά από τθν ιττα
τθσ ςτουσ Ναπολεόντειουσ
πολζμουσ.
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 5

6. Σθν 6θ ΢επτεμβρίου ςυνζβθ ναυτικό επειςόδιο μεταξφ
βρετανικϊν και τουρκοαιγυπτιακϊν πλοίων ςτα παράλια
τθσ Δωρίδασ, όπου τα
πλοία "Άςτιγξ" και "Καρτερία" κατζςτρεψαν 6 μικρά τουρκικά
ςκάφθ και ζνα αλγερινό. Μετά από αυτό, τθν 19 ΢επτεμβρίου,
ςθμαντικι μοίρα του τουρκοαιγυπτιακοφ ςτόλου παραβίαςε τθν
υπόςχεςθ και απζπλευςε από τθν Πφλο για να τιμωριςει τα
βρετανικά πλοία.
Ο ναφαρχοσ Κόδριγκτον ορμϊμενοσ από
τθ Ηάκυνκο με δφο μόνο πλοία ανάγκαςε τθν
τουρκοαιγυπτιακι μοίρα να επιςτρζψει ςτο
λιμάνι αλλά ο Ιμπραιμ ζςτειλε ςτρατό ςτθν
ξθρά όπου προζβθ ςε καταςτροφζσ των
καλλιεργειϊν ωσ αντίποινα. Ο Χάμιλτον
διλωςε ότι "αν αφήςουμε τον Ιμπραήμ να
παραμείνει ςτην Ελλάδα, το ζνα τρίτο των
κατοίκων θα λιμοκτονήςει".
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 6

7. Οι τρεισ επικεφαλισ,
αντιναφρχοσ Κόδριγκτον,
υποναφαρχοσ Δεριγνφ και
υποναφαρχοσ Χζιδεν ζκριναν ότι δεν
πρζπει να παραμείνουν κεατζσ των
βιαιοπραγιϊν των Οκωμανϊν.
Προθγουμζνωσ ο ΢τράτφορντ
Κάνιγκ είχε δϊςει ςτον Κόδριγκτον τθν
δικι του ερμθνεία τθσ ΢υνκικθσ του
Λονδίνου: "Αν δεν ειςακουςθεί ο λόγοσ
ςασ, μεταχειριςτείτε τα πυροβόλα".
αντιναφρχοσ Κόδριγκτον
Δεριγνφ
Χζιδεν16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 7

8. Μετά από αυτό οι ναφαρχοι ςυμφϊνθςαν ότι ο
Ιμπραιμ παραβιάηει τισ ςυμφωνίεσ και απαίτθςαν από
αυτόν να αποπλεφςουν τα πλοία του προσ Αίγυπτο και
Κωνςταντινοφπολθ αλλιϊσ κα του επιτεκοφν. Ο
ςυμμαχικόσ ςτόλοσ ειςιλκε ςτθν Πφλο τθν 8 Οκτωβρίου
και άρχιςε να παίρνει κζςεισ μάχθσ. Μια
βρετανικι λζμβοσ με ςθμαία κιρυκοσ προςζγγιςε ζνα
αιγυπτιακό πυρπολικό με ςκοπό να του ηθτιςει να
απομακρυνκεί.
Ναυαρίνο
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 8

9. Οι Αιγφπτιοι πυροβόλθςαν πρϊτοι
και ςκότωςαν αξιωματικό που
επζβαινε ςτθν λζμβο. Ακολοφκθςε
ανταλλαγι πυροβολιςμϊν και
ςκοτϊκθκαν ι τραυματίςτθκαν
περιςςότεροι ναυτικοί μζςα ςτθν
λζμβο. Παρόμοιο επειςόδιο ζγινε
και ςε άλλο ςθμείο. Ο Κόδριγκτον
ζςτειλε τον Ζλλθνα πρωρζα Μιχαιλ
να ηθτιςει από τον Αιγφπτιο
ναφαρχο να παραμείνει ουδζτεροσ.
Αφοφ ο Μιχαιλ παρζδωςε το
μινυμα, ενϊ επζςτρεφε ςτθ λζμβο
δζχκθκε εν ψυχρϊ πυροβολιςμό
από Σοφρκο ναυτικό, ο οποίοσ
διζκρινε ότι ο απεςταλμζνοσ του
Άγγλου ναυάρχου ιταν Ζλλθνασ.16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 9

10. Ο Δεριγνφ από τθν πλευρά του ηιτθςε επίςθσ από τθν πλθςίον
του Αιγυπτιακι φρεγάτα να μθν ανοίξει πυρ. Ωςτόςο, θ
ζνταςθ δεν ιταν δυνατόν πλζον να ελεγχκεί. Ο
τουρκοαιγυπτιακόσ ςτόλοσ, κρίνοντασ ότι ζχει υπεροχι άνοιξε
πυρ κατά ςυμμαχικϊν πλοίων και θ ναυμαχία άρχιςε ςε όλθ
τθ διάταξθ των πλοίων. Ο τουρκοαιγυπτιακόσ ςτόλοσ
υπερτεροφςε αρικμθτικά και ταυτόχρονα υποςτθριηόταν από
πυροβόλα των γφρω φρουρίων.
΢ε κρίςιμθ ςτιγμι τθσ ναυμαχίασ μπικε ςτο λιμάνι ο Ρωςικόσ
ςτόλοσ από οκτϊ πλοία. Λεπτομερείσ περιγραφζσ τθσ μάχθσ
αναφζρουν ότι τα πλοία ιταν τόςο κοντά μεταξφ τουσ, ϊςτε
εμπλζκονταν τα ξάρτια τουσ οι δε ναφτεσ ζβαλαν ακόμα και
με πιςτόλια. Μζχρι ϊρα 5 το απόγευμα τα πλείςτα των
τουρκοαιγυπτιακϊν πλοίων είχαν καταςτραφεί ι παραδοκεί
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 10

11. Οι απϊλειεσ των Οκωμανϊν υπολογίηονταν ςε 6.000 ενϊ
μόνο πάνω ςτθν τουρκικι και αιγυπτιακι ναυαρχίδα οι
νεκροί και οι τραυματίεσ ιταν περίπου 1.000. Από τθ
ςυμμαχικι πλευρά οι νεκροί και τραυματίεσ ιταν 654 άνδρεσ
εκ των οποίων 272 Βρετανοί, 184 Γάλλοι και 198 Ρϊςοι. Ο
Δεριγνφ ανζφερε ότι "ςτθν ιςτορία δεν υπιρξε μεγαλφτερθ
καταςτροφι ςτόλου".
Σθν επομζνθ θμζρα οι ςφμμαχοι απαίτθςαν από τον
Ιμπραιμ, που ςτο μεταξφ είχε καταφφγει ςτα βουνά
τθσ Μεςςθνίασ, να υψϊςει λευκι ςθμαία ςε όλα τα φροφρια
με τθν απειλι ότι αν ριχτεί ζςτω και ζνασ πυροβολιςμόσ κα
κεωρθκεί ωσ κιρυξθ πολζμου. Οι Οκωμανοί αποδζχτθκαν
και υπεγράφθ ανακωχι πάνω ςτθν ναυαρχίδα του
Κόδριγκτον.
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 11

12. 16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 12

13. Η κοινή γνώμη ζηην Εσρώπη, ποσ επί
τρόνια παρακολοσθούζε ηην αιμαηοτσζία
ηοσ ελληνικού λαού και ηην απάθεια ηφν
ηγεηών ηφν μεγάλφν κραηών, δέτθηκε με
μεγάλη ταρά ηο αποηέλεζμα ηης νασματίας
και ηο θεώρηζε φς νίκη ηφν λαών ζε
πείζμα ηφν αποθάζεφν ηφν πολιηικών
ηγεζιών. Ο Γάλλος ακαδημαχκός Πιέρ
Ανηοσάν Λεμπρίν (1785-1873) έγραυε:
Η μάτη ηοσ Νασαρίνοσ ήηαν καηόρθφμα
ηφν λαών... Τα πσροβόλα ηοσ Νασαρίνοσ
έγιναν η αρτή νέας περιόδοσ και
ανήγγειλαν θριαμβεσηικά ηην άνοδο ηης
κοινής γνώμης και ηην ύυφζή ηης πάνφ
από ηοσς θρόνοσς ...[1]
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 13

14. 16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 14

15. 16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 15

16. Θ τουρκικι κυβζρνθςθ αντζδραςε με οργι και
απειλζσ χωρίσ να καταφφγει ςε ακρότθτεσ. Αυτό
οφειλόταν ςτο ότι κεωροφςε πωσ θ ναυμαχία δεν
κα είχε ςυνζπειεσ και ότι αν προζβαινε ςε
κθριωδίεσ κα ερχόταν ςε ςφγκρουςθ με τθ μιςι
Ευρϊπθ.
Θ ςυνδυαςμζνθ οκωμανικι και αιγυπτιακι αρμάδα
καταςτράφθκε από
ςυμμαχικι βρετανικι, γαλλικι και ρωςικι ναυτικι
δφναμθ. Είναι θ τελευταία ςθμαντικι ναυμαχία ςτθν
ιςτορία που διεξιχκθ εξ ολοκλιρου με ιςτιοφόρα
ςκάφθ. Επίςθσ ποτζ ςτθν ιςτορία του πολζμου των
κανονιοφόρων ιςτιοφόρων δεν βρζκθκαν τόςα
πολλά πλοία,με τόςο μεγάλθ δφναμθ πυρόσ,
ςυγκεντρωμζνα ςε ζνα τόςο περιοριςμζνο χϊρο.
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 16

17. 16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 17

18. Οι ςυγκεντρωμζνοι ςτόλοι των τριϊν μεγάλων
δυνάμεων ςυνιςτοφςαν ιςχυρι ναυτικι δφναμθ. Αν
και υςτεροφςαν αρικμθτικά του ςυνδυαςμζνου
οκωμανοαιγυπτιακοφ ςτόλου, τόςο ςε αρικμό
πλοίων όςο και ςε μεγάλα πλοία και ςε αρικμό
πυροβόλων, θ τριμερισ πλευρά υπερτεροφςε ςε
πεικαρχία, εκπαίδευςθ και ιδίωσ ςε πείρα ςτον
καλάςςιο πόλεμο- κυρίωσ από ναυμαχίεσ εναντίον
αλλιλων, τουλάχιςτον όςον αφορά τουσ Βρετανοφσ
και τουσ Γάλλουσ. Επιπλζον τα πυροβόλα τουσ, αν
και λιγότερα-1324 θ τριμερισ και 2240 οι
Σουρκοαιγφπτιοι- ιταν μεγαλφτερα και επομζνωσ
ιςχυρότερα ςε δφναμθ πυρόσ.
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 18

19. Θ καταβφκιςθ του οκωμανικοφ μεςογειακοφ ςτόλου
ζςωςε τθν Ελλθνικι Επανάςταςθ από τθν κατάρρευςθ
προσ τθν οποία ζβαινε μετά από 6 και πλζον χρόνια
άνιςου αγϊνα του ελλθνικοφ λαοφ εναντίον δυνάμεων
που επιςτράτευε θ Οκωμανικι Αυτοκρατορία από
τα Βαλκάνια,τθν Μικρά Αςία, τθ Μζςθ Ανατολι, τθ
Βόρεια Αφρικι, ακόμα και τθ Δυτικι Ευρϊπθ
(ςθμειϊνεται ότι κατά τθν ναυμαχία ςε πολλά
Αιγυπτιακά πλοία επζβαιναν Γάλλοι αξιωματικοί).
Αργότερα απαιτικθκαν δφο πρόςκετεσ ςτρατιωτικζσ
παρεμβάςεισ, από τθ Ρωςία υπό μορφι ρωςο-τουρκικοφ
πολζμου (1828-9) και από μια γαλλικι εκςτρατευτικι
μονάδα ςτθν Πελοπόννθςο (γνωςτι ωσ Εκςτρατεία του
Μωριά), προκειμζνου να επιτευχκεί θ απόςυρςθ των
οκωμανικϊν δυνάμεων από τθν κεντρικι και νότια
Ελλάδα και να εξαςφαλιςτεί θ Ελλθνικι ανεξαρτθςία.
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 19

20. Οι Γάλλοι, μετά από μια μεγάλθ περίοδο
περικωριοποίθςθσ που ακολοφκθςε, τθν ιττα
του Ναπολζοντα, ζβριςκαν ξανά τθ κζςθ τουσ
ανάμεςα ςτισ δυνάμεισ τθσ Ευρϊπθσ και το
Ναυαρίνο κεωρικθκε μία από τισ αποδείξεισ του
ενεργοφ ρόλου που κλικθκαν και πάλι να
αναλάβουν ςτθ διαχείριςθ των ευρωπαϊκϊν
υποκζςεων.
Επίςθσ θ νίκθ αυτι ιταν γιϋαυτοφσ μια θκικι
ικανοποίθςθ για τθν αξία του πολεμικοφ τουσ
ναυτικοφ, «που τόςο είχε ταπεινωκεί από τθν
πανωλεκρία του Σραφάλγκαρ».
16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 20

21. 16/3/2014 ΦΩΣΕΙΝΘ Σ΢ΟΤΓΑ 21