Fotografia cyfrowa. Przewodnik

IDZ DO
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£

SPIS TREŒCI
Fotografia cyfrowa.
Przewodnik
KATALOG KSI¥¯EK Autor: Harold Davis
T³umaczenie: Piotr Cieœlak
KATALOG ONLINE ISBN: 83-246-0356-5
Tytu³ orygina³u: Digital Photography Digital Field Guide
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG Format: B5, stron: 240

TWÓJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA Kompendium dla pocz¹tkuj¹cych amatorów fotografii cyfrowej
• Poznaj swój aparat
• Skorzystaj z rad eksperta i zrób doskona³e zdjêcia
CENNIK I INFORMACJE • Wykorzystaj mo¿liwoœci cyfrowej ciemni
Od kilku lat fotografia cyfrowa rozwija siê niezwykle dynamicznie. Proste aparaty
ZAMÓW INFORMACJE o du¿ych i nieporêcznych obudowach zosta³y zast¹pione wygodnymi w obs³udze
O NOWOŒCIACH urz¹dzeniami maj¹cymi ogromne mo¿liwoœci. Jednak nawet najdoskonalszy aparat nie
zrobi zdjêcia sam — musi wykonaæ je u¿ytkownik. Aby w pe³ni wykorzystaæ mo¿liwoœci
ZAMÓW CENNIK aparatu, nale¿y je poznaæ.
Ksi¹¿ka „Fotografia cyfrowa. Przewodnik” to poradnik dla tych, którzy rozpoczynaj¹
przygodê z fotografi¹ cyfrow¹. Zawiera najwa¿niejsze informacje o budowie i dzia³aniu
CZYTELNIA cyfrowego aparatu fotograficznego. Przedstawia zasady kompozycji obrazu, doboru
parametrów ekspozycji i wykorzystywania oœwietlenia. Dziêki niej nauczysz siê
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE wykonywaæ piêkne fotografie w ró¿nych miejscach oraz dowiesz siê, jak korygowaæ
mniej udane zdjêcia za pomoc¹ programów Photoshop i Photoshop Elements.
• Elementy aparatu fotograficznego
• Tryby fotografowania
• Przygotowanie sprzêtu do pracy
• Dobór parametrów ekspozycji
• Akcesoria i obiektywy do aparatów fotograficznych
• Wykonywanie zdjêæ w ró¿nych warunkach
• Korekcja zdjêæ cyfrowych
• Publikowanie zdjêæ
WejdŸ w magiczny œwiat fotografii cyfrowej
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Spis treści
O autorze 3 Rola parametru ISO 40
Podziękowania 7 Tryby fotografowania 42
Wstęp 17 Ekspozycja automatyczna 42
Ekspozycja półautomatyczna 44
Kompendium wiedzy: Twoja Ekspozycja ręczna 44
pierwsza cyfrowa fotografia 21 Automatyka ostrości 46
Wybór trybu fotografowania 23
Ręczne i automatyczne nastawianie Rozdział 2: Przygotowanie
ostrości 24 i konfiguracja 49
Podgląd głębi ostrości 24
Wybór formatu zdjęcia 24
Fotografowanie 25
Przeglądanie zdjęć 25
Drukowanie zdjęć 25

Część I: Obsługa cyfrowego
aparatu fotograficznego 27

Rozdział 1: Budowa
i funkcje aparatu 29 Jak zadbać o akumulatory w plenerze? 49
Konfiguracja aparatu 52
Jasność wyświetlacza LCD 53
Konfiguracja automatycznego
nastawiania ostrości 54
Wybór formatu zdjęć 55
Jakość zdjęcia 56
Karty pamięci 58
Zabezpieczanie aparatu 59
Pozwolenie na wykorzystanie zdjęcia 61
Jakie zdjęcia można, a jakich
nie należy robić? 61
Różne aparaty — różne możliwości 29 Jakie zdjęcia wymagają
specjalnego upoważnienia? 61
Budowa typowego aparatu
kompaktowego 30 Jakie informacje powinno
zawierać upoważnienie? 61
Budowa typowej lustrzanki cyfrowej 32
W jaki sposób uzyskać
Obiektywy zmiennoogniskowe 33
upoważnienie? 62
Głębia ostrości 37

Część II: Sztuka fotografowania Rozdział 4:
aparatem cyfrowym 63 Oświetlenie 91

Rozdział 3: Podstawy
fotografii 65

Obserwacja światła 91
Źródło i kierunek światła 92
Oświetlenie z przodu 93
Właściwa ekspozycja zdjęcia 65 Oświetlenie z boku 93
Trzy składniki ekspozycji 71 Oświetlenie z tyłu 95
Rola parametru ISO 71 Rodzaj, intensywność
Znaczenie przysłony obiektywu 72 i kolor światła 97
Zmiana trybu działania przysłony 73 Zmiany oświetlenia 99
Jak wybrać przysłonę? 74 Cienie 100
Czas otwarcia migawki 74 Światło rozproszone 101
Tryby preselekcji czasu Światło słoneczne 102
naświetlania 79 Żarówki i jarzeniówki 103
Równoważne warianty ekspozycji 80 Lampa błyskowa 104
Kalibracja balansu bieli 81
Doskonała makrofotografia 84
Funkcja makro 86
Precyzyjne ostrzenie 87
Zasady poprawnej kompozycji ujęcia 87
Podsumowanie 90

Rozdział 5: Akcesoria i filtry Rozdział 6: Przepisy
fotograficzne 107 na wspaniałe ujęcia 121
Fotografie abstrakcyjne 121
Inspiracja 122
Ćwiczenia w fotografii abstrakcyjnej 123
Wskazówki dotyczące fotografii
abstrakcyjnej 124
Sport i szybka akcja 125
Inspiracja 125
Ćwiczenia w fotografowaniu akcji 127
Wskazówki dotyczące
fotografii akcji 128
Fotografowanie zwierząt i dzikiej
przyrody 129
Inspiracja 129
Ćwiczenia w fotografowaniu
zwierząt i dzikiej przyrody 131
fotografowania zwierząt
i dzikiej przyrody 132
Architektura 133
Inspiracja 133
architektury 135
Obiektywy 107 Wskazówki dotyczące
Filtry optyczne 112 fotografowania architektury 136
Dopasowanie filtrów 113 Miejskie krajobrazy 137
Rodzaje filtrów 113 Inspiracja 137
Filtry ochronne 114 Ćwiczenia w fotografowaniu
miejskich scenerii 138
Filtr polaryzacyjny najlepszym
przyjacielem fotografa 115 Wskazówki dotyczące
fotografowania miejskich scenerii 139
Soczewki makro 115
Chmury 139
Filtry korekcji koloru 116
Inspiracja 139
Filtry artystyczne i efektowe 117
Ćwiczenia w fotografowaniu chmur 141
Statywy 118
fotografowania chmur 142
Kwiaty 143
Inspiracja 143
kwiatów 145
fotografowania kwiatów 146

Pejzaże 147 Ćwiczenia w fotografowaniu
Inspiracja 147 małych dzieci 167
Ćwiczenia w fotografowaniu Wskazówki dotyczące
pejzaży 150 fotografowania
małych dzieci 168
…i duże 169
fotografowania pejzaży 151
Inspiracja 170
trochę starszych dzieci 171
fotografowania trochę
starszych dzieci 172
Domowe zwierzątka 172
Inspiracja 172
domowych ulubieńców 173
fotografowania domowych
zwierzątek 174
Makrofotografia 152
Martwa natura 175
Inspiracja 153
Inspiracja 176
Ćwiczenia w makrofotografii 155
martwej natury 178
makrofotografii 156
Góry 157
fotografowania martwej natury 179
Inspiracja 157
Wschody i zachody słońca 179
Ćwiczenia w fotografowaniu gór 159
Inspiracja 180
fotografowania gór 160
wschodów i zachodów słońca 181
Fotografowanie nocą 161
Inspiracja 161 fotografowania wschodów
Ćwiczenia w fotografowaniu nocą 162 i zachodów słońca 182
Wskazówki dotyczące Fotografowanie wody 183
fotografowania nocą 163 Inspiracja 184
Zdjęcia panoramiczne 163 Ćwiczenia w fotografowaniu wody 185
Inspiracja 164 Wskazówki dotyczące
Ćwiczenia w tworzeniu zdjęć fotografowania wody 186
panoramicznych 165 Pogoda i zjawiska atmosferyczne 187
Wskazówki dotyczące tworzenia Inspiracja 188
zdjęć panoramicznych 166
Ćwiczenia w fotografowaniu pogody
Ludzie: dzieci małe i duże 166 i zjawisk atmosferycznych 189
Dzieci małe… 166 Wskazówki dotyczące
Inspiracja 167 fotografowania pogody 190

Rozdział 7: Edycja Część III: Dodatki 219
i publikacja prac 191
Przydatne informacje 221

Kilka słów o cyfrowej ciemni 191
Programy Photoshop Elements
Strona WWW towarzysząca
i Photoshop 196
tej książce 221
Filtry w cyfrowej ciemni 198
Producenci aparatów cyfrowych 221
Filtr fotograficzny 199
Akcesoria 222
Filtr Shadow/Highlight
(Cień/Światło) 200 Pokrowce 222
Filtr Ink Outlines (Kontury tuszu) 201 Filtry 222
Filtr Unsharp Mask Statywy 222
(Maska wyostrzająca) 202 Oprogramowanie 222
Filtr Wind (Wiatr) 203 Strony internetowe 222
Filtr Liquify (Deformacja) 203 Popularne serwisy świadczące usługi
Usuwanie efektu czerwonych oczu 205 fotograficzne w internecie 223
Retusz 205 Publikowanie zdjęć w internecie 223
Korygowanie kontrastu, O fotografii 224
jasności i koloru 205 Książki o fotografii 224
Zakresy tonalne: światła i cienie 205 Strony internetowe 224
Fotomontaże 206
Przygotowanie zdjęć do Słowniczek 225
opublikowania w internecie 208
Publikowanie zdjęć w internecie 210
Wysyłanie zdjęć pocztą elektroniczną 212
Drukowanie zdjęć 213
Odbitki z cyfrowych fotografii 213
Drukowanie na drukarce
fotograficznej 213
Zaawansowane drukarki do zdjęć 213
Laboratoria fotograficzne 214
Tworzenie pokazu slajdów 215
PowerPoint 216
Windows XP 217 Skorowidz 231

Podstawy
fotografii
✦
3
R O Z D Z I A Ł

✦ ✦ ✦

A paraty fotograficzne to wspaniałe urządzenia! Niewielkie, lecz
wydajne komputery, które kryją się w obudowie każdego aparatu,
w większości przypadków doskonale radzą sobie z ustawianiem właściwej
ekspozycji i ostrości. Niestety jedynie (a może aż?) w „większości przy-
W tym rozdziale:

Właściwa ekspozycja
zdjęcia
padków” — zdarzają się bowiem sytuacje, w których automatyka aparatu
Trzy składniki
zupełnie sobie nie radzi. ekspozycji
Takie sytuacje należy umieć przewidywać, by można było w razie potrzeby Rola parametru ISO
przejąć stery i samodzielnie wybrać poprawne ustawienia. (Tak, to nic
trudnego — przy odrobinie wprawy będziesz potrafił zrobić to znacznie Znaczenie przysłony
lepiej, niż aparat)! obiektywu
Poprawna ocena sytuacji wymaga jednak zrozumienia podstawowych
Równoważne warianty
prawideł fotografii. Tylko wówczas będziesz mógł nie tylko z góry prze- ekspozycji
widzieć, kiedy aparat może mieć problemy z dobraniem właściwych
parametrów, lecz również będziesz miał możliwość samodzielnego skory- Kalibracja balansu
gowania wyliczonych automatycznie wartości. Nie obawiaj się, wszystkie bieli
niezbędne informacje zdobędziesz w tym rozdziale.
Doskonała
Oprócz poprawiania błędów aparatu, jest jeszcze przynajmniej jeden makrofotografia
powód, dla którego warto zapoznać się z podstawowymi zasadami foto-
grafii: otóż, dobra fotografia to coś więcej niż wycelowanie i pstryknięcie. Zasady poprawnej
Jeśli chcesz szlifować swój talent i umiejętności, to powinieneś już na kompozycji ujęcia
samym początku zadbać o zdobycie choćby podstawowej wiedzy!
Podsumowanie

Właściwa ekspozycja zdjęcia ✦ ✦ ✦ ✦

Poprawna ekspozycja ujęcia to najpoważniejsze wyzwanie, przed jakim
stoi „cyfrowy” fotograf. Jeśli zdjęcie nie zostanie dobrze naświetlone, to
nie ma żadnego znaczenia, że jego temat jest niecodzienny, a samo ujęcie
zagadnienia — nietypowe i nowatorskie. Równie dobrze mógłbyś w ogóle
go nie zrobić.

Na pierwszy rzut oka zagadnienia związane z ekspozycją zdjęcia nie
wydają się szczególnie skomplikowane. Przecież od razu widać, czy zdję-
cie jest naświetlone poprawnie, czy też niedoświetlone (zbyt ciemne) albo
prześwietlone (za jasne).

66 Część II ✦ Sztuka fotografowania aparatem cyfrowym

I rzeczywiście: jeśli fotografowana scena charak- 1. Charakteryzują się dużą rozpiętością tonalną
teryzuje się umiarkowaną rozpiętością tonalną, co (rysunek 3.2).
oznacza, że poszczególne fragmenty ujęcia nie różnią
2. Są nierównomiernie oświetlone (rysunek 3.3).
się znacznie jasnością, jeśli oświetlenie kadru jest
jednorodne i spójne, a fotografowany obiekt — nie- 3. Przedstawiają obiekty w ruchu (rysunek 3.4).
ruchomy (rysunek 3.1), to ustawienie właściwych
Zdjęcie, pokazane na rysunku 3.3, jest
parametrów naświetlania nie jest rzeczą trudną.
interesujące, pomimo nierównomier-
(Warto przy okazji wspomnieć, że do popularyzacji
nego naświetlenia. Parametry ekspozycji
zagadnień, związanych z poprawnym wyborem para- tego ujęcia zostały dobrane pod kątem
metrów ekspozycji, przyczynił się jeden z najsłynniej- dobrze oświetlonego krajobrazu za
szych fotografików, znakomity Ansel Adams). oknem, przez co sama okiennica i detale
okna pozostały w głębokim cieniu.
Uważny czytelnik dostrzegł jednak w poprzednim
akapicie solidną dawkę słówka „jeśli”. W rzeczywi- W takich przypadkach przydają się podstawowe
stości nie wszystkie sceny (a wśród nich również informacje dotyczące zasad prawidłowego naświet-
wiele takich, które szczególnie skłaniają do fotogra- lania, które umożliwią Ci uzyskanie najlepszego
fowania) spełniają wymienione wcześniej kryteria. efektu, niezależnie od panujących warunków.
Zazwyczaj mamy do czynienia z ujęciami, które:
Oczywiście, posługiwanie się automatyką naświetla-
nia aparatu to nic złego, warto jednak zdawać sobie
sprawę z mechanizmów rządzących wyborem właś-
ciwych parametrów ekspozycji, choćby po to, by
przekonać się, czy wartości obliczone automatycznie
przez aparat pozwolą uzyskać zamierzony efekt.

Jeden ze sposobów na otrzymanie poprawnie
naświetlonego zdjęcia polega na wykonaniu kilku
wariantów zdjęć tej samej sceny, a ściślej mówiąc
— na sfotografowaniu jej przy różnych usta-
wieniach (najczęściej różnych wartościach przy-
słony). Technika ta nosi angielską nazwę bracketing
i w niektórych aparatach cyfrowych może być
zastosowana automatycznie.

Zróżnicowanie poszczególnych warian-
tów może przekraczać jedną liczbę przy-
słony w górę lub w dół. Nie zawsze należy
też zmieniać przysłony o pełną liczbę,
niektóre modele aparatów umożliwiają
różnicowanie ujęć o wartości ułamkowe
— najczęściej o połowę liczby.

W niektórych sytuacjach, automatyczne różnico-
wanie wartości przysłony może ułatwić zrobie-
nie poprawnego zdjęcia. Należy jednak pamiętać
o pewnych niedogodnościach tego rozwiązania:
Rysunek 3.1. Statyczna, przeciętnie jasna i niezbyt 1. Automatycznie zwiększa się liczba zapisywa-
zróżnicowana scena, taka jak ujęcie kwitnącego nych zdjęć, a to oznacza, że karta pamięci
drzewa w japońskim ogrodzie, pokazane na
aparatu zapełni się znacznie szybciej.
rysunku, jest bardzo łatwa do sfotografowania

Rozdział 3 ✦ Podstawy fotografii 67

Rysunek 3.2. Ta fotografia przedstawia pnącze o wdzięcznej nazwie glicynia. Ze względu na spore różnice
w oświetleniu w obrębie kadru była ona dość trudna do poprawnego naświetlenia

2. Posortowanie i uporządkowanie nagroma- Właściwa ekspozycja bywa także do pewnego
dzonych fotografii może potem sprawiać stopnia rzeczą względną, a co za tym idzie, trudno
kłopoty. oczekiwać w tym względzie idealnych wskazówek
od algorytmów rządzących automatyką naświetla-
3. Co najważniejsze, w niektórych sytuacjach
nia aparatu czy też w pełni polegać na wartościach
po prostu nie da się zastosować omawianej
wyliczonych na podstawie wskazań światłomierza.
techniki, choćby dlatego, że fotografowany
obiekt jest w ciągłym ruchu. Posługując się Poprawne naświetlenie oznacza bowiem, że ciemne
tą techniką, trudno też mówić o spontanicz- i jasne fragmenty sceny będą prezentować się na
ności czy zabawie płynącej z fotografowania, zdjęciu tak, jak tego oczekiwałeś. Oznacza to,
a są to przecież bardzo istotne aspekty, że dużą rolę w ustawieniu właściwych parame-
które również mogą przekładać się na este- trów ekspozycji gra własna interpretacja sceny,
tykę i ekspresję zdjęcia. a każde ujęcie można przedstawić na wiele różnych
Wiele problemów związanych z niewłaś-
sposobów. Jednocześnie, dostępny zakres warto-
ciwą ekspozycją czy zakresem tonalnym ści tonalnych jest w pewien sposób ograniczony,
zdjęcia można rozwiązać w „cyfrowej co w niektórych przypadkach musi prowadzić do
ciemni”, czyli przy użyciu programów kompromisów. Na przykład, jeśli fotografujesz
do edycji fotografii, takich jak Photoshop scenę w lesie, nad strumieniem i chcesz popraw-
Elements lub Photoshop. Więcej infor- nie naświetlić złociste, jesienne liście i odblaski
macji na ten temat znajdziesz w roz- światła na wodzie, to zazwyczaj inne fragmenty
dziale 7. zdjęcia pozostaną w cieniu, dokładnie tak, jak na


rysunku 3.5. Taki efekt można osiągnąć stosun-
kowo łatwo nawet przy użyciu ustawień automa-
tycznych: wystarczy wycelować w obiekt, który
chcesz naświetlić poprawnie (w tym przypadku
strumyk), wcisnąć do połowy spust migawki, wyka-
drować scenę i ją sfotografować.

Tę metodę świetnie ilustruje zdjęcie słynnego
nowojorskiego drapacza chmur, pokazane na
rysunku 3.6. Jeśli zdecydowałbym się naświetlić ją
w taki sposób, by cały kadr był w miarę czytelny,
to uzyskana w ten sposób fotografia byłaby mało
interesująca. Znacznie lepszy sposób polegał na
ustawieniu takich parametrów, by znajdująca się
na drugim planie sylweta budynku Chryslera była
oświetlona poprawnie, zaś tworzące naturalne
ramy kadru budynki na pierwszym planie były
bardzo ciemne.

Jeśli miałbym wówczas pod ręką światłomierz
punktowy, to z łatwością określiłbym parame-
try naświetlania odpowiednie do takiej sytuacji.
Niestety, miałem przy sobie tylko aparat, lecz wie-
działem, że zamierzony efekt wymagał będzie nie-
doświetlenia zdjęcia. Wykonałem więc najpierw
pomiar automatyczny przy użyciu światłomierza
Rysunek 3.3. To było prawdziwe wyzwanie, aparatu, a następnie, posługując się wyliczonymi
jeśli chodzi o poprawne naświetlenie zdjęcia: automatycznie wartościami jako punktem wyjścia,
pierwszy plan, czyli okno, jest bowiem bardzo przełączyłem aparat w tryb ręczny i wykonałem
ciemne w porównaniu do drugiego planu, czyli kilka coraz ciemniejszych ujęć. Na koniec wybra-
widoku za oknem łem jedno — moim zdaniem najlepsze.

Naświetlaj na światła, a nie na cienie
Doświadczeni fotograficy wiedzą, że często warto jest naświetlić zdjęcie w taki sposób, by nie prze-
świetlić najjaśniejszych fragmentów sceny, choćby za cenę niedoświetlenia najciemniejszych obiektów.
Takie rozwiązanie sprawdza się szczególnie dobrze w przypadku fotografii cyfrowej, ponieważ znacz-
nie łatwiej jest rozjaśnić niektóre fragmenty zdjęcia przy użyciu takich programów, jak Photoshop
czy Photoshop Elements, niż przyciemnić te, które zostały prześwietlone. Ponadto, zdjęcia zapisane
w formacie RAW umożliwiają przeprowadzenie wstępnych poprawek i korekcji w znacznie większym
zakresie, niż można tego dokonać w przypadku zwykłych fotografii. Jedno takie zdjęcie daje niemal
takie same możliwości eksperymentowania, jak kilka ujęć o celowo zróżnicowanej ekspozycji.


Rysunek 3.4. Szybko poruszające się obiekty, takie jak karuzela pokazana na tym zdjęciu, wymagają wielu
kompromisów, jeśli chodzi o parametry naświetlania

Rysunek 3.5. Jeśli chcesz uzyskać na zdjęciu efekt w postaci światła migoczącego na powierzchni wody
i prześwitującego przez jesienne liście, to jednocześnie wiele fragmentów fotografii zostanie ukrytych w cieniu


Mechanizmy automatycznego nastawiania ekspo-
zycji niemal na pewno nie wyliczyłyby ustawień
takich, jakich użyłem do zrobienia zdjęcia na
rysunku 3.6. Ustawienia te spowodowały bowiem
pominięcie pewnych fragmentów kadru — cał-
kowite ich zaciemnienie. Ta świadoma decyzja
umożliwiła uzyskanie ciekawej fotografii i jed-
nocześnie zilustrowała znaczenie, jakie może
mieć samodzielny dobór właściwych ustawień
naświetlania podczas fotografowania w plenerze.
Niekiedy wręcz nie można opierać się wyłącznie
na automatyce aparatu.

Z drugiej strony, niekiedy należy również prze-
świetlić pewne fragmenty zdjęcia, by to, na czym
nam najbardziej zależy, zostało poprawnie naświet-
lone. Na przykład, zdjęcie na rysunku 3.7 przed-
stawia pąk kwiatu zaklęty w lodowej skorupce;
najwyraźniej sprawił to spóźniony wiosenny
przymrozek. Gdybym zdecydował się naświetlić
zdjęcie w taki sposób, że niebo w tle miałoby nor-
malny, szaroniebieski kolor, to roślina na fotografii
(czyli główny motyw sceny) byłaby zdecydowanie
zbyt ciemna.
Rysunek 3.6. Choć niektóre fragmenty tego zdjęcia
skryte są w głębokim cieniu, to cała kompozycja
sprawia bardzo dobre wrażenie

Rysunek 3.7. To zdjęcie jest interesujące, pomimo niemal zupełnie prześwietlonego tła


Trzy składniki ekspozycji Prawdopodobnie będzie to najmniejsza wartość
obsługiwana przez Twój aparat. Zakres dostępnych
Trzy czynniki, które wpływają na ekspozycję zdję- wartości jest jednak znacznie większy i w zależności
cia to: od modelu urządzenia może sięgać nawet 3200.

1. czułość przetwornika optoelektronicznego Im wyższa wartość parametru ISO, tym lepiej
aparatu (ISO); będzie radzić sobie Twój aparat w złych warun-
kach oświetleniowych. Ceną za zwiększoną czu-
2. przysłona obiektywu; łość jest jednak zwiększenie podatności matrycy
3. czas otwarcia migawki aparatu. światłoczułej na zmiany niewynikające z naświetle-
nia (lub, jak mówią technologowie, zmiana wskaź-
Oczywiście, każde ujęcie wymaga po- nika określającego odstęp sygnału od szumu),
prawnego oświetlenia fotografowanego czyli, mówiąc ludzkim językiem — szum cyfrowy.
obiektu.
Im wyższa wartość ISO, tym więcej będzie niepra-
Parametr ISO (International Standards Organization) widłowo naświetlonych pikseli na zdjęciu. Natura
odnosi się do czułości przetwornika optycznego tego szumu sprawia, że w skali makro ma on
aparatu. W tradycyjnych aparatach fotograficznych praktycznie rozkład losowy, a jego intensyw-
parametr ISO oznaczał czułość błony filmowej ność rośnie wraz ze wzrostem parametru ISO.
(niekiedy czułość była też oznaczana skrótami ASA Warto zatem minimalizować wartość ISO, aby
lub DIN). móc robić zdjęcia o najwyższej możliwej jakości.
Szczególnie w warunkach plenerowych, duża ilość
Apertura to wielkość otworu przysłony, czyli dia- szumu cyfrowego może zepsuć najpiękniejszą
fragmy obiektywu aparatu. Pełne otwarcie przysłony nawet fotografię. Ponadto, w plenerze wysokie
następuje wówczas, gdy ustawimy najmniejszą wartości ISO zazwyczaj nie są konieczne. Z dru-
możliwą liczbę przysłony dla danego obiektywu. giej strony, zwiększenie tego parametru może
stanowić ostatnią deskę ratunku w okolicznoś-
Czas otwarcia migawki określa, jak długo otwarta
ciach, w których nie możesz skorzystać z flesza,
będzie migawka aparatu podczas naświetlania.
a panujące warunki oświetleniowe nie sprzyjają
Zazwyczaj mierzy się go w ułamkach sekundy.
fotografowaniu.
Ogólnie rzecz biorąc, na ekspozycję ujęcia składa
Parametr ISO w aparatach cyfrowych może przyj-
się suma wszystkich wymienionych składników:
mować jedynie określone wartości z pewnego
parametru ISO, wielkości przysłony i czasu naświet-
zakresu; oznacza to, że nie możesz podać dowol-
lania. Niebagatelny wpływ na końcowy efekt ma
nej wielkości, lecz wybrać jedną z dostępnych,
również oświetlenie fotografowanej sceny i Twój
określonych przez producenta aparatu. Każda
pomysł na jej przedstawienie na fotografii. Jeśli
kolejna wartość teoretycznie powinna powodo-
wolisz zdać się na automatykę aparatu, to sposób
wać dwukrotnie zwiększenie czułości matrycy.
przedstawienia ujęcia będzie zależał wyłącznie od
bezdusznych algorytmów urządzenia, a nie od Oto typowa skala wartości ISO, od najmniejszej
Twojej pomysłowości. do największej czułości: 50, 100, 200, 400, 800
i 1600.

Rola parametru ISO Jeśli Twój aparat oferuje zakres wartości od 50 do
1600, to powinieneś, przynajmniej teoretycznie,
Jeśli włączysz tryb automatycznego naświetlania móc wybrać jedną z podanych tutaj czułości. Wiele
i nie wprowadzisz żadnych zmian w ustawieniach aparatów wyposażonych jest w funkcję automa-
aparatu, to najprawdopodobniej wartość para- tycznej regulacji wartości parametru ISO, w zależ-
metru ISO zostanie określona na 100 lub 200. ności od panujących warunków oświetleniowych.


Praktyka dowodzi, że w zdecydowanej dobre, a do aparatu trafia większa ilość światła
większości przypadków w zupełności (wówczas procesor obrazu dysponuje większą
wystarcza wybór jednej z dwóch wartości ilością informacji, z której może „odsiać” niepożą-
ISO: 100 lub 200. dane przekłamania).
Zmianę bieżącej wartości parametru Zjawisko szumu cyfrowego jest w pewnej mierze
ISO na inną, sąsiadującą, można trak-
losowe i zależy od wielu czynników, takich jak
tować jak zwiększenie lub zmniejszenie
przysłony o jedną liczbę (lub podwojenie
typ i model aparatu, jakość matrycy światłoczu-
albo dwukrotne skrócenie czasu naświet- łej i rodzaj fotografowanej sceny. Można jednak
lania). Więcej informacji na ten temat z powodzeniem przyjąć założenie, że przy czuło-
znajdziesz w podrozdziale zatytułowa- ści rzędu ISO 100 nie więcej niż jedna dziesiąta
nym „Znaczenie przysłony obiektywu”. promila wszystkich pikseli obrazu zostanie prze-
kłamana. Po zwiększeniu wartości parametru ISO
Wiemy już zatem, że zwiększenie wartości para- do 1600 ilość niepoprawnie zarejestrowanych
metru ISO umożliwia fotografowanie przy słab- pikseli gwałtownie wzrasta i może sięgać nawet
szym oświetleniu, a ceną jaką za to płacimy, jest 5% wszystkich pikseli zdjęcia.
zwiększenie ilości szumu cyfrowego w obrazie.
Skoro tak, to na ile widoczny jest spadek jakości Przy 5% zaszumieniu fotografia staje się
przy wyższej czułości matrycy? po prostu siedliskiem szumu cyfrowego
i rudno potraktować ją jako udaną.
Wpływ szumu na jakość obrazu zależy od bardzo
wielu czynników, począwszy od konstrukcji apa- Warto zatem pamiętać, że zwiększenie wartości
ratu, na typie i wielkości matrycy skończywszy. parametru ISO oznacza, iż nie należy spodziewać
Olbrzymią rolę odgrywa tutaj również czynnik się idealnych fotografii. Trzeba też pamiętać o tym,
losowy, którego nie można w precyzyjny sposób by po zmianie tego parametru w jakiejś awaryjnej
przewidzieć. Nawet dwa zdjęcia, wykonane tym sytuacji przywrócić jego pierwotną, niską wartość.
samym aparatem i przy tych samych ustawieniach
ISO, mogą różnić się jakością, rozumianą jako ilość
szumu cyfrowego. Znaczenie przysłony
Niepoprawnie zarejestrowane piksele najczęściej obiektywu
są białe, niebieskie, purpurowe bądź żółte, lecz
mogą być równie dobrze zupełnie innego koloru. Liczba przysłony obiektywu decyduje o tym, jak
dużą średnicę ma otwór, przez który światło wpada
Jeśli błędny piksel pojawia się na więk- do aparatu. Średnica tego otworu regulowana jest
szości zdjęć w tym samym miejscu lub przez specjalny mechanizm w obiektywie, zwany
za każdym razem, gdy fotografujesz diafragmą (lub niekiedy przysłoną tęczówkową).
z długim czasem naświetlania, może to Jeśli przysłona jest „szeroko otwarta”, to znaczy,
oznaczać, że matryca Twojego aparatu
że mechanizm ten został ustawiony w taki sposób,
zawiera tzw. martwy piksel (nazywany
by do aparatu trafiła jak największa ilość światła.
też „wypalonym”). W takim przypadku
należy oddać aparat do autoryzowanego Jeśli przysłona jest „zamknięta”, to znaczy, że
serwisu, szczególnie jeśli nadal jest on została ustawiona tak, by do aparatu trafiła mini-
objęty gwarancją. malna ilość światła niezbędna do zrobienia prawid-
łowego zdjęcia w danych warunkach.
Większe przekłamania obrazu pojawiają się na
zdjęciach zrobionych przy słabym oświetleniu, Podobnie jak parametr ISO, stopień otwarcia przy-
ponieważ oprogramowanie aparatu znacznie lepiej słony mierzy się przy użyciu specjalnej skali, skła-
radzi sobie z filtrowaniem zjawiska szumu cyfro- dającej się z szeregu wartości, zwanych liczbami
wego w sytuacji, gdy warunki fotografowania są przysłony (f-stop). Im mniejsza jest liczba przysłony,


tym większa będzie średnica otworu, przez który Zmiana przysłony ma zatem bezpośredni wpływ
wpada światło. Minimalna liczba przysłony (czyli na głębię ostrości zdjęcia i pośredni na sposób,
taka, która zapewnia największą średnicę otworu) w jaki na zdjęciu ukazany zostanie ruch obiektów
może wynosić na przykład f/2,8, zaś maksymalna, (ponieważ korekcję przysłony należy skompen-
czyli przepuszczająca najmniej światła — na przy- sować odpowiednią zmianą czasu naświetlania).
kład f/32. Biorąc pod uwagę rodzaj fotografowanej sceny,
powinieneś zatem samodzielnie podjąć decyzje
Każda kolejna liczba przysłony powoduje zmniej- dotyczące głębi ostrości i ewentualnego czasu
szenie ekspozycji o połowę w porównaniu do naświetlania lub włączyć jeden z półautomatycz-
liczby poprzedniej. Pełna skala pomiędzy f/2,8 nych trybów działania aparatu.
a f/32 zawiera następujące wartości: f/2,8; f/4;
f/5,6; f/8; f/11; f/16; f/22 oraz f/32.
Zmiana trybu działania
Ponieważ każda liczba przysłony zmniejsza o po-
łowę ilość światła wpadającego do obiektywu, przysłony
to przysłona f/8 przepuszcza ośmiokrotnie mniej
Zmianie przysłony może — a czasem wręcz powi-
światła niż f/2,8 (ponieważ na skali dzielą je trzy
nien — towarzyszyć wybór innego czasu naświet-
kolejne liczby). Zmiana przysłony na f/32 sprawia,
lania.
że do aparatu trafia zaledwie 1/64 ilości światła,
które wpada przy przysłonie ustawionej na f/2,8. Znaczenie czasu naświetlania zostanie
szczegółowo omówione w dalszej części
Jeśli potraktujesz liczby przysłony jak rozdziału.
ułamki (którymi są one w rzeczywisto-
ści), to łatwiej będzie Ci zapamiętać, że Zdecydowana większość aparatów cyfrowych
mniejsza liczba przysłony oznacza więk- oferuje tryb preselekcji przysłony (zwany też prio-
szą średnicę otworu i zarazem większą rytetem przysłony). Po włączeniu tego trybu zada-
ilość światła wpadającego do aparatu. niem użytkownika jest wybór odpowiedniej liczby
W odróżnieniu od zmian parametru ISO, zmniej- przysłony, podczas gdy aparat zajmie się resztą,
szanie lub zwiększania przysłony nie ma wpływu na czyli ustaleniem właściwego czasu naświetlania.
jakość obrazu. Zakładając, że zdjęcie jest prawid- (Istnieje też analogiczny tryb o odwrotnym dzia-
łowo naświetlone (naświetlone zgodnie z Twoimi łaniu, w którym użytkownik wybiera czas naświet-
oczekiwaniami), to jedyna różnica dzieląca kolejne lania, zaś aparat automatycznie dobiera do niego
liczby przysłony polega na zmianie głębi ostrości poprawną wartość przysłony. Taki tryb nosi nazwę
fotografii. preselekcji czasu otwarcia migawki).

Więcej informacji o głębi ostrości znaj- Nazwy wymienionych trybów różnią się
dziesz w rozdziale 1. w paratach pochodzących od różnych
producentów, choć sposób ich działania
Jeśli zwiększysz liczbę przysłony, aby uzyskać więk- jest zawsze taki sam. Sprawdź w instrukcji
szą głębię ostrości zdjęcia, to zabieg ten należy obsługi Twojego aparatu, czy oferuje on
tryby preselekcji i jak brzmią ich nazwy.
skompensować przy użyciu innego parametru
w taki sposób, by zdjęcie mimo wszystko zostało Niektóre modele aparatów oferują także inne tryby
dobrze naświetlone. Jeżeli wolałbyś uniknąć związane z wyborem przysłony. Oprócz trybu pre-
zmiany wartości parametru ISO z obawy przed selekcji przysłony, który polega na automatycznym
ewentualną utratą jakości obrazu, to tym „innym dopasowaniu odpowiedniego czasu naświetlania
parametrem” może być jedynie czas naświetlania. przez aparat oraz trybów manualnych, w których
Trudno jednak znacznie wydłużyć czas naświetla- całe zadanie ustawienia właściwych parametrów
nia w przypadku poruszających się obiektów. ekspozycji spada na użytkownika, dostępny jest
też tryb programowalny. W trybie tym aparat


wyświetla kilka możliwych kombinacji liczby przy- pomimo supernowoczesnych procesów technolo-
słony i czasu naświetlania, które umożliwią pra- gicznych, w jakich powstają współczesne soczewki,
widłową ekspozycję ujęcia. Wartości wyliczonych każda z nich jest jednak w pewnym sensie niepo-
w tym trybie można zazwyczaj użyć do automa- wtarzalna, nawet jeśli są one oznaczone w ten sam
tycznego różnicowania ekspozycji (bracketing); sposób i pochodzą od jednego producenta.
zagadnienie to omówię w dalszej części rozdziału.
Tryb ten można wykorzystać również do celo- W materiałach reklamowych producenta aparatu
wego niedoświetlenia bądź prześwietlenia zdjęcia czy obiektywu nie znajdziesz informacji o tym,
o zadaną wartość, nie przejmując się wyliczaniem przy jakich wartościach przysłony będzie on spisy-
i ustawieniem właściwych liczb przysłony. wał się najlepiej. Jedyny sposób na to, by się o tym
przekonać, polega na zrobieniu mnóstwa zdjęć
Prawie wszystkie aparaty cyfrowe wyposa- i na uważnym śledzeniu ich jakości w odniesieniu
żone są w tryb całkowicie automatyczny, do liczby przysłony, przy jakiej zostały wykonane.
który zwalnia użytkownika z dokony- Z czasem na pewno uda Ci się dostrzec pewne
wania jakichkolwiek wyborów. W takim różnice i dzięki temu poznać wady i zalety obiek-
trybie nie można wprowadzać żadnych
tywu w Twoim aparacie.
poprawek w ustawieniach obliczonych
przez aparat. Najlepszą jakość zdjęć uzyskuje się zazwyczaj
Właściwa ekspozycja to taka, którą za przy przysłonach o średniej wartości dla danego
poprawną uzna fotograf, a nie aparat. obiektywu, najczęściej są to przysłony f/5,6, f/8
Ujęcia niedoświetlone lub prześwietlone i f/11, jednak różnica jakości pomiędzy „najlep-
z punktu widzenia aparatu stanowią szą” i „najgorszą” liczbą przysłony może być bar-
jedynie efekt pewnych założeń zaprogra- dzo niewielka, dlatego raczej warto skupić się na
mowanych w modelu działania proce- innych czynnikach, które mają większy wpływ na
sora obrazu tego urządzenia i oczywiście wybór odpowiedniej przysłony — na przykład głębi
nie uwzględniają walorów artystycznych ostrości czy odwzorowaniu ruchu.
fotografii. Oznacza to, że najlepsze
według Ciebie zdjęcie dla aparatu może
być zupełnie niepoprawne technicznie. Czas otwarcia migawki
Zakres dostępnych czasów naświetlania jest ściśle
Jak wybrać przysłonę? uzależniony od modelu aparatu. Proste aparaty
kompaktowe wyposażone w wizjer LCD, takie jak
Konsekwencje wybrania określonej liczby przy-
Canon PowerShot czy Nikon COOLPIX, oferują
słony są dwojakie, a mianowicie:
zazwyczaj czasy naświetlania od 1/4 (najdłuż-
1. Zmiana głębi ostrości, czyli sposób odwzo- szy) do 1/2000 sekundy (najkrótszy). Lustrzanki
rowania obiektów znajdujących się w pewnej cyfrowe, takie jak Nikon D70, oferują znacznie
odległości od miejsca ostrzenia. szerszy zakres czasów naświetlania, od 30 sekund
(najdłuższy) do 1/8000 sekundy (najkrótszy).
2. Wybór odpowiedniego czasu naświetlania,
który ma wpływ na to, w jaki sposób przed- Większość aparatów cyfrowych umożliwia także
stawione będą na zdjęciu obiekty porusza- fotografowanie przy nieograniczonym czasie
jące się oraz na to, jaki wpływ na jakość naświetlania, co oznacza, że możesz trzymać
zdjęcia będzie miała stabilność aparatu. migawkę otwartą tak długo, jak długo będziesz
uważał za konieczne. Może to być nawet kilka
Podstawowym elementem każdego obiektywu są godzin, choć zdjęcia tego typu nie trafiają się
soczewki ułożone w odpowiedni sposób. Większość często. Po pierwsze, rzadko jest taka potrzeba,
obiektywów przy pewnych wartościach przysłony a po drugie, już kilkuminutowy czas naświetlania
spisuje się lepiej — a ściślej rzecz biorąc, ładniej wymaga olbrzymiej cierpliwości.
„rysuje” obraz i kolory — niż przy innych. Co więcej,


Posługując się nieograniczonym czasem naświet- jak i odległe obiekty w tle są ostre i wyraźne, zazwy-
lania, można jednak sfotografować obiekty, które czaj wymagają zastosowania statywu — tak jak
są nawet bardzo słabo oświetlone. Na przykład, w przypadku fotografii pokazanej na rysunku 3.9.
nocne zdjęcie łyżwiarzy na lodowisku, zrobione
w świetle księżyca (rysunku 3.8), wymagało czasu Ryzyko poruszenia aparatem występuje
zawsze, gdy fotografujesz z czasem
naświetlania wynoszącego około 15 sekund.
naświetlania rzędu 1/125 sekundy lub
Jeśli chcesz, aby jak największa część zdjęcia była dłuższym, zaś przy 1/30 sekundy jest
niemal pewne.
ostra, to powinieneś wybrać największą możliwą
liczbę przysłony, na przykład f/16 lub nawet większą. Dopuszczalny czas naświetlania pod-
W takim przypadku ujęcie będzie wymagało bardzo czas fotografowania „z ręki” zależy od
umiejętności fotografa i od pozycji, jaką
długiego czasu naświetlania. Długi czas naświetlania
musi on przyjąć podczas robienia zdję-
zwiększa jednak ryzyko poruszenia aparatem pod-
cia. Jeśli będziesz zmuszony trzymać
czas fotografowania, a poruszone zdjęcie wygląda ręce wysoko nad głową, to niewątpliwie
fatalnie: jest nieostre i rozmyte. Warto zatem będą one drżeć znacznie bardziej, niż
dobrze przemyśleć kwestię zwiększania przysłony wówczas, gdy możesz przykucnąć lub
aparatu, ponieważ troszczenie się o dużą głębię się o coś oprzeć.
ostrości, jeśli w grę wchodzi możliwość zrobienia Im dłuższa ogniskowa obiektywu, tym
rozmytego zdjęcia, można porównać do przejmo- większym problemem stają się ewentu-
wania się chmarą komarów, podczas gdy tuż przed alne wstrząsy i poruszenia, a co za tym
Tobą stoi rozjuszony niedźwiedź. Zdjęcia o dużej idzie — tym krótszy powinieneś dobrać
głębi ostrości, na których zarówno pierwszy plan, czas naświetlania.

Rysunek 3.8. Nawet bardzo niewielka ilość światła wystarcza do zrobienia zdjęcia, jednak czas naświetlania
ujęcia bardzo się wówczas wydłuża


Rysunek 3.9. Na tym zdjęciu zarówno pierwszy plan, jak i tło ujęcia są stosunkowo ostre. Zdjęcie zrobione
zostało przy użyciu statywu; przysłona wynosiła f/22

Podczas fotografowania w plenerze można osiąg- Efekt ten najłatwiej jest uzyskać postę-
nąć wspaniały efekt „zatrzymanego w kadrze” pując niejako „od drugiej strony”. Po włą-
ruchu. Szczególnie interesujące efekty można uzy- czeniu trybu preselekcji czasu otwarcia
skać fotografując wodę, lecz równie dobrze można migawki należy wybrać żądany (długi)
eksperymentować ze zdjęciami drzew, trawy, czas naświetlania, a aparat sam auto-
matycznie dobierze odpowiednio dużą
chmur i innych ciekawych obiektów. Obserwując
liczbę przysłony.
płynącą wodę, dostrzegasz mnóstwo drobnych
zdarzeń, nieustanny migotliwy blask i ruch. Jednak Podsumowując te rozważania, należy podkre-
na zdjęciu zrobionym przy długim czasie naświet- ślić, że zmiana przysłony może być podykto-
lania, jak to, które zostało pokazane na rysunku wana chęcią zapewnienia najlepszych warunków
3.10, woda zastyga w bezruchu niczym abstrak- działania obiektywu, zmianą głębi ostrości lub
cyjna rzeźba. czasu naświetlania (otwarcia migawki). Niewielka
apertura (czyli duża liczba przysłony) umożliwia
Celem tego wywodu jest zwrócenie uwagi na
zwiększenie czasu naświetlania zawsze wtedy, gdy
zależność pomiędzy czasem naświetlania a przy-
będziesz tego potrzebował.
słoną — w niektórych przypadkach, tak jak na
fotografii z rysunku 3.10, warto wybrać bardzo
dużą liczbę przysłony, by można było zrobić zdję-
cie przy dłuższym czasie otwarcia migawki.


Możesz też zdecydować się na pewien kompromis,
polegający na takim sfotografowaniu sceny, aby
„zatrzymać” poruszający się obiekt jedynie częś-
ciowo, tak jak na zdjęciu pokazanym na rysunku
3.11, gdzie spadająca kaskada wody nie zastygła
w bezruchu, lecz wygląda bardzo naturalnie, prak-
tycznie tak, jak widzielibyśmy ją gołym okiem,
przystanąwszy na szlaku w Columbia Gorge. Jak
widać, woda jest częściowo rozmyta, lecz jedno-
cześnie nie sprawia wrażenia jednolitej, spójnej
rzeźby, tak jak na poprzednim zdjęciu, zrobionym
przy znacznie dłuższym czasie naświetlania.

Zdjęcie pokazane na rysunku 3.11 było naświet-
lane przez 1/125 sekundy i ten czas w zupełności
wystarczył, by przedstawić płynącą wodę w zamie-
rzony sposób. Przy czasie naświetlania wynoszącym
1/125 sekundy, należało ustawić przysłonę f/8.

Aby uzyskać efekt częściowego „zatrzy-
mania” ruchu, zazwyczaj wystarczy
ustawić czas naświetlania rzędu 1/60
lub 1/125 sekundy.

W tabeli 3.1 znajdziesz poglądowe zestawienie
wpływu różnych czasów naświetlania na wygląd
Rysunek 3.10. Płynąca woda na zdjęciu zrobionym poruszających się obiektów na fotografii.
przy długim czasie naświetlania zastygła i przypomina
miękką, lejącą tkaninę Fotografia bywa nazywana sztuką „zatrzymaną
w kadrze”, zaś cała tajemnica właściwego uchwy-
cenia poruszających się obiektów polega na dobra-
Analogicznie, jeśli będziesz chciał „zamrozić” na niu odpowiedniej kombinacji przysłony i czasu
zdjęciu szybko poruszający się obiekt lub zapo- naświetlania. Te dwa elementy to podstawowe
biec ewentualnemu poruszeniu aparatem podczas narzędzie pracy fotografika, który w niepowta-
fotografowania bez statywu, to powinieneś mak- rzalny, artystyczny sposób chce ukazać i zinterpre-
symalnie skrócić czas otwarcia migawki. Bardzo tować rozgrywającą się na jego oczach scenę.
często będzie wymagało to jednoczesnego zmniej-
szenia przysłony, na przykład do f/2,8.

W trybie preselekcji czasu otwarcia
migawki możesz wybrać żądany czas
naświetlania, a aparat automatycznie
dobierze wówczas odpowiednią przy-
słonę.

Czas naświetlania rzędu 1/500 lub
1/1000 sekundy pozwala „zatrzymać”
nawet bardzo szybko poruszające się
obiekty.


Rysunek 3.11. Dzięki dobraniu umiarkowanego czasu naświetlania — niezbyt długiego i niezbyt krótkiego
— ten wodospad wygląda na zdjęciu niemal tak samo, jak widziany gołym okiem

Tabela 3.1.
Wpływ czasu naświetlania na wygląd poruszających się obiektów
Zakres czasu naświetlania Wygląd poruszających się obiektów
(w ułamkach sekundy) na zdjęciu
1/500 – 1/1000 Niemal każdy, nawet bardzo szybki ruch zostaje
„zatrzymany”

1/30 – 1/125 Umożliwia zachowanie naturalnej równowagi
pomiędzy „zatrzymaniem” a nieznacznym
rozmyciem poruszającego się obiektu

Dłuższy niż 1/30 (długi czas naświetlania) Zdjęcie należy robić przy użyciu statywu;
fotografowanie z ręki na pewno spowoduje
rozmycie fotografii

Dłuższy niż 1/2 (długi czas naświetlania) Poruszające się obiekty „zastygają”, tworząc
rozmyte, miękkie smugi (im dłuższy czas
naświetlania, tym bardziej widoczny będzie
ten efekt)


Tryby preselekcji rze do niego właściwą liczbę przysłony — taką, by
zdjęcie było poprawnie naświetlone.
czasu naświetlania Na przykład, by otrzymać zdjęcie pokazane na
Oprócz trybów, w których nadrzędną rolę pełni rysunku 3.12, na którym płynące na powierzchni
przysłona, większość aparatów cyfrowych oferuje wody liście zostały rozmyte, niektóre zaś, tkwiące
tryb preselekcji czasu otwarcia migawki czy — jak nieruchomo, są wyraźne i ostre, należało zamon-
mówią niektórzy — tryb automatyki przysłony. tować aparat na statywie i naświetlać ujęcie przez
1/4 sekundy.
W trybie tym użytkownik powinien wybrać żądany
czas naświetlania, zaś aparat automatycznie dobie-

Rysunek 3.12. To zdjęcie zostało zrobione przy przysłonie wynoszącej f/22, zaś jego czas naświetlania
wynosił 1/4 sekundy. Dzięki temu płynące liście zostawiły na powierzchni wody półprzejrzyste ślady


Równoważne warianty obrazu ze względu na właściwości konstrukcyjne
obiektywu.
ekspozycji Fotograf, który zaryzykuje przejęcie sterów od
Zapewne domyślasz się już, że przy zadanej war- automatycznego pilota aparatu będzie miał moż-
tości parametru ISO zawsze istnieje wiele różnych liwość samodzielnego wybrania jednego z warian-
wariantów „poprawnego” naświetlenia każdego tów ekspozycji. Takiego wariantu, który w jak
ujęcia. Każdy z tych wariantów polega na dopa- najwierniejszy sposób pozwoli zrealizować jego
sowaniu liczby przysłony i odpowiedniego czasu pomysł na przedstawienie fotografowanej sceny.
otwarcia migawki. Posłużę się tutaj pewnym przykładem.

„Poprawna ekspozycja” — to znaczy Przypuśćmy, że fotografujesz w plenerze w sło-
taka, którą zamierzasz uzyskać: wszystko neczny, jasny dzień. Standardowe wartości przy-
zależy bowiem od tego, co i w jaki sposób słony i czasu naświetlania w takie dni to zazwyczaj
chcesz wyrazić na fotografii. Jeśli pozo- około f/8 i 1/250 sekundy. W tabelach 3.2 oraz
stawisz aparat w trybie automatycznym, 3.3 znajdziesz różne poprawne warianty parame-
w którym wystarczy wycelować i pstryk- trów naświetlania, pozwalające dostosować eks-
nąć fotkę, to ta „poprawna” ekspozycja pozycję zdjęcia do rodzaju fotografowanej sceny
obliczana jest automatycznie, zgodnie
— na przykład po to, by odpowiednio zobrazować
z pewnym modelowym rozwiązaniem
poruszające się obiekty lub, by uzyskać odpowied-
zaprogramowanym przez producenta
aparatu. Jeśli zdecydujesz się na samo- nią głębię ostrości. Wszystkie te warianty są odpo-
dzielne ustawienie wszystkich parame- wiednikami podanych przed chwilą ustawień.
trów zdjęcia (na przykład po to, by dobrze
naświetlić jakiś fragment sceny kosztem
Różnice pomiędzy fotografiami, zrobionymi przy
niedoświetlenia innego), to właśnie ta użyciu sąsiadujących par ustawień, nie są zbyt
niepełna ekspozycja będzie poprawna znaczące. Na przykład, zdjęcie zrobione w 1/125
— zakładając oczywiście, że uda Ci się sekundy i przy przysłonie f/11 oraz fotografia
dzięki temu uzyskać odpowiedni efekt. naświetlana 1/250 sekundy przy przysłonie f/8
byłyby bardzo podobne do zdjęcia zrobionego
Wybierając dowolny z wariantów poprawnej eks- w 1/500 sekundy i przy przysłonie f/5,6 (choć
pozycji, otrzymasz dobrze naświetlone zdjęcie. jednocześnie trzeba podkreślić, że przysłona f/11
Różnice pomiędzy tymi wariantami polegają na pozwala na uzyskanie znacznie większej głębi
wpływie przysłony i czasu naświetlania na różne ostrości niż przysłona f/5,6, zaś czas naświetlania
aspekty fotografii, takie jak głębia ostrości czy rzędu 1/500 sekundy eliminuje ryzyko poruszenia
ukazanie ruchu. Zapewne pamiętasz, że liczba aparatem znacznie skuteczniej, niż czas wynoszący
przysłony może mieć również wpływ na jakość 1/125 sekundy).

Tabela 3.2.
Równoważne warianty ekspozycji (krótki czas naświetlania)
Czas naświetlania (w ułamkach sekundy) Liczba przysłony
1/250 f/8
1/500 f/5,6
1/1000 f/4
1/2000 f/2,8


Tabela 3.3.
Równoważne warianty ekspozycji (duża przysłona)
Liczba przysłony Czas naświetlania (w ułamkach sekundy)
f/8 1/250

f/11 1/125

f/16 1/60

f/22 1/30

f/32 1/15

Jeżeli porównamy skrajne wartości z obydwu świetle oznaczało się na opakowaniu. I tak, błona
tabel, to różnica płynąca z wybrania odpowiednich filmowa przeznaczona do fotografowania w dzień
parametrów naświetlania będzie od razu rzucała oznaczona była wartością 5000°K.
się w oczy. Przy 1/2000 sekundy i przysłonie f/2,8
głębia ostrości jest niesamowicie płytka, zaś każdy, Jeśli na kliszy, której odwzorowanie kolorów było
nawet najszybszy ruch będzie zatrzymany z lase- optymalne dla określonego oświetlenia, zrobiono
rową ostrością. Z drugiej strony, czas naświetlania zdjęcia w zupełnie innych warunkach, to kolory-
rzędu 1/15 sekundy i przysłona f/32 zapewnią Ci styka otrzymanych fotografii znacznie odbiegała
bajeczną wręcz głębię ostrości, jednak do takiej od oczekiwań fotografa. Na przykład, zdjęcie zro-
fotografii musisz przygotować solidny statyw, by bione w pomieszczeniu oświetlonym tradycyjnymi
uniknąć niepożądanego poruszenia aparatem. żarówkami (3000°K) na kliszy przeznaczonej do
fotografowania w dzień (5000°K) byłoby poma-
rańczowe, zdjęcie na tej samej kliszy, lecz zrobione

Kalibracja balansu bieli w cieniu (10000°K), byłoby niebieskie, zaś ana-
logiczna fotografia przy oświetleniu jarzeniowym
Balans bieli to wspaniałe narzędzie umożliwia- (20000°K) byłaby całkiem zielona.
jące uzyskanie właściwej kolorystyki cyfrowych Lampy jarzeniowe i fluorescencyjne cha-
fotografii. Tradycyjna fotografia nie oferuje tak rakteryzują się bardzo dużą rozpiętością
wygodnego w użyciu narzędzia, którego możliwo- temperatur, sięgającą od 10000°K do
ści można byłoby porównać z funkcjami korekcji 20000°K, choć zazwyczaj ich kolor mie-
balansu bieli w aparatach cyfrowych. ści się bliżej dolnej granicy tego zakresu.

Kolor światła mierzony jest w stopniach Kelwina. Funkcje korekcji balansu bieli umożliwiają takie
Im mniejsza jest wartość opisująca kolor światła skompensowanie temperatury oświetlenia, by
w tej skali, tym cieplejsze (bardziej czerwone) jest kolorystyka zdjęcia jak najwierniej oddawała
światło. Wyższe wartości oznaczają barwy chłod- naturalne barwy sfotografowanej sceny.
niejsze (bardziej niebieskie). W tabeli 3.4 zebrane
Prócz oczywistego zastosowania funkcji
zostały wartości temperatur światła w stopniach
służących do korygowania balansu bieli,
Kelwina dla różnych warunków otoczenia, w ja-
czyli neutralizowania niepożądanych
kim może znaleźć się fotograf. przebarwień, możesz przy ich użyciu
celowo zmienić kolorystykę fotografii, aby
W zamierzchłej epoce fotografii tradycyjnej przy-
uzyskać nietypowy, artystyczny efekt.
datność kliszy do fotografowania w określonym


Tabela 3.4.
Temperatura oświetlenia w typowych sytuacjach (w stopniach Kelwina)
Warunki oświetleniowe Temperatura
w stopniach Kelwina
Progowa intensywność postrzegania światła ~750°K

Wschodzące słońce 1800°K

Światło świecy 1800°K

Oświetlenie żarowe 3000°K

Światło dzienne 5000 – 5500°K

Lampa błyskowa 5400°K

Pochmurny dzień ~6000°K

Zacienione miejsce w dzień (może być zaskakująco „chłodne”) nawet do 10000°K

Oświetlenie jarzeniowe i fluorescencyjne (temperatury mogą być bardzo 10000 – 20000°K
różne, nawet w przypadku jednego źródła światła)

Niebo na północy (na Północnym Kole Podbiegunowym, w dniu 28000°K i więcej
równonocy, mniej więcej o godzinie 0:00, aparat skierowany na północ)

Większość aparatów cyfrowych wyposażona jest Zazwyczaj opcje te noszą następujące nazwy:
w trzy tryby regulacji balansu bieli:
✦ Incandescent (oświetlenie żarowe),
1. automatyczny;
✦ Fluorescent (oświetlenie jarzeniowe),
2. pozwalający na wybór jednej z gotowych
✦ Direct sunlight (bezpośrednia operacja sło-
wartości;
neczna),
3. całkowicie ręczny.
✦ Flash (lampa błyskowa),
W trybie automatycznym aparat stara się zana- ✦ Cloudy (pochmurny dzień),
lizować oświetlenie otoczenia i na podstawie
otrzymanych wyników dobrać właściwe ustawie- ✦ Shade (w cieniu).
nie balansu bieli.
Ręczny tryb ustawiania balansu bieli polega na
W trybie umożliwiającym wybór jednej z warto- wycelowaniu wizjerem aparatu w obiekt o natu-
ści użytkownik powinien samodzielnie oszacować ralnym kolorze (najczęściej biały lub szary arkusz
rodzaj oświetlenia i wybrać jedną z dostępnych papieru) i dokonaniu odpowiednich ustawień przy
opcji, umożliwiającą skorygowanie jego tempera- użyciu opcji i poleceń dostępnych w menu apa-
tury. Jeśli wiesz, że jakaś sesja zdjęciowa odbędzie ratu. Należy to zrobić w tych samych warun-
się na przykład w pomieszczeniu oświetlonym zwy- kach, w których za chwilę będziesz fotografował.
kłymi żarówkami, to zamiast polegać na zawodnej Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz
niekiedy automatyce aparatu, powinieneś samo- w instrukcji obsługi Twojego aparatu.
dzielnie wybrać odpowiednią opcję.


Niektóre aparaty cyfrowe umożliwiają standardowych ustawieniach balansu bieli będzie
zapamiętywanie i odtwarzanie usta- niebieskozielone. Oczywiście, takie zdjęcia mają
wień balansu bieli. Niektóre pozwalają swój klimat i możesz robić je w ten sposób celowo,
również na wczytanie tych ustawień na aby udowodnić, że dusza podróżnika pognała Cię
podstawie dowolnej fotografii zrobionej na ryzykowną wyprawę na koniec świata. Jeśli
wcześniej tym samym aparatem.
chciałbyś jednak oddać na zdjęciu naturalną kolo-
Przypuśćmy, że w połowie lata wyruszyłeś na rystykę otoczenia, tak jak na fotografii pokazanej
wyprawę na Alaskę, gdzieś poza granice Północnego na rysunku 3.13, to powinieneś najpierw ręcznie
Koła Podbiegunowego. Kolor światła dziennego skonfigurować balans bieli w taki sposób, by skom-
w tym rejonie sprawia, że zdjęcie zrobione przy pensować niepożądane przebarwienia.

Rysunek 3.13. Naturalna kolorystyka polarnego krajobrazu
otaczającego górę Moosejaw Mountain na Alasce została zachowana
dzięki ręcznej kalibracji balansu bieli w aparacie


Doskonała pokazuje gąszcz kolorowych kwiatów, skropio-
nych wiosennym deszczem.
makrofotografia Niestety, pierwszy rzut oka na to samo zdjęcie na
Fotografowanie obiektów w dużym zbliżeniu, czyli ekranie ujawnia smutną prawdę: wśród ładnych,
makrofotografia, może wymagać specjalnych fil- rozwiniętych kwiatów jest też kilka uschniętych
trów powiększających, zamontowanych na obiek- pąków i innych „mankamentów” rośliny. Jeśli zamia-
tywie aparatu lub zwykłego obiektywu typu zoom, rem fotografa jest pokazanie uschniętych pąków, to
w który wyposażona jest większość cyfrówek. oczywiście nie ma nic złego w ich eksponowaniu,
Niezależnie od tego, jakim sprzętem będziesz się lecz najczęściej tacy niepożądani intruzi pojawiają
posługiwał, dobra makrofotografia wymaga pew- się w kadrze bez wiedzy fotografującego.
nych specjalnych przygotowań.
Wniosek narzuca się sam: każde zdjęcie tego typu
Jak sama nazwa wskazuje, zdjęcia w dużym zbli- należy bardzo uważnie przeanalizować. Rzadko
żeniu wykonuje się w bardzo niewielkiej odle- kiedy udaje się zrobić tak dobrą makrofotografię, by
głości od fotografowanego przedmiotu. Z bliska nie wymagała ona pewnych poprawek. Na przykład,
zaś doskonale widać nawet najdrobniejsze wady. fotografując scenę pokazaną na rysunku 3.15., zde-
Nawet jeśli podczas ustawiania ujęcia umkną one cydowałem się odrobinę poprawić ułożenie zawi-
Twojej uwadze, to już na monitorze komputera niętego liścia. Zrobiłem to w taki sposób, by ukryć
będzie je widać jak na dłoni — tym lepiej, im sil- naturalne wady większego listka, który był głównym
niejsze było powiększenie. przedmiotem mojego zainteresowania. Oczywiście,
pewne niedoskonałości listka nadal widać, lecz nie
Na przykład, fotografia pokazana na rysunku 3.14 rzucają się one w oczy aż tak, jak wówczas, gdybym
sprawia dobre wrażenie: w atrakcyjny sposób nie ingerował w naturalny wygląd sceny.

Rysunek 3.14. Wśród kępy kolorowych kwiatów daje się dostrzec kilka brzydkich, uschniętych pąków


Rysunek 3.15. Czasami warto pomóc naturze i samodzielnie przygotować ciekawą scenę do makrofotografii

Im większe zbliżenie, tym mniejsza będzie głębia obiektem na zdjęciu jest jednak liść znajdujący się
ostrości. Oznacza to, że zasięg ostrzenia aparatu w samym środku kadru, a zatem aparat ustawiony
jest coraz płytszy, a równoległe ustawienie płasz- został w taki sposób, by płaszczyzna elementu
czyzny matrycy światłoczułej do fotografowanego światłoczułego była równoległa do płaszczyzny
obiektu jest tutaj nieporównanie bardziej istotne wyznaczonej przez położenie tego właśnie listka.
niż podczas fotografowania pejzaży. Jaki może mieć
efekt drobne pochylenie aparatu podczas foto- Jednym z najważniejszych elementów dobrej makro-
grafowania Matterhornu? Nie ma najmniejszych fotografii jest oświetlenie głównego motywu zdjęcia.
szans, by ktokolwiek mógł dostrzec efekt takiego Ostre, jaskrawe światło, z jakim często mamy do
pochylenia na zdjęciu. Taka sama zmiana ustawienia czynienia w jasny, bezchmurny dzień, może wydawać
w przypadku makrofotografii ma jednak kluczowe się idealne do typowych fotografii w plenerze, jednak
znaczenie dla ostrości zdjęcia. dla tego typu zdjęć bywa wręcz zabójcze. Gra świa-
teł i cieni jest bowiem na makrofotografiach szcze-
Najlepszym sposobem na uniknięcie problemów gólnie istotna i zdarza się, że uzyskane w pełnym
z ostrością zdjęcia podczas fotografowania bardzo słońcu kontrasty na zdjęciu okażą się zdecydowanie
bliskich obiektów (poza zmniejszeniem otworu przy- zbyt silne. Do wypraw w krainę makrofotografii
słony, umożliwiającym zwiększenie głębi ostrości zdję- znacznie lepiej nadają się dni pochmurne i mgliste,
cia) jest wybranie jednego, najważniejszego obiektu gdy przytłumione słońce ma akurat tyle energii, by
sceny i ułożenie aparatu w taki sposób, by jego kor- jasne i wyraziste kolory stały się pastelowe i miękkie.
pus był równoległy do płaszczyzny tego obiektu. Nie wahaj się zatem i szczelnie otulając się prze-
ciwdeszczowym płaszczem, spróbuj zrobić kilka
Na przykład, liście geranium na rysunku 3.16 ciekawych zdjęć w owe ponure dni — albo wybierz
rosną pod najróżniejszymi kątami. Najważniejszym się na wrzosowisko!


Rysunek 3.16. Aparat został ustawiony w taki sposób, by jego korpus był równoległy do liścia znajdującego
się pośrodku kadru

Funkcja makro W innych aparatach działanie trybu Macro lub
Close-up nieco się różni — na przykład w apara-
Wiele aparatów cyfrowych oferuje funkcje lub spe- tach z serii PowerShot firmy Canon tryb makro
cjalne tryby przeznaczone do zdjęć typu makro lub powoduje skrócenie odległości ostrzenia.
dużych zbliżeń fotografowanych przedmiotów.
W wielu aparatach, między innymi we wspomnia-
Na przykład w Nikonie D70 znajdziesz tryb Close- nych modelach firmy Canon, fotograf od razu
up, który automatycznie konfiguruje ekspozycję wie, kiedy powinien skorzystać z trybu makro: po
i ostrość w taki sposób, by podkreślić rolę głów- prostu w jednym ze standardowych trybów, przy
nego motywu zdjęcia znajdującego się na środku pewnej odległości od soczewki obiektywu, funk-
kadru. cja automatycznego ustawiania ostrości przestaje
radzić sobie z ustaleniem odpowiedniej odległo-
Jeśli zamierzasz zrobić zdjęcie typu ści ostrzenia. Włączenie funkcji Macro pozwala
makro, które nie spełnia warunków opisa- z łatwością obejść tę niedogodność.
nych w tym rozdziale — na przykład jego
główny motyw nie znajduje się na środku Jeśli po wykonaniu zdjęć w trybie makro
kadru, lecz jest asymetrycznie przesu- chcesz wrócić do fotografowania obiek-
nięty do krawędzi ujęcia — to powinieneś tów w zwykły sposób, to koniecznie
raczej unikać trybów automatycznych, wyłącz tę funkcję.
takich jak Close-up w aparacie D70.


Tryb makro w aparatach Canon PowerShot
(które nie oferują możliwości wymiany
obiektywów) umożliwia fotografowanie
obiektów z tak niewielkiej odległości, że
przedmiot wielkości wizytówki zajmuje
całą powierzchnię kadru.

Precyzyjne ostrzenie
Fotografując obiekty z niewielkiej odległości, na
pewno zwróciłeś uwagę na niepoprawne zacho-
wanie automatyki ostrości aparatu: często gubi
się ona i nie potrafi ustawić prawidłowej odległo-
ści ostrzenia, szczególnie wówczas, gdy próbu-
jesz sfotografować błyszczące, odbijające światło
obiekty wykonane ze szkła lub polerowanego
metalu. W zależności od jakości wyświetlacza LCD
w Twoim aparacie, błędy w ustawieniu ostrości
można wyłapać jeszcze przed zrobieniem zdjęcia.
Na pewno dostrzeżesz je po skopiowaniu fotografii
do komputera i obejrzeniu jej na ekranie, lecz wów-
czas zazwyczaj jest już za późno na poprawki.

Problemy z ustawieniem ostrości najłatwiej można Rysunek 3.17. Błyszczący dzwonek tej zabytkowej
wychwycić wówczas, gdy aparat zamontowany maszyny do pisania całkiem zmylił dalmierz mojego
na statywie podczas fotografowania nieustannie aparatu
zmienia długość obiektywu lub dobiegają z niego
ciche odgłosy mechanizmu automatycznego nasta-
wiania ostrości. Niektóre aparaty nie pozwalają na
wykonanie zdjęcia, jeśli automatyka nie radzi sobie
Zasady poprawnej
z ustawieniem właściwej odległości ostrzenia. kompozycji ujęcia
Problem polega na tym, że wiązka promieni, emi-
Kompozycja ujęcia oznacza sposób przedstawienia
towana przez aparat w celu ustalenia odległości
sceny na fotografii. To niewyczerpany temat, blisko
do fotografowanego obiektu, jest odbijana w spo-
spokrewniony z plastyką i grafiką, będący sztuką
sób, który „oszukuje” dalmierz (rysunek 3.17).
samą w sobie. O kompozycji napisano wiele intere-
W takim przypadku powinieneś zdecydować się
sujących książek, tutaj poruszę jedynie kilka najbar-
na ręczne ustawienie właściwej ostrości.
dziej podstawowych zagadnień z tej dziedziny.
Problemy z ostrzeniem podczas fotografowania
Przede wszystkim kompozycja zdjęcia jest niezwy-
blisko znajdujących się obiektów pojawiają się
kle ważna. Na przykład, ekspozycja jest w pew-
znacznie częściej, niż można by przypuszczać. Jeśli
nym stopniu sprawą obiektywną: najczęściej już na
zauważysz, że aparat ma kłopoty z ustawieniem
pierwszy rzut oka można stwierdzić, czy fotografia
poprawnej ostrości, to lepiej zdecyduj się zrobić
jest dobrze naświetlona, czy nie. Kompozycja zaś
to samodzielnie, koncentrując się na najważniej-
to sprawa ściśle subiektywna, nieodłączny element
szym fragmencie ujęcia.
sztuki w fotografii. To sposób, w jaki widzisz świat
i Twój pomysł na zamknięcie go w dwuwymiarowe
ramy zdjęcia. Pomysł ten powinien być ciekawy,
zaskakujący, niecodzienny — przyciągający uwagę.


Trudno nauczyć się zasad prawidłowej kompo- Nie ograniczaj się do sfotografowania obiektu
zycji zdjęcia na podstawie kilku zawartych tutaj z jednej strony, staraj się znaleźć ciekawe uję-
wskazówek, trudno też w ogóle zapoznać się cie, zmieniaj punkt widzenia, eksperymentuj.
z nimi, czytając książki. O artystycznej jakości Nigdy nie zakładaj, że pierwsze spojrzenie będzie
zdjęć decyduje po części talent, a po części zawsze najlepsze — jeśli to tylko możliwe, posta-
olbrzymie doświadczenie, które można zdobyć raj się uważnie zanalizować scenę, zanim jeszcze
tylko w jeden sposób: nieustannie fotografując, zrobisz zdjęcie. Upewnij się, że w kadrze nie
analizując błędy i niedociągnięcia, a także wysłu- znajdą się przypadkowe i niepożądane obiekty,
chując opinii innych ludzi. Każda fotografia sta- które zepsują cały efekt zdjęcia.
nowi nowe doświadczenie, które pozwoli Ci
wyciągnąć wnioski na przyszłość. Zadecyduj, który z elementów stanowi kluczowy
motyw kompozycji. Skoncentruj się na tym ele-
Oto kilka najprostszych wskazówek, które pomogą mencie i spróbuj wyeliminować problemy, które
Ci rozpocząć własne artystyczne poszukiwania. mogą zakłócić właściwą interpretację obrazu.
Takim problemem może być na przykład pochyła
Ważnym elementem nauki fotografowania są linia horyzontu — dla większości ludzi będzie to
próby wyobrażenia sobie sceny na zdjęciu, zanim element odwracający uwagę od tematu ujęcia.
jeszcze to zdjęcie zostanie zrobione. Fotografia
jest statycznym, dwuwymiarowym zapisem rze- Jeśli fotografowany obiekt ma pewne wady lub jest
czywistości, a przez to nie jest w stanie oddać źle oświetlony, spróbuj wyeliminować te manka-
pełni wrażeń, odbieranych przez nas wszystkimi menty, zanim jeszcze zrobisz zdjęcie.
zmysłami z otoczenia. Zaskakująco niewielu foto-
grafów zastanawia się, w jaki sposób wyglądała Ciekawe efekty artystyczne można osiągnąć, foto-
będzie gotowa scena, przeniesiona z rzeczywistej, grafując obiekty układające się w pewne wzory.
wielowymiarowej przestrzeni do płaskiego świata Na przykład układ liści na zdjęciu, pokazanym na
fotografii. Warto w wolnej chwili poćwiczyć rysunku 3.18, jest bardzo interesujący ze względu
trudną sztukę wyobraźni przestrzennej choćby na ich kolor, wrażenie ruchu i swego rodzaju
na najprostszych przedmiotach, które Cię ota- symetrię całej kompozycji.
czają. Spróbuj wyobrazić sobie, jak będą wyglądać
Wystrzegaj się nudnych, nieciekawych ujęć. Świat
na zdjęciu, a następnie sfotografuj je i zweryfi-
jest pełen miernoty i przeciętności — nie daj
kuj swoje oczekiwania. Będziesz zaskoczony, jak
się zatem wciągnąć w pułapkę konwencjonalnych
bardzo różni się zrobione zdjęcie od obrazu,
rozwiązań. Zdjęcia, których główny motyw tkwi
który stworzyłeś w wyobraźni — lecz z czasem
jak palec na środku kadru, dawno się już przejadły.
zdobędziesz praktykę, która pozwoli Ci coraz
To samo tyczy się plenerowych ujęć, które linia
lepiej i coraz dokładniej zamykać ulotne wrażenia
horyzontu przecina gładko na połowę.
w papierowe ramy fotograficznych odbitek.
Znacznie ciekawsze i niebanalne efekty można
Pamiętaj, że zdjęcie powinno podobać się przede
osiągnąć, wyłapując niespodziewane kontrasty i za-
wszystkim Tobie. Staraj się unikać planowania ujęć
skakujące zestawienia przedmiotów. Na przykład,
w taki sposób, by zadowolić innych, ponieważ
„gigantyczne” skały, które ujęte w odpowiedni
przewidywanie cudzych gustów to trudna i nie-
sposób wydają się lewitować ponad chmurami
wdzięczna sztuka.
(rysunek 3.19), mogą stanowić bardzo inspirujący
materiał do eksperymentów.


Rysunek 3.18. Kolorowe, jesienne liście unoszące się w kałuży deszczu mogą stanowić bardzo interesujący
obiekt zdjęcia

Rysunek 3.19. Ta przewrotna kompozycja sprawia, że oglądający musi dobrze się zastanowić, zanim
zrozumie, jaka tajemna siła wyniosła wielkie głazy ku niebu


Podsumowanie zwierciadłem osobowości i charakteru. Nie staraj
się realizować czyichś założeń i wizji, próbuj odna-
W tym rozdziale wyjaśniłem tajniki ekspozycji, leźć i wyrazić siebie.
przysłony, czasu naświetlania i kompozycji obrazu.
Warto przyswoić sobie najważniejsze informacje
Innymi słowy — podstawowe, niezbędne elementy
dotyczące ekspozycji zdjęcia. Po jakimś czasie
każdego dobrego zdjęcia. To spora dawka infor-
doświadczenie samo podpowie Ci, w jakich sytu-
macji i warto zastanowić się, w jaki sposób zebrać
acjach można skorzystać z automatyki aparatu,
wszystkie te elementy i zaprząc je do pracy w taki
a kiedy warto skonfigurować wszystkie opcje
sposób, by pracowały na naszą korzyść.
samodzielnie. Odrobina teorii na pewno Ci nie
Pierwsza i podstawowa zasada: fotograf powinien zaszkodzi, a podstawowe informacje dotyczące
być przede wszystkim sobą. Zdjęcia powinny prawideł fotografii już wkrótce zaprocentują dumą
oddawać Twój sposób postrzegania świata, być i satysfakcją płynącą z coraz lepszych fotografii.

Fotografia cyfrowa. Przewodnik

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (16)

Viewers also liked

Viewers also liked (11)

Similar to Fotografia cyfrowa. Przewodnik

Similar to Fotografia cyfrowa. Przewodnik (20)

More from Wydawnictwo Helion

More from Wydawnictwo Helion (20)

Fotografia cyfrowa. Przewodnik