Recommended
More Related Content
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to P pt literatuurgeschiedenis middeleeuwen en gouden eeuw
Similar to P pt literatuurgeschiedenis middeleeuwen en gouden eeuw (20)
More from Hanneke Boonstra
More from Hanneke Boonstra (14)
P pt literatuurgeschiedenis middeleeuwen en gouden eeuw
- 2. Tussentijd • 400-1585 na Christus • In 16e eeuw: bewondering voor klassieke oudheid (tijd van Griekse en Romeinse Rijk) • In die 16e eeuw wilde men die tijd laten herleven: renaissance (wedergeboorte) • Tijd tussen die klassieke oudheid en renaissance noemde men: een duistere tussentijd, de MIDDELEEUWEN
- 3. Macht van de kerk standenmaatschappij • Paus zetelt in Rome • Latijn (oude taal van de Romeinen) blijft voertaal van de kerk • Drie standen: • 1. geestelijken • 2. adel • 3. boeren • Deze standenmaatschappij veranderde langzamerhand toen steden belangrijker werden • De burgerij kwam op • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20070618_fransere volutie01
- 4. Boekproductie in de middeleeuwen • Beroepsvertellers • Mondeling overgeleverde verhalen noemen we: orale literatuur • Geschreven literatuur • Hebban alla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidat ghe nu • Alle vogels zijn met hun nesten begonnen, behalve jij en ik. Waar wacht je op? • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2012061 8_hebban01
- 5. Ridders en kastelen • Behoorde je tot de tweede stand (de adel), dan kon je ridder worden • Vanaf ongeveer 1100: de eerste romans • Verhalen in versvorm over ridders, geschreven in de taal van het volk • Een populair genre was: ridderliteratuur • Karelromans • Arthurromans
- 6. Karel ende Elegast • Karelromans • Karel de Grote: 768-814 • Ware gebeurtenissen, aangevuld met verzinsels • Epische concentratie • Karelromans: vrouwen spelen nauwelijks rol • Trouw aan God en koning zijn belangrijke deugden • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2012061 8_elegast01
- 7. Arthurromans • Koning Arthur staat centraal • Was er ooit wel een koning Arthur? • Verhalen komen uit Keltische geschiedenis • Kelten: oorspronkelijke bewoners van wat nu Engeland heet • Ze werden onderdrukt door Saksen • Ze vluchtten in de romantische verhalen van de ridders van de Ronde Tafel en hun ideale koning Arthur • Queeste (zoektocht) speelt rol • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20120618_arthur0 1 • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20120618_elegast0 1
- 8. Roman van Lancelot • Lancelot is een van de ridders van de Ronde Tafel • Genovere: vrouw van koning Arthur • Deze relatie was hoofs (niet seksueel) • Graal: een schaal gebruikt tijdens Laatste Avondmaal van Jezus en zijn twaalf apostelen • Over koning Arthur en keizer Karel:
- 9. Middeleeuwen en renaissance Oudheid Middeleeuwen Renaissance verlichting Romantiek Modernetijd 0 500 1000 1500 2000 Middeleeuwen ongeveer van 500 tot 1550 Renaissance ongeveer van 1550 tot 1700
- 10. Voorhoofse en hoofse ridderromans • Voorhoofs • Lomp • Oorlog • Vechten • Vrouw als……. • Hoofs • Elegant • Liefde • Praten • Vrouw als
- 11. Hoofse liefde • Hoofs: zuiver, mooi, verfijnd, edel • Denk aan: Hoffelijk • Voorhoofs: lomp, lelijk, groef, boers, plat • Hoofse literatuur: verhalen waarin de hoofse liefde tussen mannen en vrouwen wordt beschreven • Liefde brengt het beste in de mens naar boven. Liefde is ook: lijden! • In de hoofse liefde gaat het vooral over verlangen naar elkaar
- 12. De vrouw volgens de kerk • Vrouw is ondergeschikt aan de man • Middeleeuwse samenleving is een mannenmaatschappij • Kerk waarschuwde voor de vrouw als verleidster • Adam en Eva • Vrouwen: heksen • Zondebok http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050 614_middeleeuwen01 http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20040 317_heksen01
- 13. De vrouw in de hoofse literatuur • Troubadours bezongen de schoonheid en haar edele karakter van de vrouw • Hoofse lyriek: Hendrik van Veldeke • Hadewijch: mystieke gedichten • Deze gaan over ervaringen die dichters hebben tijdens de eenwording met God en hoe je die kunt bereiken. • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20120 618_hadewijch01
- 14. Hoofse romans en hoofse verhalen • Tristan en Isolde: hoofse roman in versvorm • Ferguut: combinatie ridderschap en liefde (queeste) • Walewein: kent ook veel typische elementen van de Arthurromans • Roman van de Roos: allegorie (liefde, verzet, schaamte etc. treden op als mensen) • Korte hoofse verhalen: o.a. de Beatrijs • Caritas: geestelijke liefde • Amor: aardse liefde • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2012061 8_beatrijs01
- 15. symboliek • In de middeleeuwen had bijna alles een symbolische betekenis • Rozenstruik: liefde • Haas: lafheid • Getallen: • - 3: heilig, van God • - 2: gevaar, van de duivel • Kleuren: • - blauw: hemel, trouw • - zwart: duivel, kwaad • - wit: zuiverheid
- 16. Kloosterscholen • Weinig kinderen gingen naar school • Adellijke jongens gingen op zevenjarige leeftijd naar een kloosterschool • Onderwijs in het Latijn • Grammaticaonderwijs, boeken lezen van Ovidius, Seneca en Vergilius • Bijbel • Roe, zweep, houten lat
- 17. Universiteiten en stadsscholen • Op de universiteiten kon je theologie, geneeskunde of rechten studeren • Je werd onderwezen in de zeven vrije kunsten: Grammatica, rhetorica, dialectica, arithmetica, geometrica, astrologia, musica • Stadsscholen: toen steden groter werden, ontstonden er ook scholen voor de ‘gewone’ jongens (zoons van rijke burgers en stadsbestuurders) • Jacob van Maerlant schrijft Der naturen bloemen in de volkstaal: het Middelnederlands • Gaat ook over: eenhoorn, griffioen, feniks…..
- 18. De school van de praktijk • Bijna alle literatuur: boodschap • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2005061 4_middeleeuwen07 • Met de opkomst van de steden ontstond er literatuur waarvan ook gewone burgers iets konden opsteken • doel was: de lezers onderwijzen. • Jacob van Maerlant: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20120618_ maerlant01
- 19. Geestelijke en wereldlijke didactische literatuur • Oudste didactische teksten in volkstaal: heiligenlevens • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030623_klo oster01 • Franciscus van Assisi • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20070901_dier endag01 • Legenden • Sint-Nicolaas • Marialegenden • De Beatrijs • Wereldlijke didactische literatuur: o.a. de Reinaert
- 20. Gouden eeuw • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20111 208_wilhelmusvannassauwe01 • Philips II en het ‘Grote Roomsche Rijk’ • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050 127_beeldenstorm01 • Vervolging van de protestanten • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20071 107_luther01
- 21. Rijkdom en armoede • De Verenigde Oost-Indische Compagnie werd opgericht • Levendige handel • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20061 219_voc03 • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20111 130_slavenschepen01 • Het verschil tussen rijk en arm was groot.
- 22. Republiek der Verenigde Nederlanden • 1648 • De Republiek werd bestuurd door de Staten Generaal • Oorlog met Engeland • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20071 126_deruyter01 • In 1672 kwam er een einde aan de voorspoed
- 23. Kijk op de wereld Middeleeuwen • Theocentrisch wereldbeeld • Geen wetenschap interpreteren Bijbel / vertalen Gods boodschap • ‘Memento mori’ denk eraan dat je zult sterven • Gemeenschapskunst anonieme werken / schrijver onbelangrijk Renaissance • Antroposofisch wereldbeeld • Opkomst wetenschap humanisme • ‘Carpe diem’ pluk de dag • Individuelere kunst schrijver uit persoonlijke gevoelens en ideeën
- 24. Renaissance Renaissance: wedergeboorte Nieuwe belangstelling voor de Griekse en Romeinse cultuur uit de klassieke oudheid De beweging ontstond rond 1300 in Italië In Nederland: in 16e eeuw op gang, hoogtepunt in 17e eeuw
- 25. boekdrukkunst • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20111 208_erasmus01 • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20120 618_boekdruk01 • Homo universalis • Constantijn Huygens • Humanist: Erasmus • Lof der zotheid
- 26. P.C.Hooft • P.C. Hooft: 1581-1647 • Muiderkring • Tragedies • Komedies (o.a. Warenar) • Literatuur was ‘ter lering ende vermaak’ • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20111212_bredero enhooftmakennieuwtheater01 • Joost van den Vondel : Gijsbrecht van Aemstel (1638-1969 / 2012) http://www.youtube.com/watch?v=EwtlbSN26hA • Begrippen: translatio, imitatio, aemulatio • Aemulatio: verbeteren tot verhalen met een christelijke boodschap
- 27. Vondel, Hooft, Bredero en Cats • Gerbrand Adriaensz . Bredero: o.a. Klucht van de koe • Jacob Cats: veel uitdrukkingen van hem gebruiken we nu nog. Bijvoorbeeld: haastige spoed is zelden goed. • http://www.youtube.com/watch?v=5r9oExVAHGk (P.C. Hooft) • http://www.youtube.com/watch?v=vCUa7ohRSjM ( Joost van den Vondel) • http://www.youtube.com/watch?v=iIXB4bH4ChA (Bredero) • http://www.youtube.com/watch?v=2ch1qFtAcc0 (Jacob Cats)