1. САНАЛ АВАХ, ТООЛОХ, Д ҮНГ НЭГТГЭН
ХҮРГҮҮЛЭХ, СОНГУУЛИЙН
АЖИГЛАЛТ,
СОНГУУЛИЙН БАРИМТ БИЧИГ
ХҮЛЭЭЛГЭН ӨГӨХ
www.gec.gov.mn
МОНГОЛ УЛСЫН ЕР ӨНХИЙЛӨГЧИЙН СОНГУУЛЬ-2013

2. САНАЛ АВАХ ӨДӨР
УИХ-ын 2013 оны 4 дүгээр сарын 11-ний
өдрийн 25 дугаар тогтоол
2013.6.26 – Лхагва гарагийн 7:00 – 22:00
Бүх нийтээр амарна.
Энэ өдөр:
согтууруулах ундаагаар үйлчлэх, худалдах,
соёл урлаг, үзвэр, спортын аливаа арга хэмжээ
зохион байгуулах,
гадаа болон битүү талбайд үйл ажиллагаа явуулдаг
худалдаа, үйлчилгээний төв ажиллахыг хориглоно.

3. • СНЖ-д бичигдсэн сонгогчийн тоо /ЗБСХайрцаг/
• Саналын хуудасны индекс, дугаар
• Саналын хуудасны тоон үзүүлэлтүүд
• Санал авах хайрцгуудыг шалган лацдах /ICP/
• ЗБСХайрцгийн саналын хуудсыг ICP-д
уншуулах, /регистрийн дугаараар бүртгэлийн хуудас гаргуулах/
• Тэмдэглэл хөтлөх- бүртгэлийн хуудас хавсаргана.
• Ажиглагчдаар гарын үсэг зуруулна.
САНАЛ АВАХ АЖИЛЛАГАА
эхлэхийн өмнө:

4. Сонгогч санал өгөх
1
• Иргэний үнэмлэх, хурууны хээ шалгуулна.
• Сонгогчийн бүртгэлийн хуудас олгоно.
2
• Бүртгэлийн хуудас + иргэний үнэмлэхээ үзүүлж саналын хуудас авна. /брайл
үсгийн хавтас/
• СНЖ-д гарын үсэг зурна.
3
• Санал тэмдэглэнэ.
• Хараагүй иргэн – /брайл үсгийн хавтас/
4
• Санал тоолох төхөөрөмжид хийнэ.
• Хараагүй иргэн – /итгэмжилсэн хүний туслалцаатай/
САНАЛЫН ХУУДАС ДАХИН ОЛГОХ:
- Сонгогч саналаа тэмдэглэхдээ алдаа гарган буруу тэмдэглэл хийсэн бол;
- Санал тоолох төхөөрөмж саналын хуудсыг таньж уншаагүй бол.

5. Санал тоолох
Санал тоолох
Санал тоолох төхөөрөмжөөр /ICP/ тоолно.
ICP-д гэмтэл гарсан тохиолдолд 2 дахь
болон нөөц ICP-д уншуулж тоолно.
Санал тоолохоос өмнө:
Санал өгсөн сонгогчийн тоо = саналын
хуудасны тоо /эцсийн тооцоо гаргана/
-Санал тэмдэглэх бүх үзгийг боож битүүмжилнэ
Зарцуулагдаагүй үлдсэн, сонгогч буруу
тэмдэглэл хийн хураалгасан саналын
хуудсыг хүчингүй болгож, боож
битүүмжилнэ.
22:00 цагт эхэлнэ.
Ажиглагчид Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын төлөөлөгчид

6. Ажиглагч
• Намын ажиглагч - хэсгийн хороо /4 хүртэл/
 Санал авах өдрөөс 3 хоногийн өмнө хүсэлт гаргана.
• ТББ - хэсгийн хороо
 Санал авах өдрөөс 3 хоногийн өмнө хүсэлт гаргана.
• Гадаадын ажиглагч – СЕХ
– Урт хугацааны ажиглагчид
– Богино хугацааны ажиглагчид
ХОРИГЛОНО:
-Нэр дэвшигч, төрийн албан хаагч ажиглагч байхыг хориглоно.

7. Санал тоолох
• ICP-с санал хураалтын үр дүнг хэвлэж авна.
1 хувь – СЕХ
1 хувь – аймаг, нийслэлийн архив
• ICP-с гарсан дүн нь тухайн хэсгийн санал
хураалтын дүн байна.
• Санал хураалтын дүнг хэвлэсний дараа үр
дүнг нэн даруй МТТ-д дамжуулна.
Санал тоолох цаг болоогүй байхад санал тоолуулахыг ХОРИГЛОНО.
Санал тооллого завсарлахыг ХОРИГЛОНО.
Санал хураалтын үр дүн дамжуулах ажиллагааг саатуулах, зогсоохыг ХОРИГЛОНО.

8. Хяналтын тооллого /Хуулийн 55.13/
• Санал хураалт дуусмагц сонгоно.
– Суманд – 1 хэсгийн хороо
– Дүүрэгт – 2 хэсгийн хороо
• Хяналтын тооллогын материалын 1%-ийг
СЕХ-нд ирүүлнэ.
АНХААРАХ ЗҮЙЛ:
- ICP-с гарсан саналын хуудас бүхэн хүчинтэй.
- Хүчингүй санал нь саналын хуудсыг хүчингүйд тооцох үндэслэл
болохгүй.

9. Саналын хуудас битүүмжлэх
• Санал тоолохоос өмнө:
– Зарцуулагдаагүй үлдсэн саналын хуудас
– Сонгогч буруу тэмдэглэл хийснээс хураагдсан саналын
хуудас
– ICP төхөөрөмж таньж уншаагүйгээс хураагдсан саналын
хуудас
• Санал хураалтын дүнг уншиж сонсгосны
дараа:
– ICP төхөөрөмжөөс гарсан саналын хуудас.
АНХААРАХ ЗҮЙЛ:
-Битүүмжилсэн саналын хуудасны битүүмжлэлийг задалж болохгүй.
/зөвхөн шүүхийн шийдвэрээр/

10. Санал тоолсон дүнгийн тухай
хэсгийн хорооны хуралдааны
тэмдэглэл
• Загвар ЕС2013-16
• Бүрэн гүйцэд хөтөлнө.
• ICP төхөөрөмжийн тайланг хавсаргана.
– 1 хувийг СЕХ
– 1 хувийг сум, дүүргийн СХ-гоор дамжуулан
аймаг, нийслэлийн СХ-нд нэн даруй хүргүүлнэ.

11. ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ *
№
Сум,
дүүрэг
болон
хэсгийн
хорооны
дугаар
/нэр/
СНЖ-д
бичигдсэн
сонгогч-
дын тоо
Санал өгсөн
сонгогчийн
Хүчингүй
саналын
хуудасны
Хүчинтэй
саналын
хуудасны
Үүнээс
......-ийн
төлөө өгсөн
саналын
......-ийн
төлөө өгсөн
саналын
......-ийн
төлөө өгсөн
саналын
Санал огт
тэмдэглээ-
гүй саналын
хуудасны
тоо
тоо хувь тоо хувь тоо хувь
тоо
хувь
тоо
хувь
тоо
хувь
тоо
хувь
1 1-р хэсэг
1500 1200 80,00% 0 0% 1200 100% ... ... ... 10 0,83
2 2-р хэсэг
... сум,
дүүргийн
сонгуулийн
хорооны дүн
1
2
3
... сум,
дүүргийн
салбар
хорооны дүн
* 1-с дээш санал тоолох төхөөрөмжтэй бол бүх төхөөрөмжийн санал хураалтын
дүнгийн нэгтгэлээр хэсгийн хэмжээний дүнг гаргана.

12. Саналын хуудасны
зарцуулалтын тайлан
Саналын хуудасны зарцуулалтын тайлан гаргана.
Тооцоог алдаагүй хийсэн байна.
Анх
хүлээн
авсан СХ
Сонгогч буруу
тэмдэглэснээс, ICP
таньж уншаагүйгээс
буцааж хураалгасан
Санал тоолох
төхөөрөмжөөр болон
зөөврийн хайрцгаар санал
авсан СХ Зарцуулагдаагүй
үлдсэн СХ

13. Саналын хуудасны зарцуулалтын
тайлан
№
Сум,
дүүргийн
сонгуулийн
хороо,
хэсгийн
хорооны
дугаар
СНЖ-д
бичигдсэн
сонгогч-
дын тоо
Саналын хуудасны тоо
Санал
хураалтад
зарцуулсан
саналын
хуудасны
тоо
үүнээс
Зарцуулаг-
даагүй
үлдсэн
саналын
хуудасны
тоо
Хуваа-
рилагд-
сан
Хүлээн
авсан
Зөрүү
/+/ илүү
/-/ дутуу
Сонгогч буруу
тэмдэглэсэн
хийснээс
хүчингүй
болгосон /ICP/
ЗБСХ-аар
санал авахад
Санал авах
өдөр СТТ-өөр
санал авахад
А Б В Г Д Е Ж З И К Л
1 1-р хэсэг 1500 1575 1575 - 1200 5 15 1180 375
2 2-р хэсэг 2000 2100 2101 +1 1500 10 20 1470 601
... сум,
дүүргийн
сонгуулийн
хорооны дүн
3500 3675 3676 +1 2700 15 35 2650
1 Ж = З + И + К Д - Ж
2
3
... сум,
дүүргийн
салбар
хорооны дүн

14. Сонгуулийн баримт бичиг хүргүүлэх
• Хэсгийн хороо
– нэн даруй
• Сум, дүүргийн сонгуулийн хороо
– нэн даруй
• Аймаг, нийслэлийн сонгуулийн хороо
– 3 хоногийн дотор нэгтгэн 2 хоногийн
дотор мэдээлнэ.
• Сонгуулийн ерөнхий хороо

15. Сонгуулийн дүн мэдээ хүлээн
авах - СЕХ
• Хэсгийн хорооны санал хураалтын дүнгийн
тухай тэмдэглэл
• ICP төхөөрөмжийн үр дүн
• Санал хураалтын дүнгийн нэгтгэл /аймаг,
нийслэл/
• Саналын хуудасны зарцуулалтын тайлан
• Ажлын тайлан
• Өргөдөл гомдлын талаарх мэдээлэл
• Ажиглагчийн судалгаа /хэсэг бүрээр нэгтгэсэн/
• СНЖ-д бүртгэгдсэн болон санал өгсөн
хүмүүсийн хүйсийн судалгаа

16. СОНГУУЛИЙН СУРТАЛЧИЛГАА

17. Нэр дэвшигчид туслах
• Нэр дэвшигчийн үнэмлэхийг нэгдсэн
журмаар олгоно. 2013.5.22 /сурталчилгаа/
• Нэр дэвшигчид туслах – намын сонгууль
эрхэлсэн байгууллагын ажилтан
Улсын хэмжээнд – СЕХ /100 хүртэл/
Аймаг, нийслэлийн хэмжээнд – аймаг, нийслэлийн
СХ /50 хүртэл/
Сум, дүүргийн хэмжээнд /20 хүртэл/ – сум,
дүүргийн СХ бүртгэж, үнэмлэх олгоно.
• Ухуулагч – 200 сонгогч тутамд 1.

18. Сонгуулийн сурталчилгаа
• Хэвлэмэл материал сонгогчдод түгээх
• Зурагт самбар байрлуулах /хэсэг бүрт 2/
• Далбааг гудамж талбайд байрлуулах /ухуулах байр,
самбар, тээврийн хэрэгсэл/
• Уулзалт, цуглаан хийх
• Ухуулах байр ажиллуулах /хэсэг бүрт 2-оос илүүгүй/
• Радио, ТВ-ийн нэвтрүүлэг, сурталчилгаа
• Цахим хуудас /1/, мессэж ашиглах /хоногт 1-с
илүүгүй/

19. www.gec.gov.mn
Мэдээлэл, судалгаа, арга зүйн хэлтэс
263602