Tasarladığım ‘’Yolda Olanlar’’ röportaj serisinin amacı geçmiş, bugün ve geleceğin farkında olmaktır. Bu seriyle Girişimcileri ve Fütüristleri daha fazla bilgilendirmek istedim. Sn.Rana ÖZŞEKER tasarladığım ‘’Yolda Olanlar’’ serisinin üçüncü konuğuydu. Bu keyifli sohbeti size kelimelerle anlatmak biraz zor olacak. Röportaj sırasında orda olmanızı çok isterdim. Değişim Yönetimi üzerine çalışan Rana Hanım aynı zamanda X kuşağından başarılı bir girişimci. Ayrıca sevgili Seray NASIRLI’ya desteklerinden dolayı çok teşekkür ederim. Ve sizi röportajımız la baş başa bırakıyorum.

1. YOLDA OLANLAR-3
RANA ÖZŞEKER
24 Aralık 2013

2. ÖNSÖZ
Kişisel İnternet sitem ve GençFütüristler için tasarladığım
‘’Yolda Olanlar’’ röportaj serisinin amacı geçmiş, bugün ve
geleceğin farkında olmaktır.
Sn.Rana ÖZŞEKER tasarladığım ‘’Yolda Olanlar’’ serisinin
üçüncü konuğuydu. Bu keyifli sohbeti size kelimelerle
anlatmak biraz zor olacak. Röportaj sırasında orda
olmanızı çok isterdim. Değişim Yönetimi üzerine çalışan
Rana Hanım aynı zamanda X kuşağından başarılı bir
girişimci.
Ayrıca sevgili Seray NASIRLI'ya desteklerinden dolayı çok
teşekkür ederim.
Fatih CETİZ

4. SOHBET

5. Trendler, yeni gelişmeler, sistemler bizi bir kalıbın içinde
düşünmeye zorluyor. Kutunun dışında düşünmek için neler
yapmalıyız? Yaratıcı düşünme için önerileriniz nelerdir?
“Gelecekte şu şekilde olacak.” söylemini kullandığınızda, insanlara bir
şeyleri empoze etmeye başlıyorsunuz, sınırlar koyuyorsunuz, insanlar ister
istemez gelecekte olacak şeylere göre yönlenmeye başlıyorlar. Bunun örneğini
eğitim dünyasında da görüyoruz. Örneğin, Türkiye’de Endüstri Mühendisliği
Bölümü ile ilgili talep de bu şekilde başlayan bir akım. Trendler insanların neyi
tercih ettiği ile alakalıdır.
Biz her zaman bugünü ölçebiliyoruz, bugünün şartları ile yarını
değerlendiriyoruz. İlk sormanız gereken bugünkü şartlar değiştiğinde bu
trendler nasıl olacak(?). Bunu yaparsanız kutunun dışına çıkmaya başladınız
demektir. Yaratıcılığı tetikleyen şeyin sorular olduğuna inanıyorum. Doğru
soru sormayı öğrenmek gerekir.
Şu an hepimizin yapmaya çalıştığı şey cevaplar bulmak, trendler cevaplar
aslında. Soruları ön plana almalı. Bence sorular sizi sınırlandırmaz yönlendirir.
Eğer bir trend, gelecekte ünvanların önemli olmadığını söylüyorsa ve siz ya
değilse, ya birisi bir yerde yanılmışsa diye düşünüyorsanız muhtemelen doğru
yoldasınız. Hayatın her alanına 5 yaşındaki bir çocuğun merakıyla, şaşkınlığıyla
ve hayranlığıyla yaklaşıyorsanız, yaratıcılık da bununla başlayacaktır.

6. Şirketler veya bireyler danışmanlık aldıktan sonra, hızla eski
monotonluklarına dönebiliyorlar. Bunu önlemek için neler
yapılabilir?
Önemli bir soru. “Biz danışmanlık alıyoruz, parasını veriyoruz ama
pek de faydasını görmüyoruz.” diyen kişiler, kurumlar olabiliyor.
Buradaki yaklaşım hatası danışmanların sadece bilgi vermeye
odaklanması. İnsanlara sadece bilgi verirseniz alır ve bilgiyi depolarlar.
Bilmek, bilgi sahibi olmaksa her zaman yapmak anlamına gelmez.
Bu konuyla ilgili Sindrella Masalı iyi bir metafor olarak kullanılabilir.
Nasıl ki Sindrella gece 12’de Külkedisi’ne dönüyorsa, bizlerin de saf
bilgiyle ve davranış değişikliğine yol açmadan attığımız adımların geriye
dönüşü kaçınılmazdır. Davranış değişikliği olmayınca insanlar değişimi
sürekli kılmakta zorlanırlar. Değişim için yola çıktıktan sonra eski hale
dönmek istemiyorsanız değişim kültürüne inanmalısınız.

7. Harvard Business Review-HBR Dergisi Ekim Sayısı’na göre danışmanları zor bir
dönem bekliyor. Büyükler içindeki danışmanlık şirketleri online uygulamalarla
danışmanlık vermeye başlıyor. Harici hukuk bürolarının ya da şirketlerinin
başına gelen değişim, danışmanlar için de geçerli olur mu?
Bu konuda hukuk bürolarındaki değişimle danışmanlık-eğitim hizmeti veren
firmalarda oluşabilecek değişimin farklı sonuçları olabileceğini düşünyorum. Şirketler
doğal olarak belli hizmetleri kendi içlerine çekmek istiyorlar. Bunun en yaygın örneğini
eğitim alanında görüyoruz. Pek çok şirket kendi akademisini kuruyor, iç eğitmenini
yaratıyor. Maliyet düşüşünün hedeflendiğini düşünerek doğru bir yaklaşım olduğu
söylenebilir. Bununla birlikte iç eğitmenler bulundukları ortamın bakış açısını
sahipleniyorlar ve bunu içselleştiriyorlar. Eğitim verdikleri kişilere de bu bakış açısını
geçiriyorlar. Ve bu dış eğitmenlerle yakaladığınız farklı ve zengin bakış açılarından
bazen sizi mahrum bırakabiliyor. 20 farklı eğitmenden bu hizmeti aldığınızda daha
zengin bir deneyim hazinesi oluşturuyorsunuz.
Bir süreç değişiminde dışarıdan danışmanlık alınmasında fayda oluyor çünkü
danışmanlar daha fazla vak’ayla karşılaşıyorlar ve geniş bir çerçeveden bakabiliyorlar.
Buradaki değişimin şirketlerin danışman firma profili tarafında yaşanabileceğini, daha
‘’tailor made (kuruma-duruma özel yaratılan)’’ hizmtlerin ve bunu sağlayan butik
danışmanlık şirketlerinin öne çıkabileceğine inanıyorum. Kuruma, kişilere özel yapılan
işler daha çok ön plana çıkacak gibi duruyor.

8. Fütürist Girişimciler için tavsiyeleriniz nelerdir?
“Girişimciliğin Gelecekçi Olması” ne demektir(?) önce bunu
değerlendirmek gerek. “Geleceğe bakıyorum ve gelecek benim için
önemli” mantığıyla hareket edip, geçmişten öğrenmeden ilerlemek
isterseniz, geleceği çok iyi yönlendiremeyebilirsiniz. Eğer geleceği
tasarlamak istiyorsam bugün doğru kararlar vermeliyim.
Öte yandan fütürizm ile kastınız daha teknoloji odaklı olmaksa;
unutmamamız gereken temel unsur; ‘insan’. İnsanların tercihleri,
insanların algıları teknoloji söz konusu olsa da ön planda olmalı.
İnsanların robotlaştırılmasından bahsederken bile ana özne olarak yine
insana ihtiyaç var. Olaylara bütün bakabilmek önemli, ister fütürist
olun, ister bugüne odaklanıyorum deyin, isterseniz geçmişi yaşatacak
bir şey yapmak istiyorum deyin bütünsel bakabilmek gerekiyor ve
girişimci açısından başarıyı da bu getiriyor

9. Başarıdan mı daha çok ders alınır, başarısızlıktan
mı? Başarısızlık için sizin tanımınız nedir?
SW3. “Some Will, Some Won’t, So What?!… Kimi Yapar,
Kimi Yapamaz, Peki?!...” Başaramamak, sonuca ilk
denemelerde varamamak insanları denemekten
alıkoymamalı. Çocuk yürümeyi deniyor ve düşüyor, ancak
bu çocuğun başarısız olduğunu göstermez. Benim için
başarısızlık; alacağınız riski hesaplamamış olmanızdır.
Sadece hayalle ve evren nasılsa istediğimi verir mantığıyla
hareket ettiğinizde bir şey eksik kalıyor. Kontrolünüz
dışında bir engelle karşılaştığınızda onunla başa
çıkabilmeniz için hazırlıklı olmanız gerekiyor. Başarısızlık
başınıza gelen sorunlar değildir. Bulunduğunuz şartlarda
bu sorunlarla nasıl başa çıktığınız belirleyicidir.

10. Hayatımızın veya şirketimizin geleceğini
tasarlamak istediğimizde nereden başlamalıyız?
İlk nokta nerede olduğunu iyi analiz etmektir. Değişim
varmak istediğimiz yer ve oraya ulaşmakla analiz edilse de
o an nerede olduğumuz ve yolculuk belirleyicidir. İzmir’e
Ankara’dan ve İstanbul’dan yola çıkan iki kişinin elbette
yolculukları ve yolda yaşayacakları değişim, varacakları
yer aynı olsa da, farklı olacaktır. Aslında ihtiyacımız olan;
nerede olduğumuz, nereye gitmek istediğimiz ve
nihayetinde yöntemi belirlemektir. Yöntem; en kolay
değişebilecek şeydir, o yolda yürürken, o hareket planını
uygularken hazır olmakla alakalıdır.

11. SERBEST KÖŞE

12. İstediğimiz olumlu gelecekte yaşamanın yolu onu tasarlamaktır.
Bir konuda gelecek haritası çıkarmanızı istesem aşağıdaki dört
soru ışığında kısaca bize neyi anlatmak isterdiniz?
Konu Nedir?
Liderlik
Ne Değişiyor?
Liderlik daha paylaşılabilir oluyor. Son dönemde yaşanan olayları (gezi,
occupy) incelediğinizde standart bir lider tipolojisi yok, kitleler birlikte
hareket ediyorlar, birlikte kararlar veriyorlar. Dan Topscott’ın güzel bir
sözü var; ‘’Gelecekte lider olmayacak, liderlik olacak.’’. Bu söze çok
inanıyorum, kabilesel liderliğin önem kazanacağına inanıyorum.
Otokratik, sert, güç odaklı liderler yerlerini birlikte karar veren küçük
insan topluluklarına bırakacak. Ailede tek bir reis olmayacak. Eskiden
nereye gidileceğine, nasıl gidileceğine baba, bazı konularda anne
karar verirdi. Son zamanlarda değişimler görüyoruz, baktığınızda hep
beraber kararlar alınıyor.

13. Neden önemli?
İnsanların hareket kabiliyetlerini etkileyecek bir şey. İnsanların
omuzlarına daha fazla sorumluluk binecek. Şu anda’liderin
istediğini uyguluyorum’ mantığı var o sebeple de sorumluluk
almıyoruz davranışlarımızdan dolayı. Gelecekte ‘paylaşılan
liderlikle’ sonuçlar üzerindeki sorumluluk ortak olacak. Bence
bu insanları büyütecek, kişilerin diğer insanların hayatını
etkileyecek konularda daha dikkatli kararlar almasını
sağlayacak.
Nasıl olmalı? (değişmeli)
Nesillerle ve onları nasıl yetiştirildiğinizle ilgili. Birlikte hareket
etmeye başlayan bir Z kuşağı var, teknoloji de destek veriyor
bu olguya. Daha bilinçli, karakterlerinden ödün vermeden
karar mekanizmalarına daha katkıda bulunabilir olmaları
sağlanabilir.

14. KISA-KISA

15.  Hayatınızda en son, ilk defa yaptığınız şey neydi?
Zeytin Hasatı’nda bulunup doğayı farklı bir açıdan yaşamak.
 Bir slogan, özlü söz veya motto’nuz var mı?
Sırtımızı geçmişe dayayıp, yüzümüzü geleceğe dönerek
bugünün kararlarını almak gerek
 Fütürist olduğunu düşündüğünüz kimler var?
Jules Verne, Dan Tapscott, Michio Kaku.
 Gelecek ile ilgili sizi etkileyen film var mı?
Dünyanın Merkezine Seyahat, Physics of The Future, V for
Vendetta (Filmlerin genel olarak hayal gücünü sınırladığını
düşünüyorum, kitap okurken herkes sizin dünyanızın
oyuncusu oluyor)
 Girişimci dediğimde aklınıza ilk gelen kimdir?
Richard Branson ve Steve Jobs (önemli olan iki kriter; bir şeyi
keşiften çok onu kullanılabilir şekillerde geliştirmek ve
girişimini hayatının her alanında yaşıyor olmak).

16.  Bazı basit soruların cevapları çok zordur, sizin basit sorunuz nedir?
Gerçekten ne istiyorsun?
 İlk hayaliniz neydi? Gerçekleştirdiniz mi?
Ben 5-6 yaşlarındayken, babam müfettişti, Kilis’te bir köyde benzin almak
için durduk. Yabancı olduğumuz için çocuklar ve büyükler etrafımızı
çevirdiler. Emziğini çıkarınca ağlayan bir bebeğim vardı, bende çocuklar
gelince emziği çıkardım ‘şeytan’ demeye başladılar. O zaman anneme
demiştim büyüyünce bu bebekten alacağım bu köye geleceğim ve
çocukların bundan korkmaması gerektiğini anlatacağım. Bu hayali, yıllar
sonra o bölgelere projeler için gittiğimde farklı bir şekilde ve manevi olarak
gerçekleştirdiğimi söyleyebilirim
 Einstein ‘herhangi bir özel yeteneğim yok sadece tutkulu bir meraklıyım’
demiş. Sizin tutkunuz nedir?
Öğrenmek
 Hangi çizgi film karakterisiniz, neden?
Vikingler’de Vicky. Pratik çözümler bulduğu için.
 ‘eğer…’ le başlayan bir cümle kursanız, yaratıcılığımızı ateşlemek için ne
söylerdiniz?
Eğer hiçbir sınırınız olmasaydı ne başarmak isterdiniz?
 Herkesin DNA’sına eklenmesi gereken kod nedir?
Herkes olduğu gibi mükemmel aslında, bir şey eklenmesi gerekmez. “Farklı
olmanın yolu, kendin olmaktan geçer.” R.Ö.

17. Rana ÖZŞEKER Hakkında:
http://www.rna-tr.com/cv-rana-ozseker/
https://twitter.com/RanaOzseker
http://ranaozseker.blogspot.com/
Fatih CETİZ Hakkında:
http://www.fatihcetiz.com/
https://twitter.com/fatihcetiz