Industria iraultza XVIII eta XIX. mendeetan Europan eta Ameriketan gertatu zen. Hiru aldaketa nagusi gertatu ziren: biztanleriaren hazkundea, nekazaritzaren hedapena eta mentalitate ekonomiko berria. Industrializazioak bi sektore nabarmendu zituen hasieran: ehungintza eta siderurgia. Garraio berriek (trena, itsasontzia) merkataritza eta hornidura hobetu zituzten. Industria irault
9. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
Hiru urteko eta lau urteko
txandaketaren konparazioa
(Landatze-sistema aldaketa)
Beste aldaketak:
•Lurberriketak (Drenajea)
•Landaketa berriak (Artoa, patata)
•Itxierak (Enclousures Act)
•Estabulazioa
•Espezien hautaketa
•Treneria berriak
25. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
Aristokrazia familia
ARISTOKRAZIAREN GAINBEHERA
Pribilegioak galdu
Errentista (Ez zuen enpresa-ispririturik)
Goi-mailako karguak mantendu
Burgeseriarekin ezkondu bizi maila
mantentzeko
26. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
Burges familia
BURGESERIA
Botere politiko eta ekonomikoa
uztartuzituen.
Talde ezberdinak
Baloreak:
1. Jabetza pribatua
2. Ekimen indibiduala
3. Lanaren gurtza
4. Aurrezkiaren balioa
Politika
1. Egonkortasuna
2. Liberalismoa
3. Anti-sozialismoa
27. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
Langileak
Bizi-baldintzak
Lan-ordu zabalak
Soldata bajuak
Umeen eta emakumeen lana
Babesik ez
(Erretiroa, gaixotasunak,langabezia)
Hezkuntza arazoak
Langile-auzoak
28. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
Familia burges baten eta familia langile baten
bizitza-mailaren arteko konparazioa
30. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
IDEOLOGIA
MARXISMOA
• Klase arteko borroka
• Kapitalismoaren kritika
– Explotazioa
– Soldata
– Plusbalioa
• Iraultza
– Proletalgoaren Diktadura
– Gizarte Komunista
• Lenin:
– Alderdiaren garrantzia
– Abangoardia
31. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
ANARKISMOA
• Mota guztietako
autoritatearen kontra
• Estatuaren kontra
• Joku politikoaren
kontra
• Ideologoak:
– Bakunin
– Proudhon
– Kropotkin
32. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
INTERNAZIONALA
• I.Internazionala
– Marx eta Bakunin
arteko
desadostasunak
• II. Internazionala
– Komunistak
– Errebisionistak
• Lorpenak
34. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
Sintesia (I)
SINTESIA (II)
Industria iraultza sortzeko, aurretik hiru aldaketa gertatu behar izan ziren:
biztanleriaren hazkundea, nekazaritzaren hedapena eta mentalitate ekonomiko
aldaketa bat.
Industrializazioa Britainia Handian hasi zen XVIII. mendearen azkenen herenean eta
gero Europa osoan zehar hedatu zen. Industrializazioaren lehenengo fasean bi
sektore nabarmendu ziren: ehungintza eta siderurgia.
Industria ekoizpena abiadura handian hazi zen, baina antzinako garraiobideak
(belaontziak, diligentziak…) motelak ziren eta zama-edukiera txikia zuten.
Garraiobide berriak behar ziren merkataritza hobetzeko eta fabriken hornikuntza
eta merkantzien banaketa ziurtatzeko. XIX. mendean egoera aldatu egin zen:
lurrun-itsasontzia eta trenbidea agertu ziren.
1870etik aurrera, transformazio berriak sortu ziren munduko ekonomian, eta horiek
bigarren industria iraultza izenarekin ezagutzen dira. Industria berriak garatu ziren,
industria potentzia berriak sortu ziren, enpresa handia agertu zen eta ekoizteko era
aldatu egin zen.
35. HISTORIA DBH 4.MAILA
3. GAIA
Industria iraultza gizarte-aldaketa prozesu bat ere izan zen. XIX. mendean zehar
biztanleriaren hazkundea azkartu egin zen, eta hirietara eta itsasoz haraindiko
kolonietara migrazio handiak sortu ziren.
Industria gizartea klasetan banatzen zen, hots, euren posizio ekonomikoak bereizten
zituen taldeetan. Burgesia klase menderatzailea bihurtu zen aristokraziak ia bere
pribilegio guztiak galdu zituenean.
XIX. mendeko berrikuntzetariko bat burgesia txikiaren finkapena izan zen (klase
ertaina) eta langileriaren agerpena. Hala eta guztiz, nekazariek talde handiena
eratzen jarraitu zuten.
Fabriketan milaka langile metatzeak bizi zuten lan-egoera gogorraren kontzientzia
hartzea eta ekintza kolektiboen bitartez hobetzen saiatzea eragin zuen. Mugimendu
hauek bi ideologia berritan oinarritu ziren: sozialismoa eta anarkismoa.
Industria iraultzatik eratorritako transformazio ekonomiko handien ondorioz,
kulturan eta ohituretan ere aldaketa handiak sortu ziren.