1. HUBUNGAN
ETNIK
MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM emkay@salam.uitm.edu.my

2. PENGENALAN
TAHAP 7.1 Hasil Pembelajaran
HUB ETNIK
• Mengenalpasti asas
CABARAN hubungan antara etnik-
7.2 KANDUNGAN BAB 7 etnik di Malaysia
HUB ETNIK
• Mengenalpasti cabaran-
KEJAYAAN cabaran hubungan etnik
7.3
HUB ETNIK di Malaysia
• Menghuraikan isu-isu
penting dalam konteks
cabaran hubungan etnik
di Malaysia
• Menjelaskan faktor-faktor
pembinaan dan acuan
jati diri rakyat Malaysia
2

3. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
TAHAP
HUB ETNIK
CABARAN
HUB ETNIK
KEJAYAAN
HUB ETNIK
Kesepakatan 3 etnik
terbesar negara ketika
Persekutuan Tanah
Melayu mencapai
kemerdekaan pada
tahun 1957
membolehkan rakyat
menikmati kuasa politik
yang sama rata dengan
dasar perkongsian kuasa.
3

4. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
TAHAP
HUB ETNIK Begitu juga dasar pengagihan
kekayaan, pembangunan masyarakat yang adil
CABARAN di sisi undang-undang, amalan demokrasi serta
HUB ETNIK kontrak sosial di antara kepelbagaian kaum
menghasilkan keharmonian masyarakat
Malaysia.
KEJAYAAN
HUB ETNIK
Konsep perkongsian kuasa, pengagihan
pendapatan negara secara adil, peluang
pendidikan yang sama di antara
kaum, kebebasan beragama yang dijamin oleh
perlembagaan negara, perlindungan terhadap
kaum minoriti serta dasar-dasar yang lain, telah
dapat menjamin keharmonian rakyat berbilang
kaum dan etnik di negara kita.
4

5. TAHAP HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
TAHAP
HUB ETNIK
CABARAN
HUB ETNIK
KEJAYAAN
HUB ETNIK
Zaman Zaman Zaman Zaman Zaman
Empayar Selepas Penjajahan Penjajahan Pendudukan
Melaka Keruntuhan Portugis Inggeris Jepun
•Zaman Keemasan Empayar dan •Wujud polarisasi •Hubungan tegang
Melaka Belanda kaum antara Melayu-Cina
•Zaman Gelap •Kurang masalah
hubungan etnik
kerana majoriti
penduduk adalah
peribumi
5

6. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
TAHAP HUBUNGAN ETNIK DI SEMENANJUNG MALAYSIA
HUB ETNIK
Zaman Penjajahan
CABARAN
HUB ETNIK • Penjajahan meninggalkan kesan terhadap hubungan etnik dan
pembangunan politik Malaysia
• Melalui penjajahan Inggeris, wujud masyarakat perlbagai etnik
KEJAYAAN melalui kemasukan orang Cina dan India sebagai buruh
HUB ETNIK
• Mereka diasingkan dengan penduduk tempatan dari segi
pekerjaan, tempat tinggal dan sistem persekolahan, dan
menyukarkan untuk berinteraksi sesama kaum.
• Penjajahan Jepun pula mengamalkan dasar pembahagian yang
jelas antara kaum menyebabkan meningkatnya perasaan
permusuhan dan akhirnya mencetuskan pergaduhan antara kaum.
Selepas Perang
• Hubungan etnik dirumitkan lagi dengan penubuhan Malayan Union
yang ditolak oleh Melayu dan diterima oleh kaum Cina dan India
terutama berkaitan dengan isu kewarganegaraan.
6

7. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
TAHAP Zaman Darurat hingga Pembentukan Malaysia
HUB ETNIK
• Menjadi semakin rumit selepas darurat diisytiharkan terutama antara
kaum Melayu dan Cina
CABARAN • Semakin teruk selepas British memperkenalkan rancangan penempatan
HUB ETNIK semula yang membataskan pergaulan kaum Melayu yang ditempatkan
di kampung Melayu dan Cina di kampung Baru
KEJAYAAN • Isu utama politik ketika ini seperti penguasaan ekonomi oleh golongan
HUB ETNIK pendatang, penglibatan Cina dalam politik Tanah Melayu serta
perjuangan etnik mempertahankan budaya, bahasa dan pendidikan.
• Penyatuan etnik dipupuk melalui dasar-dasar kerajaan berkaitan
pendidikan dan ekonomi serta kerjasama politik melalui Perikatan
Hubungan Etnik Masa Kini
• Pelaksanaan dasar-dasar awam kerajaan berkaitan sosial, pendidikan
dan ekonomi bagi mengukuhkan hubungan etnik di Malaysia.
• Antaranya melalui Majlis Perpaduan Negara dan Integrasi
Nasional, Dasar Pendidikan Kebangsaan, Gagasan
1Malaysia, Rancangan-Rancangan Ekonomi dan sebagainya.
7

8. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
TAHAP Sabah
HUB ETNIK
•Hubungan etnik dicorakkan oleh penempatan penduduk bumiputera dan
bukan bumiputera serta Bumiputera bukan Islam dan Bumiputera Islam.
CABARAN •Sistem penempatan dibentuk melalui sistem kepercayaan di kalangan
HUB ETNIK penduduk; Bumiputera Islam(Bajau,Idahan,Iranun,Sulu,Bisaya,Melayu-Brunei
dan Orang Sungai) dan Bumiputera bukan Islam(Dusun,Murut,Rungus)
•Mengamalkan hubungan etnik yang harmoni kerana penduduk meletakkan
KEJAYAAN keutamaan kebudayaan dalam urusan kehidupan bermasyarakat berbanding
HUB ETNIK pembezaan keagamaan serta ikatan kekeluargaan yang lebih kuat
berbanding agama.
Sarawak
•Brooke mengamalkan dasar mengasingkan kumpulan etnik mengikut
kepentingan kepada pentadbiran British di Sarawak
•Perhubungan antara etnik-etnik berasaskan ekonomi.
•Mengasingkan setiap kumpulan etnik di Sarawak mengikut petempatan dan
pekerjaan yang berlainan bagi mengelakkan pertelingkahan dan
pertumpahan darah yang membawa kepada pengenalan etnik berdasarkan
tempat tinggal.
•Perhubungan etnik semakin baik melalui perkahwinan campur, toleransi
agama, kesedaran melalui pendidikan dan sebagainya
8

9. KEPERLUAN MEWUJUDKAN HUBUNGAN ETNIK
TAHAP
HUB ETNIK Fitrah
kemanusiaan
CABARAN
HUB ETNIK
KEJAYAAN
HUB ETNIK Elak dari
Keperluan
bergantung Tuntutan
Hubungan
dengan keagamaan
Etnik
kuasa luar
Memenuhi
keperluan
hidup
9

10. FAKTOR KONFLIK MASYARAKAT MALAYSIA
TAHAP
HUB ETNIK • Perbezaan dalam unsur-unsur kebudayaan seperti
bahasa, agama dan adat resam.
CABARAN • Timbulnya jarak sosial antara anggota masyarakat
HUB ETNIK kerana kurang interaksi.
• Perbezaan pekerjaan dan tempat tinggal.
KEJAYAAN
HUB ETNIK • Prasangka dan prejudis yang menebal.
• Keengganan anggota masyarakat untuk membuka
dunia sosial kepada masyarakat lain dan
kecenderungan untuk mengekalkan identiti masing-
masing.
• Dominasi sesuatu kaum dalam bidang-bidang
tertentu seperti politik atau perniagaan.
• Bilangan anggota masyarakat majoriti dan minoriti
lebih kurang sama.
10

11. CABARAN HUBUNGAN ETNIK
TAHAP
HUB ETNIK POLITIK
CABARAN
HUB ETNIK
KEJAYAAN EKONOMI
HUB ETNIK CABARAN
HUBUNGAN
ETNIK
SOSIAL
AGAMA DAN
BUDAYA
11

12. POLITIK
TAHAP
HUB ETNIK
Setiap kaum di
Malaysia diwakili oleh
CABARAN parti politik masing-
HUB ETNIK masing.
Menyuara, menjaga
KEJAYAAN serta memperjuangkan
kepentingan dan
HUB ETNIK kelangsungan kaum
masing-masing.
Sukar menerima
pemimpin dari kaum
lain.
Mengukuhkan
semangat perkauman
Politik Perkauman yang menebal.
12

13. EKONOMI
TAHAP
HUB ETNIK
• Jurang yang luas dari segi • Menghalang interaksi yang
CABARAN penguasaan ekonomi dan lebih kerap.
HUB ETNIK ketidakseimbangan • Interaksi berlaku di kalangan
pendapatan. etnik yang sama.
• Tiap-tiap etnik berusaha • Semangat perkauman terus
KEJAYAAN untuk mendapatkan hak dan menebal.
HUB ETNIK keuntungan yang lebih besar
daripada pertumbuhan
ekonomi dan peluang
ekonomi yang wujud.
Dominasi
Perbezaan
Sektor
Pekerjaan
Ekonomi
13

14. SOSIAL
Pemisahan Fizikal
TAHAP •Akibat dasar pecah perintah British.
HUB ETNIK •Merenggangkan hubungan dan menyukarkan interaksi.
•Memperkuatkan perasaan kekitaan dan etnosentrisme.
CABARAN
HUB ETNIK Sistem Pendidikan yang Berasingan
•Setiap etnik mempunyai sistem pendidikan yang tersendiri
KEJAYAAN •Sistem persekolahan yang dipisahkan mengikut bahasa ibunda
HUB ETNIK menyebabkan interaksi berkisar dikalangan etnik sendiri sahaja
Polarisasi dalam Kalangan Pelajar
•Keterasingan di peringkat sekolah rendah, kerenggangan di
sekolah menengah serta di Institusi Pengajian Tinggi
menyukarkan proses hubungan etnik di Malaysia
Kontrak Sosial
•Kontrak Sosial yang menjadi asas dalam pembinaan
masyarakat Malaysia seringkali di pertikaikan
14

15. AGAMA & BUDAYA
TAHAP Setiap etnik mempunyai agama, adat
HUB ETNIK istiadat bahasa dan kebudayaan yang
berlainan
CABARAN
HUB ETNIK
Mudah terjadinya konflik.
KEJAYAAN
HUB ETNIK
Setiap kaum terus menebal dengan
bahasa dan kebudayaan mereka sendiri.
Mengutamakan anggota dari etnik yang
sama dalam mendapatkan
pekerjaan, memilih sahabat dan mencari
teman hidup.
15

16. FAKTOR KEJAYAAN PEMBINAAN MASYARAKAT MALAYSIA
TAHAP Keazaman politik (Political Will)
HUB ETNIK
CABARAN Golongan sasaran yang
dikenalpasti (Critical Mass)
HUB ETNIK
KEJAYAAN
Kekukuhan Ekonomi
HUB ETNIK
MASYARAKAT MALAYSIA
Peranan Islam
Wawasan yang dikongsi
(Shared Vision)
Penggunaan Sains dan
Teknologi (S&T)
16

17. POLITICAL WILL
TAHAP
HUB ETNIK
CABARAN
HUB ETNIK
KEJAYAAN • Keazaman dan kemantapan politik
Kesungguhan
Politik
HUB ETNIK
• Pemimpin yang berwibawa
• Pemimpin ada niat untuk
menginstitusikan hubungan etnik.
• Niat ini dicetuskan oleh kesedaran
tentang pentingnya hubungan etnik.
• Dari sini akan tercetus kemahuan
serta aktiviti dalam bentuk pelan
tindakan yang berkesan.
17

18. CRITICAL MASS
TAHAP Golongan sasaran yang telah
HUB ETNIK dikenalpasti
CABARAN
HUB ETNIK
KEJAYAAN Adanya badan induk yang menjadi
faktor pemangkin kepada semua
HUB ETNIK program hubungan etnik dan
integrasi yang melibatkan critical
mass seperti Jabatan Perpaduan
Negara & Integrasi Nasional (JPNIN)
dan Institut Kajian & Latihan
Integrasi Nasional (IKLIN).
18

19. KEKUKUHAN EKONOMI
TAHAP
HUB ETNIK
CABARAN Ekonomi yang berkembang
HUB ETNIK
KEJAYAAN Faktor ekonomi memainkan peranan penting dalam
HUB ETNIK menentukan kejayaan hubungan etnik di Malaysia.
Pengajarannya ialah peristiwa 13 Mei 1969.
Hubungan etnik dan integrasi hanya boleh
terhasil jika keperluan asas untuk survival manusia
dipenuhi.
19

20. PERANAN ISLAM
TAHAP
HUB ETNIK
• Islam telah memberi pengaruh yang
CABARAN
mendalam dalam pertumbuhan dan
HUB ETNIK
perkembangan Tamadun Malaysia.
• Dengan majoriti penduduk
KEJAYAAN
beragama Islam, maka sewajar Islam
HUB ETNIK
menjadi asas hubungan etnik dan
integrasi nasional kerana ia serasi
dengan majoriti penduduk dan
minoritinya.
• Sebagai agama rasmi, Islam mestilah
dihormati kerasmiannya namun ia
tidak menghalang kebebasan
beragama.
20

21. SHARED VISION
TAHAP
HUB ETNIK Wawasan yang jelas, konsisten
dan dikongsi bersama
CABARAN
HUB ETNIK
KEJAYAAN
HUB ETNIK Mestilah mempunyai visi yang
sama tentang hala tuju dan
hasil integrasi yang diingini.
Gagasan 1Malaysia dan
Wawasan 2020 harus dijadikan
salah satu paksi terpenting
pada keseluruhan gagasan
hubungan etnik dan integrasi
nasional negara ini.
21

22. PENGGUNAAN SAINS DAN TEKNOLOGI
TAHAP
HUB ETNIK
Rangkaian sosial seperti
Facebook dan Twitter
CABARAN
HUB ETNIK Kemudahan penerbangan
yang lebih murah Air Asia
KEJAYAAN dan Firely
HUB ETNIK Keupayaan memanfaatkan
sains dan teknologi dapat
menangani masalah Interaksi virtual dengan
hubungan etnik dan penggunaan teknologi 3G
integrasi nasional. dan WIMAX
Penggunaan Mykad untuk
mengatasi masalah
imigresen
22

23. PENGUKUHAN
 Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik di
TAHAP Malaysia
HUB ETNIK  Huraikan TIGA (3) ciri asas untuk mengurangkan
masalah polarisasi kaum yang terdapat dalam Dasar
CABARAN Kebudayaan Kebangsaan
HUB ETNIK  Bincangkan TIGA (3) kesan pengabaian hubungan
antara etnik dalam menjalinkan perpaduan dan
KEJAYAAN keharmonian masyarakat Malaysia.
HUB ETNIK  TIGA (3) pengajaran akibat daripada peristiwa 13 Mei
1969.
 TIGA (3) cabaran pembentukan masyarakat
berintegrasi di Malaysia.
 Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik.
 Huraikan TIGA (3) Dasar Negara dalam menyelesai
cabaran hubungan etnik.
 Jelaskan TIGA (3) pelan tindakan dalam menangani
masalah perpaduan di kalangan masyarakat.
23