1. Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
2νπ Γεκνηηθνύ ΢ρνιείνπ Πεύθσλ
Δξγαζία ηεο καζήηξηαο ηνπ ΢η1
Βιέηζεο Βαζηιείαο

2. Λίγα λόγια για την Σμύρνη
 Η ΢κύξλε ήηαλ ε πην
εκπνξηθή πόιε ηεο
Σνπξθίαο. Η γεσγξαθηθή
ηεο ζέζε, έθαλε ηελ ΢κύξλε
κέγηζην εκπνξηθό θόκβν ηεο
Αλαηνιήο θαη ηεο Γύζεο. Σα
εκπνξεύκαηα από ηελ
ελδνρώξα ηεο Σνπξθίαο
αιιά θαη από ηελ Μέζε
Αλαηνιή, δηαθηλνύληαλ
κέζν ηνπ ιηκαληνύ ηεο. Γηα
απηό ηνλ ιόγν όια ηα
θξάηε ηελ ήζειαλ ππό ηελ
εγεζία ηνπο.

3. Ζ ΔΚ΢ΣΡΑΣΔΗΑ
 Ακέζσο κεηά ηε ιήμε ηνπ Α'
Παγθνζκίνπ
πνιέκνπ πξαγκαηνπνηήζεθε
δηάζθεςε ζην Παξίζη, όπνπ
απνθαζίζηεθε ε παξαρώξεζε ηεο
πεξηνρήο ηεο ΢κύξλεο ζηελ
Διιάδα. Ύζηεξα από απηή ηελ
απόθαζε ε 1ε κεξαξρία ηνπ
Διιεληθνύ ζηξαηνύ ππό ηηο
δηαηαγέο ηνπ ζπληαγκαηάξρε
Εαθεηξίνπ απνβηβάζηεθε ζηε
΢κύξλε ζηηο 2 Καΐνπ ηνπ 1919.
΢ηνπο επόκελνπο κήλεο
ζπγθξνηήζεθε ζηξαηησηηθή
κεξαξρία κε έδξα ηελ ΢κύξλε ππό
ηνλ ζπληαγκαηάξρε Καδαξάθε. Οη
Σνύξθνη όκσο αξλήζεθαλ λα
αλαγλσξίζνπλ ηελ ζπλζήθε θαη
μεθίλεζαλ αληαξηνπόιεκν κε
απνηέιεζκα ε απόβαζε ηνπ
Διιεληθνύ ζηξαηνύ λα κεηαηξαπεί
ζε εθζηξαηεία.
 ΢ηε δηάζθεςε ηνπ Ινλδίλνπ
(1920) απνθαζίζηεθε ε νξηζηηθή
παξαρώξεζε ηεο Θξάθεο θαη ηεο
΢κύξλεο ζηελ Διιάδα. Σνλ
Κάξηην ηνπ ίδηνπ ρξόλνπ ην
ειιεληθό ζηξαηεγείν κεηαθέξζεθε
από ηελ Θεζζαινλίθε ζηε
΢κύξλε ππό ηνλ Ιεσλίδα
Παξαζθεπόπνπιν. Ύζηεξα από
πηέζεηο ηνπ Διεπζέξηνπ
Βεληδέινπ νη Κεγάιεο δπλάκεηο
έδσζαλ ηε ζπγθαηάζεζε ηνπο γηα
πξνέιαζε ηνπ Διιεληθνύ ζηξαηνύ
ζηελ ελδνρώξα ηεο Κηθξάο
Αζίαο κε απνηέιεζκα έλα κήλα
αξγόηεξα λα πξαγκαηνπνηεζεί
ε ζπλζήθε ησλ ΢εβξώλ, όπνπ ζα
επηθπξσλόηαλ ε πξνζάξηεζε ηεο
Κηθξάο Αζίαο ζην Διιεληθό
θξάηνο ελώ κέρξη ηηο 10
Απγνύζηνπ ζα αθνινπζνύζε θαη ε
πξνζάξηεζε ηεο Αλαηνιηθήο
Θξάθεο θαη ησλ λεζηώλ
ηνπ Αηγαίνπ.

4. Ζ ΔΚ΢ΣΡΑΣΔΗΑ
Παξάιιεια κε ηηο επηηπρίεο ηνπ ειιεληθνύ
ζηξαηνύ, ζην ηνπξθηθό ζηξαηόπεδν
επηθξαηνύζε εκθύιηα δηακάρε κεηαμύ ηεο
ζηξαηησηηθήο θαη πνιηηηθήο εμνπζίαο.
Ο Θεκάι Αηαηνύξθ είρε επαλαζηαηήζεη θαηά
ηνπ ΢νπιηάλνπ θαη είρε ζπγθξνηήζεη, κε ηελ
ζύκθσλε γλώκε ηεο Σνπξθηθήο
εζλνζπλέιεπζεο, θπβέξλεζε.
Κηα από ηηο πξώηεο ηνπ θηλήζεηο ήηαλ ε
κεηαθνξά ηεο πξσηεύνπζαο από
ηελ Θσλζηαληηλνύπνιε,
ε νπνία είρε θαηαιεθζεί από ηα ζπκκαρηθά
ζηξαηεύκαηα, ζηελ Άγθπξα.
Από εθεί ν Αηαηνύξθ νξγάλσζε
ζπζηεκαηηθόηεξα ηελ αληεπίζεζε ηνπ.
Δπηπιένλ είρε θαηαθέξεη λα ππνγξάςεη
αλαθσρή κε ηελ Ρσζία θαη
ηελ Γαιιία έηζη ώζηε λα εμαζθαιίζεη ηα
λώηα ηνπ.
Χάξηεο πνπ δείρλεη πσο
έγηλαλ νη θηλήζεηο ηεο
εθζηξαηείαο

5. Ζ ΑΡΥΖ ΣΟΤ ΣΔΛΟΤ΢
Θξίζηκε θακπή γηα ηελ εμέιημε ηεο Κηθξαζηαηηθήο
εθζηξαηείαο απνηέιεζαλ νη εθινγέο ηνπ 1920.
Σν απνηέιεζκα ησλ εθινγώλ, ην νπνίν θαηέδεημε
ηελ δπζαξέζθεηα ηνπ Διιεληθνύ ιανύ γηα ηελ
παξαηεηακέλε παξακνλή ησλ Διιεληθώλ
ζηξαηεπκάησλ ζηελ Κηθξά Αζία, ήηαλ
θαζνξηζηηθό γηα ηελ κεηέπεηηα ηζηνξία ηνπ
Διιεληθνύ Έζλνπο.
Ο Διεπζέξηνο Βεληδέινο εηηήζεθε ζηηο εθινγέο
από ηνλ Γεκήηξην Γνύλαξε, ν νπνίνο ζηηο
πξνεθινγηθέο ηνπ δεζκεύζεηο είρε πεξηιάβεη ηελ
άκεζε δηαθνπή ησλ ερζξνπξαμηώλ

6. Ζ ΑΡΥΖ ΣΟΤ ΣΔΛΟΤ΢
Κεξηθνύο κήλεο αξγόηεξα ην ζθεληθό αιιάδεη ξηδηθά. Ζ Σνπξθία κε εγέηε
ηνλ Θεκάι Αηαηνύξθ θαηαθέξλεη λα ζπλζεθνινγήζεη κεηά ηελ Γαιιία ,
Ρσζία θαη κε ηελ Ηηαιία θαη λα επηηύρεη ηελ πξνκήζεηα ηνπ Σνπξθηθνύ
ζηξαηνύ κε πνιεκηθό πιηθό από ηηο πξναλαθεξόκελεο ρώξεο. Ο Διιεληθόο
ζηξαηόο θαηέιαβε θαίξηα ζηξαηεγηθά ζεκεία (Δζθί - ΢ερίξ & Αθηόλ -
Θαξαρηζάξ), ρσξίο όκσο λα θαηαθέξεη λα εμαιείςεη ηελ ηνπξθηθή απεηιή.
Κε ην πέξαζκα ηνπ ρξόλνπ ε εθζηξαηεία εμειίρζεθε νηθνλνκηθά
δπζβάζηαρηε γηα ην Διιεληθό θξάηνο αθνύ θόζηηδε 8.000.000 δξαρκέο
εκεξεζίσο. Ο Θεκάι σο αξρηζηξάηεγνο ηνπ ηνπξθηθνύ ζηξαηνύ κε κπζηηθή
ζπκθσλία κε ηνπο Γάιινπο αθπξώλεη ηελ ζπλζήθε ησλ ΢εβξώλ ελώ
παξάιιεια νη Γάιινη εγθαηαιείπνπλ ηελ Θηιηθία αθήλνληαο άθζνλν
πνιεκηθό πιηθό ζηα ρέξηα ησλ Σνύξθσλ. ΢ηηο 5 Απξηιίνπ
ε Ηηαιία εθθέλσζε ηελ πεξηνρή ηεο Δθέζνπ, ηελ νπνία θαη θαηέιαβε ν
ειιεληθόο ζηξαηόο. Έλα κήλα αξγόηεξα ε θπβέξλεζε Γνύλαξε
παξαηηήζεθε θαη ηελ εμνπζία αλέιαβε θπβέξλεζε ζπλαζπηζκνύ ππό ηνλ
Παπαλαζηαζίνπ. Σνλ Κάην ηνπ 1922 ν αληηζηξάηεγνο Αλαζηάζηνο
Παπνύιαο παξαηηήζεθε ιόγσ ηεο άξλεζεο ηεο θπβέξλεζεο λα ηνπ ζηείιεη
εληζρύζεηο. ΢ηε ζέζε ηνπ αλήιζε ν Γεώξγηνο Χαηδαλέζηεο, ν νπνίνο
δηέπξαμε έλα κνηξαίν ιάζνο, ππάγνληαο απ' επζείαο ζηε ζηξαηηά ηα ηξία
ζώκαηα ζηξαηνύ. Σελ ίδηα επνρή πξαγκαηνπνηήζεθαλ εθηεηακέλεο αιιαγέο
ζην ζηξάηεπκα κε απνηέιεζκα πνιινί έκπεηξνη αμησκαηηθνί λα επηζηξέςνπλ
ζηελ Διιάδα. Ζ λέα θπβέξλεζε δήηεζε ηελ άδεηα ησλ ζπκκάρσλ γηα
ζηξαηησηηθή επηρείξεζε ζηελ Θσλζηαληηλνύπνιε. Ζ γαιιηθή όκσο
θπβέξλεζε αξλήζεθε θαη επηζήκαλε όηη δόθηκαν ενηολές ζηα ζσμματικά
ζηραηεύμαηα καηοτής ζηην Κφνζηανηινούπολη και ηην Μ. Αζία να
εμποδίζοσν κάθε ελληνική κίνηζη για ηην καηάληυη ηης
Κφνζηανηινούπολης.

7. Η ΣΟΤΡΚΙΚΗ ΑΝΣΔΠΙΘΔ΢Η
 Από ηνλ ΢επηέκβξην ηνπ 1921 ν θύξηνο όγθνο ησλ δπλάκεσλ ηνπ Διιεληθνύ
ζηξαηνύ είρε ζπγθεληξσζεί ζην Αθηόλ Καξαρηζάξ. Οη αλώηεξνη αμησκαηηθνί
πίζηεπαλ όηη ειέγρνληαο ην Αθηόλ Καξαρηζάξ κπνξνύζαλ λα αλαθόςνπλ ηελ
ηξνθνδνζία ηνπ Σνπξθηθνύ ζηξαηνύ. Η αλώηεξε εγεζία ηνπ ειιεληθνύ ζηξαηνύ είρε
ππνηηκήζεη ηα ζηξαηησηηθά ζώκαηα ηνπ Κεκάι κε απνηέιεζκα λα παξακειήζεη ηελ
άκπλα ησλ ζπλόξσλ θαη λα αξρίζεη λα θαηαζηξώλεη ζρέδηα θαηάιεςεο
ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο.
 ΢ε αληίζεζε κε ηνπο Έιιελεο αμησκαηηθνύο, νη νπνίνη βξίζθνληαλ ζε κηα κεγάιε
πιάλε, ν Κεκάι Αηαηνύξθ γλώξηδε πνιύ θαιά ηηο δπλάκεηο ηνπ ζηξαηνύ αιιά θαη ηηο
καρεηηθέο ηθαλόηεηεο ηνπ αληηπάινπ ζηξαηνπέδνπ. Υαξαθηεξηζηηθό είλαη όηη από
ηνπο 177.000 Έιιελεο ζηξαηηώηεο, κόλν νη 70.000 ήηαλ κάρηκνη ελώ νη ππόινηπνη
απαζρνιηόληνπζαλ ζε δηνηθεηηθέο ππεξεζίεο. Ο ηνπξθηθόο ζηξαηόο είρε θξνληίζεη λα
εθνδηαζηεί κε θαηλνύξηα αλεπηπγκέλα ππξνβόια, ηα νπνία ηειηθά έθξηλαλ ηελ
έθβαζε ηεο κάρεο ζην Αθηόλ Καηαρηζάξ. ΢ε αληίζεζε κε ηνπο Έιιελεο
αμησκαηηθνύο, νη νπνίνη είραλ θεξδίζεη αμηώκαηα ρσξίο λα έρνπλ πνιεκήζεη ζε πεδία
καρώλ, νη Σνύξθνη αμησκαηηθνί είραλ ιάβεη κέξνο ζε πνιιέο δύζθνιεο κάρεο θαη
είραλ θεξδίζεη επάμηα ηνλ βαζκό ηνπο. ΢εκαληηθό ξόιν δηαδξακάηηζε θαη ην ηππηθό
ηνπ Κεκάι ηνπ νπνίνπ ν ζθνπόο ήηαλ λα αλαθόςεη ηνλ εθνδηαζκό ησλ Διιήλσλ θαη
ηαπηόρξνλα λα μεζεθώζεη ηνπο πιεζπζκνύο ησλ ππό θαηνρή πεξηνρώλ ζε εμέγεξζε.
Από ηελ άιιε πιεπξά ν Διιεληθόο ζηξαηόο, ηαιαηπσξεκέλνο από ηηο κάρεο, ήηαλ
δπζθίλεηνο θαη αλνξγάλσηνο. Ο πνιεκηθόο εμνπιηζκόο ήηαλ αξρατθόο ελώ ε
ηξνθνδνζία ησλ ελόπισλ δπλάκεσλ δπζιεηηνπξγνύζε. Σν ζνβαξόηεξν ιάζνο όκσο
ήηαλ ε, πξαγκαηηθά εγθιεκαηηθή, άγλνηα ηεο πνηόηεηαο ησλ αληηπάισλ.

8. Η ΣΟΤΡΚΙΚΗ ΑΝΣΔΠΙΘΔ΢Η
 Σν πξσί ηεο 13εο Απγνύζηνπ ν ηνπξθηθόο ζηξαηόο επηηέζεθε ζηηο
ειιεληθέο δπλάκεηο ζην Αθηόλ Καξαρηζάξ. Η επίζεζε ησλ Σνύξθσλ,
ηελ νπνία δηεύζπλε ν ίδηνο ν Κεκάι, ήηαλ αλακελόκελε παξ'νια
απηά αηθληδίαζε κε ηελ πνηόηεηα ηεο ηελ εγεζία ηνπ Διιεληθνύ
ζηξαηνύ πνπ πεξίκελε λα αληηκεησπίζεη άηαθηα ζώκαηα ζηξαηνύ.
Σν ππξνβνιηθό ζε ζπλεξγαζία κε ην ηππηθό ζπλέηξηςαλ ζε ειάρηζην
ρξόλν ηελ 1ε & 4ε κεξαξρία ζηξαηνύ. Οη εληζρύζεηο δελ θαηάθεξαλ
λα θηάζνπλ ζύληνκα, ιόγσ ηεο αλαζθάιεηαο πνπ ππήξρε ζην
ζηξάηεπκα αθνύ ε θαηάιπζε ηνπ λόηηνπ κεηώπνπ είρε ήδε δηαδνζεί.
΢εκαληηθή αηηία απνδηνξγάλσζεο ήηαλ θαη ε ζηξαηνιόγεζε
γεσξγώλ θαη γεληθά ακάρσλ ρξηζηηαλώλ νη νπνίνη, εμαηηίαο ηεο
απεηξίαο ηνπο θαη ηνπ θόβνπ ηνπο, απνζπληόληζαλ πιήξσο ηα
ηαθηηθά ζώκαηα ζηξαηνύ. Παξάιιεια ε δηαθνπή θάζε κνξθήο
επηθνηλσλίαο, δειαδή ηειεθώλνπ θαη ηειεγξάθνπ, παγίδεπζε ηνλ
ειιεληθό ζηξαηό ζε κηα εμ‘ νινθιήξνπ ερζξηθή πεξηνρή.

9. Η ΣΟΤΡΚΙΚΗ ΑΝΣΔΠΙΘΔ΢Η
 Πξσηνζέιηδν ηεο εθεκεξίδαο Διέπζεξν Βήκα ηεο 2 ΢επηεκβξίνπ 1922. Η θνηλή γλώκε αγλννύζε
ηελ ηαρύηεηα ηεο θαηάξξεπζεο ζηνπ ειιεληθνύ ζηξαηνύ ζην κέησπν. Σα λέα γηα ηελ εγθαηάιεηςε
ησλ Διιήλσλ ηεο Μηθξάο Αζίαο ζηελ ηύρε ηνπο θαη νη ζεξησδίεο πνπ αθνινύζεζαλ έθηαζαλ ζαλ
θεξαπλόο ελ αηζξία.
 Γύν κέξεο αξγόηεξα ν ειιεληθόο ζηξαηόο είρε απηνθαηαζηξαθεί. ΢ηνλ λόην είραλ ζρεκαηηζηεί δύν
ζώκαηα ζηξαηνύ, ηνπ Αζαλαζίνπ Φξάγθνπ θαη ηνπ Νηθόιανπ Σξηθνύπε. ΢ηηο 17 Απγνύζηνπ ν
ζηξαηόο ηνπ Νηθνιάνπ Σξηθνύπε πεξηθπθιώζεθε από ηνπο Σνύξθνπο θαη ζηαδηαθά δηαζπάζηεθε
κε απνηέιεζκα ζηηο 20 Απγνύζηνπ ν Σξηθνύπεο θαη ε θάιαγγα ηνπ, ε νπνία ζπκπεξηιάκβαλε δύν
ζηξαηεγνύο δηνηθεηέο ΢σκάησλ, έλα κέξαξρν, 190 αμησκαηηθνύο θαη 4.500 νπιίηεο, λα
παξαδνζνύλ. ΢ην Βνξξά, ην Γ' ζώκα ζηξαηνύ δελ είρε ηδηαίηεξεο απώιεηεο επεηδή ην θύξην βάξνο
ηεο ηνπξθηθήο επίζεζεο ην είραλ δερηεί νη κεξαξρίεο ηνπ λόηνπ. ΢ηηο 24 Απγνύζηνπ έθηαζε κε όια
ηνπο ηα πνιεκνθόδηα ζηελ Πξνύζα θαη ζπλέρηζε ηελ πνξεία ηνπ πξνο ηα παξάιηα. Βέβαηα
ππήξμαλ πεξηζηαηηθά δηάιπζεο, όπσο ε απνθνπή θαη ε αηρκαιώηηζε ηεο 11εο κεξαξρίαο από ηνπο
Σνύξθνπο. Υαξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα πεηζαξρίαο επέδεημε ε Αλεμάξηεηε Μεξαξρία ππό ηνλ
Γεκήηξην Θενηόθε, ε νπνία κέζα ηνλ γεληθό παληθό πνπ ππήξρε δηαηήξεζε ηελ πεηζαξρία ηεο θαη
θαηεπζύλζεθε κε κεδακηλέο απώιεηεο ζηα ειιεληθά παξάιηα ηεο Μηθξάο Αζίαο. Ο θύξηνο ιόγνο ηεο
επηηπρίαο ηεο κεξαξρίαο ήηαλ ε εηιηθξίλεηα πνπ έδεημαλ νη αμησκαηηθνί ηεο απέλαληη ζηνπο
ζηξαηηώηεο γηα ηηο δπζθνιίεο ηεο θαηάζηαζεο πνπ αληηκεηώπηδαλ, γεγνλόο πνπ επέδξαζε
ζεκαληηθά ζηελ ςπρνινγία ησλ ζηξαηησηώλ θαη ηνπο ζπζπείξσζε. Δλ ησ κεηαμύ ε ειιεληθή
εγεζία βξηζθόηαλ ζε πιήξε άγλνηα ηεο θαηάζηαζεο αθνύ ηελ ίδηα ζηηγκή ν
αξρηζηξάηεγνο Γεώξγηνο Υαηδαλέζηεο βξηζθόηαλ ζηελ Αζήλα θαη θαηάζηξσλε ζρέδην
θαηάιεςεο ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο!
 ΢ηηο 24 Απγνύζηνπ ε ζηξαηησηηθή εγεζία ζπγθεληξώζεθε ζηε ΢κύξλε θαη εμέδσζε δηαηαγέο.
Όκσο νη δηαηαγέο δελ είραλ νπζηαζηηθό απνδέθηε αθνύ όρη κόλν νη επηθνηλσλίεο είραλ δηαθνπεί
αιιά θαη νη ζηξαηηώηεο δελ ππάθνπαλ. Η ακπληηθή ηαθηηθή ήηαλ αδύλαηε αθνύ πνιιά ζώκαηα
ζηξαηνύ είραλ απνθνπεί θαη θαηεπζύλνληαλ ζηα παξάιηα ηεο Μηθξάο Αζίαο.
 ΢ηηο 5 ΢επηεκβξίνπ ηα ηειεπηαία ηκήκαηα ηνπ Γ' ΢ώκαηνο ΢ηξαηνύ εγθαηέιεηςαλ ηελ Μηθξά Αζία
από ην ιηκάλη ηεο Αξηάθεο. Σέζζεξηο κέξεο αξγόηεξα ε θπβέξλεζε Πξσηνπαπαδάθε παξαηηείηαη
θαη ύζηεξα από πξνζπάζεηεο ηεο Απιήο ζρεκαηίδεηαη θπβέξλεζε ππό ηνλ Ν. Σξηαληαθπιιάθν.

10. Η ΣΟΤΡΚΙΚΗ ΑΝΣΔΠΙΘΔ΢Η
Πξσηνζέιηδν ηεο εθεκεξίδαο Διέπζεξν Βήκα ηεο 2
΢επηεκβξίνπ 1922

11. Σφαγές από την πλεσρά Τούρκων
 Η απόβαζε ζηε Σκύξλε ήηαλ ε αξρή ηεο ειιεληθήο ηξαγσδίαο
κε απνηέιεζκα : 25.000 λεθξνί θαη ηξαπκαηίεο ζηξαηηώηεο.
Πάλσ από 1.500.000 Έιιελεο αλαγθάζηεθαλ λα
εγθαηαιείςνπλ ηηο εζηίεο ησλ πξνγόλσλ ηνπο θαη λα έξζνπλ
ζαλ πξόζθπγεο ζηελ Διιάδα, αθήλνληαο πίζσ ηνπο πάλσ από
600.000 λεθξνύο.
 Σύκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ έδσζε ν Δι. Βεληδέινο κε ην
ππόκλεκά ηνπ ζηε Σπλδηάζθεςε ηεο Δηξήλεο ηνπ Παξηζηνύ,
ζηε Μηθξά Αζία δνύζαλ 1.694.000 Έιιελεο. Σηε Θξάθε θαη
ηελ πεξηνρή ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο 731.000. Σηελ πεξηνρή
ηεο Τξαπεδνύληαο 350.000 θαη ζηα Αδαλα 70.000. Σύλνιν
2.845.000 Έιιελεο πνπ απνηεινύζαλ ην 20% ηνπ πιεζπζκνύ
ηεο πεξηνρήο πνπ θπξηαξρνύζε νηθνλνκηθά, είρε δε θαηαθέξεη
λα δηαηεξήζεη ηελ πνιηηηζηηθή ηνπ θιεξνλνκηά παξ' όηη
απνηεινύζε κεηνλόηεηα ζε ερζξηθό πεξηβάιινλ

12. Σφαγές από την πλεσρά Ελλήνων
 Ο Βξεηαλόο ηζηνξηθόο Άξλνιλη Τόηλκπη έγξαςε όηη ππήξμαλ
νξγαλσκέλεο ζθαγέο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο ειιεληθήο
θαηνρήο ηεο Σκύξλεο. Αλέθεξε όηη ν ίδηνο θαη ε γπλαίθα ηνπ
ήηαλ απηόπηεο κάξηπξεο ησλ «ειιεληθώλ θηελσδηώλ» - όπσο
ηηο πεξηγξάθεη - ζηηο πεξηνρέο Γηάινβαο , Κίνπ
θαη Νηθνκήδεηαο θαη όηη όρη κόλν βξήθαλ αδηακθηζβήηεηεο
απνδείμεηο ζηελ κνξθή «θακέλσλ θαη ιεειαηεκέλσλ ζπηηηώλ,
πησκάησλ πνπ είραλ ζθαρηεί πξόζθαηα θαη
ηξνκνθξαηεκέλνπο επηδώληεο » αιιά είδαλ επίζεο Έιιελεο
πνιίηεο λα ιεζηεύνπλ θαη ζηξαηησηηθνύο λα πξνβαίλνπλ ζε
εκπξεζκνύο. Σύκθσλα κε ηνλ Τόηλκπη κε ηελ άθημε ησλ
ειιεληθώλ δπλάκεσλ εθδώρζεθε ν άκαρνο ηνπξθηθόο
πιεζπζκόο, εμαλαγθάδνληαο ρηιηάδεο άζηεγνπο πιένλ λα
θύγνπλ από ηηο θαηερόκελεο πεξηνρέο .

13. ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
 Μεηά ηελ Μηθξαζηαηηθή θαηαζηξνθή νη ζηξαηησηηθνί επαλαζηάηεζαλ θαη
αλέιαβαλ ηελ εμνπζία. Ακέζσο ζπζηήζεθε έθηαθην ζηξαηνδηθείν, γλσζηό
θαη σο ε δίθε ησλ έμη, κε πξόεδξν ηνλ ζηξαηεγό Αιέμαλδξν Οζσλαίν,
όπνπ παξαπέκθζεθαλ νρηώ πςειόβαζκα ζηειέρε ηεο θπβέξλεζεο
Γνύλαξε, κε ηελ θαηεγνξία ηεο εζράηεο πξνδνζίαο.
 Η δίθε πξαγκαηνπνηήζεθε κε ζπλνπηηθέο δηαδηθαζίεο, θαη ρσξίο λα
απνδεηρζεί ε ελνρή ησλ θαηεγνξνπκέλσλ, θαηέιεμε κε ηελ θαηαδίθε ζε
ζάλαην ησλ: Γεκεηξίνπ Γνύλαξε, Νηθόιανπ Θενηόθε, Γεώξγηνπ
Χαηδαλέζηε, Πέηξνπ Πξσηνπαπαδάθε, Γεώξγηνπ
Μπαιηαηδή θαη Νηθόιανπ Σηξάηνπ, ζηηο 28 Ννεκβξίνπ 1922, απόθαζε
πνπ ζεσξήζεθε από πνιινύο σο πξναπνθαζηζκέλε.
 Η εθηέιεζε έγηλε ηελ ίδηα κέξα ζην Γνπδί, θαη πξνθάιεζε αληηδξάζεηο ζην
εζσηεξηθό ηεο ρώξαο αιιά θαη ζην εμσηεξηθό. 88 ρξόληα αξγόηεξα, ην
2010, ν Άξεηνο Πάγνο αλαίξεζε ηελ απόθαζε ηνπ ζηξαηνδηθείνπ θαη
αζώσζε ηνπο θαηαδηθαζζέληεο κεηά ζάλαηνλ.

14. ΔΗΚΟΝΔ΢
 Ζ ΠΡΟΔΣΗΜΑ΢ΗΑ
ΣΖ΢ ΔΚ΢ΣΡΑΣΗΑ΢
 ΟΗ ΣΡΑΤΜΑΣΗΕΟΜΔΝΟΗ
ΑΠ’ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ

15. ΔΗΚΟΝΔ΢
 ΟΗ ΒΟΜΒΑΡΓΗ΢ΜΟΗ
ΣΖ΢ ΜΗΚΡΑ΢ Α΢ΗΑ΢
 Ζ ΣΑΦΖ ΣΧΝ
ΝΔΚΡΧΝ

16. ΔΗΚΟΝΔ΢
 Ο ΔΠΗΒΗΒΑ΢ΜΟ΢
ΣΧΝ ΚΑΣΟΗΚΧΝ ΢ΣΑ
ΚΑΡΑΒΗΑ
 ΣΟ ΚΑΦΗΜΟ ΣΖ΢
ΜΗΚΡΑ΢ Α΢ΗΑ΢

17. ΒΗΒΙΗΟΓΡΑΦΗΑ
Βηβιηνζήθε Κηθξά θαη Κεγάια… Κηθξαζηαηηθή Θαηαζηξνθή ΢κύξλε
1922.
Ζ Κηθξαζηαηηθή Δθζηξαηεία θαη ε… Ηζηνξία ΢Σ’.
Ζ Γελνθηνλία ησλ Διιήλσλ.
Λεώηεξσλ Δγθπθινπαηδηθώλ Ιεμηθώλ Ζιίνπ.
Κεγάιε Διιεληθή Δγθπθινπαίδεηα Π.Γξαλδαλίθνπ.
Δγθπθινπαίδεηα Γνκή.
Δ’ θαη ΢Σ’ Ηζηνξία δεκνηηθνύ .
’’Θαηαζηξνθή ηεο ΢κύξλεο’’, Αθηέξσκα ΣΑ ΛΔΑ 20080.
Ηζηνξία.