1. -1-
UBND tỉnh Tiền Giang CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
ĐỀ CHÍNH THỨC
KIỂM TRA HỌC KỲ II ----- Năm học 2010 – 2011
Môn: SINH HỌC Lớp 9 TRUNG HỌC CƠ SỞ
Thời gian làm bài: 60 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề kiểm tra này gồm có HAI trang với NĂM câu hỏi)----------------------------------
Câu 1. (2,0 điểm)
Học sinh trả lời tất cả những câu hỏi sau đây.
1.1. Một giống ngô, cây cao 2,93m và năng suất 47,6 tạ/ha. Tự thụ phấn bắt
buộc qua 15 thế hệ chiều cao còn lại 2,46m, năng suất còn 24,1 tạ/ha. Đến thế hệ thứ
30 chiều cao trung bình của cây chỉ còn 2,34m và năng suất là 15,2 tạ/ha. Hãy cho
biết hiện tượng gì đã xảy ra ở giống ngô trên và giải thích nguyên nhân của hiện
tượng đó.
1.2. Giao phối gần ở động vật và tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn qua
nhiều thế hệ có thể gây ra hiện tượng thoái hoá. Trong chọn giống, người ta vẫn sử
dụng hai phương pháp trên nhằm mục đích gì?
Câu 2. (2,0 điểm)
2.1. Tùy thuộc vào mục tiêu chọn lọc và hình thức sinh sản của đối tượng chọn
lọc, người ta lựa chọn các phương pháp chọn lọc thích hợp. Trong thực tế chọn giống,
người ta áp dụng các phương pháp chọn lọc cơ bản nào?
2.2. Trình bày cách tiến hành phương pháp chọn lọc phối hợp được việc dựa
trên kiểu hình với kiểm tra kiểu gen và đạt kết quả nhanh.
Câu 3. (2,0 điểm)
3.1. Dựa vào mối quan hệ giữa nhiệt độ môi trường với nhiệt độ cơ thể (thân
nhiệt), người ta có thể chia sinh vật làm mấy nhóm? Trình bày đặc điểm của mỗi
nhóm.
3.2. Sắp xếp các sinh vật sau đây vào các nhóm động vật tương ứng nêu trên:
bồ câu, cá sấu, ếch, chó sói, cá chép, thỏ, dơi, cá voi.
3.3. Sinh vật thuộc nhóm nào có khả năng chịu đựng cao với sự thay đổi nhiệt
độ của môi trường? Tại sao?
Câu 4. (2,0 điểm)
4.1. Thế nào là quần thể sinh vật?
4.2. Các cá thể trong quần thể thường có những mối quan hệ gì? Cho ví dụ
minh họa.
2. Câu 5. (2,0 điểm)
Khi khảo sát một hệ sinh thái, người ta lập được lưới thức ăn sau đây:
Gà
Thỏ Cáo
Cỏ Bò Vi khuẩn
Chuột Rắn
Sâu Ếch
5.1. Trong lưới thức ăn trên, hãy liệt kê các chuỗi thức ăn có chứa đồng thời hai
loài Cỏ và Vi khuẩn.
5.2. Trừ cỏ và vi khuẩn, hãy nêu tên của các mắt xích chung trong lưới thức ăn
trên.
5.3. Trong lưới thức ăn, có một loài nếu số lượng tăng lên nhiều thì làm cho số
lượng cá thể của tất cả các loài còn lại trong hệ sinh thái trên đều giảm. Hãy cho biết
đó là loài nào? Giải thích.
HẾT
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. -1 -
UBND tỉnh Tiền Giang CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
KIỂM TRA HỌC KỲ II ----- Năm học 2010 –
2011
Lớp 9 TRUNG HỌC CƠ
SỞ
ĐÁP ÁN – BIỂU ĐIỂM – HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ CHÍNH THỨC – Môn: SINH HỌC
(ĐÁP ÁN này gồm có BA trang)--------------------------------------------------------------
HƯỚNG DẪN CHUNG:
1) Dưới đây chỉ là hướng dẫn đại cương có tính chất gợi ý. Nếu thấy cần thiết,
tổ chấm bộ môn có thể chi tiết hóa thêm đáp án và biểu điểm để chấm cho được thống
nhất và dễ dàng hơn.
2) Chỉ yêu cầu học sinh (HS) nêu đầy đủ và đúng các ý chánh theo một trật tự
hợp lý, không bắt buộc phải trình bày y hệt như trong hướng dẫn này hay như trong
sách giáo khoa.
3) Nếu HS có nêu thêm những nội dung khác mà lại thiếu những ý có ghi
trong hướng dẫn này thì tùy tổ chấm cân nhắc mà tự thống nhất cho điểm sao cho hợp
lý, đúng mức, bảo đảm đánh giá chính xác công sức làm bài của các em.
4) Những phần mà thang điểm đã quá nhỏ lại có nhiều nội dung thì chỉ yêu cầu
trình bày ngắn gọn, tương đối. Tùy thực tế bài làm, giám khảo có thể chủ động cho
điểm phù hợp.
5) Bên cạnh những sai sót về nội dung, cần lưu ý ghi nhận lỗi chánh tả, từ ngữ
– ngữ pháp và hình thức trình bày bài làm của HS để rút kinh nghiệm cho các em sau
khi kiểm tra.
6) Khi chấm phải căn cứ trên sách giáo khoa và sách giáo viên Sinh học 9 là
chính.
7) Ký hiệu sử dụng:
* HD: là phần hướng dẫn chấm nội dung đáp án ngay liền phía trên.
* Những chữ/câu trong dấu ngoặc đơn có ý nghĩa là:
+ Hoặc trình bày hay không cũng được.
+ Hoặc dùng để thay thế chữ/câu liền ngay trước hay liền ngay sau đó.
ĐÁP ÁN – BIỂU ĐIỂM – HƯỚNG DẪN CHẤM CHI TIẾT
Câu 1 (2,0 điểm).
1.1. Xác định và giải thích nguyên nhân của hiện tượng:
- Hiện tượng thoái hoá giống. (0,5đ)
4. -2 -
- Nguyên nhân: Giao phối gần ở động vật và tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao
phấn qua nhiều thế hệ tạo ra nhiều cặp gen đồng hợp lặn gây hại cho chúng. (0,5đ)
5. 1.2. Mục đích:
- Củng cố và duy trì một số tính trạng mong muốn. (0,25đ)
- Tạo dòng thuần (có các cặp gen đồng hợp). (0,25đ)
- Thuận lợi cho đánh giá kiểu gen từng dòng. (0,25đ)
- Phát hiện gen xấu để loại bỏ ra khỏi quần thể. (0,25đ)
Câu 2 (2,0 điểm).
2.1. Các phương pháp chọn lọc: chọn lọc hàng loạt và chọn lọc cá thể. (1,0đ)
HD: mỗi ý đúng 0,5đ.
2.2. Cách tiến hành phương pháp chọn lọc cá thể:
- Từ giống khởi đầu chọn những cá thể tốt nhất, hạt (con) của chúng được
gieo (nuôi) thành từng dòng để dễ so sánh. (0,5đ)
- So sánh các dòng được chọn lọc với nhau và so sánh với giống đối chứng,
giống khởi đầu sẽ chọn được dòng tốt nhất, đáp ứng mục tiêu đề ra. (0,5đ)
Câu 3 (2,0 điểm).
3.1. Các nhóm sinh vật: 2 nhóm:
- Sinh vật hằng nhiệt (0,25đ) /có nhiệt độ cơ thể không phụ thuộc vào nhiệt
độ môi trường. (0,25đ)
- Sinh vật biến nhiệt (0,25đ) / có nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào nhiệt độ môi
trường. (0,25đ)
3.2. Sắp xếp:
- Nhóm động vật hằng nhiệt: bồ câu, chó sói, thỏ, dơi, cá voi. (0,25đ)
- Nhóm động vật biến nhiệt: cá sấu, ếch, cá chép. (0,25đ)
3.3. Nhóm sinh vật có khả năng chịu đựng cao, giải thích:
- Nhóm sinh vật hằng nhiệt (0,25đ).
- Vì chúng có khả năng duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định, không thay đổi thay
nhiệt độ môi trường ngoài nhờ cơ thể đã phát triển cơ chế điều hòa nhiệt và xuất hiện
trung tâm điều hòa nhiệt ở não. Sinh vật hằng nhiệt điều chỉnh nhiệt độ cơ thể bằng
nhiều cách: qua lông, da, lớp mỡ dưới da, mạch máu dưới da… (0,25đ)
Câu 4 (2,0 điểm).
4.1. Khái niệm quần thể sinh vật:
Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài,/ cùng sống trong môt
khoảng không gian nhất định,/ ở một thời điểm nhất định./ Những cá thể trong quần
thể có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới. (1,0đ)
HD: mỗi ý đúng 0,25đ.
4.2. Quan hệ giữa các sinh vật trong quần thể, cho ví dụ:
- Quần thể sinh vật gồm các cá thể cùng loài có 2 dạng quan hệ:
* Hỗ trợ. (0,25đ)
* Cạnh tranh. (0,25đ)
6. - VD về quan hệ hỗ trợ: đàn trâu rừng khi ngủ các con non thường nằm
trong, con trưởng thành nằm ngoài, gặp kẻ thù tấn công, tập thể giúp trâu có khả năng
tự vệ tốt.( 0,25đ)
- VD về quan hệ canh tranh: các cây thông trên đồi thông cạnh tranh nguồn
nước, ánh sáng, chất khoáng…(0,25đ).
HD: HS có thể cho ví dụ khác, miễn đúng.
Câu 5 (2,0 điểm).
5.1. Các chuỗi thức ăn có chứa đồng thời hai loài Cỏ và Vi khuẩn:
Cỏ → Gà → Cáo → Vi khuẩn. Cỏ
→ Thỏ → Cáo → Vi khuẩn. Cỏ
→ Chuột → Rắn → Vi khuẩn.
Cỏ → Sâu → Ếch → Rắn → Vi khuẩn.
Cỏ → Sâu → Ếch → Vi khuẩn.
Cỏ → Bò → Vi khuẩn.
HD: có 1 chuỗi đúng 0,25đ, có 3 chuỗi đúng 0,5đ, có 4 chuỗi đúng 0,75đ, có 5
chuỗi đúng trở lên 1,0đ.
5.2. Các mắt xích chung trong lưới thức ăn trên: Ếch, Cáo và Rắn. (0,5đ)
HD: mỗi mắt xích đúng 0,25đ, chỉ cần hai mắt xích đúng cho trọn điểm.
5.3. Xác định loài nếu xuất hiện nhiều thì làm cho số lượng cá thể của tất
cả các loài còn lại trong hệ sinh thái trên đều giảm và giải thích:
- Loài Bò. (0,25đ)
- Vì: Cỏ là thức ăn của Bò (Bò đã tác động trực tiếp đến Cỏ) và các các sinh
vật khác (Thỏ, Gà, Chuột, Sâu), Bò tăng làm cho Cỏ giảm nên các loài khác trong hệ
sinh thái giảm theo. (0,25đ)
HẾT
-------------------------------------------------------------------------------------------------
7. - VD về quan hệ hỗ trợ: đàn trâu rừng khi ngủ các con non thường nằm
trong, con trưởng thành nằm ngoài, gặp kẻ thù tấn công, tập thể giúp trâu có khả năng
tự vệ tốt.( 0,25đ)
- VD về quan hệ canh tranh: các cây thông trên đồi thông cạnh tranh nguồn
nước, ánh sáng, chất khoáng…(0,25đ).
HD: HS có thể cho ví dụ khác, miễn đúng.
Câu 5 (2,0 điểm).
5.1. Các chuỗi thức ăn có chứa đồng thời hai loài Cỏ và Vi khuẩn:
Cỏ → Gà → Cáo → Vi khuẩn. Cỏ
→ Thỏ → Cáo → Vi khuẩn. Cỏ
→ Chuột → Rắn → Vi khuẩn.
Cỏ → Sâu → Ếch → Rắn → Vi khuẩn.
Cỏ → Sâu → Ếch → Vi khuẩn.
Cỏ → Bò → Vi khuẩn.
HD: có 1 chuỗi đúng 0,25đ, có 3 chuỗi đúng 0,5đ, có 4 chuỗi đúng 0,75đ, có 5
chuỗi đúng trở lên 1,0đ.
5.2. Các mắt xích chung trong lưới thức ăn trên: Ếch, Cáo và Rắn. (0,5đ)
HD: mỗi mắt xích đúng 0,25đ, chỉ cần hai mắt xích đúng cho trọn điểm.
5.3. Xác định loài nếu xuất hiện nhiều thì làm cho số lượng cá thể của tất
cả các loài còn lại trong hệ sinh thái trên đều giảm và giải thích:
- Loài Bò. (0,25đ)
- Vì: Cỏ là thức ăn của Bò (Bò đã tác động trực tiếp đến Cỏ) và các các sinh
vật khác (Thỏ, Gà, Chuột, Sâu), Bò tăng làm cho Cỏ giảm nên các loài khác trong hệ
sinh thái giảm theo. (0,25đ)
HẾT
-------------------------------------------------------------------------------------------------