Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...
5 rijkswaterstaat 'innoveren in projecten'
1. Innovatie gericht inkopen
Innovaties in projecten, hoe de
verantwoordelijkheid te verdelen?
CROW Bijeenkomst Verschoven Aansprakelijkheid
12 en 18 november
Arend Nagel
Frits Houtman
November 2013
3. Rijkswaterstaat is…
•
De uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu
•
De beheerder van:
A. Het Rijkswegennetwerk
B. Het Rijkswaterwegennetwerk
C. Het Hoofdwatersysteem
•
In samenwerking met:
– Het publiek
– Marktpartijen / medebeheerders
– Politiek
Rijkswaterstaat
3
November 2013
5. Inkoopbeleid Rijkswaterstaat
• “Markt, tenzij …. “
• RWS is regisseur / projectmanager
• Één RWS, uniformiteit (naar buiten toe)
• Publieksgericht netwerkmanagement
• Veranderingen in opstelling, vaardigheden en deskundigheden binnen
RWS en bij de markt
• Aanbestedingsprocedurebeleid RWS 2013
Rijkswaterstaat
5
November 2013
6. Uitgangspunten aanbestedingsbeleid
• Rijkswaterstaat is concurrent-aanbesteder
• De markt is in principe zelf-sturend
• Rijkswaterstaat streeft naar
– Een duurzaam effectieve concurrentie
– Een efficient aanbestedingsproces
– Een optimale prijs-/kwaliteitsverhouding
– Uniformiteit in procedures en een consistent en herkenbaar
marktbeleid
Rijkswaterstaat
6
6
November 2013
7. Belangrijkste contractvormen Rijkswaterstaat
•
Design and Construct
- op basis van functionele specificaties (SE)
- op basis UAV-GC
- Aandachtspunt: Onvoldoende vrijheid laten aan markt;
controlefixatie (verschuiving naar aanbestedingsfase)
•
DBFM
- elk project boven 60 mio, tenzij uit PPC iets anders voortvloeit
- Aandachtspunt: gewenningsproces
•
Prestatiecontracten
- vast en variabel onderhoud, calamiteiten e.d.
- op basis van UAV-GC (bij baggeren en gladheid nu nog UAV)
- Aandachtspunt: onvoldoende toezicht
•
Engineering en construct
- variabel onderhoud (stand alone)
- op basis van UAV-GC
- Aandachtspunt: als bij D&C
Rijkswaterstaat
7
November 2013
8. 8
D & C-contract
Functionele Eisen
PlanFeasibility studie
fase
Design
Afgeleide eisen
Construct
Maintain
Onderzoek naar innovatieve oplossingen
D&C-Contract
Quality assurance
Contract Control
RW
S
= Rijkswaterstaat
= opdrachtnemer
Rijkswaterstaat
8
November 2013
9. Innoveren in GWW sector
“Innovatie in de bouw moet in hogere versnelling”
Overheidsbudgetten krimpen (blijvend)
Infrastructuur in stand houden vraagt enorme investeringen
Milieu/leefomgeving vraagt om andere oplossingen
Concurrentie uit andere sectoren wordt heviger
Concurrentie op wereldmarkt wordt steeds heviger
d
beel
Voor
Rijkswaterstaat
9
November 2013
10. Rijkswaterstaat Corporate Innovatieprogramma
Portfolio met > 80 Innovatieprojecten.
Doelstelling Innovatieprogramma
• 30% minder lifecyclekosten
• 30% meer functionaliteit
• 30% duurzamer en veiliger
Rijkswaterstaat
10
November 2013
11. Rijkswaterstaat Corporate Innovatieprogramma
Nieuwe ontwikkelingen in de afgelopen jaren
Formulering van de innovatieopgave
Implementatie beleid innovatiegericht inkopen
Implementatie nieuwe test- en validatiestrategie
Verkenning naar alternatieve financieringsvormen voor
Innovaties in de GWW-sector
It takes two to tango
Inspanningen gevraagd vanuit vraag èn aanbodzijde in de sector
Rijkswaterstaat
11
November 2013
12. Beleidskader Innovatiegericht Inkopen Rijkswaterstaat
- Invulling geven aan de Kabinetsambitie om 2,5% Innovatiegericht in te
kopen.
- Belangrijke onderdelen.
• Rol en positie Rijkswaterstaat beschrijven als het gaat om ontwikkelen,
inkopen en toepassen van innovatie.
•Ruimte creëren in reguliere contracten voor het toepassen van innovatie
•Het mogelijk maken van innovatiegerichte contractvormen
•Belemmeringen voor innovatie wegnemen
Rijkswaterstaat
12
November 2013
13. Innoveren in projecten, kan dat wel?
Natuurlijke spanning tussen inkoop en innovatie in een project
DE inkoper in het project
DE innovator in het project
Focus op efficiency en prijs
Focus op investeren in innovatie
Gegarandeerde kwaliteit
Iets nieuws ontwikkelen
Betrouwbaar product
Risico van eerste toepassing
Toetsen aan regelgeving
Kritisch op regelgeving
Rijkswaterstaat
13
November 2013
14. Oplossingsrichtingen -1
Op tijd beginnen
- Al vroeg beginnen met het onderzoek van kansen (Toepassen Omgevingswijzer)
- Innovatie in de scope van project (Verkenning A58)
- Via vroege marktbenadering de creativiteit van de markt inzetten
Risico’s van innovatie uit de projectomgeving halen
-Testfaciliteiten zodat innovaties kunnen worden getest en dan pas toegepast in
projecten. (innovatietestcentra)
-Innoveren in programma’s, spreiden van risico’s en kosten van innovatie over
meerdere projecten.
Rijkswaterstaat
14
November 2013
15. Oplossingsrichtingen -2
1. Innoveren in projecten.
-Goede afspraken maken over de specifieke risico’s van de Innovatie
-Een ondernemer gelooft in zijn innovatie en is bereid risico’s te nemen.
-Risicoloos innoveren bestaat niet, ook niet voor de overheid.
-DG-RWS ‘'We moeten onze inkoop/aanbestedingsprocedures meer inrichten op
het uitlokken van innovaties en de risico's evenwichtig verdelen’
2. Speciaal budget
-De overheid bezuinigt en de sector heeft het lastig. Waar komt het budget
vandaan?
-Verkenning naar alternatieve financieringsinstrumenten voor innovatie loopt.
3. Innovatiegericht inkopen ook in de hele keten ontwikkelen
-Ook de opdrachtnemer koopt veel in.
-Grote klacht MKB dat innovaties er ‘niet tussen komen’ bij de opdrachtnemers
Rijkswaterstaat
15
November 2013
16. Contact
Arend Nagel – Coördinerend Adviseur Innovatie en Markt
Projectmanager Innovatiegericht Inkopen bij Rijkswaterstaat
Expertlid Nationale commissie van Aanbestedingsexperts (Ministerie van EZ)
Contactgegevens:
Arend.nagel@rws.nl
06-51925378
Rijkswaterstaat
16
November 2013
AANDACHTSPUNTEN VOORAF.
Plenaire presentatie van 25 minuten – GEEN VRAGEN.
WORKSHOP: - Verzoek van CROW om bij de workshop innovaties in projecten te zijn voor een aftrap of toelichtende vragen.
- Workshop worden gefaciliteerd vanuit CROW
Paneldiscussie: - Vanuit de workshops worden oplossingsrichtingen, dilemma’s vragen gepresenteerd. De panelleden worden gevraagd te reageren.
- Daarnaast mogelijkheid tot vragen uit de zaal
- Idee is interactief. Het is niet de bedoeling dat het een gesprek tussen de panelleden wordt.
PERS: - NIET ACTIEF Uitgenodigd, indien aanwezig wordt pers toegelaten.
- Cobouw is wel regelmatig aanwezig op CROW bijeenkomsten.
- STAVAZA 8 november: Geen aanmeldingen vanuit de pers (p.m. Koenen van Cobouw is de 12e op de innovatie-estafette, want daar stond zij op de perslijst)
Doelgroep: - Aannemers (33%)
- Adviesbureau (33%)
- Aantal juristen
- Andere overheden (m.n. provincie, enkele gemeente en enkel waterschap)
ZO MOGELIJK MAANDAG Presentatie mailen.
Ook RWS Leefomgeving
Gedeeld beeld, waar iedereen het er wel over eens is.
Budget 7 miljoen per jaar.
Innovatieopgave:
Naar aanleiding van een verzoek bouwsector aan de Minister gestart. “ Maak nou een duidelijk wat je nodig hebt aan innovatie”
Ontwikkelt in samenspraak met markt en kennisinstellingen.
In september vastgesteld en te downloaden op de internetpagina van RWS
Komende maanden verdere uitwerking in cocreatie met de sector en kennisinstellingen
Innovatiegericht Inkopen.
Document in afrondende fase Vaststelling eind november, daarna beschikbaar op internet
Zodadelijk preview
Test en validatiestrategie
Minst ver gevorderd
Doelstelling om time tot market van innovaties terug te brengen en markt duidelijkheid te geven over testprocedures e.d. van RWS
Nu ook nadenken over zaken als gezamenlijke testfaciliteiten (opdrachtgevers en/of markt) en de positie van testfaciliteiten in het topsectorenbeleid
Voorbeeld is het besluit om het VM-testcentrum te verplaatsen naar Helmond om zo de automotive campus daar te versterken.
Verkenning alternatieve financiering Innovaties in de GWW-sector.
Hier wordt onder andere nagedacht over de mogelijkheid om het EZ instrumentarium van revolverende MKB-fondsen in te zetten om innovatie in de GWW aan te jagen.
IT itakes two to tango.
De overheid kan een stukje bijdragen, maar de sector zal toch zelf het intiatief moeten nemen om de hele keten te innoveren.
Zie o.a. adviezen WRR en AWT over verdienvermogen van NL waar overheid steeds meer naar faciliterende rol gaat.
Invulling geven aan de Kabinetsambitie uit het topsectorenbeleid om 2,5% Innovatiegericht in te kopen. Expliciet benadrukken dat dit geen nieuw geld is, maar 2,5% van het inkoopbudget wat er al was!!!!
Rol en positie Rijkswaterstaat beschrijven als het gaat om ontwikkelen, inkopen en toepassen van innovatie.
- VB Bij een grote radicale innovatie met grote impact op de eigen processen van Rijkswaterstaat zal Rijkswaterstaat een andere rol aannemen dan bij een innovatie die door een marktpartij binnen zijn contract kan worden gerealiseerd. (Invoeren van Bim in de sector, vs een innovatie die de bouwmethode veranderd)
Ruimte creëren in reguliere contracten voor het toepassen van innovatie
Denk aan EMVI en functioneel specificeren.
Denk ook aan innovatievoorstellen in de onderhoudsperiode, zal steeds belangrijker worden.
Het mogelijk maken van innovatiegerichte contractvormen
PCP, maar ook de Innovation partnerships waar vanuit Europa flink op ingezet wordt.
Dit veld is nog erg in ontwikkeling
Horizon 2020 calls over ‘innovation procurement’, waarschijnlijk in 2015
Belemmeringen voor innovatie wegnemen
- In wetgeving (tracebesluit waarin ZOAB wordt vastgelegd),
In contracten
maar ook in technische normen die soms in overleg met de markt zijn opgesteld (voorbeeld van normen voor sluisdeuren die alleen staal en hout kennen, daar past een composiet sluisdeur dus niet in)
Aangegeven dat dit gechargeerd is, maar wel de spanning is die je in projecten tegen komt.
Kritisch op regelgeving, dat wil zeggen dat innovatie vaak niet past binnen bestaande regelgeving en normen.
Vroeg beginnen.
Verkennen van kansen in de verkenningsfase. In omgevingswijzer worden kansen systematisch in kaart gebracht.
Innovatie al in scope verkenning -> zoals bijvoorbeeld in project A58
Ook marktexpertise eerder inzetten door marktconsultaties en vroege marktbenaderinge.
Risico’s van innovaties uit project omgevingen halen.
Testfaciliteiten waar innovaties los van projecten kunnen worden getest.
Innoveren in programma’s, spreiden van de risico’s over meerdere projecten. Voorbeeld nHWBP waar nu wordt nagedacht over testprogramma voordat het reguliere programma start
Innoveren in projecten.
En als je dan innoveert in projecten. Denk goed na over de risico’s.
Opdrachtgever zal niet klakkeloos risico’s overnemen. Een ondernemer die geloof in zijn innovatie is bereidt risico’s te nemen. Dat is de kern van ondernemenerschap.
Maar risicoloos innoveren bestaat niet, ook niet voor de overheid.
Qoute DG-RWS, we zullen er dus gezamenlijk uit moeten komen.
Geen generieke oplossing, dit betreft maatwerk.
Goed over nadenken, maar ook niet te zwaar maken. We doen dit al jaren als sector (Deltawerken, spoedwetprogramma, dubbeldek tunnel maastricht enzzzzzz)
Speciaal budget.
Stond in het programma.
Wie gaat dat budget regelen. De overheid bezuinigt? dus het zal uit de sector moeten komen!
Er wordt nagedacht over alternatieve financierinsinstrumenten voor innovatie. Hier wordt met name naar het topsectoren instrumententarium gekeken.
Afsluitend.
Deze sessie gaat over de opdrachtgever, maar de opdrachtgever is maar 1 speler in de sector.
Ook onze opdrachtnemers kopen veel in, wat doet u aan het stimuleren van innovatie via inkoop.
Een veel gehoorde klacht van het MKB is dat zij er niet tussen komen bij de grote aannemers.
Wie pakt deze handschoen op in de sector, ik wil u uitdagen om in uw sessie naar de hele keten te kijken.