1. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
LỜI MỞ ĐẦU
Các doanh nghiệp muốn tồn tại trong thị trường phải luôn vận động, biến
đổi để tạo cho mình một vị trí và chiếm lĩnh những phần thị trường nhất định.
Sự cạnh tranh gay gắt đòi hỏi họ phải xây dựng cho được một chiến lược cạnh
tranh có hiệu quả để đứng vững, và cạnh tranh không chỉ với công ty trong nước
mà cả với các hãng tư bản nước ngoài có tiềm lực tài chính mạnh mẽ. Trong nền
kinh tế thị trưòng của một quốc gia nói riêng và trên toàn thề giới nói chung, vấn
đề cạnh tranh không phải là vấn đề mới nhưng nó luôn là vấn đề mang tính thời
sự, cạnh tranh khiến thương trường ngày càng trở nên nóng bỏng.
Việt Nam đã và đang tích cực tham gia vào hoạt động kinh doanh quốc tế
vì những lợi ích mang lại từ hoạt động kinh tế này, nhưng mức độ tham gia còn
hạn chế. Ngành may mặc của Việt Nam tuy được coi là một trong những ngành
mũi nhọn trong chiến lược hướng về xuất khẩu, nhưng lại chưa thực sự khẳng
định mình trên thị trường thế giới. Lượng hàng xuất khẩu trực tiếp còn thấp, chủ
yếu là thực hiện theo đơn đặt hàng gia công của nước ngoài. Do vậy, tính cạnh
tranh của sản phẩm may mặc chưa được quan tâm đầy đủ.
Là một doanh nghiệp Nhà nước công ty dệt may Hà Nội (trực thuộc tổng
công ty dệt may Việt Nam) từ khi thành lập đến nay, trải qua nhiều gian nan
vất vả nhưng đã đạt được những thành tựu đáng kể. Cùng với sự phát triển
của đất nước, công ty dệt may Hà Nội đã dần hoàn thiện mình và đang cố
gắng góp phần khẳng định khả năng phát triển của ngành dệt may xuất
khẩu. Sản phẩm của công ty may Hà Nội gồm nhiều chủng loại gồm các sản
phẩm về sợi, vải, mũ, khăn, nhưng chất luợng mẫu mã, giá cả...của sản phẩm
cùng cách tổ chức điều hành, quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của
công ty còn nhiều bất cập. Để đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, mở rộng thị
trường trong và ngoài nước, từ đó nâng khả năng thu lợi nhuận, công ty dệt
may Hà Nội phải thực sự quan tâm tới việc lập và thực hiện hiệu quả chiến
NguyÔn ThÞ H¹nh 1 QTKDQT41A

2. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
lược kinh doanh, trong đó phải đặc biệt chú trọng tới chiến lược cạnh tranh
của sản phẩm xuất khẩu của công ty trên thị trường quốc tế.
Trong chuyên đề, với mong muốn vận dụng những kiến thức đã học trong
trường vào thực tế chuyên đề sẽ làm rõ cơ sở lý luận của vấn đề cạnh tranh
và nâng cao khả năng cạnh tranh. Nghiên cứu thực trạng cạnh tranh ở công
ty dệt may Hà Nội để thấy được mức độ ảnh hưởng của cạnh tranh tới sự tồn
tại và phát triển của công ty. Qua đó đưa ra một số phương hướng, biện pháp
nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh ở công ty trong qúa trình công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước.
Ngoài phần mở đầu, kết luận . Nội dung và kết cấu chuyên đề gồm 3 chương
- Chương I : Lý luận cơ bản về khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp
- Chương II : Phân tích thực trạng khả năng cạnh tranh của công ty
- Chương III : Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh
của công ty dệt may Hà Nội
Do những hạn chế về kiến thức, thời gian, hơn nữa đây cũng là một vấn đề
mới và phức tạp luôn biến động nên chuyên đề không thể tránh được những
thiếu sót nhất định.Vì vậy em mong muốn nhận được sự đóng góp ý kiến
của thầy cô. Em cũng xin chân thành cảm ơn Th.s Tạ Lợi đã giúp em hoàn
thành chuyên đề này.
Hà Nội, tháng 4 năm 2003.
NguyÔn ThÞ H¹nh 2 QTKDQT41A

3. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
CHƯƠNGI
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CẠNH TRANH VÀ SỨC CẠNH
TRANH CỦA HÀNG HOÁ.
I. NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CẠNH TRANH VÀ SỨC CẠNH
TRANH CỦA HÀNG HOÁ.
1 1.Khái niệm về cạnh tranh và sức cạnh tranh.
Cạnh tranh là sản phẩm tất yếu của sự phát triển nền kinh tế xã hội.
Trong mọi phương diện của cuộc sống ý thức vươn lên luôn là yếu tố chủ
đạo hướng suy nghĩ và hành động của con người. Họat động sản xuất kinh
doanh là một lĩnh vực quan trọng trong đời sống xã hội, trong đó ý thức
vươn lên không đơn thuần là mong muốn đạt được một mục tiêu nào đó mà
còn là tham vọng trở thành người đứng đầu. Suy nghĩ và hành động trong
sản xuất kinh doanh bị chi phối rất nhiều bởi tính kinh tế khắc nghiệt. Trong
giai đoạn hiện nay, yếu tố được coi là khắc nghiệt nhất là cạnh tranh. Môi
trường hoạt động của doanh nghiệp ngày nay đầy biến động và cạnh tranh
hiện nay là cuộc đấu tranh gay gắt, quyết liệt giữa các chủ thể kinh tế tham
gia vào thị trường nhằm giành giật nhiều các lợi ích kinh tế hơn về mình.
1.1Khái niệm về cạnh tranh.
Ở mỗi giai đoạn phát triển của nền kinh tế xã hội khái niệm về cạnh tranh
được nhiều tác giả trình bày dưới những góc độ khác nhau. Dưới thời kỳ
Chủ nghĩa tư bản (CNTB) phát triển vượt bậc Mác đã quan niệm: “ Cạnh
tranh chủ nghĩa tư bản là sự ganh đua, đấu tranh gay gắt giữa các nhà tư bản
nhằm giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và tiêu thụ hàng
hoá để thu được lợi nhuận siêu ngạch”. Nghiên cứu sâu về sản xuất hàng hoá
tư bản chủ nghĩa (TBCN) và cạnh tranh TBCN, Mác đã phát hiện ra quy luật
cạnh tranh cơ bản là: quy luật điều chỉnh tỷ suất lợi nhuận bình quân giữa
các ngành. Nếu ngành nào, lĩnh vực nào có tỷ suất lợi nhuận cao sẽ có nhiều
NguyÔn ThÞ H¹nh 3 QTKDQT41A

4. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
người để ý và tham gia. Ngược lại, những ngành, lĩnh vực mà có tỷ suất lợi
nhuận thấp sẽ có sự thu hẹp về quy mô hoặc là sự rút lui của các nhà đầu tư.
Tuy nhiên sự tham gia hay rút lui của các nhà đầu tư không dễ dàng một
sớm, một chiều thực hiện được mà là cả một chiến lược lâu dài đòi hỏi phải
có sự tính toán kỹ lưỡng.
CNTB phát triển đến đỉnh điểm chuyển sang chủ nghĩa đế quốc rồi suy
vong và cho đến ngày nay nền kinh tế thế giới đã dần đi vào qũy đạo của sự
ổn định và xu hướng chính là hội nhập, hoà đồng giữa các nền kinh tế, cơ
chế hoạt động là cơ chế thị trường có sự quản lý và điều tiết của Nhà nước
thì khái niệm cạnh tranh mất hẳn tính giai cấp, tính chính trị nhưng về bản
chất thì vẫn không thay đổi. Cạnh tranh vẫn là sự đấu tranh gay gắt, sự ganh
đua giữa các tổ chức, các doanh nghiệp nhằm đạt được những điều kiện
thuận lợi trong sản xuất và kinh doanh để đạt được những mục tiêu của tổ
chức, doanh nghiệp đó.
Theo lý thuyết tổ chức doanh nghiệp công nghiệp thì một doanh nghiệp
được coi là có sức cạnh tranh và đánh giá nó có thể đứng vững cùng với các
nhà sản xuất khác, với các sản phẩm thay thế, hoặc bằng cách đưa ra các sản
phẩm tương tự với mức giá thấp hơn cho sản phẩm cùng loại, hoặc bằng
cách cung cấp các sản phẩm có cùng đặc tính nhưng với dịch vụ ngang bằng
hay cao hơn. Một định nghĩa khác về cạnh tranh như sau: “Cạnh tranh có thể
định nghĩa như là một khả năng của doanh nghiệp nhằm đáp ứng và chống
lại các đối thủ cạnh tranh trong cung cấp sản phẩm, dịch vụ một cách lâu dài
và có lợi nhuận”.
Thực chất cạnh tranh là
sự tranh giành lợi ích kinh tế giữa các bên tham gia vào thị trường với tham
vọng “mua rẻ-bán đắt”. Cạnh tranh là một phương thức vận động của thị
trường và quy luật cạnh tranh là một trong những quy luật quan trọng nhất
chi phối sự hoạt động của thị trường. Sở dĩ như vậy vì đối tượng tham gia
NguyÔn ThÞ H¹nh 4 QTKDQT41A

5. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
vào thị trường là bên mua và bên bán; Đối với bên mua mục đích là tối đa
hoá lợi ích của những hàng hoá mà họ mua được còn với bên bán thì ngược
lại phải làm sao để tối đa hoá lợi nhuận trong những tình huống cụ thể của
thị trường. Như vậy trong cơ chế thị trường tối đa hoá lợi nhuận đối với các
doanh nghiệp là mục tiêu quan trọng và điển hình nhất.
Như vậy dù có rất nhiều khái niệm về cạnh tranh nhưng tựu chung lại đều
thống nhất ở các điểm:
- Mục tiêu cạnh tranh: Tìm kiếm lợi nhuận và nâng cao vị thế của doanh
nghiệp trên thương trường đồng thời làm lành mạnh hoá các quan hệ xã hội.
- Phương pháp thực hiện: Tạo và vận dụng những lợi thế so sánh trong việc
cung cấp sản phẩm, dịch vụ khi so sánh với các đối thủ cạnh tranh khác.
- Thời gian: Trong bất kỳ tuyến thị trường hay sản phẩm nào, vũ khí cạnh
tranh thích hợp hay đổi theo thời gian. Chính vì thế cạnh tranh được hiểu là
sự liên tục trong cả quá trình.
Ngày nay hầu như tất cả các nước trên thế giới đều thừa nhận cạnh tranh,
coi cạnh tranh là một tất yếu khách quan. Ở Việt Nam, cùng với việc chuyển đổi
sang nền kinh tế thị trường, cạnh tranh đã từng bước được tiếp nhận như một
nguyên tắc cơ bản trong tổ chức quản lý và điều khiển nền kinh tế quốc dân nói
chung, trong tổ chức và điều hành kinh doanh trong các doanh nghiệp nói riêng.
Cạnh tranh không những là môi trường và động lực của sự phát triển mà còn là
một yếu tố quan trọng làm lành mạnh hoá các quan hệ xã hội, tạo động lực cho
sự phát triển. Do đó quan điểm đầy đủ về cạnh tranh như sau: Cạnh tranh là
cuộc đấu tranh gay gắt, quyết liệt giữa các nhà sản xuất, kinh doanh với nhau
dựa trên những chế độ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất nhằm đạt được
những điều kiện sản xuất và tiêu thụ có lợi nhất, đồng thời tạo điều kiện thúc
đẩy sản xuất phát triển. Cạnh tranh trong kinh tế là cuộc chạy đua “Marathon
kinh tế” nhưng không có đích cuối cùng, ai cảm nhận thấy thì người đó sẽ trở
thành nhịp cầu cho các đối thủ khác vươn lên phía trước.
NguyÔn ThÞ H¹nh 5 QTKDQT41A

6. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
1.2 Khái niệm sức cạnh tranh.
Một sản phẩm muốn có vị trí vững chắc trên thị trường và muốn thị
trường của nó ngày càng mở rộng thì nó điểm mạnh và có khả năng để nâng cao
sức cạnh tranh của mình trên thị trường đó. Sức cạnh tranh của hàng hoá được
hiểu là tất cả các đặc điểm, yếu tố, tiềm năng mà sản phẩm đó có thể duy trì và
phát triển vị trí của mình trên thương trường cạnh tranh một các lâu dài và có ý
nghĩa.
Để đánh giá được một sản phẩm có sức cạnh tranh mạnh hay không thì
cần dựa vào các nhân tố sau:
- Giá thành sản phẩm và lợi thế về chi phí (khả năng giảm chi phí đến mức tối
đa).
- Chất lượng sản phẩm và khả năng đảm bảo nâng cao chất lượng sản phẩm
của doanh nghiệp.
- Các dịch vụ đi kèm sản phẩm.
2. Vai trò của cạnh tranh.
Trong lĩnh vực sản xuất
kinh doanh, cạnh tranh luôn diễn ra liên tục và được hiểu như cuộc chạy đua
không ngừng giữa các đối thủ. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam hiện
nay đang từng bước khẳng định những ưu thế của mình, môi trường cạnh
tranh ngày càng hoàn chỉnh hơn đặt ra cho các doanh nghiệp những cơ hội
và thách thức. Doanh nghiệp nào hiểu biết đối thủ, biết thoả mãn tốt hơn các
nhu cầu và thị hiếu khách hàng so với đối thủ cạnh tranh, biết giành thế chủ
động với người cung cấp các nguồn hàng và tận dụng được lợi thế cạnh
tranh doanh nghiệp đó sẽ tồn tại, ngược lại doanh nghiệp không có tiềm lực
cạnh tranh hoặc không “nuôi dưỡng” tiềm lực cạnh tranh tất yếu sẽ thất bại.
Vì thế các doanh nghiệp
phải chấp nhận cạnh tranh, đón trước cạnh tranh và sẵn sàng sử dụng các
công cụ cạnh tranh hữu hiệu của mình. Điều này nhận thấy rõ nhất ở vai trò
NguyÔn ThÞ H¹nh 6 QTKDQT41A

7. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
của cạnh tranh .
- Cạnh tranh cho phép sử dụng các nguồn tài nguyên một cách tối ưu.
- Khuyến khích áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật
- Thoả mãn ngày càng tốt hơn nhu cầu của người tiêu dùng.
- Thúc đẩy sản xuất phát triển, thúc đẩy tăng năng suất lao động và hiệu quả
kinh tế.
- Hơn nữa cạnh tranh còn làm cho giá cả hàng hoá, dịch vụ giảm xuống nhưng
chất lượng lại được nâng cao, kích thích sức mua, làm tăng tốc độ tăng
trưởng của nền kinh tế.
3. Phân loại cạnh tranh.
3.1 Căn cứ vào mức độ, tính chất của cạnh tranh trên thị trường.
• Thị trường cạnh tranh hoàn hảo.
Cạnh tranh hoàn hảo xảy ra khi có một số lớn doanh nghiệp nhỏ sản xuất và
bán ra một loại hàng hoá, dịch vụ giống hệt nhau và với số lượng của từng
doanh nghiệp qúa nhỏ so với tổng số hàng hoá có trên thị trường.
Thị trường này có một số đặc điểm :
- Có rất nhiều người sản xuất và bán hàng hoá giống hệt nhau, song không ai
có ưu thế trong việc cung ứng và mua sản phẩm để có thể làm thay đổi giá cả
- Người bán có thể bán toàn bộ hàng hoá của mình với giá thị trường. Như vậy
họ phải chấp nhận giá thị trường có sẵn và dù họ có tăng giảm lượng hàng
hoá bán ra thì cũng không có tác động gì đến giá cả thị trường.
- Không có trở lực gì quan trọng ảnh hưởng đến việc gia nhập vào một thị
trường hàng hoá, nói cách khác là không có sự cấm đoán do luật lệ quy định
hoặc do tính chất của sản phẩm đòi hỏi phải có trình độ kỹ thuật cao, mức
đầu tư quá lớn.
- Theo thị trường này mỗi doanh nghiệp chỉ là một phần tử trong tổng thể vì
vậy các quyết định của doanh nghiệp không ảnh hưởng đến thị trường. Mặt
khác việc định giá của doanh nghiệp không cách nào khác hơn là phải tự
NguyÔn ThÞ H¹nh 7 QTKDQT41A

8. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
thích ứng với giá cả hiên cả hiện có trên thị trường. Muốn có lãi doanh
nghiệp phải giảm thấp chi phí sản xuất.
• Cạnh tranh không hoàn hảo.
Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo là tình trạng cạnh tranh bình thường
vì nó phổ biến trong điều kiện hiện nay. Đây là thị trường mà phần lớn các
sản phẩm là không đồng nhất. Cùng sản phẩm có thể chia làm nhiều thứ
loại, nhiều chất lượng...Sản phẩm tương tự có thể được bán với nhiều nhãn
hiệu khác nhau, mỗi nhãn hiệu đều mang hình ảnh hay uy tín khác nhau.
Mặc dù, sự khác biệt giữa các sản phẩm không đáng kể (sự khác biệt mang ý
nghĩa quan niệm, tâm lý là chính): các điều kiện mua bán hàng hoá cũng là
khác nhau. Người bán có thể có uy tín độc đáo riêng biệt đối với người mua
do nhiều lý do khác nhau: khách hàng quen, gây được lòng tin...hay các cách
thức quảng cáo cũng có thể ảnh hưởng tới người mua, làm người mua thích
mua của một nhà cung ứng này hơn của một nhà cung ứng khác.
Đường cầu của thị trường là đường không co dãn. Việc mua và bán sản
phẩm được thực hiện trong bầu không khí có tính chất giao thương rất lớn,
điều này khác hẳn với thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Người bán có thể thu
hút khách hàng bởi nhiều cách: quảng cáo, khuyến mại, phương thức bán
hàng, cung cấp dịch vụ, tín dụng, hoặc có nhiều điều khoản ưu đãi...Do đó,
trong giá có sự phân biệt, xuất hiện hiện tượng nhiều giá. Có thể nói giá cả
nên xuấng thất thường tuỳ khu vực, tuỳ nguồn cung ứng, tùy người mua.
• Cạnh tranh độc quyền.
 Thị trường độc quyền.
Là thị trường mà ở đó chỉ có duy nhất một người mua (Độc quyền mua)
hoặc một người bán (Độc quyền bán). Chính sách của thị trường này là định
giá cao và sản lượng hàng hoá ít. Tuy nhiên điều đó không đồng nghĩa với
việc nhà độc quyền định giá bao nhiêu cũng được. Tuỳ theo đặc điểm tiêu
dùng của sản phẩm và cơ chế quản lý giá của Nhà nước mà nhà độc quyền
NguyÔn ThÞ H¹nh 8 QTKDQT41A

9. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
định giá cao hay thấp để thu được lợi nhuận tối đa. Các nhà độc quyền cũng
dùng hình thức cạnh tranh phi giá như quảng cáo để thu hút thêm khách
hàng.
Nói chung độc quyền trong sản xuất kinh doanh là lợi thế lớn nhất đối vơi
nhà độc quyền, song về mặt xã hội thì nó kìm hãm sự phát triển sản xuất,
làm thiệt hại lợi ích người tiêu dùng.
 Cạnh tranh độc quyền.
Trong thị trường cạnh tranh độc quyền, các doanh nghiệp cạnh tranh với
nhau bằng việc bán sản phẩm phân biệt, các sản phẩm có thể thay thế cho
nhau ở mức độ cao nhưng không phải là thay thế hoàn hảo. Nghĩa là độ co
dãn của cầu là cao chứ không phải là vô cùng.Vì những lý do khác nhau
(chất lượng, hình dáng, danh tiếng...) người tiêu dùng coi mặt hàng của mỗi
doanh nghiệp khác với của các doanh nghiệp khác. Do đó một số khách
hàng sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm mình thích, trong ngắn hạn khó
ra nhập thị trường nhưng dài hạn thì có thể . Nhà sản xuất định giá nhưng
không thể tăng giá một cách bất hợp lý, về dài hạn thì không thể trở thành
thị trường độc quyền được. Cạnh tranh độc quyền sử dụng các hình thức
cạnh tranh phi giá như quảng cáo, phân biệt sản phẩm .
 Độc quyền tập đoàn.
Trong thị trường độc quyền tập đoàn, sản phẩm có thể giống nhau hoặc
khác nhau và chỉ có một số doanh nghiệp sản xuất toàn bộ hay hầu hết toàn
bộ tổng sản lượng.Tính phụ thuộc giữa các doanh nghiệp là lớn, hành vi của
doanh nghiệp này ảnh hưởng tới doanh nghiệp khác. Nếu một doanh nghiệp
giảm giá sẽ dẫn đến tình trạng phá giá do các doanh nghiệp dễ kết cấu với
nhau. Nhưng vì cạnh tranh bằng giá không có lợi do vậy người ta chuyển
sang cạnh tranh bằng chất lượng sản phẩm, đa dạng hoá sản phẩm. Trong thị
trường độc quyền tập đoàn, một số hoặc tất cả các doanh nghiệp đều thu hút
được lợi nhuận đáng kể trong dài hạn thì có các hàng rào ra nhập làm cho
NguyÔn ThÞ H¹nh 9 QTKDQT41A

10. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
các doanh nghiệp mới không thể hoặc khó mà ra nhập thị trường. Trong độc
quyền tập đoàn, các nhà sản xuất cũng sử dụng nhiều hình thức cạnh tranh
phi giá như quảng cáo hoặc phân biệt sản phẩm giống như trong cạnh tranh
độc quyền.
3.2 Căn cứ vào các chủ thể kinh tế tham gia vào thị trường.
• Cạnh tranh giữa người bán và người mua.
Là cuộc cạnh tranh giữa người bán và người mua diễn ra theo quy luật
mua rẻ bán đắt trên thị trường. Người bán muốn bán sản phẩm của mình với
giá cao nhất, ngược lại người mua muốn mua với giá thấp nhất. Giá cuối
cùng là giá thống nhất giữa người mua và người bán sau một quá trình mặc
cả với nhau mà theo đó hoạt động mua bán được thực hiện.
• Cạnh tranh giữa những người mua với nhau.
Là cuộc cạnh tranh xảy ra khi cung nhỏ hơn cầu. Khi lượng cung một loại
hàng hoá, dịch vụ nào đó quá thấp so với nhu cầu tiêu dùng thì cuộc cạnh
tranh giữa những người mua sẽ trở nên quyết liệt. Lúc đó giá cả hàng hoá,
dịch vụ sẽ tăng vọt nhưng do hàng hoá khan hiếm nên người mua vẫn sẵn
sàng trả giá cao cho hàng hoá mình cần. Kết qủa là người bán thu được lợi
nhuận cao còn người mua thì bị thiệt. Đây là cuộc cạnh tranh mà theo đó
những người mua sẽ bị thiệt còn những người bán được lợi .
• Cạnh tranh giữa những người bán với nhau.
Đây là cuộc cạnh tranh gay go và quyết liệt nhất, chiếm đa số trên thị
trường.Thực tế cho thấy khi sản xuất hàng hoá càng phát triển càng có nhiều
người bán dẫn đến cạnh tranh ngày càng quyết liệt trên nhiều phương diện
và nhiều hình thức đa dạng khác nhau. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học
kỹ thuật một mặt tác động đến các nhà sản xuất, một mặt làm thay đổi nhu
cầu của người mua, do đó nó dần làm biến đổi vị trí của các yếu tố cạnh
tranh. Một cách chung nhất cạnh tranh là sự ganh đua ở các giác độ : chât
lượng, giá cả, nghệ thuật tổ chức tiêu thụ và thời gian. Giá là yếu tố thứ nhất
NguyÔn ThÞ H¹nh 10 QTKDQT41A

11. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
của cạnh tranh, đây là hình thức cạnh tranh được sử dụng nhiều nhất. Khi
nhu cầu con người phát triển cao hơn thì yếu tố chất lượng sản phẩm chiếm
vị trí chính yếu. Đến nay vào những năm cuối của thế kỷ 20 thì với các
doanh nghiệp lớn họ có với nhau sự cân bằng về giá cả thì yếu tố thời gian
và tổ chức tiêu thụ sản phẩm là quan trọng nhất.
3.3 Căn cứ vào phạm vi ngành kinh tế.
• Cạnh tranh giữa các ngành.
Là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong các ngành kinh tế khác nhau
nhằm thu được lợi nhuận và có tỷ suất lợi nhuận cao hơn so với vốn đầu tư
bỏ ra đầu tư vào ngành khác. Sự cạnh tranh giữa các ngành dẫn đến doanh
nghiệp đang kinh doanh trong ngành có tỷ suất lợi nhuận thấp chuyển sang
kinh doanh ở ngành có tỷ suất lợi nhuận cao hơn.
• Cạnh tranh trong nội bộ ngành.
Là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cùng sản xuất và tiêu thụ một loại
hàng hoá hoặc dịch vụ nào đó. Trong cuộc cạnh tranh này các doanh nghiệp
thôn tính lẫn nhau, doanh nghiệp chiến thắng sẽ mở rộng phạm vi hoạt động
của mình trên thị trường, doanh nghiệp thua sẽ sẽ thu hẹp phạm vi kinh
daonh thậm chí phá sản.
II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA
HÀNH HOÁ VÀ CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ SỨC CẠNH TRANH CỦA
HÀNG HOÁ.
1. Các nhân tố ảnh hưởng tới sức cạnh tranh của hành hoá.
1.1 Các nhân tố bên ngoài.
Michael.E.Porter (1982)
đã đưa ra khái niệm cạnh tranh mở rộng, theo đó cạnh tranh trong một ngành
phụ thuộc vào năm thế lực.
Sơ đồ 1: Các thế lực điều khiển cuộc cạnh tranh trong ngành
Các đối thủ
tiềm năng
NguyÔn ThÞ H¹nh 11 QTKDQT41A

12. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
Người Doanh nghiệp
cung ứng và các đối thủ Người mua
hiện tại
Sản phẩm dịch
vụ thay thế
Năm thế lực cạnh tranh này kết hợp với nhau xác định cường độ cạnh
tranh và mức lợi nhuận của ngành. Thế lực nào mạnh nhất sẽ thống trị và trở
thành trọng yếu theo quan điểm xây dựng chiến lược. Mỗi lực lượng trong
số 5 lực lượng trên càng mạnh thì càng hạn chế khả năng cho các doanh
nghiệp tăng giá cả và kiếm lợi nhuận; Ngược lại, khi một lực lượng nào đó
mà yếu thì cơ hội để doanh nghiệp có được lợi nhuận
sẽ càng khả thi. Để làm rõ điều này chung ta hãy cùng tìm hiểu các lực
lượng đó.
 Các đối thủ cạnh tranh hiện tại.
Sự hiểu biết về các đối thủ cạnh tranh có một ý nghĩa quan trọng vì các
đối thủ cạnh tranh sẽ quyết định tính chất và mức độ tranh đua. Nếu các đối
thủ này yếu doanh nghiệp có cơ hội để tăng giá bán và kiếm được nhiều lợi
nhuận hơn. Ngược lại,khi các đối thủ cạnh tranh hiện tại mạnh thì sự cạnh
tranh về giá là không đáng kể, mọi cuộc cạnh tranh về giá cả đều dẫn tới tổn
thương.
Bàn về cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong một ngành sản xuất ta
thường nói tới những nội dung chủ yếu như: cơ cấu cạnh tranh ngành, thực
trạng cầu của ngành và các hàng rào lối ra.
Cơ cấu cạnh tranh của
ngành dựa vào số liệu và khả năng phân phối sản phẩm của doanh nghiệp
NguyÔn ThÞ H¹nh 12 QTKDQT41A

13. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
trong ngành sản xuất. Cơ cấu cạnh tranh thay đổi từ ngành sản xuất phân tán
tới ngành sản xuất tập trung. Bản chất và mức độ cạnh tranh đối với các
ngành tập trung là rất khó phân tích và dự đoán.
Tình trạng cầu của một
ngành là một yếu tố quyết định khác về tính mãnh liệt trong cạnh tranh nội
bộ ngành. Thông thường, cầu tăng tạo cho doanh nghiệp một cơ hội lớn để
mở rộng hoạt động. Ngược lại, cầu giảm dẫn đến cạnh tranh khốc liệt để các
doanh nghiệp giữ được phần thị trường đã chiếm lĩnh.
Hàng rào lối ra là mối đe doạ cạnh tranh nghiêm trọng khi cầu của ngành
giảm mạnh. Đó là kinh tế, chiến lược và là quan hệ tình cảm giữ doanh
nghiệp trụ lại. Nếu hàng rào lối ra cao, các doanh nghiệp có thể bị khoá chặt
trong một ngành sản xuất không ưa thích. Hàng rào lối ra thường bao gồm:
Đầu tư nhà xưởng và thiết bị, chi phí trực tiếp cho việc rời bỏ ngành là cao,
quan hệ chiến lược giữa các đơn vị chiến lược kinh doanh, hay đó là chi phí
xã hội khi thay đổi như khó khăn về sự sa thải nhân công, chi phí đào tạo
lại ...
Do vậy nhiệm vụ của mỗi doanh nghiệp là tìm kiếm thông tin, phân tích
đánh giá chính xác khả năng của những đối thủ cạnh tranh, đặc biệt là những
đối thủ chính để xây dựng cho mình chiến lược cạnh tranh thích hợp với môi
trường chung.
 Các đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn.
Các đối thủ cạnh tranh
tiềm ẩn là các doanh nghiệp hiện tại chưa cạnh tranh trong cùng một ngành
sản xuất, nhưng có khả năng cạnh tranh nếu họ lựa chọn và quyết định gia
nhập ngành. Đây là đe dọa cho các doanh nghiệp hiện tại. Các doanh nghiệp
hiện tại cố gắng ngăn cản các đối thủ tiềm ẩn muốn ra nhập ngành vì càng
nhiều doanh nghiệp có trong một ngành sản xuất thì cạnh tranh càng khốc
liệt hơn. Với sự mong muốn chiếm lĩnh một thị phần nào đó các đối thủ mới
NguyÔn ThÞ H¹nh 13 QTKDQT41A

14. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
có thể làm giá bán bị kéo xuống hoặc chi phí của các công ty đi trước có thể
bị tăng lên và kết quả làm giảm mức lợi nhuận. Sự xâm nhập vào một ngành,
với dự định xây dựng một vị trí trên thị trường kiểu đó có lẽ cần được coi
như một sự nhập cuộc của đối thủ mới. Việc tạo ra hàng rào hợp pháp ngăn
cản sự xâm nhập từ bên ngoài hoặc sự phản ứng khôn khéo của các doanh
nghiệp đang cạnh tranh sẽ làm giảm bớt mối hiểm hoạ hoặc do doanh nghiệp
mới xâm nhập gây ra. Những rào cản chủ yếu được xác định là:
Những ưu thế tuyệt đối về chi phí: Có thể đó là ưu thế về các sáng chế, việc
làm chủ một công nghệ riêng đặc thù hoặc có một nguồn nhân lực chuyên
tinh, làm chủ được nguồn nguyên vật liệu cũng như kinh nghiệm cho phép
có được các chi phí thấp hơn. Hoặc đó có thể là lợi thế về chi phí cố định vì
các đối thủ cạnh tranh hiện tại thường có những lợi thế chi phí mà các đối
thủ mới không thể nào có được, lợi thế này không phụ thuộc vào quy mô
doanh nghiệp như: Bản quyền về công nghệ và sản phẩm, lợi thế về nguồn
cung cấp nguyên vật liệu, lợi thế về vị trí địa lý, hay kinh nghiệm và kĩ năng
trong sản xuất.
Ngoài ra có thể kể đến những loại chi phí khác như chi phí đặt cọc, tiền
cược. Đây là một khoản tiền lúc đầu buộc khách hàng mua sản phẩm của
một doanh nghiệp lúc đầu phải trả nếu họ không mua sản phẩm của ngành
đó nữa và chuyển sang mua sản phẩm của một doanh nghiệp khác hay là chi
phí phạt do thay đổi hãng hợp đồng tiêu thụ hoặc cung cấp vật tư. Hầu hết
các khách hàng đều phải thực hiện việc bồi thường trừ phi các nhà cung cấp
mới những cải tiến có lợi về chi phí và thực hiện.
Sự khác biệt hoá của sản phẩm khiến cho khách hàng trung thành với nhãn
hiệu sản phẩm của các doanh nghiệp có vị thế uy tín vững vàng hoặc đã
đứng vững.Thường các doanh nghiệp này có ưu thế cạnh tranh về chất lượng
sản phẩm, về dịch vụ hậu mãi hoặc về khả năng chuyên biệt hoá sản phẩm...
Sự trung thành với nhãn hiệu là nguồn rào cản khiến cho các doanh nghiệp
NguyÔn ThÞ H¹nh 14 QTKDQT41A

15. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
mới tham gia khó lòng giành giật thị phần trên thương trường. Các doanh
nghiệp có tiềm năng hẳn phải tốn kém rất nhiều để bẻ gãy lòng ưu ái đã
được củng cố của khách hàng với các nhãn hiệu đã có uy tín trước đó.
Kinh tế quy mô hay còn gọi là kinh tế bậc thang: Các chi phí về sản xuất,
phân phối, bán, quảng cáo, dịch vụ nghiên cưú sẽ giảm bớt với sự gia tăng
của số lượng bán. Hay nói cách khác số lượng sản xuất và bán tăng lên thì
chi phí cho một đơn vị sản phẩm càng giảm đi.
Kênh phân phối chủ yếu đã được thiết lập của các doanh nghiệp hiện tại
cũng là một vật cản đối với các doanh nghiệp muốn nhảy vào chia sẻ thị
trường. Để tham gia vào mạng lưới phân phối đã được thiết lập các doanh
nghiệp mới thông thường phải chia sẻ các chi phí quảng cáo hoặc hỗ trợ bán
hàng. Mọi chi phí này sẽ làm giảm lợi nhuận của các đối thủ mới; Trong khi
đó các đối thủ cạnh tranh hiện tại có thể giữ chặt các các kênh phân phối dựa
trên cơ sở các mối quan hệ lâu dài, chất lượng phục vụ cao ... Như vậy buộc
doanh nghiệp mới phải tạo ra một mạng lưới phân phối mới và đó là một cản
trở đáng kể.
Phản ứng lại của các doanh nghiệp hiện tại trong lĩnh vực kinh doanh. Nếu
việc phản ứng lại tích cực và khôn khéo một lối vào trong lĩnh vực đó là có
thể được. Nhưng nếu phản ứng lại bằng một cuộc chiến tranh giá cả thì cái
giá phải trả là quá đắt để nhập ngành bởi các đối thủ cạnh tranh hiện tại phản
ứng quyết liệt, liên kết lại với nhau để đối phó.
 Khách hàng (Người mua).
Khách hàng hay người
mua hàng là một bộ phận không thể tách rời trong môi trường cạnh tranh.
Khách hàng tác động đến doanh nghiệp thể hiện mối tương quan về thế lực
nếu nghiêng về phía nào thì phía đó có lợi. Các doanh nghiệp cần phải làm
chủ mối tương quan này, thiết lập được mối quan hệ với khách hàng để giữ
khách hàng (thông qua số lượng, chất lượng, giá cả, điều kiện giao nhận và
NguyÔn ThÞ H¹nh 15 QTKDQT41A

16. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
dịch vụ sau bán hàng). Khách hàng có ưu thế là có thể làm cho lợi nhuận của
ngành hàng giảm bằng cách ép giá xuống hoặc đòi hỏi chất lượng cao hơn
và phải làm nhiều công việc dịch vụ hơn.
Khách hàng có thể được
xem như một sự đe dọa cạnh tranh khi họ buộc doanh nghiệp phải giảm giá
hoặc có nhu cầu chất lượng cao và dịch vụ tốt hơn. Ngược lại khi người mua
(khách hàng) yếu sẽ mang đến cho doanh nghiệp cơ hội để tăng giá kiếm
được lợi nhuận nhiều hơn. Người mua gồm: Người tiêu dùng cuối cùng, các
nhà phân phối (bán buôn, bán lẻ) và các nhà mua công nghiệp. Áp lực của
họ thường được thể hiện trong những trường hợp sau:
- Nhiều nhà cung ứng có quy mô vừa và nhỏ trong ngành cung cấp. Trong khi
đó người mua là số ít và có quy mô lớn, nó cho phép người mua chi phối các
công ty cung cấp.
- Khách hàng mua một khối lượng lớn sản phẩm hàng hoá của doanh nghiệp
và sử dụng đó làm lợi thế để mặc cả cho sự giảm giá không hợp lý.
- Khách hàng có thể vận dụng chiến lược liên kết dọc, tức là họ có xu hướng
khép kín sản xuất, tự sản xuất, gia công các bộ phận chi tiết, bán sản phẩm
cho mình.
- Khách hàng có đầy đủ các thông tin về thị trường như nhu cầu, giá cả của các
nhà cung cấp thì áp lực mặc cả của họ càng lớn.
Để nâng cao khả năng
cao khả năng cạnh tranh thì doanh nghiệp phải giảm tối đa sức ép trên và tạo
môi trường với các khách hàng qua các chính sách giá, chất lượng sản phẩm,
dịch vụ, biến họ trở thành người cộng tác tốt.
 Người cung ứng.
Đó là những nhà cung cấp nguyên vật liệu, máy móc thiết bị, tiền vốn,lao
động đôi khi gây đe doạ khi họ có khả năng tăng giá bán đầu vào hoặc giảm
chất lượng các sản phẩm dịch vụ mà họ cung cấp. Qua đó làm giảm lợi
NguyÔn ThÞ H¹nh 16 QTKDQT41A

17. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
nhuận của doanh nghiệp. Họ thường gây sức ép trong những tình huống
như:
- Họ độc quyền cung cấp vật tư.
- Khi các vật tư được cung cấp không có khả năng thay thế
- Không có điều khoản ràng buộc hoặc bảo đảm trong các hợp đồng kinh tế
đã kí kết.
- Khi vật tư đó quan trọng, quyết định trong sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp
- Khi họ có khả năng khép kín sản xuất.
Vì vậy doanh nghiệp cần
thiết lập quan hệ lâu dài với các nhà cung cấp và đưa ra các biện pháp ràng
buộc với nhà vật tư để giảm bớt các ràng buộc họ có thể gây nên với mình.
 Sản phẩm thay thế.
Sự ra đời của các sản phẩm thay thế là một tất yếu nhằm đáp ứng sự biến
động của nhu cầu thị trường theo hướng ngày càng đa dạng hơn, phong phú
và cao cấp hơn, và chính nó lại làm giảm khả năng cạnh tranh của các sản
phẩm bị thay thế.
Một doanh nghiệp có thể
hoạt động thu được nhiều lợi nhuận khi trong ngành kinh doanh đó có các
các cản trở xâm nhập cao, mức độ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp hiện có
là thấp, không có sản phẩm thay thế, thế lực khách hàng yếu và thế lực nhà
cung cấp cũng yếu. Ngược lại, một doanh nghiệp tiến hành kinh doanh trong
một ngành hàng có các cản trở xâm nhập thấp, cạnh tranh mạnh mẽ, có một
số sản phẩm thay thế, thế lực và của khách hàng và nhà cung cấp mạnh thì
kinh doanh của doanh nghiệp sẽ chật vật và lợi nhuận thấp. Các nhà quản lý
cần phải phân tích và hiểu rõ được các thế lực trong môi trường cạnh tranh,
từ đó tận dụng cơ hội và tìm vị trí có lợi nhất cho doanh nghiệp trong môi
trường cạnh tranh của doanh nghiệp.
NguyÔn ThÞ H¹nh 17 QTKDQT41A

18. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
1.2 Các nhân tố bên trong.
 Nguồn nhân lực:
Nguồn nhân lực được coi là vấn đề có ý nghĩa sống còn với mọi tổ chức
trong tương lai. Nguồn nhân lực trong doanh nghiệp được chia làm 3 cấp:
+ Quản trị viên cấp cao: Gồm ban giám đốc và các trưởng phó phòng ban.
Đây là đội ngũ có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả sản xuất kinh doanh. Nếu
họ có trình độ quản lý cao, có nhiều kinh nghiệm kinh doanh trên thương
trường, có khả năng đánh giá và quan hệ đối ngoại tốt thì doanh nghiệp đó
sẽ có sức cạnh tranh cao và ngược lại.
+ Quản trị viên cấp trung gian: Đây là đội ngũ trực tiếp quản lý phân
xưởng sản xuất sản phẩm đòi hỏi phải có có kinh nghiệm công tác, khả năng
ra quyết định và diều hành công tác.
+ Đội ngũ quản trị viên cấp cơ sở: Khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp
phần nào cũng chịu sự chi phối của đội ngũ này thông qua các yếu tố như:
năng suất lao động, trình độ tay nghề, ý thức trách nhiệm, kỷ luật lao động
và sự sáng tạo của họ... bởi vì các yếu tố này chi phối việc nâng cao chất
lượng sản phẩm, hạ giá thành sản phẩm cũng như tạo thêm tính ưu việt, độc
đáo mới lạ của sản phẩm.
 Nguồn lực về tài chính.
Khả năng tài chính có ảnh hưởng rất lớn tới sức cạnh tranh của doanh
nghiệp trên thị trường. Khả năng tài chính được hiểu là quy mô tài chính của
doanh nghiệp và tình hình hoạt động, các chỉ tiêu tài chính hàng năm như tỷ
lệ thu hồi vốn, khả năng thanh toán...Nếu một doanh nghiệp có tình trạng tài
chính tốt, khả năng huy động vốn là lớn sẽ cho phép doanh nghiệp có nhiều
vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ và máy móc thiết
bị, đồng thời tăng khả năng hợp tác đầu tư về liên doanh liên kết.Tình hình
sử dụng vốn cũng sẽ quyết định chi phí về vốn của doanh nghiệp so với đối
thủ cạnh tranh.
NguyÔn ThÞ H¹nh 18 QTKDQT41A

19. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
 Nguồn lực về vật chất kỹ thuật:
Thông thường nguồn lực
vật chất kỹ thuật thể hiện ở:
- Trình độ kỹ thuật công nghệ hiện tại của doanh nghiệp và khả năng có
được các công nghệ tiên tiến.
- Quy mô và năng lực sản xuất: Quy mô và năng lực sản xuất lớn giúp
doanh nghiệp tạo ra khối lượng sản phẩm lớn hơn, nhờ đó hạ được giá thành
sản phẩm, hơn nữa nó tạo ra nhiều cơ hội tiếp xúc với khách hàng hơn,giúp
doanh nghiệp hiểu rõ khách hàng từ đó có thể chiếm lĩnh hoặc giữ vững thị
trường trên nhiều lĩnh vực khác nhau, tránh sự xâm nhập của đối thủ cạnh
tranh.
Tuy nhiên để đạt hiệu
quả cao trong sản xuất kinh doanh thì doanh nghiệp phải có quy mô sản xuất
và mức sử dụng công suất ít nhất phải gần bằng công suất thiết kế. Nếu sử
dụng công suất thấp sẽ gây lãng phí và lúc đó chi phí cố định vào giá thành
sản phẩm cao làm cho khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp giảm.
 Trình độ tổ chức quản lý
Trình độ tổ chức quản lý được thể hiện thông qua cơ cấu tổ chức, bộ máy
quản trị, hệ thống thông tin quản lý, bầu không khí và đặc biệt là nề nếp hoạt
động của doanh nghiệp.
Một doanh nghiệp biết tập hợp sức mạnh đơn lẻ của các thành viên và
biến thành sức mạnh tổng hợp thông qua tổ chức doanh nghiệp đó sẽ tận
dụng được những lợi thế tiềm ẩn của tổ chức mình. Đây là một đòi hỏi đối
vớic các nhà quản trị cấp cao. Không thể nói doanh nghiệp có được một cấu
trúc tốt nếu không có một sự nhất quán trong cách nhìn nhận về cơ cấu
doanh nghiệp.
Một cơ cấu tốt đồng nghĩa với việc có được một cơ cấu phòng ban hợp lý,
quyền hạn và trách nhiệm được xác định rõ ràng. Bên cạnh đó ở mỗi phòng
NguyÔn ThÞ H¹nh 19 QTKDQT41A

20. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
ban việc thực hiện tốt nề nếp tổ chức cũng ảnh hưởng rất lớn tới phương
thức thông qua quyết định của nhà quản trị, quan điểm của họ đối với các
chiến lược và điều kiện môi trường của doanh nghiệp. Một nề nếp tốt có thể
dẫn dắt mọi người tích cực hơn trong công việc và lôi cuốn họ vào quá trình
đạt tới những mục tiêu chung của doanh nghiệp.
 Hoạt động Marketing.
Ngày nay Marketing là
một hoạt động không thể thiếu cho sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh
nghiệp. Ở đây nhiệm vụ chính là phân tích các nhu cầu thị hiếu, nhu cầu thị
trường và hoạch định các chiến lược hữu hiệu về sản phẩm, giá cả, giao tiếp
và phân phối phù hợp với thị trường mà doanh nghiệp đang vươn tới từ đó
xây dựng mạng lưới phân phối với số lượng, phạm vi và mức độ kiểm soát
phù hợp đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh nhất. Có thể nói để tạo
ra sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường hoạt động Marketing là
một yếu tố không thể thiếu.
2. Các chỉ tiêu đánh giá sức cạnh tranh của hàng hoá.
Sản phẩm.
Đây cũng là một chỉ tiêu
phản ánh sức cạnh tranh của hàng hoá doanh nghiệp. Một doanh nghiệp khi
thâm nhập vào một thị trường có thể với một sản phẩm hoặc nhiều sản
phẩm. Nếu sản phẩm và cơ cấu sản phẩm của doanh nghiệp phù hợp với nhu
cầu thị trường thì sẽ làm tăng sức cạnh tranh các mặt hàng của doanh
nghiệp.
Các doanh nghiệp cần
phải luôn hoàn thiện sản phẩm bằng cách đưa ra sự thay đổi lớn những sản
phẩm sẵn có, mở rộng chủng loại sản phẩm của doanh nghiệp, rập mẫu, bắt
chước những sản phẩm đã có trên thị trường của doanh nghiệp khác, cải tiến
mẫu mã, đồng thời doanh nghiệp cũng cần nghiên cứu các sản phẩm mới
NguyÔn ThÞ H¹nh 20 QTKDQT41A

21. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
nhằm phát triển và mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hoá. Đa dạng hoá sản
phẩm không chỉ là để đảm bảo đáp ứng được nhu cầu thị trường, thu nhiều
lợi nhuận mà còn là biện pháp phân tán rủi ro trong kinh doanh khi cạnh
tranh trên thị trường ngày càng khốc liệt.
Do vậy, sản phẩm và cơ
cấu sản phẩm tối ưu là một trong những yếu tố quyết định khả năng cạnh
tranh của doanh nghiệp trên thị trường, đồng thời cũng quyết định sự thành
công hay thất bại của doanh nghiệp.
Giá thành và giá cả.
Giá thành của sản phẩm là giá trị của tất cả các yếu tố đầu vào hình thành
nên sản phẩm như: nguyên vật liệu, nhân công, công nghệ sản xuất...Từ giá
thành của sản phẩm sẽ xác định được giá bán trên thị trường. Do vậy, muốn
có giá bán sản phẩm thấp thì doanh nghiệp phải tìm các hạ giá thành tức là
phải tận dụng hợp lý các nguồn lực sẵn có như tài nguyên phong phú nguồn
nhân lực dồi dào, đồng thời đổi mới thiết bị và công nghệ sản xuất, nâng cao
hiệu quả quản lý...có như vậy mới hạ được giá thành sản xuất và nâng cao
sức cạnh tranh của hàng hoá.
Giá của một sản phẩm trên thị trường được hình thành thông qua quan hệ
cung cầu tức là thông qua sự thoả thuận giữa người mua và người bán để đi
tới mức giá mà cả hai bên đều thấy có lợi và chấp nhận được. Trong nền
kinh tế thị trường có sự cạnh tranh của các doanh ngghiệp thì khách hàng có
quyền lựa chọn cho mình sản phẩm tốt nhất và cùng một loại sản phẩm thì
chắc chắn họ sẽ lựa chọn sản phẩm có giá bán thấp hơn. Vì vậy giá cả là
công cụ cạnh tranh hữu hiệu trên thị trường. Doanh nghiệp có thể định giá
bán thấp, bằng hoặc cao hơn giá thị trường. Để chiếm ưu thế trong cạnh
tranh, doanh nghiệp cần phải có sụ lựa chọn các chính sách giá thích hợp
cho từng loại sản phẩm từng giai đoạn trong chu kỳ sống của sản phẩm hay
tuỳ thuộc vào đặc điểm của từng vùng thị trường.
NguyÔn ThÞ H¹nh 21 QTKDQT41A

22. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
Chất lượng sản phẩm.
Ngày nay, do đời sống
nhân dân ngày càng được nâng cao nên người tiêu dùng yêu cầu rất cao về
chất lượng sản phẩm. Họ sẵn sàng trả giá cao hơn cho những sản phẩm cùng
loại có chất lượng tốt hơn hẳn. Vì vậy, chất lượng sản phẩm là chỉ tiêu quan
trọng nhất biểu hiện khả năng cạnh tranh hàng hoá của doanh nghiệp.
Chất lượng sản phẩm là
hệ thống nội tại của sản phẩm được xác định bằng các thông số kỹ thuật có
thể được đo lường hoặc so sánh được nhằm thoả mãn yêu cầu của người tiêu
dùng. Chất lượng sản phẩm được hình thành từ khâu thiết kế đến khâu sản
xuất và ngay cả sau khi tiêu thụ hàng hoá và chịu tác động của nhiều yếu tố:
máy móc thiết bị, nguyên vật liêu, trình độ tay nghề của người lao động,
trình độ quản lý, hệ thống dịch vụ khách hàng...
Chất lượng sản phẩm thể
hiện tính quyết định khả năng cạnh tranh hàng hoá của doanh nghiệp ở chỗ:
-Chất lượng sản phẩm tăng sẽ làm tăng giá trị và giá trị sử dụng của sản phẩm.
-Nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ làm tăng tốc độ tiêu thụ sản phẩm, tăng khối
lượng sản phẩm bán ra và kéo dài chu kỳ sống cuỉa sản phẩm, từ đó làm tăng lợi
nhuận cho doanh nghiệp.
-Sản phẩm có chất lượng cao sẽ làm tăng uy tín của doanh nghiệp từ đó thị phần
của doanh nghiệp sẽ được mở rộng.
Vì thế, vấn đề chất lượng sản phẩm là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với
một doanh nghiệp bởi vì chất lượng sản phẩm thấp cũng đồng nghĩa với việc
giảm uy tín, mất khách hàng và nhanh chóng phá sản. Điều này càng quan
trọng hơn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ vì họ phải đương đầu với các
công ty đa quốc gia có vốn lớn, có tiềm lực về công nghệ, kinh nghiệm và
uy tín từ rất lâu.
Dịch vụ.
NguyÔn ThÞ H¹nh 22 QTKDQT41A

23. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
Dịch vụ cũng là một chỉ
tiêu đánh giá khả năng cạnh tranh của sản phẩm này so với sản phẩm khác.
Dịch vụ là một công cụ cạnh tranh hết sức phổ biến trên thị trường quốc tế,
đó có thể là dịch vụ trước khi bán, dịch vụ bán hàng tận nơi cho khách hàng,
dịch vụ sau bán hàng... Cạnh tranh bằng dịch vụ ngày càng được sử dụng
phổ biến hơn và đa dạng hơn, nhất là khi lĩnh vực dịch vụ đang tăng dần tỷ
trọng trong cơ cấu nền kinh tế. Cạnh tranh bằng dịch vụ có hiệu quả rất cao
vì khi đó khách hàng thấy mình được tôn trọng hơn và do đó họ sẽ cảm tình
với sản phẩm và doanh nghiệp.
Uy tín của doanh nghiệp.
Uy tín của doanh nghiệp
được hình thành dựa trên chất lượng, giá trị sử dụng của sản phẩm các dịch
vụ sau bán hàng, thời gian giao hàng, quy mô của doanh nghiệp...Một doanh
nghiệp có uy tín với khách hàng thì đồng nghĩa với việc có được lợi thế
trong cạnh tranh. Khách hàng khi đó tin rằng sản phẩm của doanh nghiệp có
chất lượng cao, dịch vụ sau bán hàng tốt...Do đó sản phẩm của doanh nghiệp
khi đưa ra thị trường có thể nhanh chóng thu hút được người tiêu dùng. Điều
này sẽ giúp cho doanh nghiệp giảm một phần chi phí cho việc thu hút khách
hàng, khách hàng sẽ trung thành với doanh nghiệp hơn.
III. CÁC CÔNG CỤ VÀ PHƯƠNG THỨC ĐỂ NÂNG CAO KHẢ NĂNG
CẠNH TRANH CỦA SẢN PHẨM.
1. Các công cụ cạnh tranh phổ biến.
 Chất lượng hàng hoá.
Đây là một công cụ cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị
trường. Người tiêu dùng thường quan tâm đến chất lượng khi lựa chọn một
sản phẩm nào đó, họ sẵn sàng trả giá cao hơn để có được một sản phẩm chất
lượng tốt hơn. Thông thường cạnh tranh về sản phẩm thể hiện chủ yếu qua
những mặt sau:
NguyÔn ThÞ H¹nh 23 QTKDQT41A

24. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
Cạnh tranh về trình độ sản phẩm: Chất lượng sản phẩm, tính hữu dụng
của sản phẩm, bao bì. Tuỳ theo những sản phẩm khác nhau mà ta lựa chọn
những nhóm chỉ tiêu khác nhau có tính chất quyết định trình đọ của sản
phẩm.
Cạnh tranh về chất
lượng: Tuỳ theo từng sản phẩm khác nhau với các đặc điểm khác nhau để ta
lựa chọn chỉ tiêu phản ánh chất lượng sản phẩm khác nhau, càng tạo ra nhiều
lợi thế cho chỉ tiêu này thì sản phẩm càng có nhiều cơ hội giành thắng lợi
trên thị trường.
Cạnh tranh về bao bì: Cùng với việc thiết kế bao bì cho phù hợp, doanh
nghiệp còn phải lựa chọn cơ cấu sản phẩm cho phù hợp. Cơ cấu thường thay
đổi theo sự thay đổi của thị trường, đặc biệt là những cơ cấu có xu hướng
phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng.
Cạnh tranh về nhãn mác, uy tín sản phẩm: Đây là công cụ mà doanh
nghiệp sử dụng để đánh vào trực giác của người tiêu dùng.
Cạnh tranh do khai thác hợp lý chu kì sống của sản phẩm: Sử dụng biện
pháp này doanh nghiệp cần phải có những quyết định sáng suốt để đưa ra
một sản phẩm mới hoặc dừng việc cung cấp một sản phẩm đã lỗi thời.
 Giá cả hàng hoá.
Giá là một công cụ quan trọng trong cạnh tranh thường được sử dụng
trong giai đoạn đầu của doanh nghiệp khi doanh nghiệp bước vào một thị
trường mới. Cạnh tranh về giá thường được thể hiện qua các biện pháp sau:
-Kinh doanh với chi phí thấp
-Bán với mức giá hạ và mức giá thấp.
Mức giá có vai trò cực kỳ quan trọng trong cạnh tranh. Nếu như chênh
lệch giá giữa doanh nghiệp và đối thủ cạnh tranh thì lớn hơn chênh lệch về
giá trị sử dụng sản phẩm của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh thì
doanh nghiệp đã đem lại lợi ích cho người tiêu dùng lớn hơn so với đối thủ
NguyÔn ThÞ H¹nh 24 QTKDQT41A

25. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
cạnh tranh. Vì lẽ đó sản phẩm của doanh nghiệp sẽ ngày càng chiếm được
lòng tin của người tiêu dùng, điều đó sẽ đưa doanh nghiệp lên vị trí cạnh
tranh ngày càng cao.
Để đạt được mức giá thấp doanh nghiệp cần xem xét khả năng hạ giá sản
phẩm của doanh nghiệp mình, khả năng đó phụ thuộc vào:
-Chí phí về kinh tế thấp.
-Khả năng bán hàng tốt, do có khối lượng bán lớn.
-Khả năng về tài chính tốt
Như đã trình bày ở trên, hạ giá thành là phương pháp cuối cùng mà doanh
nghiệp sẽ thực hiện trong cạnh tranh bởi hạ giá thành ảnh hưởng trực tiếp tới
lợi nhuận của doanh nghiệp.Vì vậy doanh nghiệp cần phải lựa chọn thời
điểm để tiến hành sử dụng giá cả làm vũ khí cạnh tranh. Như thế doanh
nghiệp phải biết kết hợp nhuần nhuyễn giữa giá cả và các bộ phận về chiết
khấu với những phương pháp bán mà doanh nghiêp đang sử dụng, với
những phương pháp thanh toán, với xu thế, trào lưu của người tiêu dùng.
Đồng thời, do đặc điểm ở từng vùng thị trường khác nhau là khác nhau nên
doanh nghiệp cũng cần phải có những chính sách giá hợp lý ở từng vùng thị
trường.
Một điểm nữa doanh nghiệp cần phải quan tâm là phải kết hợp giữa giá cả
của sản phẩm với chu kỳ sản phẩm đó, việc kết hợp này cho phép doanh
nghiệp khai thác được tối đa khả năng tiêu thụ của sản phẩm, cũng như
không bị mắc vào những lỗi lầm trong việc khai thác chu kì sống, đặc biệt là
các sản phẩm đang đứng trước sự suy thoái.
 Cạnh tranh về phân phối và bán hàng.
Cạnh tranh về phân phối và bán hàng được thể hiện qua các nội dung chủ
yếu sau:
- Khả năng đa dạng hoá các kênh và chọn được các kênh chủ lực. Ngày nay
các doanh nghiệp thường có cơ cấu sản phẩm rất đa dạng, với mỗi sản phẩm
NguyÔn ThÞ H¹nh 25 QTKDQT41A

26. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
có một kênh phân phối khác nhau.Việc phân định đâu là kênh phân phối chủ
lực có ý nghĩa quyết định trong việc tối thiểu hóa chi phí dành cho tiêu thụ
sản phẩm.
-Tìm được những người điều khiển đủ mạnh. Đối với các doanh nghiệp sử dụng
các đại lý độc quyền thì phải xem xét đến sức mạnh của các doanh nghiệp
thương mại làm đại lý cho doanh nghiệp. Điều này có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng, có vốn lớn và đủ sức chi phối được lực lượng bán hàng trong kênh trên thị
trường
-Có hệ thống bán hàng phong phú. Đặc biệt là hệ thống các kho, các trung tâm
bán hàng. Các trung tâm này phải có được cơ sở vật chất hiện đại.
-Có nhiều biện pháp để kết dính các kênh lại với nhau. Đặc biệt là những biện
pháp quản lý và điều khiển người bán.
-Có khả năng hợp tác giữa người bán trên thị trường nhất là trên các thị trường
lớn.
-Có các dịch vụ bán hàng và sau bán hàng hợp lý.Kết hợp hợp lý giữa phương
thức bán hàng và phương thức thanh toán.
Các dịch vụ bán và sau khi bán chủ yếu là:
-Tạo ra các điều kiện thuận lợi nhất trong khi thanh toán.
-Có chính sách tài chính và tiền tệ hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua
bán với khách hàng.
-Có hệ thống thanh toán nhanh, hợp lý vừa tạo điều kiện thanh toán nhanh vừa
đảm bảo công tác quản lý của doanh nghiệp.
-Có phương tiện bán văn minh, các phương tiện tạo ưu thế cho khách hàng, tạo
điều kiện để có công nghệ bán hàng đơn giản hợp lý. Nắm được phản hồi của
khách hàng nhanh nhất và hợp lý nhất.
-Bảo đảm lợi ích của người bán và người mua, người tiêu dùng tốt nhất và công
bằng nhất. Thường xuyên cung cấp những dịch vụ sau khi bán cho người sử
dụng, đặc biệt là những sản phẩm có bảo hành hoặc hết thời gian bảo hành. Hình
NguyÔn ThÞ H¹nh 26 QTKDQT41A

27. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
thành mạng lưới dịch vụ rộng khắp ở những địa bàn dân cư.
 Hình ảnh nhãn hiệu sản phẩm và công ty.
Trong quá trình kinh doanh các doanh nghiệp sử dụng nhiều biện pháp nhằm
giành giật khách hàng về phía mình, đặc biệt thực hiện linh hoạt trong khâu
hợp đồng, thanh toán như: quy ước về giá cả, số lượng, kích cỡ, mẫu mã
bằng văn bản hoặc bằng miệng hay thanh toán với các hình thức như bán trả
góp, bán chịu, bán gối đầu... Những hành vi này sẽ thực hiện được tốt hơn
khi giữa doanh nghiệp và khách hàng có lòng tin với nhau. Do vậy chữ tín
trở thành công cụ sắc bén trong cạnh tranh, nó tạo ra cơ hội cho những
người ít vốn có điều kiện tham gia kinh doanh, do đó mở rộng được thị phàn
hàng hoá, tạo ra sức mạnh cho doanh nghiệp.
2. Các phương thức để nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm.
 Chính sách về sản phẩm.
Sản phẩm – hàng hoá là tất cả những các những yếu tố có thể làm thoả
mãn nhu cầu hay ước muốn của khách hàng, cống hiến những lợi ích cho họ và
có khả năng đưa ra chào bán trên thị trường với mục đích thu hút sụ chú ý mua
sắm, sử dụng hay tiêu dùng.
Căn cứ vào điều kiện tình hình của công ty công ty có thể đưa ra các
chính sách về sản phẩm. Công ty có thể sử dụng một số chính sách sau
-Tìm kiếm những công dụng mới cho sản phẩm.
Việc tìm kiếm các công dụng mới cho sản phẩm có thể được căn cứ sau:
Những ứng dụng liên quan của sản phẩm tức là những tính năng công dụng mới
của sản phẩm trên thị trường
Những các thức sử dụng sản phẩm khác nhau khi kết hợp với một sản phẩm
khác.
Khả năng áp dụng các sản phẩm tiêu dùng đại trà cho thị trường công nghiệp và
ngược lại
Liệt kê những thuộc tính tối thiểu của sản phẩm hay các thành phần có gợi ý
NguyÔn ThÞ H¹nh 27 QTKDQT41A

28. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
những công dụng mới.
-Tiêu chuẩn kỹ thuật của sản phẩm.
Tiêu chuẩn hoá kỹ thuật của sản phẩm có ảnh hưởng sống còn tới khả
năng thâm nhập thị trường của một doanh nghiệp. Dù doanh nghiệp có thể đã cố
gắng rất nhiều để đảm bảo về mặt giá cả thời hạn giao hàng nhưng nêú sản phẩm
ấy không đáp úng tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường thì sản phẩm đó cũng
không được chấp nhận. Nhận thức được điều này, các doanh nghiệp luôn có
gắng phấn đấu sản xuất các sản phẩm đạt được tiêu chuẩn quốc tế và tiêu chuẩn
kỹ thuận của từng thị trường
-Đa dạng hoá chủng loại hàng hoá.
Cùng với việc tiến hành tìm kiếm những công dụng mới cho sản phẩm, công ty
tiến hành nghiên cứu tạo ra các loại sản phẩm mới nhằm đáp ứng nhu cầu đa
dạng của thị trường tìm kiếm đoạn thị trường mới, khách hàng mới
 Giá cả.
Mặc dù nhìn chung trên thị trường thế giới cạnh tranh giá đã từng bước
chuyển sang cạnh tranh về chất lượng sản phẩm và thời hạn giao hàng nhưng
nhiều lúc nhiều nơi và nhiều lĩnh vực cạnh tranh giá cả vẫn diễn ra rất gay gắt.
Giá cả là lĩnh vực thể hiện sự cạnh tranh giành lợi ích kinh tế và vị trí độc quyền
của các doanh nghiệp. Để nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm các công
ty sử dụng một số phương thức sau:
Chiết giá và bớt giá.
Để khuyến khích khách hàng mua và thanh toán, các công ty có thể điều
chỉnh mức giá cơ bản của mình và được gọi là hình thức chiết giá và bớt giá.
-Chiết giá vì mua số lượng lớn đó là việc giảm giá cho những người mua, những
khối lượng lớn trong một lần mua hoặc trong một thời gian nhất định. Loại chiết
khấu này khuyến khích người mua gia tăng khối lượng của một hợp đồng và
mua tập trung nhiều lần ở một người bán.
-Chiết khấu chức năng (chiết khấu thương mại) là loại chiết giá người sản xuất
NguyÔn ThÞ H¹nh 28 QTKDQT41A

29. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
áp dụng cho các thành viên trong kênh phân phối. Phần chiết giá này phải bao
gồm 2 bộ phận: chi phí mà các thành viên trong kênh phân phối phải bỏ ra để
tiến hành các hoạt động phân phối hàng hoá theo chức năng của họ và lãi thoả
đáng cho những nỗ lực và gánh chịu rủi ro của những thành viên trong kênh
phân phối.
-Chiết khấu thời vụ là việc giảm giá cho những khách hàng mua hàng hoặc dịch
vụ trái vụ.
-Chiết giá khuyến khích việc thanh toán bằng tiền mặt và thanh toán nhanh.
-Bớt giá là việc giảm giá bán so với biểu gia đã quy định.
Định giá khuyến mại là hình thức điều chỉnh giá bán tạm thời nhằm mục đích
hỗ trợ cho các hoạt đông súc tiến bán hàng bao gồm một số hình thức sau:
-Định giá để nôi kéo khách hàng.
-Định giá cho những đợt bán hàng đặc biệt.
-Giá trả góp bán hàng theo phiếu mua hàng
-Chiết giá về tâm lý
Định giá phân biệt Các công ty có thể điều chỉnh mức giá cơ bản để phù hợp
với những điều kiện khác biệt của khách hàng, của sản phẩm hoặc của những
yếu tố khác chứ không phải vì chi phí.
 Chính sách khuyếch trương sản phẩm
Khuyếch trương bao gồm nhiềm hoạt động khác nhau nhằm mục đích
cung cấp và truyền thông tin về sản phẩm, về lợi ích của nó đến người cung cấp,
khách hàng và người sử dụng cuối cùng để tạo ra và phát triển nhận thức, sự
hiểu biết và lòng ham muốn mua hàng của người mua và người tiêu thụ. Hoạt
động khuyếch trương sản phẩm gồm các phương thức sau:
Quảng cáo là một kiều truyền thông có tính đại chúng, mang tính xã hội cao.
Nó yêu cầu hàng hoá phải hợp pháp và được mọi người chấp nhận. Quảng cáo là
một phương tiện có khả năng thuyết phục, tạo cơ hội cho người nhận tin so sánh
thông tin với các đối thủ cạnh tranh làm tăng tính thuyết phục với khách hàng
NguyÔn ThÞ H¹nh 29 QTKDQT41A

30. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
mục tiêu.
Với ngôn ngữ quảng cáo phong phú đa dạng, phương tiện quảng cáo phổ
cập và tiện lợi, quảng cáo mở ra khả năng giới thiệu hàng hoá của công ty, dịch
vụ bán ra cũng như uy tín thế lực của công ty một cách hiệu quả và trực diện.
Các phương tiện quảng cáo các công ty thường sử dụng là báo, tạp chí, ti vi,
rađio, ngoài ra các công ty còn quảng cáo qua panô áp phích, qua catalog, qua
thư bao bì, qua sản phẩm khác và qua truyền miệng, telemarketing, computer
marketing v.v. Mỗi loại phương tiện đều có những lợi thế và tác dụng nhất định.
Xúc tiến bán hàng là nhóm công cụ truyền thông sử dụng hỗn hợp các công cụ
cổ động, kích thích khách hàng nhằm tăng nhanh nhu cầu về sản phẩm tại chỗ
tức thì. Thực chất đây là các công cụ kích thích để thúc đẩy các khâu: cung ứng,
phân phối và tiêu dùng đối với một hoặc một nhóm các sản phẩm của công
ty.Các hình thức chủ yếu của xúc tiến bán hànglà:
-Thay đổi hình thức sản phẩm: những thay đổi về bao gói, cách đóng mở, thay
đổi nhãn hiệu hay các biện pháp khác làm cho sản phẩm hấp dẫn hơn đối với
người mua.
-Khuyến khích mua hàng: đó là các biện pháp khuyến khích thông qua các hình
thức thanh toán bằng tiền mặt, hàng hoá hoặc bằng bất cứ thứ gì khác để tạm
thời tăng giá trị sản phẩm đối với người phân phối hoặc người tiêu thụ. Phương
pháp nay bao gồm bớt tiền cho người mua nhiều, hạ giá tạm thời, bán trả góp,
thưởng cho người mua nhiều bằng một sản phẩm khác.
-Trưng bày các tài liệu về sản phẩm tại điểm bán.
-Các mẫu hàng.
Các hoạt động yểm trợ sản phẩm đây là những hoạt động liên quan đến các
dịch vụ sản phẩm và thông tin mà nhà sản xuất cung cấp thêm cho người sử
dụng sản phẩm của họ. Những dịch vụ chủ yếu là:
-Catalog
-Xuất bản phẩm về doanh nghiệp
NguyÔn ThÞ H¹nh 30 QTKDQT41A

31. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
-Phim ảnh.
Xây dựng các mối liên hệ với công chúng đây là những hoạt động yểm trợ
quan trọng, bao gồm nhiềm hoạt động phong phú và đa dạng chủ yếu là:
-Quan hệ báo chí.
-Triển lãm hội chợ và phòng trưng bày.
IV. TÍNH TẤT YẾU CỦA VIỆC NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA DOANH NGHIỆP:
1. Tính tất yếu của cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường.
Ở nước ta trước đây với cơ chế tập trung bao cấp, nhà nước giữ vai trò chủ
đạo trong tất cả mọi vấn đề, từ cấp vốn, nguyên vật liệu cho tới phân phối và
tiêu thụ. Như vậy các doanh nghiệp Nhà nước không phải lo cạnh tranh với
một đối thủ nào bởi khi đó các thành phần kinh tế khác chưa được phát triển
rộng raĩ. Vì các nguyên nhân trên mà trong thời kỳ bao cấp cạnh tranh hầu
như không có, các doanh nghiệp Nhà nước thì rất thụ động. Chuyển sang
nền kinh tế thị trường cùng với sự phát triển sản xuất kinh doanh, mọi thành
phần kinh tế đều bình đẳng với nhau trước pháp luật thì phần lớn các doanh
nghiệp này đều không thích nghi nổi với môi trường mới, không cạnh tranh
nổi với các thành phần kinh tế, làm ăn thua lỗ và đi vào phá sản. Điều này
cho thấy khi bước sang một cơ chế mới: cơ chế thị trường thì các doanh
nghiệp ở mọi thành phần kinh tế đều phải tìm mọi cách để cạnh tranh nhằm
tồn tại. Có thể nói cạnh tranh là một tất yếu của nền kinh tế thị trường, là áp
lực buộc các doanh nghiệp phải tìm giải pháp để nâng cao năng suất lao
động, đưa ra thị trường những sản phẩm có chất lượng và giá cả hợp lý. Do
đó cạnh tranh giữa các doanh nghiệp sẽ ngày càng mạnh mẽ và khốc liệt
hơn.
2. Sự cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Như ta đã biết trong cơ chế thị trường, cạnh tranh là một tất yếu khách quan.
Mỗi doanh nghiệp khi tham gia vào thị trường cần phải chấp nhận cạnh
NguyÔn ThÞ H¹nh 31 QTKDQT41A

32. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
tranh, tuân theo quy luật cạnh tranh cho dù đôi khi cạnh tranh cũng trở thành
con dao hai lưỡi. Một mặt nó đào thải không thương tiếc các doanh nghiệp
có chi phí cao, chất lượng sản phẩm tồi, tổ chức tiêu thụ kém, mặt khác nó
buộc các doanh nghiệp phải không ngừng phấn đấu giảm chi phí để giảm giá
bán sản phẩm, hoàn thiện giá trị sử dụng của sản phẩm, tổ chức hệ thống
tiêu thụ sản phẩm.
Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khoa học kỹ thuật phát triển, kinh tế
phát triển trên nhu cầu tiêu dùng nâng lên ở mức cao hơn rất nhiều, để đáp ứng
kịp thời nhu cầu này các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao năng lực
cạnh tranh thông qua các yếu tố trực tiếp như giá cả, chất lượng, uy tín ... Hay
các yếu tố gián tiếp như hoạt động quảng cáo, hội chợ, các dịch vụ sau bán...
Hơn nữa trong một nền kinh tế mở như hiện nay các đối thủ cạnh tranh không
chỉ là các doanh nghiệp trong nước mà còn là các doanh nghiệp, công ty nước
ngoài có vốn đầu tư cũng như trình độ công nghệ cao hơn hẳn thì việc nâng cao
năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam là một tất yếu khách quan
cho sự tồn tại và phát triển.
NguyÔn ThÞ H¹nh 32 QTKDQT41A

33. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG NÂNG CAO SỨC CẠNH
TRANH SẢN PHẨM XUẤT KHẨU CÔNG TY DỆT
MAY HÀ NỘI.
I. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY
1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty.
Công ty dệt may Hà Nội là một công ty lớn thuộc Tổng Công ty dệt may
Việt Nam, hạch toán kinh tế độc lập, có tư cách pháp nhân, tự chủ về tài chính,
có con dấu riêng và hoạt động theo luật doanh nghiệp.
Tên Tiếng Việt : Công ty dệt may Hà Nội
Tên Tiếng Anh : Hà NỘI Textile and Garment Company
Tên Viết Tắt : Hanosimex
Địa Điểm : Số 1 – Mai Động, Quận Hai Bà Trưng, TP.Hà Nội
Số điện thoại : 84-04-8621024 ; 8621470; 8624611.
Số Fax : 84-04-8622334.
NguyÔn ThÞ H¹nh 33 QTKDQT41A

34. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
Website : www.hanosimex.com.vn.
Tên gọi trước đây của công ty dệt may Hà Nội là nhà máy sợi Hà Nội
hoặc xí nghiệp liên hiệp sợi dệt kim Hà Nội, công ty dệt Hà Nội.
- Ngày 7 tháng 4 năm 1978 tổng công ty nhập khẩu thiết bị Việt Nam và hãng
Unionmatex (Cộng Hoà Liên Bang Đức) chính thức ký hợp đồng xây dựng
nhà máy sợi Hà Nội .
- Tháng 2 năm 1979 khởi công xây dựng nhà máy .
- Tháng 1-1982: lắp đặt thiết bị.
- Ngày 21 tháng 11 năm 1984 chính thức bàn giao công trình cho nhà máy
quản lý điều hành (gọi tên là nhà máy sợi Hà Nội).
-Tháng 12 năm 1989 đầu tư xây dựng dây chuyền Dệt Kim số I. Tháng 6 năm
1990 đưa vào sản xuất.
- Tháng 4 năm 1990 Bộ Kinh Tế Đối Ngoại cho phép nhà máy được kinh
doanh xuất nhập khẩu trực tiếp (tên giao dịch viết tắt là HANOSIMEX).
- Tháng 4 năm 1991 Bộ Công Nghiệp nhẹ quyết định chuyển tổ chức và hoạt
động nhà máy Sợi Hà Nội thành Xí Nghiệp Liên Hiệp Sợi –Dệt Kim Hà Nội
- Tháng 6 năm 1993 xây dựng dây chuyền dệt kim số II, tháng 3 năm 1994
đưa vào sản xuất .
- Ngày 19 tháng 5 năm 1994 khánh thành Nhà máy Dệt Kim (cả hai dây
chuyền I và II).
- Tháng 10 năm 1993 Bộ Công Nghiệp nhẹ quyết định sáp nhập nhà máy sợi
Vinh (tỉnh Nghệ An) và Xí Nghiệp Liên Hợp .
- Tháng 1 năm 1995 khởi công xây dựng nhà máy may thêu Đông Mỹ .
- Tháng 3 năm 1995 Bộ Công Nghiệp nhẹ quyết định sáp nhập công ty dệt Hà
Đông và Xí Nghiệp Liên Hợp .
- Tháng 6 năm 1995 Bộ Công Nghiệp nhẹ quyết định đổi Xí Nghiệp Liên Hợp
thành Công ty dệt Hà Nội .
- Ngày 2 tháng 9 năm 1995 khánh thành nhà máy may thêu Đông Mỹ .
NguyÔn ThÞ H¹nh 34 QTKDQT41A

35. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
- Trong năm 2000 một lần nữa công ty dệt Hà Nội được Bộ Công Nghiệp nhẹ
đổi tên thành công ty dệt may Hà Nội (theo quyết định số 103/QĐ/HĐQT
ngày 28/2/2000 của chủ tịch hội đồng quản trị tổng công ty dệt may Việt
Nam).
- Công ty sản xuất kinh doanh trên các lĩnh vực: sợi, dệt, nhuộm, in, trao đổi
và buôn bán hàng dệt, may. Bao gồm các loại sản phẩm có chất lượng cao:
Sợi Cotton, Sợi Peco, Sợi PE.
Các loại vải dệt kim : Rib, Interlok, Single.
Các sản phẩm may mặc lót, mặc ngoài bằng vải dệt kim.
Các loại vải dệt thoi, các sản phẩm may mặc bằng vải dệt thoi.
Các loại khăn bông.
Mũ và lều vải.
-Công ty chuyên nhập các loại bông, xơ, phụ tùng thiết bị chuyên ngành, hoá
chất, thuốc nhuộm.
- Các hoạt động thương mại - dịch vụ .
- Sản phẩm của công ty được xuất khẩu sang các nước Nhật Bản, Hàn Quốc,
Singapore, ÚC, Thái Lan, Hồng Kông, Đài Loan, Thụy Điển, Tiệp Khắc,
Nam Phi, khu vực EU. Trong đó nhiều nhất là Nhật Bản chiếm 50% doanh
thu xuất khẩu. Đại lý bán buôn bán lẻ của công ty có mặt khắp cả nước đặc
biệt là các thành phố lớn như Hà Nội, Tp Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà
Nẵng.
Công ty dệt may Hà Nội coi chất lượng là mục tiêu hàng đầu trong quá
trình sản xuất kinh doanh, luôn đặt ra cho mình có nhiệm vụ thoả mãn mọi yêu
cầu của khách hàng. Duy trì nâng cao chất lượng đã đặt ra. Công ty áp dụng tiêu
chuẩn ISO- 9002 tại nhà máy sợi, nhà máy dệt nhuộm, nhà máy may I, nhà máy
may II và các phòng ban chức năng của công ty.
Công ty luôn duy trì và sản xuất, đạt hiệu quả kinh tế cao. Luôn mở rộng
các hình thức kinh doanh mua bán, gia công, trao đổi hàng hoá, sẵn sàng hợp tác
NguyÔn ThÞ H¹nh 35 QTKDQT41A

36. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
cùng các bạn hàng trong nước và ngoài nước để đầu tư thiết bị hiện đại, khoa
học công nghệ mới nhằm nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm .
Với thiết bị hiện đại, công nghệ tiên tiến trình độ quản lý giỏi, đội ngũ cán
bộ có năng lực cao, đội ngũ công nhân lành nghề, sản phẩm của công ty luôn đạt
chất lượng cao, được tặng nhiều huy chương vàng và bằng khen tại các hội chợ
triển lãm kinh tế .
- Qua hơn 10 năm sản xuất kinh doanh, công ty đã đạt được công xuất thiết kế
10.000 tấn sợi/ năm, 7 triệu sản phẩm may/ năm, 6,5 triệu khăn bông/ năm.
Chất lượng sản phẩm được nâng cao và duy trì được tiêu chuẩn quốc tế ISO
9002.
2.Cơ cấu tổ chức bộ máy của công ty; chức năng nhiệm vụ của công ty và
các phòng ban .
Sơ đồ cơ cấu bộ máy quản lý của công ty.
Công ty có tổng số nhân viên 4988 người hoạt động tại các trụ sở, các nhà
máy, các đại lý bán hàng, chủ yếu tập trung tại Hà Nội, Hà Tây và Vinh với tổng
diện tích mặt bằng là 24ha.
Văn phòng chi nhánh ở Thành Phố Hồ Chí Minh mới được thành lập ngày
3 tháng 12 năm 2001
Đứng đầu là tổng giám đốc công ty, là người chịu trách nhiệm trước Nhà
Nước, trước cấp trên, cơ quan chủ quản của mình về mọi hoạt động sản xuất
kinh doanh của công ty, tổ chức đời sống và mọi hoạt động của công ty theo luật
doanh nghiệp Nhà nước.
Tổng giám đốc điều hành mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty
theo các nội quy, quy chế thể chế, nghị quyết được ban hành trong công ty, các
quy định thể chế của Bộ Công Nghiệp nhẹ và các chế độ chính sách của Nhà
Nước.
Dưới tổng giám đốc có 4 phó tổng giám đốc, có nhiệm vụ tham mưu
chính cho tổng giám đốc, giúp tổng giám đốc trong việc điều hành sản xuất kinh
NguyÔn ThÞ H¹nh 36 QTKDQT41A

37. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
doanh của công ty theo sự phân công uỷ quyền, chịu trách nhiệm trước tổng
giám đốc, trước pháp luật về những công việc được phân công. Căn cứ vào quy
chế của công ty thường xuyên hướng dẫn đôn đốc, kiểm tra các đơn vị thực hiện
nghiêm túc và báo cáo tổng giám đốc công ty về những phần việc được phân
công phụ trách.
Để giúp tổng giám đốc trong công tác quản lý điều hành công ty, ngoài
các phó tổng giám đốc còn có các phòng ban tham mưu nghiệp vụ, các nhà máy
phân xưởng được giao nhiệm vụ cụ thể và phải chịu trách nhiệm trước tổng
giám đốc công ty về những nhiệm vụ đã được giao.
Cơ cấu tổ chức của công ty theo kiểu trực tuyến đã giúp cho công ty sử
dụng khá tốt khả năng chuyên môn của các thành viên. Đồng thời điều đó giúp
cho công ty nhanh chóng nắm bắt được những thay đổi trên thị trường cũng như
trong kinh doanh qua đó có thể thực hiện được các hoạt động kinh doanh có hiệu
quả hơn.
Cơ cấu tổ chức của công ty theo mô hình trực tuyến.
Sơ đồ 1: Sơ đồ tổ chức
Tổng giám đốc
PHÓ Phó Phó
TỔNG PHÓ PHÒNG
GIÁM TỔNG KẾ TOÁN –TÀI CHÍNH tổng tổng
ĐỐC GIÁM
I ĐỐC GIÁM Giám
II ĐỐC
III đốc
IV
Phòng
Ban
Trung
NguyÔn ThÞ H¹nh 37 Phòng Tổ
Trung
QTKDQT41A
Nhà Phòng
Mtâm TN
áyMay
CBSX Phòng kỹ Phòng
Tâm
Chức
Hành
Các Nhà Máy Xuất hoạch
Kế Nhập
ôà Máyỹ
Nhà M á Nhà Sợi Khác Đời
Y
Chính
Dệt Má áy
Đ&KTCLy
Nh ngMá y
M thuật đầuy Khẩu trường
tư àvải Denim
2 Nh M Thị Tế
DệtĐiện
Cơ SP3
MayNhuộm
1 Dệt Sống

38. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
(Nguồn: Phòng tổ chức hành chính)
Chức năng, nhiệm vụ
• Chức năng, nhiệm vụ của Công ty
Công ty dệt may Hà Nội là một doanh nghiệp nhà nước có vai trò lớn như
các doanh nghiệp Nhà nước khác là định hướng phát triển cho các thành phần
kinh tế khác nhau. Ngoài ra, Công ty còn có nhiệm vụ chủ yếu như cung cấp
hàng tiêu dùng, may mặc trong nước, tạo công ăn việc làm, góp phần thúc đẩy
sự phát triển nền kinh tế đất nước trong công cuộc Công nghiệp hoá-Hiện đại
hoá đất nước và tiến trình hội nhập nền kinh tế nước ta với kinh tế khu vực và
kinh tế thế giới.
NguyÔn ThÞ H¹nh 38 QTKDQT41A

39. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
Công ty chuyên sản xuất kinh doanh các sản phẩm sợi đơn, sợi xe cho
chất lượng cao như sợi cotton, sợi peco, sợi PE, với chỉ số trung bình là 36/1 vì
mặt hàng sợi là thế mạnh của công ty.
Công ty còn sản xuất các loại vải dệt kim thành phẩm Rib, Interlock,
single, các sản phẩm may mặc bằng vải dệt kim, các loại vải dệt thoi và các sản
phẩm may mặc bằng vải dệt thoi, các loại khăn bông.
• Chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban và các nhà máy
Khối phòng ban chức năng
Các phòng ban thuộc khối điều hành công ty sẽ làm công tác nghiệp vụ,
triển khai nhiệm vụ đã được TGĐ duyệt xuống các nhà máy và các đơn vị liên
quan, đồng thời làm công tác tham mưu, cố vấn cho TGĐ về mọi mặt trong hoạt
động điều hành sản xuất kinh doanh giúp TGĐ ra các quyết định nhanh chóng,
chính xác để hoạt động sản xuất đạt hiệu quả cao. Đồng thời các phòng ban
trong công ty luôn có mối liên hệ chặt chẽ và thống nhất với nhau để đảm bảo
cho việc sản xuất được xuyên suốt và thuận lợi.
* Phòng Tổ chức hành chính
+Tham mưu cho TGĐ về lĩnh vực tổ chức đào tạo, sắp xếp nhân sự, lao động
tiền lương, chế độ chính sách.
* Phòng Kế toán tài chính
+Tham mưu giúp việc cho TGĐ trong công tác kế toán tài chính nhằm sử dụng
đồng vốn hợp lý đúng mục đích, đúng chế độ, đảm bảo cho quá trình sản xuất
kinh doanh được duy trì liên tục và đạt hiệu quả kinh tế cao.
* Phòng Kế hoạch thương mại :
+Tham mưu, giúp TGĐ về các lĩnh vực như: nghiên cứu, dự đoán sự phát triển
của thị trường nội địa, đề ra hướng sản xuất sản phẩm may mặc, vải dệt kim, vải
dệt thoi, khăn bông của Công ty, đồng thời tổ chức tham gia các hoạt động tiếp
thị, khuyếch trương quảng cáo sản phẩm của Công ty trên thị trường cả nước.
* Phòng Xuất nhập khẩu
NguyÔn ThÞ H¹nh 39 QTKDQT41A

40. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
+Tìm kiếm khách hàng, thị trường trong và ngoài nước, tham mưu cho TGĐ
trong công tác nhập khẩu phụ liệu, hoá chất, thuốc nhuộm, máy móc thiết bị phụ
tùng phục vụ cho công tác đầu tư phát triển và ổn định sản xuất của công ty
đồng thời xuất khẩu những sản phẩm của công ty ra nước ngoài bao gồm cả xuất
nhập khẩu uỷ thác cho các đơn vị khác.
* Phòng Kỹ thuật đầu tư
+Tham mưu giúp việc TGĐ về các lĩnh vực kỹ thuật sợi, dệt nhuộm, may, cơ
khí, động lực, kỹ thuật an toàn, vệ sinh môi trường, kỹ thuật xây dựng trong
phạm vi toàn công ty.
* Phòng kế hoạch - thị trường
+Tham mưu giúp việc TGĐ trong các lĩnh vực công tác như: đề ra các giải pháp,
xây dựng và điều hành việc thực hiện kế hoạch sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nội
địa và sản phẩm xuất khẩu; cung ứng và quản lý vật tư, sản phẩm của công ty;
thực hiện công tác marketing tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước cùng các
phế liệu của công ty.
* Phòng Đời sống
+ Phục vụ việc ăn uống cho cán bộ công nhân viên trong thời giờ làm việc tại
công ty.
+Quản lý cây xanh, vệ sinh mặt bằng toàn công ty.
* Phòng bảo vệ-quân sự
+ Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ người và phương tiện ra vào, đi lại trong toàn
Công ty, tổ chức tuần tra canh gác bảo vệ kho tàng, nhà xưởng, toàn công ty
24h/24h.
Ngoài ra còn có: Trung tâm y tế và trung tâm thí nghiệm - kiểm tra chất lượng
sản phẩm.
Khối các nhà máy sản xuất
Mỗi nhà máy thành viên là một đơn vị sản xuất cơ bản của công ty và sản
xuất ra sản phẩm hoàn chỉnh. Trên cơ sở các dây chuyền sản xuất sản phẩm, các
NguyÔn ThÞ H¹nh 40 QTKDQT41A

41. http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com
nhà máy có chức năng sử dụng công nhân, tổ chức quản lý quá trình sản xuất,
thực hiện các định mức kinh tế-kỹ thuật, đảm bảo hiệu suất sản xuất tối đa, nâng
cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất làm việc của dây chuyền. Tất cả các
hoạt động trong quá trình sản xuất của cả nhà máy đều đặt dưới sự chỉ đạo của
Giám đốc(GĐ) nhà máy. Giúp việc cho giám đốc nhà máy là hai Phó GĐ, tổ
Nghiệp vụ, tổ kỹ thuật chuyên môn cùng với các tổ trưởng tổ sản xuất.
Giám đốc các nhà máy thành viên chịu trách nhiệm trước TGĐ về toàn bộ
hoạt động của nhà máy mình quản lý. Phó GĐ có trách nhiệm thực hiện những
công việc được phân công và được GĐ uỷ quyền, tham mưu cho GĐ những vấn
đề quan trọng trong quá trình sản xuất, chịu trách nhiệm trước GĐ về kết quả
công việc được giao.
3. Một số đặc điểm kinh tế kỹ thuật ảnh hưởng tới sức cạnh tranh của công
ty.
3.1 Các nhân tố bên ngoài.
Theo các nhà kinh tế Mỹ, ngành may mặc được xếp vào dạng ngành phân
tán, và nếu xét theo tốc độ tăng trưởng của ngành may mặc thì đây là ngành
công nghiệp tăng trưởng và bão hoà, có các đặc điểm như tẳng trưởng thị trường
chậm lại, dư thừa năng lực sản xuất dẫn đến giảm giá, cạnh tranh quốc tế có su
hướng tăng lên, đặc biệt là cạnh tranh của các nước có lợi thế về chi phí sản
xuất, quyền lực của khách hàng cao hơn...
• Nguy cơ đe doạ từ những người mới vào cuộc.
Sản phẩm may mặc không chỉ được sản xuất theo dây chuyền, bằng
những máy móc thiết bị tiên tiến, mà đây là sản phẩm không đòi hỏi vốn lớn và
có thể sản xuất bằng phương pháp thủ công. Do đó, bất cứ đơn vị kinh tế nào
thấy mình có khả năng đều có thể tham gia ngành hàng này. Nguy cơ đe doạ của
những đối thủ tiềm ẩn hay mới gia nhập đều cao, mà chủ yếu là sự đe doạ từ
các công ty tư nhân. Thực tế cho thấy ngay trong ngành dệt may Việt Nam, tổng
kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc của tổng công ty dệt may chỉ bàng 50%
NguyÔn ThÞ H¹nh 41 QTKDQT41A