KRK_IMPACT_warsztat_listopad2012
•
1 like•1,233 views
Materiały warsztatowe przeprowadzone w ramach projektu: Sterowanie przemysłem spotkań w Krakowie: ocena i monitorowanie wpływu ekonomicznego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii.
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (8)
Viewers also liked
Viewers also liked (7)
Similar to KRK_IMPACT_warsztat_listopad2012
Similar to KRK_IMPACT_warsztat_listopad2012 (20)
More from Cracow University of Economic
More from Cracow University of Economic (12)
KRK_IMPACT_warsztat_listopad2012
- 1. KRAKÓW IMPACT Sterowanie przemysłem spotkań w Krakowie: ocena i monitorowanie wpływu ekonomicznego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii. Warsztaty szkoleniowo-konsultacyjne Kraków, 23–24 listopada 2012 r. Materiały szkoleniowe www.krakowimpact.pl Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej
- 3. KRAKÓW IMPACT Sterowanie przemysłem spotkań w Krakowie: ocena i monitorowanie wpływu ekonomicznego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii. Warsztaty szkoleniowo-konsultacyjne Kraków, 23–24 listopada 2012 r. Materiały szkoleniowe
- 4. Materiały przygotowane merytorycznie przez Zespół Badawczy Fundacji Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie we współpracy z Instytutem Turystyki Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachodniej Szwajcarii HES-SO Valais, Biurem Kongresów UMK i Krakowskim Biurem Festiwalowym.
- 5. Spis treści 5 Informacja o projekcie 5 Cele projektu i korzyści dla branży 6 Definicje terminów przyjętych i wykorzystywanych w badaniu 8 Mnożnikowe efekty turystyki – istota i logika liczenia 10 Badania ekonomicznego wpływu turystyki na gospodarkę – wybrane podejścia metodyczne 12 Genewa – destynacja turystyki biznesowej 14 Nowe badania dotyczące wpływu ekonomicznego na rozwój ekonomiczny kantonu Genewa 15 Badania POT i znaczenie tegorocznych wyników dla miasta Krakowa i projektu 18 Zespół projektowy – notki biograficzne
- 6. podziękowania Zespół projektowy pragnie podziękować następującym osobom z branży przemysłu spotkań za poświęcony na tym etapie projektu czas; ich cenne uwagi merytoryczne oraz propozycje modyfikacji formularzy ankietowych będą wykorzystywane w dalszych etapach projektu. Anna Jędrocha, Prezes Symposium Cracoviense (reko- mendowana firma PCO), Prezes Krakowskiej Izby Tu- rystyki Ewa Woch, Wiceprezes Targów w Krakowie (rekomen- dowana firma PCO) Agata Osiak, Dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu She- raton Kraków Hotel Jacek Legendziewicz, Prezes Jordan Group (Hotel Ga- laxy, Biuro Kongresów Jordan – rekomendowana firma PCO)
- 7. Informacja o projekcie Nazwa projektu Sterowanie przemysłem spotkań w Krakowie: ocena i monitorowanie wpływu ekonomicznego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii. Opis projektu Z roku na rok znaczenie krakowskiego przemysłu spo- tkań wydaje się rosnąć. Można tak wnioskować choćby na podstawie liczby kongresów i konferencji organizo- wanych w naszym mieście. W wyniku kilkuletniej współ- pracy Biura Kongresów UMK z Fundacją Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz Krakowskim Biurem Festiwalowym zdecydowano się ubiegać o pozyskanie zewnętrznych środków finansowych na przeprowadze- nie analizy faktycznego znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie. Przygotowany wniosek projektowy znalazł się na pierwszym miejscu listy rankingowej wniosków zakwalifikowanych do sfinansowania. Uzasadnienie me- rytoryczne, przyjęta metodyka badań oraz doświadcze- nia partnerów z Polski i Szwajcarii potwierdziły wysoką wartość przedsięwzięcia i rzetelność planowanych prac. Głównym celem projektu jest ocena i monitorowanie wpływu ekonomicznego przemysłu spotkań na gospo- darkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii. Projekt realizuje cele Funduszu Partnerskie- go: promowanie, tworzenie i wzmacnianie partnerstwa poprzez wymianę dobrych praktyk i know-how między polskimi jednostkami samorządu terytorialnego (Gmina Miejska Kraków, Urząd Miasta Krakowa – lider projektu) i instytucjami (Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i Krakowskie Biuro Festiwalowe – partnerzy projektu) a instytucjami szwajcarskimi (Uniwersytet Nauk Stosowanych Zachodniej Szwajcarii (HES-SO Valais – partner projektu). Cele projektu i korzyści dla branży W 2009 r. Biuro Kongresów Urzędu Miasta Krakowa w porozumieniu z kluczowymi podmiotami związanymi z przemysłem spotkań w Krakowie rozpoczęło proces analizy liczby oraz struktury organizowanych w naszym mieście grupowych spotkań biznesowych. Badania były prowadzone w tym samym czasie, gdy Poland Conven- tion Bureau Polskiej Organizacji Turystycznej oraz re- gionalne biura kongresów z wiodących ośrodków me- tropolitalnych w Polsce rozpoczęły podobne działania. Aby zmienić stereotypowe przekonanie o niewielkim znaczeniu przemysłu spotkań dla gospodarki, potrzeb- ne są konkretne, wiarygodne dane pokazujące korzyści płynące z tej gałęzi gospodarki dla miast, regionów czy kraju. Przedstawiciele branży turystycznej (także z Krakowa) powszechnie utrzymują, że za mało uwagi poświęca się wspieraniu turystyki biznesowej; te opinie nie są jednak uzasadnione odpowiednimi danymi dowodzącymi wagi i wkładu tej branży w gospodarkę miasta. Brak takich danych wynika z faktu, że do 2011 r. właściwie nie pod- jęto odpowiednich działań zmierzających do ich opra- cowania! Zebranie ich i przeprowadzenie analizy dla Krakowa stało zatem u podstaw przedsięwzięcia, które realizujemy, a którego sukces zależy w dużej mierze od pomyślnej współpracy z branżą. Celem projektu „Sterowanie przemysłem spotkań w Kra- kowie: ocena i monitorowanie wpływu ekonomicznego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wy- korzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii” jest dostar- czenie kluczowym instytucjom i organizacjom z naszego miasta wiedzy dotyczącej roli lokalnego przemysłu spo- tkań w gospodarce Krakowa. Realizacja tak zakreślonego celu nastąpi właśnie poprzez analizę i późniejszy moni- toring tutejszego przemysłu spotkań. Kraków zabiega w ostatnich latach o silną pozycję w kra- jowych i międzynarodowych rankingach w tej dziedzinie. Miasto kreuje obraz atrakcyjnej, przygotowanej infra- strukturalnie i profesjonalnej destynacji, doskonałego miejsca spotkań dla światowych stowarzyszeń, orga- nizacji i korporacji, a także dla podmiotów krajowych. Systematycznie budowany wizerunek stolicy Małopolski można obecnie wzmocnić poprzez pokazanie całemu krajowi i międzynarodowemu otoczeniu przedsięwzię- cia opartego na doświadczeniach Szwajcarii, dającego Kraków Impact | Materiały dla uczestników 5
- 8. merytoryczne argumenty dla nowych inwestycji w Kra- kowie i tworzącego jeszcze lepszy klimat dla prywatnych inicjatyw w przemyśle spotkań. Projekt w swojej istocie jest skierowany do podmiotów osadzonych w przemyśle spotkań. Wśród korzyści, jakich im dostarcza, wyliczmy: • informacje o znaczeniu tego przemysłu w Krakowie – szczególnie przydatne podczas tworzenia biznes planów dla nowych inwestycji istotnych dla branży, • przygotowanie konkretnych danych o znaczeniu lo- kalnego przemysłu spotkań dla zarządów krakow- skich izb, stowarzyszeń i organizacji związanych z turystyką i usługami, • wykorzystanie pozyskanych danych jako argumen- tu podczas tworzenia przyszłych strategii rozwo- ju miasta, strategii sektorowych i horyzontalnych, w przyszłym Małopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym, • zapoznanie się z doświadczeniami działań prowa- dzonych w przemyśle spotkań w Szwajcarii, ze spe- cyfiką tego kraju i z uwarunkowaniami rozwoju tego przemysłu, • wykorzystanie dobrych szwajcarskich praktyk w dzia- łalności poszczególnych podmiotów przemysłu spo- tkań, • możliwość aktywnego włączenia się w działania pro- jektowe oferujące uczestniczącym firmom – których liczba jest ograniczona z uwagi na metodykę projektu – dostęp do opracowanych wyników analiz (przed oficjalną publikacją raportu końcowego), • udział w spotkaniach, warsztatach oraz konferen- cjach organizowanych w ramach projektu, podczas których pracownicy firm zyskują możliwość posze- rzenia swojej wiedzy w zakresie objętym działaniami, • zwiększenie popularności krakowskich obiektów konferencyjnych i pośredników w kraju i w Europie dzięki promocji projektu poświęconego przemysłowi spotkań, • lepsza wymiana informacji, pozwalająca na koor- dynację działań rozwojowych w przemyśle spotkań, • umieszczenie informacji o uczestnictwie firmy w pro- jekcie (nazwisko osoby reprezentującej, adres witry- ny internetowej, logo firmy) na stronie projektu oraz w końcowym raporcie. Definicje terminów przyjętych i wykorzystywanych w badaniu DMC (ang. Destination Management Companies) – firmy organizatorskie, które działają w miejscu docelowym spotkania (incoming agent). Dysponują szczegółową wiedzą na temat miejsca odbywania się imprezy, współ- pracują z lokalnymi dostawcami usług w celu zapewnie- nia noclegów, transferów czy imprez towarzyszących. Najczęściej działają na zlecenie zagranicznych biur PCO lub klientów korporacyjnych. Konferencje i kongresy – z punktu widzenia celu pro- jektu wyodrębniono jedną kategorię spotkań organi- zowanych dla m.in: wymiany poglądów, rozpowszech- nienia informacji, otwarcia dyskusji lub przekazania w określonym środowisku opinii na temat konkretnego problemu albo zagadnienia. W realizowanym przedsię- wzięciu termin „konferencje i kongresy” określa spo- tkania typu: konferencje, kongresy, zjazdy, sympozja, seminaria i konwencje. Organizatorzy podróży motywacyjnych (ang. incenti ve travel offices) – biura organizujące podróże motywa- cyjne dla pracowników firm – w nagrodę za ich wyniki lub w celu zmotywowania ich do lepszej pracy, a także często w celu związania pracownika z firmą. Podróże motywacyjne (ang. incentives) – ekskluzywne podróże organizowane do atrakcyjnych turystycznie regionów (zazwyczaj poza dużymi aglomeracjami miej- skimi), finansowane przez pracodawców w celu nagro- dzenia pracowników za wyniki oraz zmotywowania ich do lepszej i wydajniejszej pracy. PCO Profesjonalni Organizatorzy Konferencji i Kon- gresów (ang. Professional Congress Organizers) – to podmioty gospodarcze zajmujące się organizacją i kom- pleksową obsługą konferencji, kongresów oraz innych spotkań grupowych. PCO działają na zlecenie firm, in- stytucji rządowych i stowarzyszeń. Przemysł spotkań (ang. meeting industry) – to całość zjawisk i procesów związanych z organizacją spotkań na danym terenie w określonym czasie. Zastosowanie terminu „przemysł” podkreśla gospodarcze (i w konse- kwencji społeczne) znaczenie przeprowadzania spotkań dla danego obszaru (miasta, regionu, kraju). Pojęciem zamiennie używanym w przyjętej terminologii jest 6 Kraków Impact | Badanie znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie
- 9. turystyka MICE, której nazwa pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: meetings, incentives, conventions, exhibitions/events. Przewoźnicy – to podmioty segmentu profesjonalnych dostawców podróży służbowych reprezentowane przez: linie lotnicze, transport kolejowy, promowy, samocho- dowy, np. rent a car. Spotkanie/grupowe spotkanie biznesowe (ang. meet ing) – jest gromadzeniem się w jednym miejscu wielu ludzi w celu dyskutowania, debatowania, prezentowa- nia poglądów i produktów, dzielenia się pomysłami i ideami oraz uczenia się i motywowania. Może to być jednorazowe spotkanie lub jedno z wielu o określonej częstotliwości – według przyjętych wzorców typowych dla poszczególnych rodzajów: pod pojęciem spotkania w badaniu rozumiane są kongresy, konferencje, zjazdy, sympozja, seminaria, szkolenia, kursy, warsztaty, im- prezy motywacyjne oraz targi i wystawy gospodarcze. Oznacza to, że w niniejszym projekcie termin grupowych spotkań biznesowych nie jest zawężany do kategorii spotkań firmowych/korporacyjnych. Spotkanie (zgodnie z CIC – Convention Industry Council) musi spełniać na- stępujące kryteria formalne: gromadzić co najmniej 10 uczestników na minimum cztery godziny w wynajmo- wanym/zakontraktowanym obiekcie/miejscu. Spotkanie międzynarodowe – w niniejszym projek- cie rozumiane jako spotkanie, w którym bierze udział minimum 10 gości z co najmniej 3 różnych krajów, gdzie odsetek osób uczestniczących z zagranicy stanowi co najmniej 10%1 . Szkolenia – imprezy, podczas których uczestnicy gro- madzą się w określonym terminie i miejscu w celu do- skonalenia swoich umiejętności lub uzyskania informacji na dany temat. Targi i wystawy (ang. fairs and exhibitions) – imprezy o charakterze rynkowym, o określonym czasie trwania i częstotliwości, podczas których duża liczba firm pre- zentuje szeroki wachlarz produktów z jednej bądź kilku 1 Wartość przyjęta na podstawie doświadczeń branży z rynku kra- kowskiego. Rys. 1. Przemysł spotkań a turystyka biznesowa Źródło: Opracowanie własne na podstawie: R. Seweryn, Zachowania uczestników turystyki kongresowej (na podstawie wyników badań ruchu turystycznego w Krakowie), Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie 2006, nr 704, s. 42. Konferencje Kongresy Seminaria Sympozja Konwencje Związane z umowami obsługi, montażu, napraw Związane z penetracją nowych rynków Związane z zawieraniem kontraktów TURYSTYKA BIZNESOWA PRZEMYSŁ SPOTKAŃ Turystyka kongresowa Indywidualne podróże służbowe Uczestnictwo w targach i wystawach gospodarczych Udział w szkoleniach, kursach, warsztatach Podróże motywacyjne Kraków Impact | Materiały dla uczestników 7
- 10. branż i przeważnie dokonuje sprzedaży tych dóbr i usług w oparciu o przedstawioną ofertę. Targi i wystawy mogą być skierowane do przedstawicieli branżowych (B2B) lub do segmentu konsumentów (B2C). Turystyka biznesowa/podróże służbowe (ang. busi ness travel and tourism) – to podróże odbywane przez pracowników i inne osoby w ramach ich pracy, obejmu- jące uczestnictwo w spotkaniach, konferencjach, wy- stawach etc. Turystyka biznesowa jest zatem pojęciem szerszym niż przemysł spotkań (por. rys. 1). Opracowanie własne na podstawie raportu Przemysł spo tkań w Krakowie w 2011 r. autorstwa: Berbeka J., Boroda- ko K., Klimek K., Niemczyk A., Seweryn R., wyd. Fundacja UEK, Kraków 2011 r. Mnożnikowe efekty turystyki – istota i logika liczenia Jedną z ważniejszych konsekwencji turystyki w miej- scach docelowych podróży jest fakt, że wywołuje ona przekształcenia w lokalnej gospodarce – napływa do niej kapitał, firmy notują wyższe obroty, powstają nowe miejsca pracy, zwiększają się dochody mieszkańców, a do budżetu wpływają wyższe podatki2 . Zmiany te są następstwem procesów i działań realizowanych przez miejscowe podmioty – przedsiębiorstwa turystyczne, lokalne władze, mieszkańców oraz różnego rodzaju in- stytucje i organizacje związane z ruchem turystycznym. Podejmowane przez nie przedsięwzięcia zmierzają do zapewnienia odwiedzającym zarówno możliwości re- alizacji motywów podróży, jak i najlepszych warunków pobytu. Niezbędna okazuje się zwłaszcza odpowiednia lokalna sfera różnorodnych dóbr i usług turystycznych. Dążenie do jej dopasowania do zmieniających się (obec- nie bardzo szybko) potrzeb i preferencji turystów, jak też zapotrzebowanie zgłaszane przez personel bezpo- średnio i pośrednio obsługujący gości odwiedzających destynację wywołują rozwój kolejnych branż lokalnej gospodarki. Stąd też mówi się o tzw. mnożnikowych funkcjach turystyki. 2 A. Niemczyk, R. Seweryn, Mnożnik turystyczny w Polsce jako re gionie Zjednoczonej Europy (próba pomiaru) [w:] Turystyka jako czynnik wzrostu konkurencyjności regionów w dobie globalizacji, red. G. Gołembski, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Po- znaniu, Poznań 2008, s. 259. Pierwotnym impulsem ekonomicznego rozwoju obsza- ru recepcji (czyli mnożnikowych funkcji turystyki) są wydatki odwiedzających dane miejsce, które przepły- wając przez lokalną gospodarkę mnożą się i rozkładają na wiele jej branż (dziedzin) i podmiotów. Pieniądze te stanowią nowy, dodatkowy dochód, który jest niejako „wpompowany” z zewnątrz do układu gospodarczego terenu recepcji, a którego nie byłoby, gdyby turyści nie odwiedzili tej destynacji3 . Przyjmuje się, że model mnożnikowych efektów ekono- micznych z turystyki na danym obszarze można przed- stawić za pomocą równania4 : K = a + b + c, gdzie: K – mnożnikowy efekt ekonomiczny z turystyki na da- nym obszarze, a – efekt bezpośredni, b – efekt pośredni, c – efekt indukowany. Bezpośredni efekt ekonomiczny uzyskiwany jest w tej części lokalnej gospodarki, która bezpośrednio zaspoka- ja popyt turystów przyjeżdżających do danego miejsca. Wydatki odwiedzających na zakwaterowanie, wyżywie- nie, zwiedzanie, komunikację, pamiątki itd. to przychody miejscowych firm turystycznych oraz płace (dochody) zatrudnionych w nich pracowników (mieszkańców). Zatem każdy wzrost wydatków turystów (popytu tury- stycznego) to wzrost lokalnych zysków i płac. Pośredni efekt ekonomiczny obejmuje z kolei przycho- dy tej części lokalnej gospodarki, która tylko pośrednio związana jest z turystyką. Mianowicie przedsiębiorstwa turystyczne uzyskane od turystów pieniądze przezna- czają na różnego rodzaju wydatki, tj. na: • zakupy przedmiotów pracy koniecznych do dalszego działania (surowców i materiałów do przygotowania posiłków i napojów, środków czystości, gazu, prądu, usług obcych itd.), • podatki do budżetu państwa oraz 3 Kompendium wiedzy o turystyce, red. G. Gołembski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002, s. 165. 4 S. Milne, Tourism and Economic Development in Vanuatu, „Singa- pore Journal of Tropical Geography” 1990, nr 11, s. 13. 8 Kraków Impact | Badanie znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie
- 11. • ewentualne inwestycje (usługi budowlane, wypo- sażenie itp.), generujące dodatkowe miejsca pracy, a tym samym kolejne wpływy do lokalnych gospo- darstw domowych. Jest rzeczą oczywistą, że wydatki te to: • przychody lokalnych dostawców firm turystycznych i płace zatrudnionych w nich pracowników, • wpływy do budżetu lokalnego (w części także cen- tralnego) i płace zatrudnionych w nich pracowników, • przychody przedsiębiorstw realizujących inwestycje i płace ich pracowników. Następnie dostawcy (kooperanci) przedsiębiorstw tury- stycznych za otrzymane pieniądze dokonują zakupów przedmiotów pracy u swoich dostawców, ci u swoich dostawców itd. Wszyscy oni płacą wynagrodzenia swoim pracownikom (stanowiące wpływy miejscowych gospo- darstw domowych), opłacają podatki do budżetu oraz finansują swoje inwestycje (tworzące nowe miejsca pracy, czyli kolejne dochody miejscowej ludności). Łańcuch ten nie kończy się dopóty, dopóki popyt zgłaszany przez kolejnych dostawców może być zaspokojony przez pro- ducentów z danego obszaru. Nie sposób pominąć też faktu, że z lokalnego budżetu finansowane są inwestycje (drogi, mosty, parkingi itp.), które nie tylko generują przychody firm je realizujących i płace ich pracowników, ale także po uruchomieniu tworzą kolejne miejsca pracy, a tym samym wpływy lokalnych gospodarstw domowych. Warto ponadto podkreślić, że pośrednie dochody z tu- rystyki, występujące wtedy, gdy podmioty obsługujące ruch turystyczny dokonują zakupów w innych dziedzi- nach gospodarki (różne branże przemysłu, transport, handel, usługi itd.), są wyższe od efektów bezpośrednich, czyli tych, które są uzyskiwane w gospodarce bezpośred- nio zaspokajającej popyt turystyczny. I wreszcie indukowany efekt ekonomiczny to przy- chody tej części lokalnej gospodarki (niejednokrotnie niemal wszystkich jej dziedzin), która nie jest związa- na z turystyką, choć jej działalność zostaje pobudzona przez ruch turystyczny. Miejscowa ludność zatrudniona w przedsiębiorstwach turystycznych, w urzędach, jak też u kolejnych dostawców i w firmach realizujących inwestycje przeznacza bowiem swoje dochody na je- dzenie, ubranie, utrzymanie domu, zakup sprzętu itp. Dzięki temu przychody odnotowują przedsiębiorstwa je produkujące i oferujące, czyli takie, które z turysty- ką pozornie nie mają nic wspólnego. Gdyby jednak nie początkowy wydatek turysty i tym samym płace obsłu- gujących go bezpośrednio lub pośrednio pracowników, przychody tych firm nie zostałyby odnotowane. Co wię- cej, wzrastające dzięki wydatkom turystów dochody firm turystycznych i powiązanych z nimi w kolejnych ogniwach łańcucha firm nieturystycznych, jak też firm oferujących dobra i usługi dla mieszkańców przyciągają zewnętrznych inwestorów, którzy realizując działalność na miejscowym rynku tworzą nowe miejsca pracy. Tym samym kolejni mieszkańcy uzyskują dochody, i dalej wydatkują je na różnego rodzaju dobra i usługi, przez co wpływy odnotowują następni wytwórcy/oferenci tych produktów. W ten sposób pierwotny wydatek turysty zatacza coraz większe kręgi i niejednokrotnie trudno jest odnaleźć związek pomiędzy nim a jego skutkami w bardzo odległych od turystyki dziedzinach lokalnej gospodarki5 . Należy dodać, że efekt pośredni wraz z indukowanym są wtórnymi efektami wydatków turystycznych i dopiero w połączeniu z bezpośrednim (pierwotnym) decydują o wysokości efektów mnożnikowych turystyki. W obie- gu pieniądza przywiezionego i wydanego przez turystę na danym obszarze recepcji mogą jednak wystąpić tzw. „wycieki”, które prowadzą aż do zaniku faz obrotu. Jeśli bowiem przedsiębiorstwa turystyczne czy jakiekolwiek inne z nimi związane albo miejscowe władze lub też lo- kalna ludność zatrudniona bezpośrednio bądź pośrednio przy obsłudze turystów nie są w stanie nabyć poszuki- wanych przez siebie dóbr i usług na danym obszarze, będą je kupować u producentów/oferentów poza desty- nacją (import dóbr i usług). Wywoła to odpływ pieniędzy z terenu recepcji i przeniesienie efektu mnożnikowego – nastąpią „ubytki” efektu mnożnikowego na danym ob- szarze. Dopóki jednak popyt lokalnych przedsiębior- ców, władz i mieszkańców może być zaspokojony przez producentów z terenu recepcji, to łańcuch pośrednich i indukowanych efektów nie kończy się. Dlatego też tak ważne jest, aby przemysł turystyczny destynacji łączył się z innymi lokalnymi dziedzinami gospodarki (co ma miejsce szczególnie w przypadku dużych obszarów oraz aglomeracji miejskich). 5 A. Konieczna-Domańska, Gospodarka turystyczna. Zagadnienia wybrane, Kanon, Warszawa 2007. Kraków Impact | Materiały dla uczestników 9
- 12. Do oszacowania całkowitych efektów wydatków tury- stów odwiedzających dany obszar recepcji – łącznie bez- pośrednich (pierwotnych), pośrednich i indukowanych – może być wykorzystany tzw. mnożnik turystyczny, czyli liczba, przez którą należy te wydatki pomnożyć. Efekty mnożnikowe są wówczas obliczane jako: K = Wt × Mt, gdzie: K – mnożnikowy efekt ekonomiczny z turystyki na da- nym obszarze, Wt – wydatki odwiedzających dany obszar, Mt – mnożnik turystyczny. Mnożnik można m.in. uzyskać dzieląc sumę przycho- dów wynikającą z wszystkich transakcji przez wysokość pierwszego impulsu, tj. wydatków odwiedzających de- stynację6 . Pokazuje on bowiem efekt, jaki osiągnie się z każdej jednostki pieniężnej wydanej przez przyjeżdża- jącego do danego miejsca recepcji turysty na kupno dóbr i usług w turystyce, zanim opuści ona sferę lokalnego obrotu gospodarczego7 . W przedsięwzięciu „Sterowanie przemysłem spotkań w Krakowie: ocena i monitorowanie wpływu ekonomicz- nego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii”, którego celem jest dostarczenie kluczowym instytucjom i or- ganizacjom wiedzy dotyczącej roli przemysłu spotkań w gospodarce miasta, obliczenie wysokości mnożnika jest warunkiem koniecznym. Prowadzone w ramach projektu badania, pomimo swej reprezentatywności, dostarczą bowiem informacji tylko o pewnym procencie wydatków (tak turystów biznesowych, jak i obsługu- jących ich bezpośrednio i pośrednio firm oraz innych organizacji). Jeżeli natomiast oszacowana na podstawie wyników badań wysokość wydatków turystów biorą- cych udział w krakowskich spotkaniach biznesowych zostanie zwielokrotniona przez mnożnik, można będzie określić całkowite efekty ekonomiczne, generowane przez przemysł spotkań w mieście. Wniosek jest zatem jeden – bez znajomości wydatków w Krakowie, zarówno uczestników kongresów, konferencji, szkoleń, imprez motywacyjnych itd., jak i obsługujących ich bezpośred- 6 H.G. Clement, The Future of Tourism in the Pacific and Far East, Department of Commerce USA, 1961, [za:] R. Łazarek, Ekonomika turystyki, WSE, Warszawa 1999, s. 184. 7 A. Niemczyk, R. Seweryn, op. cit., s. 263. nio i pośrednio przedsiębiorstw oraz organizacji, mnoż- nik nie będzie mógł być policzony, a co się z tym wiąże – cel przedsięwzięcia nie zostanie osiągnięty. Badania ekonomicznego wpływu turystyki na gospodarkę – wybrane podejścia metodyczne Badanie wpływu ekonomicznego turystyki na gospodar- kę nie jest przedsięwzięciem łatwym. Przesądza o tym trudność doboru danych, na podstawie których mnożnik jest liczony. Np. B. Archer8 , w swoim podejściu metodolo- gicznym zobrazowania wpływu turystyki na gospodarkę wskazuje na cztery, jego zdaniem kluczowe, czynniki: • charakter głównych obiektów przyjmujących tury- stów, • liczba odwiedzających, • wydatki przyjezdnych, • stopień, w jakim wydatki turystyczne recyrkulują w gospodarce lokalnej. Analogicznych zmiennych kształtujących wpływ turysty- ki na gospodarkę można doszukać się w innych podej- ściach obliczania efektów mnożnikowych w turystyce, zwłaszcza turystyce biznesowej. Mowa o metodologii MPI i DMAI, podobnie zresztą jak o IMPLAN, TRIMS, etc. Metodologia MPI CEIS (ang. Meeting Profesionals Inter- national Canadian Economic Impact Study) stosowana w Kanadzie, wylicza wartość mnożnika w skali kraju wy- korzystując w tym celu badania pierwotne skierowane do podmiotów podaży rynku przemysłu spotkań: organi- zatorów, kierowników sal, a także do podmiotów popytu rynku przemysłu spotkań, tj.: prelegentów, uczestników imprez biznesowych, wystawców. W kwestionariuszach kierowanych do organizacji podażowych identyfikowane są m.in.: typ spotkania, jego długość, koszt, liczba uczest- ników itp., a odnośnie do partycypantów imprez bizne- sowych pytania koncentrują się głównie na wydatkach związanych z ich uczestnictwem w danym wydarzeniu9 . 8 B. Archer, The Impact of Domestic Tourism, Bangor Occasional Pa- pers in Economics, Number 2, Univerzsity of Wales Press, Cardiff 1973; B. Archer, J. Fletcher, The Economic Impact of Tourism in the Seychelles, “Annals of Tourism Research” 1996, Nr 23(1), s. 32–47. 9 Szerzej: The Economic Contribution of Meetings Activity in Canada, Maritz Research Canada for: Meeting Professionals International Foundation Canada, Dallas (USA) 2008, www.mpiweb.org. 10 Kraków Impact | Badanie znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie
- 13. Także metodologia DMAI (ang. Destination Marketing Association International) opiera się na pozyskiwaniu danych od podmiotów podaży rynku przemysłu spotkań, tj. hotelarzy, planistów spotkań, centrów kongresowych, lokalnych dostawców rynku. Dane, które stanowią nakła- dy w związku z wydarzeniem gospodarczym, obejmują takie kwestie jak: specyfikacja imprezy (typ spotkania, lokalizacja itp.), koszty uczestnictwa, koszty organiza- cyjne, lokalne podatki. Do tej pory ok. 80 Convention Bureaux aplikowało to narzędzie, pozwalające na osza- cowanie ekonomicznego wpływu przemysłu spotkań na gospodarkę10 . Model IMPLAN (ang. IMpact analysis for PLANning) służy identyfikacji wpływu turystyki na gospodarkę regio- nu Vermont. Podstawą jest badanie wpływu wydatków turystów Vermont na gospodarkę regionu. Badane są wpływy w obszarze: • zmian w produkcji przemysłowej, • zmian w zatrudnieniu, • zmian w wynagrodzeniach, • zmian w podatkach. Dane do zobrazowania pierwotnego i wtórnego wpływu przemysłu turystycznego na gospodarkę są zebrane z różnych źródeł: z ankiet kierowanych do turystów ogó- łem i turystów biznesowych oraz z dostępnych danych IMPLAN. W efekcie poszukuje się mnożników: produkcji, dochodów, zatrudnienia i podatków11 . Model TRIMS (ang. Tourism Regional Economic Impact Model)12 , pozwala oszacować wpływy bezpośrednie, po- średnie i indukowane turystyki na gospodarkę danego regionu, w sferach produkcji, płac i zatrudnienia. W tym celu pod uwagę brane są: • wydatki odwiedzających, np. na: zakwaterowanie, wyżywienie (w sklepach, w restauracjach/barach), wypoczynek i rozrywkę, transport (publiczny, wy- najem), zakupy (odzieży, inne); 10 Szerzej: http://meetingsnet.com/associationmeetings/news/ event_impact_calculator_0316/#ixzz1qolT5KDA (czerwiec 2012). 11 http://implan.com/V4/index.php?option=com_glossaryItemid=12 (czerwiec 2012). 12 http://www.mtr-treim.com/webtreim/en/tourist.aspx (czerwiec 2012). • wydatki w dziedzinach związanych z turystyką, np. na produkty spożywcze, alkoholowe, obsługę biura, wynagrodzenia pracowników, marketing i reklamę, naprawę i konserwację; • wydatki na inwestycje w turystyce, np. na budynki i renowację, maszyny i urządzenia, meble i wyposa- żenie, środki transportu, inne akcesoria. Niezależnie od wielości modeli idea określenia wpły- wu turystyki, w tym również przemysłu spotkań, na gospodarkę wyraża się w schemacie zaprezentowanym na rysunku 2, który jest zgodny z przesłaniem kreacji mnożnika w turystyce omówionym w punkcie 4. Podsta- wą jego wyznaczenia są wydatki poniesione w związku z uczestnictwem w spotkaniu biznesowym. Rys. 2. Istota badania wpływu przemysłu spotkań Efekty Wydatki uczestników i organizatorów Wpływ Bezpośredni – Pośredni – Indukowany Płace Miejsca pracy PKB Podatki Noclegi – Gastronomia – Transport Rozrywka – Rekreacja – Inne Źródło: opracowanie własne Kraków Impact | Materiały dla uczestników 11
- 14. Genewa – destynacja Turystyki biznesowej Charakterystyka sektora turystycznego i branży spotkań w Genewie W przeciwieństwie do innych kantonów Szwajcarii, w Ge- newie dominuje głównie zagraniczna turystyka przy- jazdowa. W roku 2011 przyjechało do Genewy 1,3 mln turystów, z czego tylko 320 tys. stanowili turyści krajowi. Z uwagi na międzynarodowy charakter popytu tury- stycznego, w Genewie turyści nocują głównie w bazie hotelowej. W roku 2011 turyści zagraniczni wygenero- wali 2,2 mln noclegów, zaś turyści krajowi ponad 500 tys., łącznie o 1,3% więcej w stosunku do roku poprzedniego. Według ostatnich danych Kantonalnego Biura Statystycz- nego turyści zagraniczni nocujący w bazie hotelowej stanowili w minionym roku 79,1% wszystkich turystów. Dominują turyści z krajów europejskich (m.in. Fran- cji 8,5%, Wielkiej Brytanii 8%, Niemiec 4,3% i Rosji 3,5%) (zob. rysunek 3). Genewa to także destynacja ceniona przez turystów z Bliskiego Wschodu, którzy w poprzednim roku wygenerowali prawie 6% wszyst- kich noclegów13 . Jeśli chodzi o długość pobytu gości zagranicznych, ich pobyt w Genewie w minionym roku wynosił średnio 2,10 dnia, zaś turystów krajowych 1,8 dnia14 . Warto także wspomnieć, że Genewa ma najwyższy w Szwajcarii wskaźnik obłożenia pokoi hotelowych. Na koniec 2011 wyniósł on 65,1%, podczas gdy średnie obłożenie dla hoteli w Szwajcarii wyniosło 51,6%15 . Biorąc pod uwagę przyjazdy turystów według celów podróży należy zaznaczyć, że tylko ok. 22% stanowią po- dróże w celach wypoczynkowych, zaś 78% to przyjazdy biznesowe. Prawie połowę wszystkich podróży bizneso- wych stanowią indywidualne i korporacyjne przyjazdy 13 Office Cantonale de la statistique Bilan de l’hôtellerie genevoise, en 2011, Genève 2011. 14 Ibidem 15 Ibidem. biznesowe, zaś ¼ spotkań generowana jest dzięki obec- ności w Genewie organizacji międzynarodowych. Genewa jest cenioną destynacją konferencyjną i kon- gresową, a także znanym miejscem targowym. Co roku w tym mieście organizowanych jest ok. 250 wydarzeń o międzynarodowej renomie. Najważniejsze imprezy kongresowe i korporacyjne z roku 2010 zestawiono w Ta- beli 1. Tabela 1. Ważniejsze imprezy kongresowe i korporacyjne w Genewie w roku 2010. Kongresy stowarzyszeń międzynarodowych Liczba uczestników ITI World Symposium, May 2010 4000 EURBICA European Regional Branch International Coun- cil of Archives, April 2010 700 ESMO-IASLC Conference, European Society of Medical Oncology, April/May 2010 1658 Journée Francophones des IRM 1000 IUHPE World Conference on Health Promotion and Education, July 2010 2300 WSAVA FECAVA Congress of the Small Animal Veterinary Association, June 2010 2000 EACTS European Association for Cardio-Thoracic Surge- ry, September 2010 5000 EFNS Congress of the European Federation of Neurolo- gical Societies 4500 Imprezy korporacyjne przedsiębiorstw Incentive Amway, March/April 2010 1500 Eurofinance, October 2010 1000 Traiblazers (workshop for 60 best suppliers from US) 100 Źródło: Genève Tourisme, Rapport Annuel 2010, Genève 2011. Znaczenie turystyki dla gospodarki kantonu Genewa W roku 2006 zostały opublikowane przez firmę konsul- tingową BAK Basel Economics wyniki badań, które doty- czyły wpływu ekonomicznego turystyki przyjazdowej na rozwój gospodarczy kantonu Genewa (Les impacts éco nomiques du tourisme réceptif dans le canton de Genève). Badania te wykazały, że genewska branża turystyczna, która zdominowana jest przez przemysł spotkań, gene- ruje rocznie ok. 2,5 miliarda CHF (efekty bezpośrednie i pośrednie) co stanowi ok. 3,7% regionalnego PKB. 12 Kraków Impact | Badanie znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie
- 15. Rys. 3. Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny w Genewie w latach 2005–2011 (w podziale na przyjazdy i noclegi w bazie hotelowej w tys.) Źródło: Office Cantonale de la statistique Bilan de l’hôtellerie genevoise, en 2011, Genève 2011. Rys. 4. Noclegi w bazie hotelowej Genewy turystów krajowych i zagranicznych w latach 2005–2011 (w mln) Źródło: Office Cantonale de la statistique Bilan de l’hôtellerie genevoise, en 2011, Genève 2011. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Przyjazdy turystów krajowych 323826 1028763 593220 2245009 0 500 000 1 000 000 1 500 000 2 000 000 2 500 000 3 000 000 Przyjazdy turystów zagranicznych Noclegi turystów krajowych Noclegi turystów zagranicznych 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Szwajcaria UE (27 krajów) Inne kraje europejskie Ameryka Afryka Azja i Oceania 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 Kraków Impact | Materiały dla uczestników 13
- 16. Efekty te generowane są przede wszystkim przez branże: hotelarską i gastronomiczną (45%) oraz inne branże (36%) (zob. rys. 5). Jeśli chodzi o zatrudnienie, turystyka i handel detalicz- ny generują w kantonie Genewa 7% wszystkich miejsc pracy16 . Turystyka generuje także efekty pośrednie, które pocho- dzą m.in. z podatków odprowadzanych przez przedsię- biorców. Przychody fiskalne dla kantonu Genewa i jego poszczególnych gmin szacowane są na poziomie 120 mln CHF rocznie17 . Jak można zauważyć, turystyka, a w szczególności sek- tor branży spotkań, odgrywa znaczącą rolę dla rozwoju gospodarczego kantonu i miasta Genewa. 16 BAK Basel Economics, Les impacts économiques du tourisme réceptif dans le canton de Genève, rapport 2005, Basel, 2006. 17 Ibidem. Nowe badania dotyczące wpływu ekonomicznego na rozwój ekonomiczny kantonu Genewa W roku 2011 na zlecenie Genewskiego Stowarzyszenia Ho- telarzy Instytut Turystyki działający przy Uniwersytecie Nauk Stosowanych HES-SO w kantonie Valais otrzymał zlecenie przeprowadzenia badania wpływu ekonomicz- nego branży hotelarskiej na rozwój gospodarczy kantonu Genewa. Celem badania była estymacja efektów mnożniko- wych (bezpośrednich, pośrednich i indukowanych). Zespół opracował autorską koncepcję badań wzorując się na metodzie szwajcarskiego ekonomisty Georges’a Fischera. Hotele, które wybrano do badania były obiektami 3-, 4- i 5-gwiazdkowymi (predestynowanymi dla branży spotkań). Badania koncentrowały się na danych z lat 2008–2011 i objęły swym zasięgiem zarówno miasto, jak i kanton Genewa. Rys. 5. Udział poszczególnych branż turystycznych w tworzeniu turystycznej war- tości dodanej w kantonie Genewa (w %) Źródło: BAK Basel Economics, Les impacts économiques du tourisme réceptif dans le canton de Genève, rapport 2005, Basel, 2006. Handel detaliczny 19 26 Restauracje 19 Hotelarstwo Inne branże (transport, usługi finansowe, kultura, etc.) 36 14 Kraków Impact | Badanie znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie
- 17. Efekty ekonomiczne, które zbadano, były następujące: 1. Efekty bezpośrednie związane z przychodami hoteli oraz ich wydatkami i inwestycjami, dochodami i wydat- kami zatrudnionych w nich pracowników oraz wydat- kami turystów. 2. Efekty pośrednie i indukowane związane z konsump- cją pośrednią (oszacowano na bazie multiplikatorów regionalnych dla Szwajcarii) 3. Przychody dla kantonu Genewa 4. Efekty związane z zatrudnieniem 5. Efekty podatkowe Rezultaty tego badania będą omówione szczegółowo w trakcie warsztatów szkoleniowo-konsultacyjnych. Mamy nadzieję, że wyniki tych najnowszych badań bran- ży hotelarskiej w Genewie zachęcą krakowską branżę turystyczną do udziału w realizowanym w Krakowie pionierskim projekcie pt: „ Sterowanie przemysłem spo- tkań w Krakowie: ocena i monitorowanie wpływu eko- nomicznego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii”. Jesteśmy przekonani o unikatowej w skali kraju randze tych badań, które dzięki szwajcarskim funduszom po raz pierwszy mają szanse być zrealizowane w Krakowie. Badania POT i znaczenie tegorocznych wyników dla miasta Krakowa i projektu Poland Convention Bureau, działające w ramach Polskiej Organizacji Turystycznej, od kilku lat stara się diagno- zować wielkość i strukturę rynku przemysłu spotkań w Polsce: gromadzi dane, które stanowią podstawę przy- gotowania corocznych raportów „Przemysł spotkań i wy- darzeń w Polsce”. Zestawione dane wykazują dynamikę zmian w naszym kraju. Doroczny raport jest prezentowany podczas waż- nych, międzynarodowych imprez (np. Targi IMEX we Frankfurcie nad Menem, ICCA Research, Sales Mar- keting Summit, MPI World Education Congress, Targi EIBTM Barcelona – w tym roku w końcu listopada). Wy- niki ukazują rangę Polski, jak również poszczególnych miast, na europejskim (światowym) rynku przemysłu spotkań. Jednym z przytaczanych wskaźników jest liczba organizowanych spotkań w danym roku, sumarycznie dla Polski, ale i w dezagregacji na poszczególne miej- skie rynki. Poczynając od ubiegłego roku zestawia się ją z wcześniejszymi latami. Należy podkreślić, że w raporcie uwzględnia się tylko imprezy, o których informacje zostały przekazane przez podmioty rynku turystycznego. Do tej pory dane na temat Krakowa podawane były na podstawie wyników badań przeprowadzanych przez Zespół Fundacji Uniwersytetu Ekonomicznego, działający na zlecenie Biura Kongresów Urzędu Miasta Krakowa. Zestawienie dla roku 2010 przedstawiono na rys. 6, a dla 2011 roku na rys. 7. Wyniki pokazywały Kraków w bardzo dobrym świetle, jako największy – w latach 2009 i 2010 – lub drugi w ko- lejności (po Warszawie, 2011) obszar recepcji turystyki MICE w Polsce. Należy jednak zauważyć, jak zmieniła się pozycja Krako- wa w przeciągu jednego roku. I trzeba mieć świadomość, że było to przede wszystkim efektem większej determi- nacji Warszawy w pozyskiwaniu danych. Kraków Impact | Materiały dla uczestników 15
- 18. Rys. 7. Liczba spotkań w poszczególnych miastach w 2011 r. wg Raportu POT Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Przemysł spotkań i wydarzeń w Polsce/Poland Meetings and Events Industry Report 2012, POT, War- szawa 2012. Rys. 6. Liczba spotkań w poszczególnych miastach w 2010 r. wg Raportu POT Źródło: Przemysł spotkań i wydarzeń w Polsce – Poland Meetings Events Industry Report 2011, POT, Warszawa 2011, s. 23. Katowice 1077 7112 1110 512 3258 325 Kraków TrójmiastoPoznań WarszawaSzczecin WrocławToruń Inne 2000 1000 0 3000 4000 5000 6000 7000 8000 325 725 3556 Katowice 900 8304 766 40 4773 2674 Kraków TrójmiastoPoznań WarszawaSzczecin WrocławToruń Inne 2000 1000 0 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 334 440 8830 16 Kraków Impact | Badanie znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie
- 19. Kraków Impact | Raport końcowy | Final report 17 Tegoroczny raport (Przemysł spotkań i wydarzeń w Polsce 2013) będzie bazował na wynikach wprowadzanych onli- ne: http://www.poland-convention.pl/pl/serwis/news/ zbieramy-statystyki/ O wprowadzanie proszone są obiekty posiadające moż- liwości organizacji spotkań oraz organizatorzy wyda- rzeń, jak również regionalne Biura Kongresów. Dane będą filtrowane, by uniknąć podwójnego liczenia tych samych imprez. Wypełnienie ankiety i przekazanie informacji o spotkaniach jest niezwykle ważne, ze względu na porównania liczby wydarzeń do wcze- śniejszych lat. Statystyki te będą kształtować wize- runek miasta na arenie międzynarodowej. Dane są również kluczowe dla realizacji niniejszego projektu, gdyż tylko na ich podstawie można będzie rzetelnie wyliczyć całkowity wpływ ekonomiczny prze- mysłu spotkań na gospodarkę Krakowa. Wypełnij ankietę online: http://www.poland-convention.pl/pl/serwis/news/zbieramy-statystyki/ lub prześlij dane do Cracow Convention Bureau w postaci pliku Excela (.xls).
- 20. Zespół projektowy – notki biograficzne Krakow Convention Bureau (Wydział Informacji, Turystyki i Promocji Miasta) • Beata Paliś Kierownik Krakow Convention Bureau oraz Kierow- nik Generalny Zespołu Projektowego. Od kilkunastu lat związana z pracą na rzecz turystyki i promocji mia- sta. We wcześniejszych latach kierowała referatem pro- mocji miasta w Urzędzie Miasta Krakowa. Koordynator wielu ważnych przedsięwzięć promocyjnych, imprez i wydarzeń rocznicowych odbywających się w Krako- wie oraz kampanii reklamowych. Współpracowała przy tworzeniu pierwszej strategii promocji Krakowa i ko- ordynowała jej wdrożenie. Pomysłodawca i kierownik projektu unijnego pt.: „Produkt muzealny w wybranych miastach świata – promocja szlaków muzeów w Euro- pie”, a także zastępca przewodniczącego Komitetu Pro- gramowego. Autor projektu planu działań w zakresie marketingu turystyki biznesowej dla Krakowa na lata 2011–2014. • Magdalena Jędrzejowska Zastępca Kierownika Zespołu Projektowego. Pracuje w Krakow Convention Bureau w Wydziale Informacji, Turystyki i Promocji Urzędu Miasta Krakowa. Posiada kilkuletnie doświadczenie pracy w urzędzie, między innymi przy realizacji spotkań biznesowych w ramach Prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej czy pro- jektów dofinansowanych w ramach środków zewnętrz- nych w obszarze turystyki, w tym „Produkt muzealny w wybranych miasta świata – promocja szlaków muzeów w Europie” i wielu innych projektów z zakresu przemy- słu spotkań. Krakowskie Biuro Festiwalowe • Sara Lamik Członek Zespołu Projektowego z ramienia Krakowskiego Biura Festiwalowego. Pracuje na stanowisku Główne- go Specjalisty ds. Centrum Kongresowego ICE Kraków – odpowiada za działania sprzedażowe i marketingo- we związane z Centrum oraz za pozyskiwanie klien- tów. Z Krakowskim Biurem Festiwalowym związana od 2004 roku. Posiada doświadczenie m.in. w zakresie realizacji imprez, działań promocyjnych, pozyskiwania sponsorów. Od dwóch lat uczestniczy w szkoleniach dotyczących przemysłu spotkań organizowanych przez międzynarodowe i polskie stowarzyszenia branżowe (AIPC, ECM SKKP, MPI Poland Club). Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie • dr Krzysztof Borodako Pracownik naukowy Katedry Turystyki na Wydziale Za- rządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Od 2009 r. kierownik zespołu eksperckiego badającego przemysł spotkań w Krakowie. W projekcie – kierownik merytoryczny ze strony Fundacji Uniwersytetu Ekono- micznego w Krakowie. Ekspert lub doradca w projek- tach finansowanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz Kapitał Ludzki. Członek komisji konkursowej oceniającej najciekawsze oferty im- prez integracyjno-motywacyjnych w Krakowie i Małopol- sce. W 2009 r. powołany przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego w skład Grupy Ekspertów Foresightu dla Wielkopolski, odpowiedzialnej za przygotowanie koncepcji realizacji foresightu regionalnego w tym wo- jewództwie, a w 2012 r. w skład Zespołu Eksperckiego „Wielkopolska Roku 2030”. Autor i współautor wielu pu- blikacji z zakresu turystyki biznesowej oraz foresightu. • Prof. UEK dr hab. Jadwiga Berbeka Pracownik naukowy Katedry Turystyki na Wydziale Za- rządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Od 2009 r. członek zespołu eksperckiego badającego przemysł spotkań w Krakowie na zlecenie Urzędu Mia- sta. W projekcie – członek zespołu Fundacji Uniwersyte- tu Ekonomicznego. Autor i współautor kilku publikacji nt. turystyki biznesowej. Recenzent raportów Przemysł spotkań i wydarzeń w Polsce (Poland Meetings Events Industry Report 2011 oraz 2012) oraz doradca w zakresie przygotowywania kwestionariusza ankietowego do badań przemysłu spotkań w Polsce planowanych przez Poland Convention Bureau – 2012. Ekspert w zakresie turystyki międzynarodowej – wykłady na studiach I i II stopnia oraz studiach podyplomowych z zakresu mię- dzynarodowych rynków turystycznych, a także w ra- mach programu Erasmus w San Sebastian (Hiszpania) i Porto (Portugalia). 18 Kraków Impact | Badanie znaczenia przemysłu spotkań w Krakowie
- 21. • dr Agata Niemczyk Adiunkt w Katedrze Turystyki na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Od 2009 r. członek zespołu eksperckiego badającego przemysł spotkań w Krakowie na zlecenie Urzędu Miasta. W pro- jekcie – członek zespołu Fundacji Uniwersytetu Ekono- micznego. Współautor prowadzonych w Katedrze ba- dań dotyczących: sposobów spędzania czasu wolnego przez mieszkańców Polski, determinant aktywności tu- rystycznej Polaków oraz ich zachowań i postaw na ryn- ku turystycznym, a także rozwoju turystyki: biznesowej, religijnej, motywacyjnej oraz martyrologicznej w Kra- kowie i okolicach. Ekspert projektu Partnerstwo mu zeów i organizatorów turystyki biznesowej wyzwaniem XXI wieku, realizowanego na zlecenie Biura Marketingu Turystycznego Urzędu Miasta Krakowa (2010). Autor i współautor ok. 100 publikacji z dziedziny ekonomiki turystyki, ekonomiki konsumpcji, turystyki kulturowej i marketingu turystycznego. Kilkakrotnie nagradzana za osiągnięcia w dziedzinie naukowej. • dr Renata Seweryn Adiunkt w Katedrze Turystyki na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Od 2009 r. członek zespołu eksperckiego badającego przemysł spo- tkań w Krakowie na zlecenie Urzędu Miasta. W projekcie – członek zespołu Fundacji Uniwersytetu Ekonomicznego. Współautor prowadzonych w Katedrze badań dotyczą- cych: sposobów spędzania czasu wolnego przez miesz- kańców Polski, determinant aktywności turystycznej Po- laków oraz ich zachowań i postaw na rynku turystycznym, a także rozwoju turystyki: biznesowej, religijnej, moty- wacyjnej oraz martyrologicznej w Krakowie i okolicach. W latach 2003–2006 i 2008–2012 członek międzyuczel- nianego zespołu ekspertów zajmującego się badaniem ruchu turystycznego w Krakowie i Małopolsce (w tym biznesowego od strony popytowej), a w 2008 r. – także w Łodzi i w województwie łódzkim. Autor i współautor ponad 100 publikacji z dziedziny ekonomiki turystyki i marketingu turystycznego. Kilkakrotnie nagradzana za osiągnięcia w dziedzinie naukowej. Instytut Turystyki Uniwersytetu Nauk Sto- sowanych Zachodniej Szwajcarii (HES-SO) w Sierre w Szwajcarii. • dr Roland Schegg jest wykładowcą Szwajcarskiej Szkoły Turystyki w Sier- re (Valais) oraz koordynatorem badań w Szwajcarskim Departamencie Turystyki. W latach 2000–2004 był wy- kładowcą w Ecole Hôtelière de Lausanne (EHL). Jego obecne zainteresowania naukowe obejmują badania nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych w branży turystycznej (online marketing, jakość stron internetowych, mobilny Internet, Web 2.0). Był zaanga- żowany w budowę interaktywnej platformy benchmar- kingu eFitness. Zajmuje się również kwestiami zwią- zanymi ze zrównoważoną turystyką, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii zarządzania energią w branży hotelarskiej. W projekcie – kierownik merytoryczny z ramienia Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachod- niej Szwajcarii HES-SO Valais, odpowiadający za kon- sultację badań, szkolenia i przekazywanie know-how ze Szwajcarii. • dr Miriam Scaglione Doktor informatyki, magister statystyki (Université de Neuchâtel) i nauk kognitywnych (École des Hautes Étu- des en Sciences Sociales, Paryż), licencjat informatyki (Universidad de Buenos Aires) oraz matematyki i astro- nomii (Buenos Aires). Do 2004 r. wykładowca prestiżo- wej Ecole Hôtelière de Lausanne, a w latach 2005–2007 roku profesor wizytujący na Universidad de las Américas w Puebli w Meksyku. Od października 2004 r. Senior Rese archer w Instytucie Turystyki działającym przy Uniwer- sytecie Nauk Stosowanych w Sierre oraz wykładowca ekonomii i statystyki w Szwajcarskiej Szkole Turystycz- nej. Członek wielu prestiżowych stowarzyszeń branżo- wych, m.in: AIEST – Międzynarodowego Stowarzyszenia Ekspertów Naukowych w Turystyce, IIF – Międzynaro- dowego Instytutu Prognostów, International Federation for IT and TravelTourism – Międzynarodowej Federacji Technologii Informatycznej, Podróży i Turystyki Amery- kańskiego Komitetu ds. Badań Naukowych (US National Research Council). W 2012 roku dr Scaglione otrzymała nagrodę za wybitną działalność badawczą przyznaną przez Emerald Tourism Review. W projekcie – członek zespołu Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachodniej Szwajcarii HES-SO Valais. Kraków Impact | Materiały dla uczestników 19
- 22. 20 Kraków Impact | Raport końcowy | Final report • dr Marie-Françoise Perruchoud-Massy Doktor ekonomii na Uniwersytecie w Lozannie. Wykła- dowca i pracownik naukowy Uniwersytetu Nauk Stoso- wanych Zachodniej Szwajcarii HES-SO w Sierre. Prowadzi projekty badawcze dotyczące gospodarki regionalnej, zwłaszcza w dziedzinie turystyki. Przez 5 lat pełniła funkcję Dyrektora Instytutu Turystyki. Wcześniej zało- żyła fundację Job Renaissance w Sierre, którą kierowała przez 4 lata. Zarządzała projektami w stowarzyszeniu na rzecz rozwoju gospodarczego kantonu Valais. Od 2000 roku prezes programu Leonardo na Szwajcarię Zachodnią. W latach 1999–2008 członek zarządu SAF- FA, kooperatywy dla kobiet-przedsiębiorców w Bernie. Jednocześnie pełniła i pełni funkcje członka zarządu w firmach komercyjnych (Innopark, bank Raiffeisen w St Gallen, fundacja Institut Universitaire Kurt Boesch w Sion i.in.) W projekcie – członek zespołu Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachodniej Szwajcarii HES-SO Valais. • dr Katarzyna Klimek Scientific fellow w Instytucie Turystyki Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachodniej Szwajcarii HES-SO Vala- is oraz adiunkt w Katedrze Turystyki UEK. Współautor badań turystyki MICE w Krakowie, specjalista w zakre- sie branży spotkań, a także szwajcarskiego rynku tury- stycznego. Autor opracowania Turystyka biznesowa na globalnym rynku usług turystycznych, wydanego przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie w roku 2012. W projekcie – członek zespołu Uniwersytetu Nauk Sto- sowanych Zachodniej Szwajcarii HES-SO Valais. • Enrico Zuffi Wykładowca Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachod- niej Szwajcarii HES-SO Valais. Dyrektor firmy consultin- gowej EZ Associates. Specjalista w zakresie marketingu i badań w zakresie turystyki biznesowej i ekonomii. Stale współpracuje z Geneva Tourism and Convention Bureau. Przez 3 lata był Dyrektorem Marketingu szwajcarskie- go oddziału Carlson Wagonlit, a następnie przez 2 lata pełnił funkcję dyrektora Centrum Kongresowego Palais de Beaulieu w Lozannie. W projekcie – członek zespołu Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachodniej Szwajcarii HES-SO Valais.
- 23. Opracowanie przygotowane w ramach „Zadania 2.2. Warsztaty szkoleniowo-konsultacyjne dla Polskich part- nerów z udziałem przedstawicieli branży turystycznej i lokalnych władz (administracji)” projektu „Sterowa- nie przemysłem spotkań w Krakowie: ocena i monito- rowanie wpływu ekonomicznego przemysłu spotkań na gospodarkę Krakowa przy wykorzystaniu dobrych praktyk ze Szwajcarii”. Autorstwo rozdziałów 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Autorstwo rozdziałów 6, 7: Instytut Turystyki Uniwersytetu Nauk Stosowanych Zachodniej Szwajcarii (HES-SO) w Sierre w Szwajcarii Redakcja: Sara Lamik Konsultacja redakcyjna: Grzegorz Słącz.