In deze nieuwsbrief: AANKONDIGING 01 de kleur van aluminium IN DE PRIJZEN 16 nederlandse bouwprijs: booostingproject xx VERSLAG 05 nieuwjaarsborrel: back to the basics NIEUWS 03 productontwikkeling: bouwmarketing 04 oproep: kopij nieuwsbrief en dia 06 afscheid 07 nieuwe laars bouwkunde tu/e 08 ondergronds bouwen 09 vliegende vogelkijkhut 13 moooi: bouwen met staal 15 over: programma mileutechnologie uitgebreid BOOOSTING 04 antwoordkaart 11 agenda, colofon 12 participanten Voor meer nieuws: www.booosting.nl

2. maart 1999 jaargang 10 nr. 50
Remi Claeys System (RC System) is marktleider van hoogfrequ~t gelaste
aluminium buizen met een diameter van 8 tot 80 mmo De toepassingen van de
buizen liggen in consumentengoederen als o.a. skistokken, .surfgieken,
keukentrappen etc. en in de auto-motive; u moet dan denken aan radiatoren en
airconditioners. Voor de bouwsector, verreweg het grootste toepassingsgebied van
de aluminiumprofielen, ontwikkelt RC System profielsystemen voor ramen,
deuren, vliesgevels en veranda' s. RC System is in staat om te voldoen aan de hoge
eisen die de bouw stelt aan esthetiek, gewicht, wanddikte en dull"Laa1llheid. Door
lakken of anodiseren is aluminium in de bouw voor kleur.
L

3. r ,
Op donderdag 15 april wordt een groot deel van het programma gevuld met een rondleiding door
de fabriek. Achtereenvolgens nemen we ken nis van de gieterij , hoog frequent lassen, de walserij
en de extrusie-afdeling.
PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A
11:45 Verzamelen Novotel Breda
12:00 Gezamenlijk vertrek naar Lichtervelde
14:30 Aankomst te Lichtervelde
Welkomstwoord van Marc Crombez, directeur verkoop van RC System
14:45 Fabrieksbezoek
16:15 Ontwerper en Industrie door Hans Reymersvan RC System
Techniek: Nieuwe schuif-draai-raamconstructie
17:00 Discussie, ingeleid door Anton Tapper, directeur geveladviesbureau Façade.
17:30 Hapje eten
19:00 Vertrek naar Breda
21:30 Aankomst Novotel Breda
Geïnteresseerd in deelname? Inschrijven via de antwoordkaart.
Het maximaal aantal deelnemers is 40.

4. i .••.•.•,••• 0 n t wik k e 1 n9 0
Bouwmarketing?
D e bouw is weinig innovatief Altijd weer word je als productontwikkelaar met d~ze gevleugelde kreet
geconfronteerd. Een typische Booostingvraag die je kunt stellen is dan : Is dat wel zo?
Steunend op een betrokkenheid bij vele productontwikkelingsprojecten denk ik, dat deze uitspraak
op z'n minst genuanceerd kan worden . Je kunt de vele voorbeelden van grensverleggende
arch itectuur, de experimenten met duurza.am bouwen en de vele co nstructieve hoogstandj es toch
moeilijk afdoen met 'weinig innovatief .
Ik denk dat het weinig innovatieve imago zijn oorsprong vindt in de wij ze waarop met name de
projectongebonden producerende industrie de bouw ziet. H et beeld over een weinig innovatieve bouw
wordt voornamelijk gevo rmd door de ervaringen bij het op de markt brengen van ni euwe
producten. Altijd weer blijkt de diffilsie van nieuwe producten in de markt een buitengewoo n moeizaam
proces te zijn .
De diffusie van nieuwe producten is met name onderzocht in relatie tot consumentenm arkten. In
industriële markten en zeker in de bouw is het geen breed onderzocht item. Bij de diffusie speelt
uiteraard de acceptatie doo r de markt een centrale rol. Daarbij zijn (vrij vertaald naar Rogers'
'Diffusion of innovations') de producreigenschappen het belangrijkst, te weten:
• RelatiefvoordeeL, zoals dat door de potentiële klanten wordt ervaren. H et gaat daa rbij om meetbare
en aantoonbare voordelen, maar ook om zogenaamd e perceptuele waarden (zoals de klant ze
waarneemt en waardeert);
• Compatibiliteit is de eigenschap die aangeeft in welke mate het product aanslui t op de bestaande
cultuur, gewoontes, behoeftes, technieken, processen, etc. Als de verenigbaarheid hoog is betekent
dit dat de overgangskosten en - risico's beperkt zijn;
• Eenvoud geeft aan of het product en de waarde ervan zonder een grote inspannin g van de klant
begrepen kan worden;
• Testbaarheidis de mate waarin het mogelijk is het product op beperkte schaal (monsters, beperkte
proefopstelling etc.) uit te proberen en
• Zichtbaarheid is de mate waarin de resltltate n va n het nieuwe product zichtbaar zijn, bijvoorbeeld
door tevreden afnemers aan het woord te laten.
Buiten de normale afWeermechanismen tegen nieuwe producten die in elke markt gelden, is het fe it
dat in de bouw meerdere partijen moeten beslissen over het toepassen van nieuwe producenten de
belangrijkste reden voor het weinig innovatieve im ago. Met name architecten en meedenkende
adviseurs staan wel open voor noviteiten, maar het toepassen ervan wordt in de praktijk door de
veelheid van beslissers en de factor tijd ernstig geremd. De bouw Lijkt dan niet innovatief GeLukkig zij'n
veeL individueLe bouwpartijen dat wel Er is hoop!
To be continued.
Jos Lichtenberg, Bureau A+ en bestuurslid Booosting

5. Kopij Nieuwsbrief en DIA
Booosting- N ieuwsbrief Nummer 5 1 verschijnt in week 2 1 - 1999. T ips, nieuws over innovaties of
andere interessante berichten kunt u tot maandag 5 ap ril a.S. inleveren bij het secretariaat.
Eerder berichtten wij de Booosting-aangeslotenen over de voortzetting van de samenwe rking tussen
Booosting en DIA, Detail In Architectuur. DIA reserveert voor Booosting in elke editie rwee pagina's.
Indien u een artikel heeft dat aanslu it bij één va n hun thema's (zie hieronder) dan kunt u dat ook
toezenden aan het secretariaat. W ij zien uit naar uw reactie! Het adres van het secretariaat is:
Booosting DIA thema's 1999:
Postbus 10197 NR. NAAM WEEK DEADLINE THEMA
3004 AD Rotterdam 5 Juni 23 6 ap ril industrieel, fl ex ibel, demontabel (IFD)
T 010-4156304 6 JlJi 27 10 mei kozijnen & gevelsystemen
F 010-4 15 7409 7 Aug./sept. 36 14 juni (voorbeeldprojecten) D uBo
E paarch@wx.s.nl 8 Oktober 40 9 augustus dakvormen
9 November 45 6 september verbind ingstechnieken
10 December 49 4 oktober inrichtingselementen buitenruimten
NAM.. I
BEDRljF
I I I
ADRES
I I I
POSTCODE WOONPI.JATS
T ELEFOON
o Komt op donderdag 15 april 1999 van 12.00 Ot 2 1.30 uur naa Re System
in Lichtetvelde (België) met personen. Booosting
o Wil gtaag aansluiten op het Internet-netwerk van Booosting Postbus 10197
(WWW.OOO.NLlBOOOSTING) Dit geldt Alleen voor Aangeslotenen
van Booosting. 3004 AD Rotterdam
o Ontvangt graag informatie over participatie bij Booosting.
o Bestelt het boek 'Booosting in bedrijf (1992) participanl<ll: f 25,00 )
( Niet-pllrticipllllten: f 39,50
o Bestelt de reader' 10 jaar Booosting' (1998)
L .J

6. • ,
Verslag van de Nieuwjaarsborrel op woensdag 13 januari 1999
Back to the basics
Na een kijkje in Project XX, het nteuwe
onderkomen van XX architecten, heffen de
Booosting-aangeslotenen in Rotterdam ten huize
van het secretariaat het glas op het nieuwe jaar.
Voorzitter Jouke Post blikt even terug op het
jubileumjaar 1998* waarin op 22 oktober het 10-
jarig bestaan is gevierd. Hij schroomt niet om de
grootsheid van die dag te roemen en is eerlijk om
ook minder succesvolle onderdelen aan te kaarten:
'THE DOOOR ging te loor'.
Hij kijkt liever vooruit en doet enige plannen uit de doeken op weg naar het millennium. Back to the
basics zal het worden: terug naar een praktische uitwisseling van ideeën en mogelijkheden tijdens
bedrijfsbezoeken bij de leden. Verreweg de grootste groep aangeslotenen bij Booosting blijkt te vinden
in de categorie bouw- en productiebedrijven en advies- en constructiebureaus. Hij wil de samen-
werking blijven stimuleren tussen de industrie en ontwerpers. De voornaamste doelstelling van de
Stichting Industrieel Bouwen N ederland: sámen Ontwerpen, Ontwikkelen en Onderzoeken om de
kwaliteit van de gebouwde omgeving te verhogen brengt hij weer onvermoeid onder de aandacht van
de aanwezigen.
Een ander speerpunt is het velwezenlijken van een lang gekoesterde wens om een eigen Booosring-
laboratorium op te zetten. Dit komt, nu POSt als hoogleraar Bouwtechniek verbonden is aan de TU
Eindhoven wellicht wat dichter bij. Samen letterlijk de handen uit de mouwen steken: met een hamer
in de ene en een borrel in de andere hand nieuwe toepassingen, verbindingen en detailleringen in een
werkplaats uitproberen.
Booosting moet een voorloper blijven en kansen blijven bieden aan leden om nieuwe taken en eisen
daadwerkelijk om te zetten in innovaties. Daarom is Post namens Booosting in gesprek met
Economische Zal(en over een mogelijke bijdrage van Booosting aan het programma Industrieel
Flexibel en D emontabel Bouwen (IFD). Hier liggen kansen voor Booosting om bijvoorbeeld
innovaties aan te besteden en productontwikkelingen nader te onderzoeken en te realiseren.
Post's peptalk stopt. Hij hoopt dat Booosting met het organiseren van activiteiten de gevestigde en
beperkende bouworde kan overstij gen en een klein steentj e kan bijdragen om, met álle bouwpartijen,
de gebouwde omgeving (industrieel) te vernieuwen.
Booosting gaat door! Het bestuur blijft u op alle fronten veel vooruitgang toewensen.
Jo/anda Steenhouwer, Secretariaat Booosting
* Een jaaroverzicht van 1998 met uitgebreide informatie wordt aan alle aangeslotenen toegezonden.
L .J
11

7. 06
• • ,.totfA,Jii.t:j'._ __ _d_e l_i_n...:g'----'
m_e_d_e _
Afscheid
Een hal met vliegtuigen, een Lotus, kevlar, koolstof, slimme
verbindingen, verhalen over races en net-niet-fai ll issementen,
kortom een wereld vol jongensdromen. Het is een Booosting-
bijeenkomst. Ik word direct lid.
Volgens familierraditie weet ik wat 'bouwen' is, ben dus meer geïnteresseerd in achterliggende
structuren. Jouke Post vindt me een filosoof. Jan Brouwer fronst als ik de pendant van al die 'turbo-
booosr'- ideeën stel. Kern van mijn beroog is een homen kozijn: vrolijk vloeken in de kerk. Verder
houd ik me bezig met de relatie techniek-cultuur en met ideeën voor de Bouwkundestudie. Voor
Booosting is het weinig direct, ik 'zweef door de vliegtuighal. Matchen is niet makkelijk.
Dan ineens kamoor XX. Eindelijk weer die charme. Dit is ook een aanpak die perspectief biedt voor
dubbel-afstudeerders op Bouwkunde. Jan, er zinen houten kozijnen in! Jouke ben ik filosofisch of
profetisch?
Ik lees bij roeval dat afwijzing van techniek volgens psycho-analyse te verklaren is uit eigenliefde. XX
is redel ijk sorr-tech: beste Jan en Jouke, dat geeft te denken. Wat staat jullie met XX voor ogen en wat
moet ik met mijn sympathie er voor? Ben ik weer eens emhousiast, heb ik zomaar ook een moreel
dilemma. Ik zeg mijn lidmaatschap op om deze gewetensvraag op te lossen. Om intussen alle schijn
tegen te gaa n, wil ik gezien worden met de nieuwste techniek. Ik heb klapschaatsen gekocht.
Beste Booosters, Booosting is voorlopig niet uit mijn gedachten.
Aljen H oek, architect
L _________________________________________________ ,~

8. Nieuwe laars voor f'@rC~lt~it
[S(QJ~w~~liîldl~ TU Eindhoven
Het gebouw van de faculteit Scheikunde (T-Hoog) van de TU te
Eindhoven wordt omgetoverd tot de nieuwe faculteit Bouwkunde.
Het ontwerpvoorstel van Dirrix Van Wylick Architecten
uit Eindhoven toont een interessante verweving van
hoog- en laagbouw. Om te komen tot het nieuwe
'laarsmodel' moeten o.a. de CT-hal
(Chemische Technologie) worden
gesloopt en de schachten van de
noordgevel en de dakver-
dieping van gebouw T-Hoog
Dorgelolaan en kan een nieuw dak-
landschap worden geïntroduceerd.
transformatie gebouw

9. Het karakteristieke glasgevelbeeld van de hoogbouw blijft bestaan, zij het in een losser geordende vorm.
Elke gevel heeft een eigen oriëntatie en is onderdeel van een totaal-klimatologisch-concept. De oost-,
westgevels zijn zo veel mogelijk transparant gehouden. De noord- en zuidgevels zijn overwegend
gesloten. De laagbouw zal wat meer verschillen van de bestaande in materiaal en textuur.
Twee thema's spelen in het nieuwe laarsmodel een belangrijke rol: omwikkelen en uithollen. Door het
omwikkelen ontstaat een intense relatie tussen laag- en hoogbouw. Bovendien verbeeldt het
omwikkelen 'de langzame route die de gebruiker door het gebouw voert van entreehal tot
laboratorium, werkplaatsen, ateliers, werkplekken en algemene ruimten'.
Het uithollen betreft met name het aanbrengen van grote cirkelvormige gaten in de bovenste vier
verdiepingsvloeren. Deze functioneren als licht- en luchtschachten waaraan de individuele
werkplekken gesitueerd worden. De open schachten werken ook als luwtegebieden met een
natuurlijke trek van warme lucht. Optimaal individueel comfort staat centraal. Een doorlopende stalen
frame/gaas-structuur schemert door de doorgaande vliesgevels. Dit zal het gebouw een mysterieuze
en verrassende transparantie geven.
De bouw start ???) De oplevering is gepland in ????
We houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.
-----------------------
Ondergronds bouwen
ENCI was één van de participanten die, in het onderzoek naar mogelijkheden om ons land in een
derde dimensie in te richten, de publicatie 'Intensief ruimtegebruik' hebben uitgegeven. Het
onderwerp is toegespitst op ondergronds bouwen in Noord-Amerika en geeft tal van slimme
voorbeelden van stedelijke inrichting in combinatie met ondergronds ruimtegebruik en hoogbouw.
Wilt u ideeën op doen? Info bij Hans Köhne, ENCIITechnische Marketing en Productontwikkeling,
telefoon 073-640 1170.
-----------------------
Professors
Op 6 februari heeft Frans van Herwijnen, directeur van ABT te Arnhem zijn intreerede gehouden
als hoogleraar Constructief Ontwerpen aan de Technische Universiteit van Eindhoven. Zijn
leerstoel omvat constructie in het algemeen en de integratie van constructie met andere disciplines,
waaronder architectuur.
Jouke Post, directeur van XX architecten Post Ter Avest en voorzitter van Booosting wordt 11 mei
benoemd tot hoogleraar Bouwtechniek aan dezelfde universiteit. Hij bekleedt de leerstoel voor 20 uur
per week.
Van Harte Proficiat!

10. · ,
Vliegende vogelkijkhut van
Verburg Hoogendijk
Architekten
Verburg Hoogendijk Architekten uit Amsterdam heeft in opdracht
van de Vereniging Natuurmonumenten een observatiehut ontworpen
voor het Zwanenwater te Callantsoog.
De ronde vogelkijkhut bestaat uit Corten-staal.
Dit staal roest, maar dat biedt twee voordelen:
het staal hoefi: niet behandeld te worden, de roest
wordt zo conserveringsmiddel en de roestkleur is
een uitstekende schutkleur tussen de wilgen en
het riet. De hut weegt ruim 9000 kg, heefi: een
middellijn is 7.40 m en een hoogte, boven de
waterlijn (onbelast) van 2.35 m.
Vooral de plaatsing was bijzonder. Transport
over land zou door de uitzonderlijke regenval
onacceptabele schade hebben toegebracht aan het
natuurgebied. Vandaar dat voor een vlucht is
gekozen. Vanuit Rotterdam, waar Devo Marine
de hut maakte, is de hut per ponton vervoerd
naar Stolpen, dichtbij Callantsoog.
L .J

11. r ,
Per trailer is het bouwwerk naar de omgeving
van het Zwanenwater vervoerd waar het op 13
L:a-
~
januari jJ. aan een Chinouk-helikopter van de
Koninklijke Luchtmacht is gehangen. Over een
afstand van 1000 meter bungelde de 'ufo' aan
een 30 meter lange ketting en werd ze
vervolgens te water gelaten. Genodigden hadden
vanaf een duintop een uitstekende uitkijkplek op
de spectaculaire plaatsing. Na de reis zijn nog een
rubber vloer en een houten borstwering met
kijkspleten met (aan de binnenzijde) informatie-
panelen aan de 'donut' toegevoegd. Fa. Van
Muijen heeft een steiger naar de hut gemaakt, die
tevens toe-gankelijk is voor rolstoelgebruikers.
Door de drijvende uirvoering kan de observatie-
post, die ruimte biedt aan plm. 20 bezoekers
midden tussen de watervogels liggen en mee
bewegen met de wisselende waterstromen.
L .J

12. ~--------------------------~-----------------------------------------'I ~
• ,
Activiteiten 1999
donderdag 15 april RC System te Lichtervelde (België) (zie pagina 01-02)
donderdag 16 september Hoesch Bouwsystemen
( 9 e P 1 a n din )
april Steelstudy Houses
meI CVK Kalkzandsteen te Hilversum
• •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
In mei 1988 is de Stichting Industrieel Bouwen Nederland,
booosting
stichting
Booosting, opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van
industrie, ontwerpers en architecten. De voornaamste doelstelling
industrieel van Booosting is het bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onderzoeken en
bouwen toepassen van industrieel te vervaardigen bouwproducten en gebouwdelen, ter verhoging
nederland van de kwaliteit van de gebo uwde omgeving. Op de antwoordkaart kunt u aangeven of
• ••••••••• u geïnteresseerd bent in meer informatie over de activiteiten van Booosting.
....--------,.:i.t.t.W·iil. •___c_o_l_o_f_o_n__--'- - - - - - - - . .
Hoogmadestraat 57 postbus 10197 3004 AD Rotterdam
telefoon 010 4156304 telefax 010 4157409 E-mail paarch@WXs.n1
homepage http://www.OOO.n1/booosting
Contactpersoon: Jolanda Steenhouwer,
bereikbaar: di en wo van 9.00 tot 17.00 uur en op do van 9.00 tot 13.00 uur
Redactie: Jolanda Steenhouwer
Vormgeving: Patricia Brouwer Design
Druk: Drukkel'ij Hans T ruijen
Met dank aan: Rob Hoogendijk, Jos Lichtenberg, Pieter de Mos, Nico Noort,
Eelke Pouwer, Thijs Vel'burg
Voorzitter Jouke Post Post Ter Avest Architecten
Secretaris Jan van der Woord TU Delft
Penningmeester Johan Riezebos CVK Kalkzandsteen
Lid Harm Boomsma Axys Innovations
Lid Jos Lichtenberg BuroA+
Lid NicoNoort Koninklijke Hoogovens
Lid Els Zijlstra Materia
~
L .J
[ill

13. • EI ,
Nieuwe participanten I
Maurer Engineering Architecture and Media Contactpe rsoon : ir Marc Maurer
Archi tect
Maurer Engineering Architecture and Media is een jong
Jan van Schoonvorststraat 20 bureau dat is gevestigd in Eindhoven. Het is een initiatief van
5611 PK Eindhoven Marc en Nicole Maurer, beiden veelbelovend afgestudeerd
T 040-213 5704 als bouwkundig ingenieur aan de Technische Universiteit te
F 040 211 6188 Eindhoven. Als ontwerpers zijn zij geïnteresseerd in de
E mau r er@ooo . nl combinatie van de ontwerpgebieden architectuurtheorie en
H http : //www . ooo . nl . /maurer bouwproductietechnologie. Maatschappelijke ontwikke-
lingen worden in hun ontwerpen vertaald naar een
architectuur die consequent tot op het niveau van het detail een duidelijke en eigentijds statement
vertegenwoordigt. Ogenschijnlijke banaliteiten worden door het tweetal benut om genereren. Deze
werkwijze resulteert ook in oplossingen op andere gebieden, zoals beeldcultuur, design en interactieve
media (OOO-services verleent aan Booostingaangeslotenen internet-service). Participatie bij
Booostingactiviteiten en -projecten lijkt hen niet alleen uiterst plezierig, maar ook vruchtbaar en zinvol.
Hoesch Bouwsystemen Nederland EGM Architecten
A + Bureau voor Holec Laagspanning Hubert-Jan Henket Architecten
Bouwproduktontwikkeling Hunter Douglas Maurer Engineering
ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek Koninklijke Hoogovem Architecture and Media
A&c Architecten en Consultants Koninklijke Saint-Roch Veromco José Osorio Lobato
• Aldus ontwerp+ontwikkeling+onderzoek II Krem ir Daan Peters
BlesgraafBureau voor Bouwen & milieu Krupe Bomatex Jan Timmers
BDA Groep Limburg Kozijnen Tj ïèn Design
CD20 Bouwsystemen De Meeuw Oirschot Tum + Horsting Architekten
Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau Octatube Space Structures Verburg Hoogendijk Architekten
D3BN Den Haag • Oskomera Van Waes, Buro voor Architektuur
ing. Karel H. Dekker Pieterman Hardglas XX architecten Jan Brouwer Associates
dgmr raadgevende ingenieurs Plastica Plaat XX architecten Post Ter Avest Architecten
Façade Comulting & Engineering Polyblock Atelier Zeimtra, van der Pol
GeNie Comult Polynorm
Goudstikker - de Vries/ACN RewaBudel axys innovatiom
Hiemch Engineering RC System VanBerloStudio s
Leylandi Comultaney Reynolds Architectuursystemen Koning Industrial Design
Materia Rockwool Landmark Design & Technology
RGD, Directie Ontwerp & Techniek Somfj Nederland Neonis Industrial Design
T. G.M. Technisch Trespa I ntemational Robin Hood Produkties
Gevelbouwmanagement Ubbink Nederland TNO Industrie
H. de WJt Comultancy Unicom Nederland
Ingenieursbureau Zonneveld Wentzei & Zoon Aedes, vereniging van woningcorporaties
Wolvega Panelen ENCJ
Alliance Europe Zoonljem Beton Sb!, Staalbouw Imtituut
Ballast Nedam IGB, Utrecht St. Aluminium Centrum
Bik Bouwprodukten Archi-Konsult VKG
BRS Staalwerken Archipel Ontwerpers
Bruynzeel Keukem en Kasten Architectenbureau Böhtlingk Hogeschool Emchede
Van Campen Bendings Het Architecten Comort Hogeschool Brabant
CVK Kalkzandsteen • Arconiko Architecten TU Delft, vakgroep Bouwtechnologie
H. Van Dam Fabriek van Plaatwerken Bul/horst Architecten en Stedenbouwers TU Eindhoven, foculteit Bouwkunde
Enitor CEPEZED
L. ...I

14. • ,
r-_____________~__m~iJ~~n~s~i~n~z~i~~n~s~I __________~__~
·
mGGGi: Bouwen met staal
e
,
•
.... Prefabri cated
i ron buil di ng.
specially designed
for export to the
British colony of
Australia. about
1840 uit de
brochure van het
8 International Iron
~ and Steel
~ Institute over
~ Roofs and Façades
~~~~~~~~ ________________________________ ~ ____ ~earound the world.
In 1840 was de industriële revolutie in volle gang. Al vroeg in de negentiende eeuw werden ijzeren
platen geprod uceerd die dienst deden als dakbedekkingsmateriaal. D e mogelijkheden van het
plaatmateriaal konden pas volledig worden benut toen H .R. Palmer in 1829 de golfplaat uitvond.
Door de golfvo rm werd de plaat stij ver en kon hij lichter worden uitgevoerd. Hierdoor was hij
mal<kelijker te hanteren en te transporteren.
In het prefab gebouwtje op de foro zijn golfplaten roegepast in het dak en in de gevel.
Het prefab gebouwtje is m OOOi. H er staat op de foto als een old-timer, als een vroege voorloper van
het moderne industrie- en kantoorgebouw. D e golfplaten geven het gebouwtje een sterke structuur
met een uiterst minimum aan materiaal en arbeid. Het luifeltje boven de deur komt logisch uit de
structuur voort en de bogen in de ramen vrolijken het lijnenspel op. H et gebouwtje voelt natuurlijk
aan. H et als het ware op volmaakte wijze op zijn taak berekend. En, het is geprefabriceerd!
Omdat het materiaal staal sterk en stij f is, maatnauwkeurig en goed te verbinden, leent het zich goed
voor prefabricage en assemblage. Door prefabricage en assemblage wordt de kwal iteit van bouwdelen
verhoogd, word t de bouwtijd verkort en worden de arbeidsomstandigheden op de bouwplaats
verbeterd. Aan het einde van de levensduur van een bouwdeel of gebo uw worden stalen
bouwproducten hergebruikt of gerecycleerd zonder verlies van kwaliteit. Staal maakt di t allemaal
mogelijk en dat is mOOOi. Dat was in 1840 al zo en dat is nog steeds zo. Staal is een excellent
bouwmateriaal.
Nico Noort
ovens/H SSP, Bestuurslid Booosting_____________........
L .J
m

15. • ,
Nieuwe participanten I I
Atelier Zeinstra, van der Pol Cont ac t pe rso on: Jan van den Berg
ATEl Teamcoördinator
ZEINSTRA, Architectenbureau Atelier Zeinsrra, van der Pol heeft rwee
VAN DER POL projectarchitecten: H erman Zeinstra en Liesbeth van der Pol.
Gestarr met vooral projecten in de woningbouw, is de
Lo ui se W entst r aat 186 porrefeuille in de loop der rijd uitgebreid met diverse onrwerp-
10 18 M Amste rd am
S opdrachten voor scholen, stedenbouwkundige plannen en de
T 02 0- 626 8592 uitbreiding van het Scheepvaarrmuseum in Amsterdam.
F 020 - 638 5703 Uitgangp unr is telkens de wil om zelfs van de meest prozaïsche
E ze i po l@ xs4a ll . nl opgaven een poëtisch producr te maken. Het atelier
experimenreerr in typologieën en arch itectuur. Onderlinge
kritiek wordt aangewend om de gedachten te scherpen en zo te ontsnappen aan architectonische
cliché's. Aansluiten bij Booosting is voornamelijk om op de hoogte te blijven van inreressanre
technische onrwikkelingen en contacten te leggen met bedrijven die de visie van het bureau versterken.
Booosting nieuws
De reeds lang bestaande bureaus Jan Brouwer Associates uit Den Haag en Post Ter Avest Architecten
uit Rotterdam gaan samen verder onder de nieuwe naam XX architecten. In het rweede kwarraal van
dit jaar zal het bureau zich vestigen in het nieuwe pand van XX, in het Delftechpark te Delft. Het
opdrachten pakket omvat alle schaalgebieden: van stedenbouwkundige concepten tot architectonisch
onrwerp. Ook onderzoeksopdrachten en productonrwikkeling behoren tot de werkzaamheden.
Samen sterk, samen de üitdaging van en naar een nieuw millennium waarmaken.
Allen veel succes toegewenst.

16. • ,
Programma milieutechnologie
uitgebreid
Het Programma milieutechnologie zal in 1999 gericht brengen een krediet verkrijgen van maximaal 40%
zijn op een negental specifieke doelgroepen. Eén van van de projectkosten. Aanvragen kunnen vooraf-
de nieuwe doelgroepen betreft beton mortel en gaand aan de start worden ingediend bij Senter te
betonproductenindustrie. Het Programma milieu- Den Haag.
technologie is bedoeld om de praktische toepassing
van zeer innovatieve milieutechnologie te stimuleren Kennisuitwisse l ing
en nieuwe technologieën die leiden tot schoner beroepsonderwijs
produceren of schonere producten, te ontwikkelen. bedrijfsleven
Het budget zal dit jaar verhoogd worden tot f 5,5 Het Ministerie van Onderwijs wil projecten
miljoen. Aanvragen kunnen tot december 1999 stimuleren gericht op de ontwikkeling en
worden ingediend bij Novem te Utrecht. implementatie van nieuwe vormen van kennis-
uitwisseling tussen het beroepsonderwijs en de
Programma stimulering beroepspraktijk. Voor deze regeling is een budget van
productgeri chte mi 1 i euzorg f 11 miljoen beschikbaar. Een project dient
Dit jaar komt er weer een mogelijkheid voor het uitgevoerd te worden door een consortium waatvan
indienen van projectvoorstellen op basis van het tenminste een Regionaal Opleidings Centrum
Programma stimulering productgerichte milieuzorg. (ROC) deel uitmaakt. De beoogde kennisuit-
Dit programma heeft als doel het stimuleren van de wisseling moet het ontwikkelen of implementeren
ontwikkeling en introductie van productgerichte van innovatieve leermiddelen, leermethoden of
milieuzorgsystemen. Deze moet gericht zijn op de daarmee vergelijkbare instrumenten als resultaat
vermindering van de milieubelasting van deze hebben. Projecten mogen niet langer duren dan twee
producten en de verbetering van de milieuprestatie jaar. Projectvoorstellen dienen te worden ingediend
van deze producten. Er zal dit jaar prioriteit worden bij Senter in Den Haag. Er zijn in 1999 twee
gegeven aan brancheprojecten. Voor de periode tot tenderperioden: 4 januari tot en met 1 april 1999 en
en met 2004 zal f 15 miljoen worden uitgetrokken. van 6 april tot en met 17 september 1999. De
De uitvoering van de regeling zal dit jaar door het subsidie bedraagt maximaal f 500.000,- voor
Ministerie van VROM, DG-Milieubeheer worden ontwikkelingsprojecten en f 250.000,- voor
overgedragen aan N ovem of Senter. implementatieprojecten.
Besluit technische
ontwi kkel i ngskredi eten (TOK) A
Voor het Besluit technische ontwikkelingskredieten ..Fl... ,
~
r
(TOK) is dit jaar f 80 miljoen beschikbaar. De rente ? I
is dit jaar verlaagd met 1,15% tot 4,9 %. Voor meer informatie
tau
Op basis van de TOK kunnen bedrijven die kunt u contact opnemen Wo:
1.::: ~~ ::~
technisch risicovolle nieuwe producten, productie- met Pouwer & Stevers
methoden of diensten tot ontwikkeling willen 010 - 452 11 22.
L .J

17. Nederlandse Bouwprijs
voor ~~~~stin~pr~ject
'" project xx, eindfase bouw januari 1999
Op maandag 8 februari is, tijdens de opening van de Internationale Bouwbeurs 1999 in de Jaarbeurs
te Utrecht, de Vijfde Nederlandse Bouwprijs toegekend aan Project XX. De heer Gijs Verweij van
Vastgoed Beleggingsmaatschappij Wereldhave N.v. nam als opdrachtgever de prestigieuze prijs in
ontvangst: 'Dit is een uitstekende ondersteuning van ons streven naar milieuvriendelijke bouw'.
Naar het idee van architect Jouke Post heeft Project XX een geplande levensduur van 20 jaar. Na die
periode dienen de gebruikte materialen te vergaan of eenvoudig herbruikbaar te zijn om het milieu
niet meer te belasten dan nodig is. Het gebouw bestaat uit hout, glas, zand en karton.
Het fraaie XX in het Delftechpark te Delft wordt het nieuwe onderkomen van de ontwerper zelf: in
april 1999 zal XX architecten (Post Ter Avest Architecten en Jan Brouwer Associates) in het gebouw
haar werkzaamheden uitvoeren.
Van harte proficiat!
-----------------------
KOMO-attest
Als eerste Nederlandse producent van staalframe bouwsystemen
heeft Hoogovens Star-Frame BV het kwaliteitskeurmerk
KOMO-attest gekregen. BV Kwaliteitsverklaringen Bouw
(BKB) geeft met deze toekenning aan dat Star-Frame voldoet
aan alle eisen van het Bouwbesluit en bevestigt dat vraagstukken
over bijvoorbeeld brandwerendheid en koudebruggen num
voldoende kunnen worden opgelost met Star-Frame.