1. ХООЛ ХҮНС ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ТЕХНОЛОГИ БОЛОН ХООЛЗҮЙН ХӨГЖЛИЙГ ТӨСӨӨЛӨХ НЬ

2. ХООЛ ХҮНС ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ТЕХНОЛОГИ БОЛОН ХООЛ ЗҮЙН ХӨГЖЛИЙГ ТӨСӨӨЛӨХ НЬ Захзээлийгудирдлагаболгосонөнөөгийн “хэрэглээний” технологиньүндсэндээ “буруу” хэрэглээгдулдуйдан, яваандаа “зохиомол” хэрэглээгбийболгожтүүгээр ч барахгүйхэрэглээгөөрийнсанаачлагаар, дурзоригтоозахирууланудирдаххүртлээсүрхийтөөрөлджээ.

3. Иймхандлаганьзөвхөн ХХ зуундхамаатайбишээ. Энэболхүнтөрөлхтнийтүүхийнгажуудалюм. Нэгэнүедхүмүүсухамсарбуюуэнергээрээхоолложундалжбайснаасүүлуруугаахоолундолж, энэүеэсэхлэнхоолхүнснийнүсэрхэрэгцээгаяндньбийболгож, тэрхүүэрэлд

4. шуудрангарснаархүнөөрөөуламбүрдоройтож, хооллохтухайдгэвээстодорхойүедээухамсраагээжараатантайнэгзиндаандочсонболодооараатнааснаанадажшатдоошоржухамсраа (хооллохтухайд) хоолоорсольжхоолбуюуамтныбүрэнноёрхолдорсонбайна.

5. ХООЛ ХҮНСНИЙ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ХӨГЖЛИЙН ҮНДСЭН ЗАРЧИМ

6. 1. ХООЛ ХҮНСНИЙ МӨН ЧАНАР БУЮУ АГУУЛГЫН ШИНЭЧЛЭЛТ » Хэлбэрээсагуулгахүртэлшинэчлэх 2. ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ШИНЭЧЛЭЛТ » Захзээлийнхээсбиологийнхийгээдоюунсанааныхадхүртэлшинэчлэх

10. зохицуулжхэрэглэснээрөвчлүүлэх, өвчнөөсурьдчилансэргийлэх, эрүүлбайлгах, эрүүлжүүлэх 4 функцийгдангаараагүйцэлдүүлжчадахуйцгайхамшигтувдистхэрэглүүр – дээдэммөнболно )

12. 2. ХООЛ ХҮНСНИЙ ХЭЛБЭРИЙН ШИНЭЧЛЭЛ БУЮУ ХООЛ ХҮНС ГАДНА ТАЛААСАА ЭНГИЙН ДАРУУ БАЙХ ЗАРЧМЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ (Хүнийдуршлыгбулгиулж, улмаарсэтгэлсанаагхоолхүнснийзүйлээрурвуулахаасзайлсхийхзарчмыгхэрэгжүүлснээрмахбодийнэнергийнбайгалийнүүсгүүрийгцэвэрбайлгажөөрийнньэнергийнхангамжийгдодомдонхүмүүнийхөгжлийг

13. тэтгэх, улмаароюунсанааныхоолзохионбүтээххүртэлхэрэглээнийдээдхөгжилдхүрэхболомжийгбүрдүүлнэ)

14. ХООЛ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ШИНЭЧЛЭЛИЙН ЗАРИМ АСУУДАЛ

19. бизнесийнараатинлигхандлагаддулдуйдахявдалюм. Дээрхтохиолдолдодоогийнхүний “биологийншаардлага” ньальболохахиуидэжуух, илчлэгийнболоодбусадзохиомолхэрэгцээгхангахявдалгэжхэлжболохоорболсонбайна. Гэтэлтиймнүсэрхэрэгцээхүнтөрөлхтөндбиологийнутгаараашаардлагагүйюм. Тэгэхээр хоол хүнсний үйлдвэрлэлийн технологийн шинэчлэлийн үндэс ньхоёрзууныөмнөзөвтомъёолжсүүлдгажуудсанзүйлбуюу “хүнийбиологийнхэрэгцээголжмэдэж, ёсчлондагах”-адоршино.

20. Биологийнхэрэгцээнийголагуулганьхүнийбиеийнэнергийгхөгжүүлэхэдхоолхүнстуслахүүрэгтэйбайхявдалюм. Энэньбагахоол, сэтгэлийниххатаарбиеийнэнергийгдодомдонхөгжүүлэх, нөгөөньхоолхүнснийүйлдвэрлэлдхүнийдуршлыгбулгиулж, улмаарсэтгэлсанаагурвуулахаассанаатайзайлсхийхзарчимюм. Сүүлчийнхньхоолхүнсгаднаталаасаахамгийнэнгийнбайнагэсэнүг. Тэгвэлхоолхүнсдоторталаасааямар

21. байхвэгэсэнасуултаяндаагарна. Хоолхүнсньзахзээлбус “хүн” гэсэнчинсэтгэлээрбүтсэнбайхёстойгэсэнзарчимдхоолхүнсүйлдвэрлэлийнтехнологиөөрийгөөзохицуулснаарзорилгообиелүүлэхболно. Хоолхүнснийүйлдвэрлэлийнтехнологийншинэчлэлийнаминзарчимньоюунсанааныхоолхүнсзохионбүтээхявдалюм.

22. Энэньодоогийнсансрыннисгэгчийнхоолтойхэлбэрийнхувьдтөстэйбайхболно. Хоолхүнснийшинжлэхухаанньүнэнхүүхүнтөвтэйболжхөгжихийнтулдхүмүүнийталаародоогийнхоосилүүдээдтүвшиндмэдлэгхуримтлуулсанбайхшаардлагатай. Энэтохиолдолдюуныөмнөходоодгэдсийгбусхүнийоюунсанаагхооллохасуудалтэргүүнзэрэгттавигдана.

23. Хүмүүнбээрнаанадажэнергийнхээтүвшнээрхоолложундлахзарчимдсуурилсан “махбодийн”, “улирлын”, “эрүүлбайлгах”, “эрүүлжүүлэхбуюуэмчилгээний”, “өвчнөөсурьдчилансэргийлэх”, “эрхтнийонцлогттохирсон” зэрэгшинжлэхухааныөөрөөрагуулгабүхийолонхоолхүнстэйбайнагэсэнүгюм.

24. Иймихутгаагуулгыггажуудуулж, хэдхэнхимийнүзүүлэлтээродоогийнүзэж байгаа шигбүхнийгзохицуулчихаргаүнэндээбайхгүй, тиймдээ ч өнөөгийнхоолхүнснийшинжлэхухаанхэтхоцрогдсонбайна. Цаашидхими-физикийнүзүүлэлтээсгаднахоолхүнснийзохицуулагчүйлчлэлбаэнергийнмэдээллийгголүзүүлэлтболгож, энэнэншинэчиглэлийгхөгжүүлжбайжхүнснийшинжлэх

25. ухааныгдэлхийгээрээөөршатанддэвшүүлэхболомжтой. Хоолхүнснийзохицуулагчүйлчлэлгэдэгньэсийнмембранытөлвийгөөрчлөнзохицуулжбуйтэдгээрийннайрлагадахьуураг, өөхтос, нүүрсусныүйлчлэлюм. Хоолхүнснийэнергийншинжчанаргэдэгньтэдгээрийнилчлэгбусхаринтэдэндхүрээлэнбуйорчин /хөрс, агаар, бордоо, үйлдэгч, галтогоо,

26. үйлдвэргм/-ныэнергийннөлөөлөлбуюутэдгээрхарьцагчорчныэнергийнбайдлаарнөхцөлдсөнхоолхүнснийшинжчанарындалдүзүүлэлтбөгөөдогторгуйнбүтцийнхадгалалт, өөрчлөлтөөрхэмжигдэхёстой.

27. Өөрөөрхэлбэлхоолхүнснийтэжээллигчанаргээчийнорондтүүнийэнерги-мэдээллийншинжчанархийгээдагуулгагэсэнойлголтбийболжхөгжихболно. Хоолхүнснийагуулгыгтодорхойлогчүзүүлэлтболохтэдгээрийн+nхалуун, бүлээн,  +n хүйтэн, сэрүүнбилэгчанарньтухайнтүүхийэд, бүтээгдхүүний

28. шороо, ус (нийлээдбадган), гал (шар), хий (хий) махбодиорнөхцөлдөнө. Тэгэхээрхоолхүнсньэсийнмембраныхий (гамма), шар (альфа), бадган (бетта) төлвийнальнэгийгдавамгайдэмнэх, эсбөгөөстэдгээрийнтэнцвэртэйхарьцаагхадгалахадхамгийндөхөм, түгээмэлүйлчлэххэрэгсэлболохюм.

29. Шинжлэхухааныдоктор, профессорМ.Амбагыннээсэн “Хий, шар, бадган-эсийнмембрантбайгууламж” онолынхүрээндмембраныүйлажиллагаадорнодахиныуламжлалтанагаахухаанхийгээдхоолзүйнмэдлэгтэйхэрхэнхолбогдохасуудалихээхэнтодорхойболсонюм. Хий, шар, бадгангэсэнхийсвэрлэлийнцаанамембранхэмээхбодитсубстанцлигбиетзүйлбайгааголсонньугонолынголзүйлюм.

30. Эндээсулбааланмембраныхоорондшилжилтийгхэрхэнхийххийгээдальнэгмембранытөлвийгхэрхэндэмжихвэгэдэгасуудал, үүнийгхоолхүнстэйхэрхэнхолбохтухайсанаааяндааүүсэнгарчбайгааюм. “Хүн, цагулирал, өвчин”-ийгуламжлалтанагаахухаандтусбүрийгнь “хий, шар, бадган” гэсэннэгэнижилүзүүлэлтээртодорхойлж, хийньхийбуюушартайхавсарвалхалууныг, бадгантай

31. хавсарвалхүйтэн, сэрүүнийгдэмнэдэг, шарнь“халууны”, бадганнь “хүйтнийтөлөөлөл” болохньтодорхойболжбайгааюм. Нөгөөтэйгүүрцагулиралньмахбодидшуудтусгалааүзүүлдэгхүчтэймэдээлэлболовчэнэньулирлынчанартайбайнгадавтагдахтултогтмолхэмжигдэхүүн /const/ гэжүзэжболохюм. Энэтохиолдолдцагулирлынмэдээллээсихээхэнхамааралбүхийхүнийг ч, басөвчнийг ч ямарнэгхэмжээгээртогтмолхэмжигдэхүүн

32. /const/ гэжүзэхүндэстэйюм. Энэтогтмол 3 хэмжигдхүүнийальалиндньхалуун, бүлээн, хүйтэн, сэрүүнгэсэнүндсэн 4 билэгчанарагуулагдажбайна. Одооэдгээрбилэгчанартхаргалзажчадахуйцхувьсаххэмжигдэхүүнийгхайх л үлдэжбайна. Азболоходэнэхүүхувьсаххэмжигдэхүүнньөөртөөхалуун, бүлээн, хүйтэн, сэрүүнбилэгчанарыгагуулдагхоолхүнсболохыголсноорэнэбодлогынхариугарчбайгааюм.

33. Ийнхүүбидхоолхүнснийгайхамшигтшинжчанарыгнээсэнюм. Эдгээрбилэгшинжийгэсийнмембран, цагулирал, өвчнийбилэгчанартайэсрэгээрньхослонхэрэглэвээсзохицолтойболохньтодорхойбайна. Тэгвэлнь “эрүүлбайх, өвчнөөсурьдчилансэргийлэх, өвчлөх, илааршуулах” гэсэнодоохирсалангидавчүзэхээсөөраргагүйбайгааэнэ 4 функцийгнэгутгадхураангуйлан,

34. холбогдохголнийтлэгүзүүлэлтийголжтогтоосонгэсэнүгюм. Чингэвэлньхоолхэмээххувьсаххэмжигдхүүнийгашигландээрх 4 функцийгудирдажболохоорболжбайнагэсэнүг. Эндээсхоолхүнсболхамгийнидшидтэйзүйл, басхүчтэйэм, эмчилгээнийхэрэгсэл, нэгүгээрмашхүчтэймэдээллэлболохньойлгогдож, өнөөхүртэлхоолхүнснийфункционалүүрэггэжганцнэгхэнонцлогшинжийгньтовойлгон

35. бизнестөдийхэндашиглажбайсанболньодооидээундныгайхамшигтчанархүнтөрөлхтөндтодорхойболлоо. Өнөөдрийншинжлэхухаанымэдлэгийнхүрээндхүнснийчиглэсэнүйлчлэлүүдийгнээжолсонбайна. Харинзохицуулагчүйлчлэлийгбидоллоо.

36. Шинжлэхухаандиймхувьсгалгарчбайна. Идээундныбилэгчанарбуюуэнерги-мэдээллийншинжчанарыгтанинмэдсэнийүндсэндээрүүнийгмахбоди /эд, эс, эрхтэн/, цагулирал, өвчнийгилааршуулаххийгээдтүүнээссэргийлэхэдхэрхэнхэрэглэхүндсэнзарчмыгдаараахзурагттоймлонүзүүлэв. Тогтмолбахувьсаххэмжигдхүүнийхамаарлынбүдүүвч

38. өвчнөөсурьдчилансэргийлэх

39. Эрүүлжүүлэх

41. NАD0, NАDР0, FAD0 болон NАDP0, FADH2, NАDРH султайгаммадундажтөлвөөрнөхцөлдсэнхийнбилэгдэлшинж

42. МембранхоорондыншилжилтынхувилбаруудХүн - Махбоди (харьцангуй const ) Харьцангуйтогтвортой (const) Эсийнмембран /МБ/-РОП-ын 3 төлөвшугам Улирал (нөлөөлөгчмэдээлэл) Билэгчанар Хий (зун) хий Шар (намар) халуун Бадган (хавар)хүйтэн (сэрүүн) Харьцангуйтогтвортой (const) Өвчин хийэсийнмембраныгамматөлөвхий шарэсийнмембраныальфатөлөвхалуун (бүлээн) бадганэсийнмембраныбеттатөлөвхүйтэн (сэрүүн) Билэгчанар Хийэсийнмембраныгамматөлөвхий Шарэсийнмембраныальфатөлөвхалуун (бүлээн) Бадганэсийнмембраныбеттатөлөвхүйтэн (сэрүүн)

43. Махбодийнонцлог, цагулирал, өвчинзэрэггурванүзүүлэлтийнбайдлаасшалтгааланүйолонүрдүнхүлээгдэжбайгаагдээрхээстоймлонхаржболохюм. Эдгээргурванүзүүлэлтийгзохицуулахадхувьсаххэмжигдхүүн /идээунд/-ийүүрэгоршино. Жишээлбэл, ихэнхоронджилийндөрвөнулиралээлжилжэнэньхүнийбиологийнцагийгудирдажбайдгийннэг

44. жишээньбиемахбодийнэсийнмембранднамартаатосныханаагүйхүчилбайгалынжамаараадавамгайлжөвлийгосгохгүйдавахадтуслаадхавартааханасанхүчилихэсчулирлынхалууныгсөрдөгбөгөөдиймдавтамжньтаванцулынүйлажиллагааныөөрчлөлтийгаяндньүүддэгбайна. Байгалхийгээдбиологийниймжамыгсөрж

45. болохуу? гэсэнасуултыгөөртөөтавихаваасхоолхүнснийтехнологиньмашсонинзорилтыгшийдэжхариултолохболно. Энэхариултньэрүүлмэндийгхувьсаххэмжигдхүүнболохидээундныэнергийнмэдээллээрхэрхэнзохицуулжэрүүлбайлгах /урьдчилансэргийлэх/-ыгзаахюм.

47. Биеэрхтнийбүлээнчанарыгхадгалж, мөнэсийгхатуурлаассэргийлэхньэрүүлбайж, уртнаслахынүндэсгэжүзэхаваасбайгалболонбиологийндавтамжийгсөрөхболомжийгавчүзэж, хоолхүнснийзохионбүтээлтийгоновчтой, шинжлэхухааныгүнзгийтүвшиндшийдсэнээрбүрдүүлжболохюм. Ингэснээрөвчнөөссэргийлжэрүүлбайхболомжбүрдэнэ.

48. Үүнийтулдюуныөмнөхоолхүнснийзүйлийнхүйтэн, сэрүүн, халуун, бүлээнхийгээдүлисэлдүүлэгчшинжчанарыгхослуулсаншийдэлдхүрэхньхүнснийдотоодчанарыгшинэчлэхэдтехнологийнохьасуудалбайхболно. М.Амбага, Б.Саранцэцэгнарынэрдэмтэд “Хий, шар, бадган-эсийнмембрантбайгууламж” онолыггүнзгийрүүлжулмаар “Мембраны 3 төлөв- Редоксипотенциалын 3 төлөв”

49. онолыголж, электрон, протон /H+, е- / зөөдөгбүтэцүйлажиллагаанынэгдмэлдээрхгурвантөлөвшугамдээр α, β, γ ихсэх, буурахадбийболохүзэгдлийгкодчилонтогтоосонньодооэмэмчилгээ, хоолэмчилгээнийалийгнь ч төсөөлөхөдхялбарболжбайна. Термодинамикийнүүднээсмембранньнээлттэйсистембөгөөдтүүнийбүтцийнхувилбарньэнергизарах, исэлдэлтдавамгайлах, ажилгүйцэтгэх,

50. дулаанүүсэхбайдалдавамгайлсаннэгдүгээрхэлбэр /оксипотенциалдавамгайлсанальфатөлөв/, түүнийгхадгалах, нөөцлөхбайдал, ангижралтдавамгайлсанхоёрдугаархэлбэр /редпотенциалөндөрбеттатөлөв/, тэдгээрийнальальньхарьцангуйсуларсангуравдугаартөлөв /редоксипотенциалсулгамматөлөв/ юм. Энэньдорнодахиныуламжлалт “хий, шар,

51. бадган”-ы онолтойтохирчбайгаагдээрхэрдэмтэдорчинүеийншинжлэхухаанытүвшиндсудалжтогтоосонюм. Физиктөлвийнүүднээсмембраныгбүрдүүлэгчэхбиеболсонуураг, нүүр-усзэрэгхимийнбодисууд, ялангуяаөөхтосныхоёрчдавхарганьхатууталст, шингэн, хатуу-шингэнийдундажшингэвтэркристаллгэсэн 3 үндсэнфизиктөлвийнальнэгнийдавамгайллын

52. хэлбэрээроршихбөгөөдтэдгээрньтосныханасан, ханаагүйхүчлийнтоонхарьцаагаарзохицуулагдаж, зуурамтгай, нэвчимтхийчанарыгбийболгонулмаармембрандбайрлахбиологийнидэвхитбодисууд, ерөөсэд, эсийнүйлажиллагааныидэвхжил, бууралтынэрчимдшууднөлөөлөхүйцолоншинжтөрхийгбийболгодог /Я.Кагава, 1985/.

53. Оронзайнбайрлалынүүднээсмембрантбайгууламжньхэдийгээрнимгэнмэтболовчнийтмахбодийнхувьдмашурттомтогтолцообөгөөд 1 мгуурагтоногдохэлэгнийэсийнмикросомынмембрантбүтцүүдийннийтталбай 0,5м2–тай тэнцүү /Л.Бергельсон, 1982/ байдгаасүзэхэдхүнийбиеийнмембрантбайгууламжийннийтталбайхэдэнзуун км2 хүрчойролцоогоор

54. 20-30 кгболохбаугтаахүнийбиеньолонзуунүетмембраныдавхраагаархучигданбайдаг /М.Амбага, Б.Саранцэцэг, 2005/. Иймболохоорэнэнүсэрхирнээонцгойүүрэгбүхийбиологийнмеханизмдтүүнтэйзохицоххийгээдтүүндэсрэгээрүйлчилжчадахуйцхувьсаххэмжигдхүүнболохидээундныэнерги-мэдээллийншинжчанарыгмэдэжүйлчилжгэмээньхүссэнүрдүнгээхүлээнавчболохнээ.

55. Хоолхүнснийтехнологийнзөвшийдэлдхүрэхбусаднөхцлүүдийннэгньөнөөгийнхшигзахзээлийнбусхаринхүнийбиологийншаардлагыгтанинмэдэснийүндсэндээрюуныөмнөмахбодийнашигтүйлийнкоэффициентийгдээшлүүлэхэдхоолхүнснийүүргийгтодорхойлохявдалгэжүзэжбайна. Махбодийнашигтүйлийн

56. коэффициентийгдээшлүүлэхнэгголнөхцөлньухамсарбиеийгөөдтатажулмаартэргүүлэхбайрандньтавьжүйлажиллагаанызөвголдрилдоруулах, түүнийгудирдахнэнзөвмэдээллийнгоримыгбийболгох, энергибиеийгхөгжүүлжтүүгээрмахбодийгилүүтэйундалжхооллох, басхүүариусгахынзэрэгцээтүүнийгхувьхүнийхөгжлийнголүзүүлэлт, хэрэглүүрболгохшаардлагаюм.

57. Махбодийнэнергийгашигтайажилдилүүтэйхувиргажчадахаваассарнималдулаанхийгээдэнтропийнөсөлтийгхязгаарлахболомжтойболж, махбодиөөрийгэээлээж, шатааждуусгахаассэргийлж, улмаархүнийнасыгуртасгахболомжтойболохюм. Үүнээс ч илүүихүүрэгтэйболохталаарөмнөхбүлгүүдэддэлгэрэнгүйдурдсан.

58. Махбодийгальболохгаднаасхоолундаартэтгэдэгэкзоргенбайдлаасмахбодийнөөрийнэнергийгдайчланундалжхооллохэндоргенбайдалдшилжүүлэхэдхоолзүйгзохицуулахасуудалтэргүүлэхүүрэгтэйбайхньээ. Энэньхоолхүнснийтухайдболохоорбиеийнэнергийгхоолоордарангуйлахаасзайлсхийж, хамгийн

59. багахоолоорилчийннөхөлтхийх, махбодийнүндсэнтүвшингхаргалзанхооллох (бадганхүншарынхүнхийнхүн), улмаарбодитхоолыгдээдзэргээрхязгаарлажоюунсанааныхоолондшилжихзамаарбүххэлбэрийнмахбодийгэнергизарцуулалтынижилтүвшиндбайлгах, энергийнголүйлдвэрлэгчболохсэтгэлсанаагаливааамтхийгээдхоолныгадаадхэвмаяг, үзэмжчимгээрурвуулахаасзайлсхийнэгэсэнүгюм.

60. Энэньэцсийндүндээмахбодийнашигтүйлийнкоэффициентийгдээшлүүлэхявдалгэжүзэхаваастүүндтохирсонхоолхүнснийзохионбүтээлт, технологийнхөгжлийндотоодмөнчанарньоюунсанааныхоолзохионбүтээххүртэлхагуулгыншинэчлэлт, гадаадмөнчанарньхээнцэртансагаасэнгийндаруугхүртэлххэлбэрийншинэчлэлтэндхүрэхявдалболно.

61. Хоолзүйнхийгээдхоолхүнснийтехнологийншинэчлэлтньиймихоронзайгхамрахдаахэрэглээгзахзээлийнхээсоюунсанааныхадшилжүүлжчанарынэрсөөр, цоошинэтүвшиндгаргахшаардлагадүндэслэнэгэсэнүгюм. Өнөөгийнсэтгэлгээнийтүвшин, онолынбаримтлалыгэрсшийдвэртэйөөрчлөхгүйгээрэнэихшинэчлэлтийгхийжгүйцэлдүүлжмэдээжчадахгүйюм.

62. Онол, практикийнэрсшийдвэртэйшинэчлэлтньхүнтөвтэйшинжлэхухааны (хоолзүй, хүнснийтехнологи, анагаахухаан, биологи, хүнсудлал, сэтгэлсудлал, гүнухаангм) салбаруудыгнэгадилхамарч, ирэхзуундтэдгээрийгондоосэтгэлгээнийтүвшиндтөсөөлөхзайлшгүйшаардлагыгхаргалзсаншинэчлэлийнүндсэнзарчимбийболжбайна.

63. Хоолзүй, хоолхүнснийзохионбүтээлт, хүнснийүйлдвэрлэлийнтехнологийншинэчлэлтболонхүнтөвтэйбусадшинжлэхухаанньцаашид “махбодийнанхдагчхэрэгцээньхоолхүнсбиштүүнийэнергимөн” гэсэнзарчимдсуурилж, хүнийгэрүүлбайлгажуртнаслуулахзорилгодүйлчилдэгхүнтөвтэйшинжлэхухааныонолыншинэбаримтлалдтүшиглэнхөгжихболомжтойюм.