3. პალეოგრაფია მოიცავდა ყველა სახის ნაწერს და
მათან დაკავშირებულ პრობლემატიკას.
თანდათანობით
მის
ფარგლებში
გამოიყო
მრავალი მეცნიერება, რომელიც ისტორიის
დამხმარე დისიპლინებია:
დიპლომატიკა-მეცნიერება საბუთების, დოკუმენტების შესახებ;
ეპიგრაფიკა-წარწერათმცოდნეობა;
კოდიკოლოგია-ხელნაწერთმცოდნეობა;
პაპიროლოგია-პაპირუსთმცოდნეობა

5. 
კარგად უნდა ერკვეოდეს დამწერლობის
განვითარების საფეხურებში, მაგალითად:
ლურსმული დამწერლობის ამოკითხვის
ცდა გიოტინგენის (გერმანიის) გიმნაზიის
მასწავლებლის
გეორგ
ფრიდრიხ
გროტეფენდის
სახელს
უკავშირდება.
ხოლო
საბოლოოდ
ლურსმული
გაშიფრულად ჩაითვალა 1857 წელს.

6. 
ჟან-ფრანსუა
შამპოლიონის
სახელს
უკავშირდება.
ნაპოლეონის
ეგვიპტეში
ლაშქრობის
დროს
ქ.
ალექსანდრიასთან, როზეტის მახლობლად
აღმოჩნდა სამენოვანი წარწერა, რომელიც
,,როზეტის ქვის’’ სახელითაა ცნობილი. ეს
არის პტოლემაიოს V-ის (ძვ.წ. 204-181)
პატივსაცემად
შედგენილი
ტექსტი,
შესრულებული
ეგვიპტური
იეროგლიფებით, ეგვიპტური ნუსხურით და
ბერძნულით.

7. 
ქართულ წარწერებში სიტყვები ერთმანეთისაგან არ
გამოიყოფა. ეს გრძელდებოდა XI საუკუნემდე. მას
შემდეგ მკვიდრდება სიტყვების დაცალკავება.

9. 
მისი
პალეოგრაფიული
შესწავლა.
მაგალითად, ასომთავრულ დამწერლობას სხვადასხვა
ეპოქაში სხვადსხვა მოყვანილობა ჰქონდა. ამდენად
ასოთა მოყვანილობით V-VII საუკუნის წარწერა
განსხვავდება
X-XI
საუკუნის
ეპიგრაფიკული
ძეგლისგან.

11. 
ინდიქტიონსა მეფეთ–მეფისა
გიორგისსა, ძისა დიმიტრისა
მეცხრამეტისა.
სიტყვასა
ღმერთისა ხორცთ შესხმისა
მიზეზო, აღვაშენე ტაძარი
ესე
ჟამსა
მეფეთ–მეფისა
გიორგისა
მე,
მათმან
მოლარეთ–უხუცესმან
ქ.კსა.კა’’

12. 
ნიკო ბერძენიშვილი ტიმოთის
მონასტრის ამ წარწერას XII-XIII
საუკუნეთა
მიჯნაზე
შესრულებულად მიიჩნევს.

`qriste adide suli Salva
erisTavT
erisTavisa~
da
misive azriT es monasteri
Salva Torelis agebulia da
misive
gansasvenebeli
adgilia.

13. ლაპიდარული-(ლათ.
,,ლაპიდარიუს’’-ქვის
მთლელი,
ქვაზე
მომჭრელი)-ქვაზე
გაკეთებული წარწერა, რომელიც შეიძლება
იყოს რელიეფური ან ჩაჭრილი. ლაპიდარული
წარწერები
კეთდებოდა
ეკლესიებზე, ციხესიმაგრეებზე, საფლავის
ქვებსა და სარკოფაგებზე, ცალკე ქვის
ფილებზე.
 მოზაიკური-ასეთი
სახის
წარწერები
განსაკუთრებით პოპულალური იყო ძველ
საბერძნეთში.


14. 
ჭედური-ხატებზე და ზოგადად ლითონზე შესრულებული
წარწერები;

ფრესკული-ძირითადად ტაძრებში შესრულებულ მხატრობაზე
გაკეთებული

15. 
,,მე
ლეონტი
მროველმან,
დიდითა
მოჭირვებითა აღვაშენე ქვაბი ხატისათვის
ღმრთეებისა
და
დღესა
ჭირისასა
ნავთსაყუდელად
რუისისა
საყდრისა
შვითათვის
ჟამთა
შინა
ალფარსლან
სულტნისაგან ოხრობისათა.. წარწერა აღმოჩნდა
1957 წელს, ქარელის რაინის- სოფ. თრეხვში.

წარწერის აღმოჩენამდე არავინ იცოდა ვინ იყო ლეონტი მროველი, მის შესახებ
ივანე ჯავახიშვილი წერდა: ,,ვინ იყო ლეონტი მროველი და როდის ცხოვრობდა
იგი, ამის შესახებ ჩვენ ცნობები არ მოგვეპოვება. საყურადღებოა რომ ათონის
მონასტრის
ერთ ხელნაწერში ნ. მარის სიტყვით, მოხსენიებული ყოფილა
,,ლეონტი მროველი მტავარ-ეპისკოპოსი’’, მაგრამ ამ უკანასკნელის სესახებაც
მეტი ცნობები არ არის...’’

16. თრეხვის
წარწერა
რას მიიჩნევდნენ მეცნიერები წარწერის
აღმოჩენამდე? რა ვარაუდები არსებობდა?
რა შეიცვალა წარწერის აღმოჩენის შემდეგ?
გადაიქცა თუ არა ვარაუდები ფაქტებად?
განაზოგადეთ მაგალითები და გამოიტანეთ
დასკვნა ეპიგრაფიკის მნიშვნელობის შესახებ