1. SLK  Sariling Linangan Kit
17  Alibata 13 katinig, 14 na pati
20  Matandang Abakada
21
Impit/diin
 Mahahalagang Ponema
 tunog na walang katumbas na
abakada
31 letra  pinagayamang abakada
28 letra  pinasimpleng abakada
Morpolohiya  pag – aaral ng mga
mahahalgang bahagi ng salita.
Ponolohiya  pag – aaral ng mga tunog.
Sintaks  pagsasama ng mga salita.
Semantika  pag – aaral ng mga kahulugan
 pag – babago ng diin
Denotasyon  kashulugang hango sa
diksyunaryo.
Konotasyon  pagbibigay kahulugan ng mga
salita.
Mga Wika ng Pilipinas: Batayang Kaalaman
Wika
 ay ginagamit sa komunikasyon
 ay daynamiko
 ginagamit ng senyas o simbolo
Kahulugan ng Wika ayon sa mga kina:
Randy David
 walang matayog o mahirap na pahayag ang
maipapahayag ng wika.
Archibald Hill
 wika ay arbitraryo (may tunog)
 may kahulugang arbitraryo sa lipunan.
Werner Girt
 aklat “The Wonder of Man” ang tao ang
may tanging regalo.
Noam Chomsky
 “Universal Grammar” may abilidad na
magsalita.
Dr. Derik Bickerton
 Teacher “University of Hawaii”
 Maaring magsalita na hindi nagsasaalang
– alang ng grammar.
Jean Jacques Rousseau
 Ang pagkumpas o gesture ang kauna –
unahang wika.
Merleau Ponty
 Ang pinakaboses at alon ng kagubatan.
 Ang wika “ The body of expressions
and speech”
David Abram
 (Pilosopo) natututunan ang wika hindi sa
pamamagitan ng mental kundi physical.
 May kahulugang gestural.
Giambattista Vico (Italyano)
 Lumitaw ang wika bilang tugon sa mga
naririnig sa kalikasan particular ang
malalakas at nakayayanig na pangyayari sa
kapaligiran.
Johann Gottfield Herder
 Ang Wika ay nakatali sa resonansa ng
kalikasan.
 Nakadepende sa kalikasan.
Jose Villa Panganiban
 May antas ng wika
 Parang tubig
 Sisidlan ng wika ang taong bayan.

2. Mga Batas Kahulugan
1934 Konstitusyonal
Kumbensyon
 Mainit ang
balitaktakan nang
talakayin ang isyu tungkol
sa wika.
Saligang Batas 1935,
Artikulo XIV,
Seksyon 3
 Ang Pambansang
Asemblea ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa
pagpapa – unlad at
pagpapatibay ng isang
wikang pamnbansa na
batay sa umiiral na
katutubong wika.
Batas Komonwelt
Blg. 184 Nov. 13,
1936
 Isa sa mga
sinaunang batas.
 Nagtatag saSurian
ng Wikang Pambansa”.
Wikang Tagalog  Ang magiging batayan
ng Wikang Pambansa.
Kautusang
Tagapagpaganap
Blg. 134 /Dec. 30,
1937
 Iprinoklama ng Pang.
Quezon na ang wikang
Tagalog ang magiging
batayan ng wikang
pambansa.
Kautusang
Tagapagpaganap
Blg. 263
 Nag - uutos ng
paglilimbag ng
diksyunaryong tagalog,
Ingles, at Balarila ng
Wikang pambansa para
magamit sa mga paaralan.
Panukala ni Jaime C.
de Vera
 Nakapaglimbag ng
diksyunaryo “ A Tagalog
English Vocabulary” at
“Ang Balarila ng
Wikang Pambansa”
(Lope K Santos)
Batas Komonwelt
Blg. 50
 Muling ibalik an gang
SWP.
Hulyo 19, 1942 Order
Militar BLg. 13
 Nadeklara ang wikang
Hapon at Tagalog bilang
opisyal na wika ng
Pilipinas.
Kautusang
Tagapagpaganap
Blg. 10
 Ng maupo s Jose P.
Laurel ipinautos na ituro
ang wikang pambansa sa
lahat ng paaralan sa
Pilipinas.
Batas Komonwelt
Blg. 570
 Nagproklama na ang
wikang pambansa na
tatawaging Wikang
Pambansang PilipinoAy
isang Wikang Opisyal
Proklamasyon Blg.
12 Marso 26, 1954
 Nilagdaan ni Pang.
Ramon Magsaysay.
 Nagpapahayag ng
pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa mula
Marso 29 - Abril 4.
Gayundin ang
pagdiriwang ng araw ng
Balagtasan tuwing Abril
2.
Proklamasyon Blg.
186
 Na ililipat ang petsa ng
pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa simula
Agosto 13 – 19 taun –
taon.
Kautusang
Pangkagawaran Blg.
7
 1959 ibinaba ng
Kalihim Jorge B.
Romero
 Nakasaad na ang
wikang pambansa ay
tatawaging Pilipino.
Saligang Batas 1972  Opisyal na ipalaganap
sa Ingles at sa Pilipino.
Kautusang
Pangkagawaran Blg.
25
 Nagtatakda ng mga
panuntunan sa
pagpapatupad ng
Patakarang Edukasyong
Bilingwal sa paaralan
(1974 – 75)
Saligang Batas 1987,
Art. XIV, Seksyon 6
 Ang wikang pambansa
ng Pilipinas ay Filipino.
Saligang Batas ng
Biak na Bato
 Nasasaad ditto na
Tagalog ang magiging
opisyal na wika ng
Pilipino
Batas ng Phil.
Commission Blg. 74
 Na gawing panturo ang
Ingles sa lahat ng paaralan
sa Pilipinas.
Phil. Legislative ang
mga mambabatas
Blg. 577
 Na nag – uutos na
ipagamit ang bilang
wikang panturo sa mga
paaralang primary ang
katutubong wika mula
taong panuruan 1932 –
1933.
Sirkular Blg. 26 s.
1940/ Hunyo 19,
1940
 Pasimulang ituro ang
wikang pamansa sa
paaralang publiko at
pribado.
Bullitin Blg. 26  Nag – aatas na ang

3. lahat ng mga pahayagnag
pampaaralan ay dapat
magkaron ng pitak sa
Wikang Pambansa.
Kautusang Batas Blg.
96
 Rafael Salas kalihim
Nag – uutos na pati mga
letterheads ng mga
tanggapan ng pamahalaan
ay sa Pilipino na rin
kalakip ang tekstong
Ingles.
Kautusang blg. 187  Nilagdaan ni Pang.
Marcos nanagtagubiln na
lahat ng kagawaran,
kawanihan, tanggapan at
iba pang sangay ng
pamahalaan na gamitin
ang Pilipino sa mga
opisyal na komunikasyon
at mga transaksyonng
pampamahalaan.
Resolusyon Blg. 70  Ang wikang pambansa
ay naging wikang panturo.
Resolusyon Blg. 73 –
7 Pambansang
Lupon ng Edukasyon
 Nagsasaad na isama sa
kurikulum ang Ingles at
Pilipino mula unang
baitang na mababang
paaralan hanggang sa
kolehiyo sa lahat ng
paaralan pribado at
publiko.
Kautusang
Pangkagawaran Blg.
22
 Nag – uutos ng
pagdaragdag ng 6 na unit
ng Pilipino sa lahat ng
kurso maliban sa kursong
pang – edukasyon na
kukuha ng labindalawang
(12)yunit.
Artikulo XIV, Sek. 7  Ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at
pagtuturo, ang Wikang
Opisyal ng Pilipinas ay
Filipino hanggang wala
pang itinatadhana ang
batas, Ingles.
(CHED)
Memorandum Blg.
59 s. 1996
 Na nagtatadhana ng
siyam (9) na yunit na
pangangailangan sa
Filipino sa
pangkalahatang
edukasyon.
Pitong Palaaral nahinirang ni Pang. Quezon
upang bumuo ng suriang Pambansa ay ang mga
ss:
Jaime C. de Veyra– (Bisayang Samar) -
tagapangulo
Cecilio Lopez - (Tagalog) – Kalihim
Mga Kagawad:
Santiago Fonacier – (Ilokano)
Casimiro Perfecto – (Bicolano)
Felimon Sotto – (Bisayang Cebu)
Felix Salas Rodriguez – (Bisayang Cebu)
Hadji Butu – (Muslim)
Mga kraytirya sa pagpili ng Wikang Pambansa:
1. Ginagamit ng nakararaming Pilipino lalo na
sa Maynila na siyang sentro ng kalakalan.
2. Ginagamit sa pagsulat ng pinakadakilang
panitikang Pilipino.
3. May pinakmaunlad na balangkas at
mayamang mekanismo at madaling
matutunan ng mga mamamayang Pilipino.
Kasaysayan ng Wika
Dr. Jose Rizal
 ang wika ay kaisipan ng mamamayan
Prof. Virgilio Almario
 kung ano ang wika mo yoon ang
pagkatao mo
Mario Miclat
 ang wika ang nagpaging sa tao
G. Bayani Abadilla
 ang ama ng sanaysay ng wikang Filipino
 malaki ang nagagawa ng wika sa
kamalayan ng kaisipang Pilipino at
karunungang Pilipino
2 Opisyal na Wika
1. Filipino
2. Ingles
Wika ng Daigdig
 Austrinesyo o Malayo

4. Polinesyo
Wikang katutubo
1. Indonesyo
2. Polinesyo
 Malayo – Habanes
 Tagala – 300 wika at dayalecto/dialect
3. Melanesyo
300 Wika
1. Chamoro
2. Pormosa sa Formosa
3. Madagascar – malagasi sa Madagascar
4. Cham- selung sa combodia
8 wikang pangunahing ginagamit sa Pilipinas
1. Tagalog- metro manila, bataan, batangas,
mimaropa, tarlac, calabarzon
Lingua Franca - Karaniwang Wika
 Baguio,
 dagupan,
 Naga
 Legaspi,
 Tacloban,
 ilo-ilo
Tagal, tagala, tagalo- tawag sa tagalog
2. Cebuano – dating centro, unang wika ang
pag-uusapan pangalawa ang Cebuano
 cebu, sebuano, sugbuano,
sugbuano,sibuhanon
 gingamit sa sa cebu, Agusan, bohol,
Bukidnon, davao, Lanao del Norte,
Surigao, Negros Oriental, Misamis,
Leyte, Zamboanga del Sur at bayan sa
Cotabato
3. Hiligaynon –ilang lugar sa Ilo-ilo, Capiz,
Negros, Occidental, Romblon, ilang bahagi ng
Cotabato at Mindoro.
 Kilala naman sa tawag na
Ilonggo, Hiligayon, Panayan,
Aklanon, at Kiniray – A

4. Samar – Leyte
 Waray
 Samar at Leyte
 Tinatawag na Leteyan, Leytean at
Samarian.
5. Bicol – Bikol o Vicol
 Bicol Penunsula
 Albay, Camarines Sur/Norte,
Sorsogon, Catanduanes
6. Pampango – Pampanga
 Tarlac, Bamba, Capas, Concepcion,
at Tadac, Ilang bayan sa Bataan,
Dinalupihan, Hermosa
 Kapangpangan, Pampanga,
pampango.
7. Pangasinan – gitnang pangasinan Sentro
 San Carlos, at Dagupan 2.3
%nagsasalita ng pangasinense.
8. Ilocano – Hilagang Luzon
 Ilocos Norte/Sur, La Union, Abra at
Mt. Province (Benguet)
 Tarlac, Pangasinan, Nueva Viscaya,
Cagayan, Zambales, at Mindoro,
Cotabato 11.3%ng populasyon ng
Phil.
 Kilala sa tawag na Ilokan, Iloko o
Iloco, Ilukano.

6. PAGHAHANDA NG MGA KAGAMITANG
TANAW – DINIG
HAGDANAN NG KARANASAN
 Cone of experience sa Ingles
 Ito ay binubuo ng 11 isang baiting
11 BAITANG NG HAGDANAN NG
KARANASAN
1. Mga Tuwirang Karanasan
2. Mga Binalangkas na Karanasan
3. Madulang Pakikilahok
4. Pakitang – turo
5. Edukasyon
6. Eksibit
7. Telebisyon
8. Pelikulang gumagalaw
9. Teyp rekorder at larawang di –
gumagalaw
10. Simbolong biswal
11. Simbolikong berbal
ANG HAGDANAN NG KARANASAN AY
PWEDENG PANGKATIN SA TATLO ITO
AY ANG MGA SUMUSUNOD:
1. Ginagawa
2. Minamasid
3. Sinasagisag
BALANGKAS NG TATLONG PANGKAT NG
HAGDANAN NG KARANASAN
Ginagawa:
a. Mga tuwirang karanasan
b. Mga binalangkas na karanasan
c. Madulang pakikilahok

7. Minamasid
a. Ang Pakitang – turo
b. Ang edukasyon
c. Ang mga exsibit
Mga midyang pang – edukasyon
a. Telebisyon
b. Pelikula
c. Radyo
d. Prodyektor
e. Larawang di – gumagalaw
1. Islayd
2. Pilmstrip
d. Teyp rekorder
Sinasagisag
a. Simbolong biswal
b. Simbolikong berbal
KAGAMITANG TANAW – DINIG PARA SA:
TUWIRANG KARANASAN
1. Eksperimento
 Pag eeksperimento sa labotoryo
 Ang mga nag – aaral ay
nasusubukang tumuklas ng
bagong akaalamanng siyensya .
2. Mga Laro
 Pag nababagot ang mga bata.
 Ito ay mabisang paraan para
mabigyan – buhay ang pag –
aaral ng mga bata.
Ma halimbawa ng laro:
 Larong Book Baseball – ang
paglalaro ay sa pamamagitan ng
tanong /sagot.
 Hot Patato -Magkakahawak ang
kamay ng mga bata bubuo ng
bilog na pormasyon. Ang taya ay
nasa gitna.
 Author’s Game – laro ng may –
akda (istilong Pabingo)
 Pahulaan – ang manlalaro ay
binubuo ng 2 pangkat.
 Magdala Ka – ang guro ay
magsasabi ng mga bagay na
dadalhin sa kanya.
 Bugtungan: Sino Ako? – ang
klase ay nahahati sa dalawang
pangkat. Magbibigay ang guro
ng bugtong.
 Lunting ilaw, pulang ilaw – ang
guro ay nasa harap ng klase
habang ang guro ay naka – upo
sa kani – kanilang upuan.
Luntiang ilaw/tatayo, pulang
ilawa/ uupo.
BINALANGKAS NA KARANASAN
Mga halimbawa:
 Mga Modelo – paggaya sa orihinal at tunay
na kaanyuan at kabuuan ng tunay na bagay.
 Mock – up – isa o dalawang bahagi lamang
ang gagayahin at hindi ang kabuuan.
 Ispesimen – isang mabuting panghalili sa
tunay na karanasan.
 Mga Tunay na Bagay – mahalagang
kagamitan ng tanaw – dinig. Nahahawakan/
nasusuri at napag – aaralan ang mga ito.
MADULANG PAKIKILAHOK
Mga Halimbawa:
1. Mga Dula
 Pagtatanghal (Pageant) – isang makulay
na pagpapakita ng mga mahahalagang
bahagi ng kasaysayan.
 Pantomina o Panggagagad – pag – arte
ng walang salita.
 Tableau – malaki ang pagkakatulad sa
pantomina walang salitaan subalit walang
galaw.

8.  Saykodrama – isang kusang loob na dula
na nauukol sa pansariling lihim o
suliranin ng isang tao.
 Sosyodrama –dulang walang
paghahanda at pag – eensayo. Umiinog
ang paksa sa suliraning panlipunan.
 Role Playing – ang papel na
ginagampanan. Mabigyang buhay at
halaga ang papel na ginagampanan.
 Dulang Pasalaysay (Chamber Theater)
–paraan ng pagpapakkahulugan sa
panitikang pinag – aralan gaya ng:
maikling kuwento/pabula/tulang
pasalaysay/at bahagi ng nobela sa
pamamagitan ng diyalogo, aksiyon at
pagsasalaysay.
 Sabayang Pagbigkas –isa sa mabisang
paraan ng pagpapakahulugan at
pagpapahalaga sa isang tula.
Ibat- ibang Anyo ng Sabayang
Pagbigkas:
1. Pagpapakahulugang pagbasa
2. Sabayang Pagbasa
3. SAbayang Pagbigkas na walang galaw
at kilos
4. Sabayang pagbigkas na may galaw at
kilos
5. Madulang sabayang pagbigkas
2. Mga Papet
 Ay isang tau – tauhang kaya
nagsasalita at gumagalaw ay dahil sa
tagapagpaandar nito.
Mga uri o klase ng Papet:
 Karilyo – ay pagpapagalaw ng
mga anino ng mga pira –
pirasong karting hugis tao o
hayop sa likod ng isang kumot na
puti na naiilawan.
 Istik Papet –ay cut – outay
anumang bagay na idinidikit sa
patpat.
 Kamay na Papet o Hand
Puppet –anumang anyo ng tao,
haypo o bagay na iginuhit sa
supot ng papel.
 Daliring Papet – ito ay paggamit
ng daliri sa paggawa ng anumang
hugis o anyo na gustogn gayahin.
 Maryonet o Pising Papet –
MINAMASID
Pakitang – Turo
 Pagmamasid at paggaya sa
nakatatanda/kadalasang tagamasid ang mag
– aaral.
Mga halimbawa ng kagamitan:
1. Pisara – kapag wala nito ito sa isang
silid – aralan ay tulad ng isang dyip na
walang gasolina.
2. Paskilang Pranela o Pelt – isang
kagamitang tanw – dinig na dikitan ng
mga bagay.
Paglalakbay o Ekskursyon
 Ito ay isang binalak na gawaing edukasyunal
na hangarin ay matuklasan ang mga
kasagutan tungkol sa pinag – aralan o aktwal
na pinag – aralan sa pamamagitan ng
paglabas sa apat na sulok ng silid - aralan.
 “First Hand Information”
Eksibit
 Ay ang maayos na pagtatanghal ng mga
bagay o kaisipan sa isang tanging lugar o
lalagyan upang mamasid ng balana.
Ilan sa mga porma ng Eksibit:
 Display na yari ng guro at mga mag –
aaral
 Museo – siyensa,sining,kultura,heograpiya,
kasaysayan.
 Bulletin bord – paskilan ng mga bagay na
may relasyon sa aralin at pag – aaralan.
 Takbord – katulad ng bulletin bord subalit
tamtaks o aspile ang ginagamit.
 Poster–nagsisilbi itong pagganyak, paalala
at patnubay sa mga mag – aaral hinggil sa
liksyong pinag – aaralan.

9.  Timeline– ay pisi o kawad na ginagamit
bilang sabitan.
 Dayorama– yari sa kahon/inaalis ang itaas
at harap na bahagi ng kahon sa halip
pinapalitan ng plastic upang Makita ang
bagay na nakadispley sa loob.
 Mobil o Pabitin–itinatnaggahl sa
pamamagitan ng pagsasabit. Gumagalaw
kapag nahahanginan.
Mga Midyang Pang – Edukasyon
 Ibat’ – ibang kagamitang
pangkomunikasyon na ginagamit sa
pagtuturo.
Mga halimbawa:
1. Telebisyon – isang banto na imbensyon
ng tao.
2. Sine – may layuning edukasyunal
nalalaman nila ang bagay na hindi
nalalaman ng mga mag – aaral ang mga
bagy na hindi nila naranasan nang
tuwiran.
3. Radyo – isa sa pinakamagiting na
kasangkapan ng komunikasyon.
4. Prodyektor – kasangkapang gingamit
upang magmukhang malaki ang isang
maliit na larawan, guhit o bagay na
ipinapakita sa telon.
5. Mga Larawang Di – gumagalaw (Still
Pictures) – maaring letratong kuha ng
kamera, iginuhit o idinikit na magazine,
pahayagan at iba pang babasahin.
6. Teyp Rekorder –nagbibigay ito ng iba’t
– ibang kaalaman at kasanayan sa
pamamagitan ng pakikinig.
SINASAGISAG
Mga Simbolong Biswal
 Ay mga ssagisag na kombensyunal na
nagbibigay ng malinaw na
representasyon ng katotohanan o
realidad.
Kinatawan ng Simbolong Biswal:
1. Mapa at Globo – gamiting –
gamitin ito sa pagtuturo ng
Araling Panlipunan, Sibika at
Kultura at Agham.
2. Dayagram – nagpapaliwanag sa
ugnayan ng mga sangkap ng
isang bagay sa pamamagitan ng
mga linya at simbolo.
3. Grap –isang kagamitang
nagpapakita ng malinaw na
ugnayan na balangkas ng
ugnayan ng dalawa o mahigit
pang bilang ng pangyayari.
 Gamit sa paglalahad ng
istadistika sa pamamagitan
ng tuldok – tuldok, linya
bilog hanay o mga larawan.
4. Tsart –Mc Known at Roberts
(grapikal na hindi mabigyang
pangalan kaya tinawag nila itong
tsart).
 ay mga kaalamang nakatala,
nakalarawan at
nakadayagram (ayon kay
Kinder)
5. Kartun –ayon kay Kinder ang
kartun ay pagpapakahulugan ng
larawan sa pamamagitan ng
pagsasagisag.
6. Sketch - payak at daglian
pagguhit.
MGA SIMBOLONG BERBAL
 Ang mga salita, ideya, kosepto,
terminolohiyang pansiyensya, at anumang
nakasulat na karanasan ay simbolong
berbal.
Mga prosesong kumakatawan saSimbolong
Berbal

10. 1. Semantic Mapping o Semantic Webbing
 Isang paraan ng
pagpapalawak ng kahulugan
ng isang salita sa
pamamagitan ng kategorya
ng salita na nauugnay rito.
 Nababatay sa panuntunan na
ang mga bagay na natutuhan
ng mga mag-aaral ay
kaugnay ng kanyang
karanasan at dati ng alam.
2. Association o Word Network
 Isang proseso ng pagbibigay ng mga
salitang kaugnay sa isang paksa o
ideya.
3. Clining
 Isang proseso ng pagkilala ng
pagkakaugnayan ng mga salita ayon
sa antas o tindi ng kahulugan na
ipinahahayag.
4. Clustering
 Isang proseso ng pagbibigay ng iba
pang salita na halos kapareho rin ng
kahulugan ng batayang salita.
5. Collocation o kolokasyon
 Isang proseso ng pagsasama ng
pagsasama ng salita sa iba pang
salita upang makabuo ng ibang
kahulugan. Nabibilang ditto ang mga
matalinghagang salita na binubuo ng
mahigit sa isang salita o parirala
6. Huwaran o pattern
 Proseso ng pagsusuri sa kayarian ng
salita o grupo ng mga salita.
7. Kasabihan, kawikaan at salawikain
 Karaniwang nakikita sa porma ng
poster sa mga silid-aralang
elementarya at sekondarya
8. Plaskard
 Pinagsusulatan ng mga anumang
bagay na nais ipakita ng mabilasan o
paulit-ulit sa mga mag-aaral