2. Τάξη: Α΄ ΓυμνασίουΤάξη: Α΄ Γυμνασίου
Γνωστικό αντικείμενο: ΙστορίαΓνωστικό αντικείμενο: Ιστορία
Κεφάλαιο: Ελληνιστικοί και ΡωμαϊκοίΚεφάλαιο: Ελληνιστικοί και Ρωμαϊκοί
χρόνοιχρόνοι
Διδακτική ενότητα: Τα ελληνιστικά βασίλειαΔιδακτική ενότητα: Τα ελληνιστικά βασίλεια
3. Τόπος διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας καιΤόπος διεξαγωγής: Αίθουσα διδασκαλίας και
Εργαστήριο ΠληροφορικήςΕργαστήριο Πληροφορικής
Αριθμός μαθητών: Όλοι οι μαθητές τουΑριθμός μαθητών: Όλοι οι μαθητές του
τμήματοςτμήματος
Απαιτούμενος χρόνος: Συνολικά 3 ώρεςΑπαιτούμενος χρόνος: Συνολικά 3 ώρες
(1 ώρα στο Εργαστήριο Πληροφορικής και 2(1 ώρα στο Εργαστήριο Πληροφορικής και 2
ώρες στην αίθουσα διδασκαλίας)ώρες στην αίθουσα διδασκαλίας)
5. Ολοκλήρωση της διδασκαλίας της εποχής και του
έργου του Αλέξανδρου καθώς και προηγηθείσα
διδασκαλία του ποιήματος «Δέησις» του Κ. Π. Καβάφη,
κατά την οποία έχει επισημανθεί στους μαθητές η
ιδιαίτερη σχέση του ποιητή με την πόλη της
Αλεξάνδρειας.
Επαρκής χειρισμός του διαδικτύου, του επεξεργαστή
κειμένου και του λογισμικού παρουσίασης
Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα
Εξοικείωση με την ομαδοσυνεργατική αντίληψη
επικοινωνίας
6.
7. Να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδικήΝα χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδική
συνεργασία κατά την προσέγγιση του φαινομένουσυνεργασία κατά την προσέγγιση του φαινομένου
της διαμόρφωσης του ελληνιστικού κόσμου.της διαμόρφωσης του ελληνιστικού κόσμου.
Να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογήΝα εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογή
πληροφοριών μέσα από το διαδίκτυο.πληροφοριών μέσα από το διαδίκτυο.
Να ενεργοποιήσουν την κρίση τους και ναΝα ενεργοποιήσουν την κρίση τους και να
οικοδομήσουν νέα βιωματική γνώση.οικοδομήσουν νέα βιωματική γνώση.
Να καλλιεργήσουν ατομικές και κοινωνικές αξίες καιΝα καλλιεργήσουν ατομικές και κοινωνικές αξίες και
αρχές.αρχές.
Να καταστούν αποδέκτες της αισθητικής απόλαυσηςΝα καταστούν αποδέκτες της αισθητικής απόλαυσης
του ποιητικού κειμένουτου ποιητικού κειμένου
Να κινητοποιήσουν τη δημιουργική τους φαντασία.Να κινητοποιήσουν τη δημιουργική τους φαντασία.
8. Ενεργητική και δημιουργική συμμετοχή των μαθητών στηΕνεργητική και δημιουργική συμμετοχή των μαθητών στη
διδακτική διαδικασία.διδακτική διαδικασία.
Κατανόηση της ιστορίας ως μια εξελικτική πορεία, μεΚατανόηση της ιστορίας ως μια εξελικτική πορεία, με
πρωταγωνιστές τους ανθρώπους.πρωταγωνιστές τους ανθρώπους.
Ένταξη του φαινομένου σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνοΈνταξη του φαινομένου σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο
και σύγκριση με την παροντική οργάνωση του χώρου.και σύγκριση με την παροντική οργάνωση του χώρου.
Εντοπισμός, κατά τη μελέτη του ιστορικού γεγονότος, τηςΕντοπισμός, κατά τη μελέτη του ιστορικού γεγονότος, της
αιτότητας μέσα στη χρονική αλληλουχία.αιτότητας μέσα στη χρονική αλληλουχία.
Κατανόηση της εποχής μέσα από ποικίλες πτυχές τηςΚατανόηση της εποχής μέσα από ποικίλες πτυχές της
κοινωνίας (πολιτική, πολιτισμική κτλ.)κοινωνίας (πολιτική, πολιτισμική κτλ.)
Διαθεματική σύνδεση με άλλα γνωστικά αντικείμεναΔιαθεματική σύνδεση με άλλα γνωστικά αντικείμενα
(Γεωγραφία, Νεοελληνική Λογοτεχνία).(Γεωγραφία, Νεοελληνική Λογοτεχνία).
Υποστήριξη του μαθήματος από εποπτικό υλικόΥποστήριξη του μαθήματος από εποπτικό υλικό
(εικονογράφηση, διαγράμματα, βίντεο,(εικονογράφηση, διαγράμματα, βίντεο, CD-ROM,CD-ROM, κ.α.).κ.α.).
9. Να γνωρίσουν το πρόβλημα της διαδοχής τουΝα γνωρίσουν το πρόβλημα της διαδοχής του
Αλέξανδρου και το γεγονός της δημιουργίας τωνΑλέξανδρου και το γεγονός της δημιουργίας των
ελληνιστικών βασιλείων.ελληνιστικών βασιλείων.
Να διαπιστώσουν την έκταση του ελληνιστικούΝα διαπιστώσουν την έκταση του ελληνιστικού
κόσμου.κόσμου.
Να αξιολογήσουν τη σημασία της διάδοσης τουΝα αξιολογήσουν τη σημασία της διάδοσης του
ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας.ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας.
Να εκτιμήσουν τις πολιτικές μετεξελίξεις πουΝα εκτιμήσουν τις πολιτικές μετεξελίξεις που
λαμβάνουν χώρα στα ελληνιστικά βασίλεια.λαμβάνουν χώρα στα ελληνιστικά βασίλεια.
Να προσεγγίσουν βιωματικά πτυχές της ζωής κατάΝα προσεγγίσουν βιωματικά πτυχές της ζωής κατά
την ελληνιστική περίοδο μέσα από την ποίηση τουτην ελληνιστική περίοδο μέσα από την ποίηση του
Καβάφη.Καβάφη.
Να απολαύσουν αισθητικά την καλλιτεχνικήΝα απολαύσουν αισθητικά την καλλιτεχνική
δημιουργία της εποχής εντάσσοντάς της σταδημιουργία της εποχής εντάσσοντάς της στα
κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά πλαίσια αυτής.κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά πλαίσια αυτής.
10. Προσέγγιση του κειμένου με τη χρήση ΤΠΕ διότι:Προσέγγιση του κειμένου με τη χρήση ΤΠΕ διότι:
Παρέχει τη δυνατότητα άμεσης και εύκοληςΠαρέχει τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης
πρόσβασης σε πλήθος πληροφοριών στοπρόσβασης σε πλήθος πληροφοριών στο
διαδίκτυο.διαδίκτυο.
Αξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή απόΑξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή από
άλλα γνωστικά αντικείμενα.άλλα γνωστικά αντικείμενα.
Ενισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης τηςΕνισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης της
συλλογικής εμπειρίας μέσα από συνεργατικάσυλλογικής εμπειρίας μέσα από συνεργατικά
περιβάλλοντα.περιβάλλοντα.
Επιτρέπει τον πειραματισμό, τη δοκιμή και τονΕπιτρέπει τον πειραματισμό, τη δοκιμή και τον
έλεγχο της γνώσης.έλεγχο της γνώσης.
Υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση του μαθητή.Υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση του μαθητή.
11. Περιλαμβάνει:Περιλαμβάνει:
Την εξήγηση της διαδικασίας των ρόλων που θα κληθούν ναΤην εξήγηση της διαδικασίας των ρόλων που θα κληθούν να
αναλάβουν και της αξίας της συμμετοχής τους στη διδακτικήαναλάβουν και της αξίας της συμμετοχής τους στη διδακτική
διαδικασία.διαδικασία.
Τη δημιουργία κινήτρων και ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών.Τη δημιουργία κινήτρων και ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών.
Το χωρισμό των μαθητών σε 5 ομάδες των 4 ή 5 ατόμων απόΤο χωρισμό των μαθητών σε 5 ομάδες των 4 ή 5 ατόμων από
τον εκπαιδευτικό και την ανάθεση ρόλων στο πλαίσιο τηςτον εκπαιδευτικό και την ανάθεση ρόλων στο πλαίσιο της
κάθε ομάδας.κάθε ομάδας.
Την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης, μέσω της ανάγνωσηςΤην παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης, μέσω της ανάγνωσης
του ποιήματος «Στα 200 π.Χ.» του Καβάφη.του ποιήματος «Στα 200 π.Χ.» του Καβάφη.
Τη σύνδεση με την προηγούμενη περίοδο (Αλέξανδρος), τηνΤη σύνδεση με την προηγούμενη περίοδο (Αλέξανδρος), την
επισήμανση του προβλήματος διαδοχής μετά το θάνατο τουεπισήμανση του προβλήματος διαδοχής μετά το θάνατο του
τελευταίου και τη διευκρίνιση των όρων «ελληνιστικόςτελευταίου και τη διευκρίνιση των όρων «ελληνιστικός
κόσμος» και «ελληνιστική εποχή».κόσμος» και «ελληνιστική εποχή».
Τον εντοπισμό των πτυχών του φαινομένου που θα κληθούν,Τον εντοπισμό των πτυχών του φαινομένου που θα κληθούν,
μέσω των φύλλων εργασίας, να μελετήσουν (χώρος, χρόνος,μέσω των φύλλων εργασίας, να μελετήσουν (χώρος, χρόνος,
πολιτική οργάνωση, γλώσσα, καλλιτεχνική δημιουργία).πολιτική οργάνωση, γλώσσα, καλλιτεχνική δημιουργία).
12. Οι μαθητές είναι γνώστες της διαδικασίας που θαΟι μαθητές είναι γνώστες της διαδικασίας που θα
ακολουθήσουν, καθώς και των προς μελέτη φαινομένων.ακολουθήσουν, καθώς και των προς μελέτη φαινομένων.
Γίνεται σύντομη παρουσίαση των φύλλων εργασίας καιΓίνεται σύντομη παρουσίαση των φύλλων εργασίας και
δίνονται διευκρινήσεις.δίνονται διευκρινήσεις.
Στη συνέχεια αφήνονται να περιηγηθούν στους δικτυακούςΣτη συνέχεια αφήνονται να περιηγηθούν στους δικτυακούς
τόπους που τους υποδεικνύονται στα φύλλα εργασίας,τόπους που τους υποδεικνύονται στα φύλλα εργασίας,
προκειμένου να εντοπίσουν τις απαραίτητες πηγές, ώστε ναπροκειμένου να εντοπίσουν τις απαραίτητες πηγές, ώστε να
προχωρήσουν έπειτα στην παραγωγή των εργασιών τους.προχωρήσουν έπειτα στην παραγωγή των εργασιών τους.
Στο τέλος της σχολικής ώρας οι μαθητές αποθηκεύουν τιςΣτο τέλος της σχολικής ώρας οι μαθητές αποθηκεύουν τις
εργασίες τους στην επιφάνεια εργασίας του Υ/Η, ώστε ναεργασίες τους στην επιφάνεια εργασίας του Υ/Η, ώστε να
μεταφερθούν σεμεταφερθούν σε USBUSB του εκπαιδευτικού για μελέτη,του εκπαιδευτικού για μελέτη,
επεξεργασία και αξιολόγηση.επεξεργασία και αξιολόγηση.
Σε όλη την παραπάνω διαδικασία ο καθηγητής δίνει οδηγίεςΣε όλη την παραπάνω διαδικασία ο καθηγητής δίνει οδηγίες
για την πορεία εργασίας των μαθητών και ελέγχει καιγια την πορεία εργασίας των μαθητών και ελέγχει και
αξιολογεί τη διαδικασία αναζήτησης – οικοδόμησης τηςαξιολογεί τη διαδικασία αναζήτησης – οικοδόμησης της
γνώσης.γνώσης.
13. Στο δικτυακό τόπο http://www.kavafis.gr [ Αναγνωρισμένα]
εντοπίστε και διαβάστε το ποίημα του Καβάφη «Στα 200 π.Χ.».
Στο δικτυακό τόπο http://photodentro.edu.gr [Αναζήτηση
«Χάρτης: Τα ελληνιστικά βασίλεια» κλικάρετε το εικονίδιο του
χάρτη] εντοπίστε τα τέσσερα ελληνιστικά βασίλεια σύμφωνα με τις
οδηγίες, καθώς και τις περιοχές που αναφέρονται στην τέταρτη στροφή
του παραπάνω ποίηματος.
Τέλος, στο δικτυακό τόπο http://geogr.eduportal.gr [Εκπαιδευτικό
υλικό χάρτες Παγκόσμιος πολιτικός χάρτης] εντοπίστε τα
κράτη που υπάρχουν σήμερα στην περιοχή που κάλυπταν τα ελληνιστικά
βασίλεια.
Συνδυάστε όλα τα παραπάνω στοιχεία με τις πληροφορίες που παρέχει η
αφήγηση του σχολικού σας εγχειριδίου και γράψτε στον επεξεργαστή
κειμένου ένα κείμενο που θα περιγράφει ποια ήταν τα ελληνιστικά
βασίλεια, από ποιους δημιουργήθηκαν, ποιες ήταν οι πρωτεύουσές τους
και ποιες περιοχές περιελάμβανε το καθένα από αυτά.
14. Επισκεφτείτε το δικτυακό τόπο http://www.ime.gr/chronos/06
[Ελληνιστική περίοδος Πολιτική Βασιλεία] και διαβάστε το
κείμενο «Ο χαρακτήρας της ελληνιστικής μοναρχίας και ο
ρόλος του μονάρχη».
Στο δικτυακό τόπο http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio
εντοπίστε και διαβάστε το κείμενο «Οι κοντινότεροι θεοί: οι
βασιλείς» [Αρχαία Ιστορία Α’ Γυμνασίου, Βιβλίο εκπαιδευτικού,
κλικάρετε τη λέξη «Βιβλίο» Ανοίγει ένα αρχείο pdf
σελίδες127-128].
Στη συνέχεια γράψτε στον επεξεργαστή κειμένου ένα σύντομο
κείμενο που θα περιγράφει ποιος είναι ο νέος τρόπος
διακυβέρνησης των ελληνιστικών βασιλείων, ποια είναι τα βασικά
του χαρακτηριστικά και ποιοι παράγοντες οδήγησαν στη
δημιουργία του.
15. Στο δικτυακό τόπο http://www.kavafis.gr [ Αναγνωρισμένα]
εντοπίστε το ποίημα του Καβάφη «Ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύης»
και ακούστε την απαγγελία από τον Γ. Σαββίδη.
Επισκεφτείτε στη συνέχεια το δικτυακό τόπο
http://www.ime.gr/chronos/06 [Ελληνιστική περίοδος
Πολιτισμός Γλώσσα] και διαβάστε το κείμενο «Η διάσωση
της ελληνικής κοινής».
Τέλος, μελετήστε την πηγή «Έλληνες και αυτόχθονες» στη
σελίδα 118 του σχολικού σας εγχειριδίου.
Συνδυάστε όλα τα παραπάνω στοιχεία και γράψτε στον επεξεργαστή
κειμένου ένα ενιαίο κείμενο που θα απαντά στα εξής:
Ποιο είναι το πρόβλημα που απασχολεί τον ηγεμόνα του ποιήματος;
Τι επιδιώκει με τη συμπεριφορά του και πώς ονομαζόταν αυτού του
είδους η συμπεριφορά;
Τι ονομάζουμε κοινή ελληνιστική και πού οφείλονται οι διαφορές της από
τις παλαιότερες ελληνικές διαλέκτους;
16. Στο δικτυακό τόπο http://www.kavafis.gr [ Αναγνωρισμένα]
εντοπίστε και διαβάστε τα ποιήματα του Καβάφη «Η δόξα των
Πτολεμαίων», «Αλεξανδρινοί βασιλείς», «Πρέσβεις από την
Αλεξάνδρεια», «Το 31 π.Χ. στην Αλεξάνδρεια» και «Ηγεμών εκ
Δυτικής Λιβύης» και συγκεντρώστε όσα στοιχεία μπορείτε
σχετικά με τη ζωή των βασιλέων και των κατοίκων αυτής της
πόλης (καθημερινές ασχολίες, μόρφωση, οικονομική κατάσταση,
διασκέδαση, συμπεριφορά κτλ.)
Στη συνέχεια διαβάστε την αφήγηση του σχολικού σας εγχειριδίου
στις σελίδες 118-119 σχετικά με το κράτος της Αιγύπτου.
Συνδυάστε όλα τα παραπάνω στοιχεία και γράψτε ένα διάλογο
ανάμεσα σε έναν ταξιδιώτη από την επαρχία που μόλις έφτασε
στην αγορά της πόλης και τους ντόπιους κατοίκους που συναντά
εκεί, ώστε να φαίνεται το κλίμα και η ατμόσφαιρα που επικρατούν.
Το διάλογο αυτό θα τον παρουσιάσετε στους συμμαθητές.
17. Παρατηρείστε την εικόνα «Ο θνήσκων Γαλάτης» στη δελίδα 120
του σχολικού σας εγχειριδίου.
Επισκεφτείτε στη συνέχεια το δικτυακό τόπο http://www.e-
yliko.gr/htmls/istoria/icons/fiiconellinst.aspx και διαβάστε το
εισαγωγικό κείμενο. Στη συνέχεια παρατηρείστε τις εικόνες των
γλυπτών και προσπαθείστε να εντοπίσετε ποια από τα βασικά
χαρακτηριστικά της ελληνιστικής γλυπτικής περιέχει το καθένα
από αυτά.
Τέλος δημιουργήστε ένα αρχείο σε λογισμικό παρουσίασης όπου
θα τοποθετήσετε τις εικόνες των γλυπτών. Συνοδεύστε τα γλυπτά
με μικρές λεζάντες όπου θα τα περιγράφετε και θα δηλώνετε ποια
από τα παραπάνω χαρακτηριστικά εντοπίζουμε στο καθένα.
18. Έκθεση από τον διδάσκοντα και τους μαθητές των
αποτελεσμάτων της συλλογικής διδακτικής προσπάθειας.
Παράδοση στους μαθητές των απαντήσεών τους σε έντυπη
μορφή.
Παρουσίαση των εργασιών στην τάξη.
Επισημάνσεις, διορθώσεις, αξιολόγηση από τον διδάσκοντα και
τους μαθητές.
20. Λανθασμένη επιλογή θεματικής ενότητας όσον αφορά τη συσχέτισή της
με τους δοθέντες προς αξιοποίηση δικτυακούς τόπους, με αποτέλεσμα να
μην αξιοποιηθεί το σύνολο αυτών, αλλά να είναι επιβεβλημένη ή χρήση
άλλων.
Ιδιαίτερα φιλόδοξη στοχοθεσία, δεδομένου ότι το σενάριο απευθύνεται σε
μαθητές Α΄ γυμνασίου.
Είναι πιθανό οι ομάδες των Πολιτικών επιστημόνων και των
Αλεξανδρινών να έχουν δυσκολίες στην ολοκλήρωση των εργασιών τους
λόγω της αδυναμίας νοηματικής τους πρόσβασης στα κείμενα που τους
υποδεικνύονται.
Ίσως ο αριθμός των δικτυακών τόπων και των πηγών που
υποδεικνύονται στις περισσότερες των ομάδων αποδειχθεί υπερβολικός
ως προς τη διαχείρισή του τόσο νοηματικά όσο και τεχνολογικά (π.χ. τρεις
δικτυακοί τόποι για την ομάδα των Γεωγράφων).
Το σενάριο προϋποθέτει την ουσιαστική εξοικείωση των μαθητών τόσο με
την ομαδοσυνεργατική διαδικασία μάθησης όσο και με την χρήση
ιστορικών πηγών για εξαγωγή συμπερασμάτων.
