2. PRESENZA FEMININA NA ARTE
Moitísimas figuras de mulleres escribiron,
pintaron, esculpiron ou compuxeron
música antes do século XIX.
Foron sistemáticamente presentadas nos
manuais de historia da arte dunha forma
marxinal o que podería facernos pensar
que apenas existiran.
3. "Ben feliz es, lector -escribiría a discípula
favorita de Montaigne-, se non pertences a
este sexo ao cal lle están vedados todos os
bens ao vedárselle a liberdade, a fin de
concederlle como única felicidade, como
virtudes soberanas e únicas, facer o bobo e
servir."
4. Moitas pinturas realizadas por mulleres
foron inicialmente atribuídas a homes, o
que indicaría que non hai diferenzas
obxectivas entre a arte realizada por
mulleres ou por homes.
5. Unha panorámica da arte feminina
desde a pintura barroca de
ARTEMISA GENTILESCHI
ata a arquitectura dunha
artista consagrada e libre
como ZAHA HADID
6. Artista italiana do século
XVII, filla dun pintor.
Xa desde pequena
achégase á pintura
observando os cadros do
seu pai, quen desexaba
que fose monxa e
mantena practicamente
encerrada en casa,
permitíndolle o acceso
ao taller coa condición
de que ninguén lle dirixa
a palabra.AUTORRETRATO COMO ALEGORÍA DA PINTURA
7. Pintora de éxito. Primeira muller
admitida na Academia do Deseño
de Florencia en 1616.
SUSANA E OS VELLOS, 1610
8. Nas súas pinturas
fanse patentes as
heroínas
femininas.
As mulleres que
representa teñen
gran fortaleza de
espírito,
enfróntanse á
forza masculina.
JUDITH E HOLOFERNES, 1614
ARTEMISA GENTILESCHI
9. ARTEMISIA GENTILESCHI
Foi a primeira muller
en pintar motivos ou
escenas relixiosas.
JUDITH E A SÚA
DONCELA (1619)
Magdalena como la melancolía
10. Crece o número de mulleres dedicadas
á arte, aínda que o modelo feminino
segue a relegar á muller ao papel de
esposa, nai e anxo do fogar.
SÉCULO XIX
11. Coa vangarda artística francesa,
créanse asociacións de mulleres
artistas e os grandes mestres abren
as portas dos seus talleres ás
mulleres.
12. BERTHE MORISOT, MARY CASSAT, E A ESCULTORA CAMILLE
CLAUDEL asumiron os seus roles de mulleres que crearon a par
dos seus colegas. Claro que o seu nome asóciase aínda ao dun
mestre, e Morisot é cuñada de Manet, Cassat amante de Degas e
Claudel irmá de Paul e a desgraciada namorada de Rodin.
Pero pintaron, modelaron e tallaron.
MANET: RETRATO DE BERTHE MORISOT MARY CASSAT: AUTORRETRATO, 1878 CAMILLE CLAUDEL
14. «É importante expresarse ... coa
condicion de que as sensacións
sexan verdadeiras e procedan
da propia experiencia».
MANET:
RETRATO DE
BERTHE MORISOT
15. A IRMÁ DA ARTISTA
XUNTO Á FIESTRA
Escenas familiares
en interiores
A súa técnica,
baseada en grandes
pinceladas aplicadas
libremente en todas
as direccións.
Calidades
transparentes,
iridiscentes e
tornasoladas.
16. O BERCE
O efecto
atmosférico, por
medio da luz que
difumina os
contornos.
Emprego de
veladuras e de
contrastes de cor.
17. Puerto de L'Orient, 1869
A escena recolle a luz do serán, que alaga de tonalidades
claras todo o espazo e crea sombras coloreadas.
18. Logo da morte de Berthe
Morisot, o pintor PISSARRO
escribiu ao seu fillo :
Non podes imaxinar que
sorprendidos estamos
todos nós e que
conmovidos tamén, pola
desaparición desta
distinguida muller, quen
tivo un talento feminino tan
espléndido e quen
proporcionou honra ao
noso grupo Impresionista
que desaparece - como
todas as cousas-.
¡Pobre Mme. Morisot, o
público apenas a coñece!.AUTORRETRATO
20. MARY CASSAT
Artista norteamericana.
Estudiou na Pennsylvania
Academy of Fine Arts.
O seu encontro con Edgar
Degas cambia o curso da
súa formación artística.
O pintor, fascinado polo
estilo e a personalidade da
moza americana,
convértese no seu mentor
e introdúcea no ambiente
da vangarda e máis
concretamente no grupo
impresionista.
AUTORRETRATO
21. MULLER SOSTENDO UN
ABANICO, 1879
O seu tema
preferido será o
retrato de mulleres
e nenos.
Como Degas
prefire as escenas
de interior pero
tamén realiza
obras importantes
ao aire libre.
En 1904
Francia
concedeulle
a Lexión de
Honra.
Nomeada
membro da
Academia
Nacional de
Debuxo de
Nova York
en 1910.
MARY CASSAT
22. MARY CASSAT: “No baño”, 1890 EISHOSAI CHOKI
1789-1795
ESTAMPA
XAPONESA
Aprende a técnica do gravado e estuda a arte xaponesa que chega a engaiolala.
24. CAMILLE
CLAUDEL
«¡Oh canto talento, non
ceso de gritalo! Pero
¿qué queres? ¡Non se
dan conta, non o
perciben!»
EMILE ZOLA
«Mostreille onde atopar o
ouro; o ouro que ela busca
está en si mesma.»
AUGUSTE RODIN
25. Escultora francesa.
A pesar da oposición da familia o
seu irmán, Paul, escritor e único
amigo, conseguiu que os seus pais
autorizasen a entrada dá súa irmá
nun taller.
Entra en contacto con varios
escultores. A eles sorprendeulles a
mestría e ou dominio que xa
expresaba Camille, polo que lle
prestaron a súa axuda para ingresar
nunha Academia de arte.
CAMILLE CLAUDEL
(1864-1943)
“Unha fronte soberbia, baixo ela
uns ollos magníficos, dese raro
azul, tan difícil de atopar”...
PAUL CLAUDEL
O escultor Rodin foi o
seu mestre e marcou a
vida e a obra de Camille.
26. Naquela época, Camille Claudel roldaba os 20 anos e
atopábase na plenitude da súa beleza e da forza creativa.
O contacto co escultor Auguste Rodin desemboca nunha
relación amorosa moi atormentada que a marcaría desde
o punto de vista profesional e personal.
Rota a súa relación co escultor, entra na súa vida Claude
Debussy pero tamén el está unido a outra muller.
Mentres, as súas obras alcanzan certo éxito e aparecen
con frecuencia artigos sobre ela nas revistas de arte.
A SÚA RELACIÓN CON
RODIN A NIVEL PERSOAL
27. Esta relación influíu de xeito decisivo
na obra de Camille.
Ela aprendeu rápido e Rodin
permitiulle participar en moitas das
súas grandes esculturas. Aínda que,
medorento da súa personalidade e
talento arrasadores, intentaba rebaixar
o seu protagonismo no estudo.
A SÚA RELACIÓN CON RODIN
A NIVEL PROFESIONAL
RODIN
POR CAMILLE CLAUDEL
CAMILLE
POR RODIN
28. Colaborou con
Rodin en “As
Portas do
Inferno” e “Os
Burgueses de
Calais”.
Esta época foi
realmente
produtiva para
Rodin, mais a
Claudel
impediulle
desenvolver o
seu propio estilo.
OS BURGUESES DE CALAIS
29. Prodúcese entre ambos
un clima de colaboración
e enfrontamento que
enriquece o labor mutuo.
Camille deixou escrita,
na súa correspondencia
da época, que Rodin se
aproveitaba dela, que as
obras que presentaba
como propias eran
produto do seu talento
menosprezado.
30. Os dous artistas inflúense mutuamente; a
“Mociña con gavela” anuncia a “Galatea”
de Rodin e a “Muller fauno axeonllada”
están na orixe das figuras femininas de
“A Vague” de Camille Claudel.
31. Pasou os 30 últimos anos da súa vida no manicomio.
Alí morreu soa. Abandonada por todo o mundo, incluída
a súa familia.
Camille Claudel cargaba ás súas costas 79 anos dunha
vida tan dramática como fascinante. E aínda tería que
transcorrer moito tempo para que se recoñecese o seu
talento como escultora. Sobre todo, para que a súa
personalidade artística voase por encima da súa
relación con Auguste Rodin. O seu mestre. O seu
amante. Un xenio déspota e vantaxista, da que Claudel
foi vítima. Como o foi da súa familia ingrata e da
sociedade misóxina da época.
DERRADEIROS ANOS DE CAMILLE CLAUDEL
32. “RAPARIGA CON
GAVILLA”, 1886
Camille cegou a Rodin coa súa obra. Ao ver as súas esculturas en
xeso descubriu nela un alma xemelga, alguén que como el vivía por
e para os perfís. Alguén que se zafaba do academicismo para liberar
as figuras, dotalas de movemento e emoción, transformando pouses
clásicas en novas formas de poderosa vitalidade.
As formas saen
da misma
materia, do
bloque de
mármore.
33. O VALS,1889
Bronce
Logo da súa ruptura con
Rodin, mostra cambios na
concepción da súa obra:
unha expresividade
apaixonada e exclusiva
do corpo espido, con
actitudes máis elegantes.
Os panos envolven o
corpo.
Unha obra mestra como
“O vals” é un exemplo da
evolución de Camille.
35. FANTASÍA Á CALOR DO LUME
OU
“O PENSAMENTO”, 1898
Grupo que representa
a unha moza
axeonllada diante
dunha cheminea, a
fronte apoiada contra
o mármore parece
anticipar a carta
delirante que escribirá
ao seu irmán logo de
19 anos de
internamento: “¡Deus meu, que pena, eu querería estar xunto
á cheminea de Villeneuve (a súa casa da
infancia), pero creo que non sairei xamais de
Montdevergues, o tren xa partiu!”
36. “A ONDA” OU “AS BAÑISTAS”
Mármore, ónice e bronce.
Novo estilo derivado do
xaponesismo, entón de
actualidade.
Composicións con
elegantes xogos de
curvas.
«A Onda» vai caer
sobre as mozas que
danzan sobre a area e
esperan a caída da auga
con estremecimentos
de alegría. Representa
o enfrontamento dun
grupo humano co mar.
37. A IDADE MADURA,
1899-1903
O home (a idade madura) é arrastrado por unha anciá figura feminina
(a vellez) mentres unha moza axeonllada (a mocidade) parece
suplicar para que non a abandone. Malia que non se observa
ningunha alusión nos rostros dos personaxes, parece que nos
atopamos ante unha referencia ao triángulo amoroso entre Rodin,
Rose Beuret -representada pola anciá- e a propia Camille Claudel.
39. “O ABANDONO”
Inspírase nunha
evocación literaria:
un drama dun poeta
hindú: o reencontro
de Sakountala e do
seu esposo tras
unha separación
provocada por un
encantamento.
40. A AURORA
Camille posúe
unha gran
habilidade
técnica para a
escultura
dominando á
perfección a
talla do
mármore
41. Avances do movemento feminista e da
loita polos dereitos da muller, pero aínda
na primeira metade do século as mulleres
artistas seguen á sombra dos homes.
Así se coñece a Sonia Terk como esposa
de Robert Delaunay ou a Xeorxia O’Keeffe
de Alfred Stieglitz, a Gabrielle Münter como
parella de Wassily Kandinsky, a Le Krasner
de Jackson Pollock ou a Doura Maar de
Pablo Picasso.
O SÉCULO XX
42. Nacida en 1887 en Wisconsin,
De intensa vida artística,
desde a súa primeira
exposición en 1917, sempre
conducida e apoiada, polo
seu marido, Stiegelitz.
Realiza seus cadros case
abstractos baseados en
ampliacións de plantas e
flores, obras de gran
elegancia e vitalidade, cuxas
formas sensuais están cheas
de suxestións.
XEORXIA O’KEEFF (1887-1986)
43. “A toda forma natural, a toda roca, a todo froito ou flor, ata
ás pedras soltas que cobren o camiño, concedinlles unha vida
espiritual, vinas sentir, asociei con elas un sentimento.”
XEORXIA O’KEEFF
44. Como algún dos órganos
reprodutores das plantas
mostran verdadeiro parecido
cos humanos, poden
establecerse asociacións
eróticas ao observar o interior
do caliz aberto da flor.
O’Keeff deixa no aire a
explicitación deste elemento,
o que constituirá unha
característica esencial da súa
pintura e conferiralle ao mesmo
tempo forza e profundidade.
XEORXIA O’KEEFF
“Iris negro”
45. Innovador uso da cor e de la forma.
Equilibrio das súas composicións, baseado
nas formas e ritmos da natureza.
46. Pinta as formas abstractas das cousas
visibles sen abandonar do todo a
aparencia natural das mesmas.
Na cor reside a forza emocional que
emana da súa obra.
47. “No lago”“Pelvis con lúa”
“Só cando se elixe, deíxanse
cousas de lado e fixanse os
puntos básicos, tropézase
un co significado verdadeiro
das cousas”
48. Hotel Shelton con manchas de sol, 1926Edificio Radiator, noite, Nova York, 1927
Durante a súa
estancia en
Nova York
realiza unha
serie de teas
con paisaxes
urbanas nas
que a cidade
se transforma
nunhas imaxes
fantásticas
cunhas
visionarias
composicións
de formas
xeométricas
moi coloristas.
49. TAMARA DE LEMPICKA
(Polonia,1898 – México,1980)
Art Decó, estilo propio das artes decorativas
desenvolvido no período de entreguerras,
entre 1920 e 1939 en Europa e América.
Viviu o século XX con toda a súa
intensidade.
Foi testemuña da Revolución rusa,
gozou os aloucados anos vinte en París e
triunfou como artista Art Decó.
En 1933 emigra a Estados Unidos e
traballa con Willem de Kooning e
Xeorxia O’Keeffe.
Madonna, Jack Nicholson e Babra
Streisand son coleccionistas da súa obra.
50. Obra de acabado
perfecto que dá a
impresión de ser
concibida como obra
publicitaria, marcada
polo cine, cun encadre
moi curto.
Autorretrato no Bugatti Verde
51. O “Art Déco” baséase
principalmente na
xeometría do cubo, a
esfera e a liña recta.
Modela as figuras,
sempre aristadas e de
volumes moi
xeométricos, logrando
con iso unha maior
artificiosidade nas súas
figuras, que así aínda
resultan máis estrañas e
suxestivas.
Moza en verde en 1932
55. RETRATO DO CONDE
VETTOR MARCELLO, 1933
Convértese na retratista de
moda da aristocracia.
Visualizar os retratos
realizados por Tamara
permítenos contemplar
unha galería onde se pasea
a alta burguesía adiñeirada
e a decadente aristocracia
de entreguerras, onde se
cheira o perfume
embriagador de Chanel e se
pode percibir o luxo, o
esnobismo, a pretendida
sofisticación e a calma que
dá moitas veces a riqueza
57. MARUJA MALLO
Viveiro, 1902 – Madrid, 1995
“A gran
transgresora da
xeración do 27"
Pintora surrealista española.
Peza crave na vangarda.
Galega universal, muller adiantada
ao seu tempo, feminista,
transgresora, inconformista e
independente e sobre todo artista.
Estivo vinculada coa esquerda
revolucionaria. Relacionouse cos
poetas Rafael Alberti e Miguel
Hernández, tivo gran amizade co
escultor Alberto Sánchez e o poeta
chileno Pablo Neruda.
58. “Estampa escaparate”, 1927
“Maruja Mallo, entre
Verbena e Espantallo
toda a beleza do
mundo cabe dentro
do ollo, os seus
cadros son os que
vin pintados con
máis imaxinación,
emoción e
sensualidade."
FEDERICO GARCÍA LORCA
59. MARUJA MALLO
“[...] e eu que cría boa á
humanidade toda, vin as súas
mesquindades, as súas
miserias [...] e sentín a dor dos
pesares alleos, e chorei cos
oprimidos e envexei os
mundos onde non habitan os
homes [...] E así sufrindo e
amando [...] entre bágoas e
goces formouse o meu espírito
de hoxe [...] Viaxei [...] estudei
[...] aduláronme e
zahirieronme [...] Hoxe só creo
na arte e acepto o amor como
bela mentira, unha forma máis
perfecta da amizade...”
“Espantapeces”, 1931
60. MARUJA MALLO
" Para a maioría, Mallo é
unha total descoñecida no
panorama cultural español
(...) para min é a pintora
máis extraordinaria da nosa
vangarda artística e unha
figura esencial sen cuxa
presencia non se pode
entender a arte española
do século XX ".
JOSÉ LUIS FERRIS
…canta a igualdade das razas“Cabeza de negra”, 1946
61. MARUJA MALLO
Os seus retratos,
temática
imprescindible,
onde prevalecen as
protagonistas
femininas en
grandes figuras,
alegóricas, como
enigmáticas
mulleres de perfil.
62. MARUJA MALLO
A artista foi unha
muller activa,
inconformista,
independente e
transgresora que
explorou o imaxinario
creativo do século XX
"Oro. Retrato bidimensional" (1951)
63. Nace en Bagdad 1950.
É unha prominente
arquitecta angloiraquí.
A maior parte da súa vida
pasouna en Londres onde
se sitúa o seu estudo de
arquitectura.
Recibiu o Premio Pritzker
de arquitectura
(equivalente ao Nobel).
É a primeira muller que
consegue este galardón.
ZAHA HADID
64. APARCAMENTO E TERMINAL HOENHEIM
NORTE, ESTRASBURGO (FRANCIA), 2001
Este proxecto de Zaha Hadid obtuvo
o Premio Mies van der Rohe 2003
68. Magnifica
instalación chamada
“AURA” realizada
por Zaha Hadid
Architecs en un
palacio renacentista
preto de Venecia,
en 2008.
A escultura
representa as
proporcións
harmónicas
empleadas nesta
vila, representando
intervalos musicáis.
71. SALA DE CONCIERTOS
A obra da arquitecta
Zaha Hadid está no
límite entre o deseño
arquitectónico e a
enxeñería
72. Estética etérea, da levidade,
onde a tecnoloxía estase
levando ao límite para crear
edificios cuxas formas xogan
con inclinacións, curvaturas e
interseccións
PERFORMING ARTS CENTRE (Golfo
Pérsico) e as DANCING TOWERS en
BURJ DUBAI, a urbanización máis
importante do novo milenio.
74. Foi a filósofa e
matemática máis
relevante da antigüidade
grega. Deseñou
instrumentos, como o
astrolabio plano con o
que se medía a posición
das estrelas, planetas...
Muller ateniense, que vestida de home
exerceu a súa profesión de médica con
éxito entre as mulleres. Foi denunciada
polos médicos e condenada á morte.
As mulleres da cidade ameazaron con
morrer con ela se era executada.
PIONERAS
…Unhas mulleres, desenvolveron a súa profesión
con éxito a pesar dás dificultades …
HIPATIA DE ALEJANDRÍA, SÉCULO IAGNODICE , 300 a.C.
Foi brutalmente asasinada
por un grupo de fanáticos xa
que a consideraban como
unha representante perigosa
do pensamento pagán.
75. Outras conseguiron premios como o NOBEL e saíron do
anonimato
AUNG SAN SUU KYI
Nobel de la Paz en 1991
RITA LEVI-MONTALCINI
Nobel de Medicina en 1986
MARIE CURIE
Nobel en Física en 1903
Nobel en Química en 1911
…o seu esforzo foi recoñecido
76. E a maioría
formaron parte dese
colectivo, fundamental
e enorme,
de seres humanos, que
coa súa capacidade e esforzo,
contribuíron, desde seus postos de
traballo, a que este universo funcione.
…E outras foron casi descoñecidas
desenvolveron a súa creatividade en silencio
77. “Se realmente desexamos transformar a
vida, temos que aprender a mirar a través
dos ollos das mulleres”.
LEÓN TROTSKY
“Asegúrovos que alguén se acordará
de nós no futuro”
SAFO DE LESBOS
78. MADREDEUS, O espíritu da paz:
“Concertino” e “Minueto”
CARLA BRUNI: “Quelqu'un m'a dit”
CORALIE CLEMENT: “Je ne sais pas pourquoi”
LUZ CASAL: “Un nuevo día brillará”
DIANA CRAWL: “Charmed Life”
NORAH JONES: “Sunrise”
JOHN LENNON: “Imagine”
MÚSICA
79.
80. Outros poemas de Rosalía en galego,
Por Sara Novegil, Nacho Cortés e Raquel Torres
Violín: Raquel Castro
EXPOSICIÓN DE CARTEIS
“As mulleres galegas na historia, na arte, na ciencia e na literatura”,
polo alumnado de 1º Bach. Coordinados por Rosa Gómez
RECITAL POÉTICO-MUSICAL DE
POEMAS DE ROSALÍA DE CASTRO
POEMA: “Adiós ríos, adiós fontes”
En árabe, por Jrif Jihan; en beréber, por Malika Saädi; en
castelán, por Sandra Estévez; en fan, por Fernando Nguema;
en francés, por Breixo González; en galego, por Mélodi Soliño;
en inglés, por Sabela Veiga; en latín por Ana Cal; en portugués,
por Fernanda González; en xeorxiano, por Nodar Sharabidse.
RELATORIO
“De Rosalía de Castro ao Ivo Pelayo: “O “adiós” a
través do Atlántico”,
por Diana Rúa Eiras, antiga alumna do instituto.
Presentación en PowerPoint:
“Mulleres creadoras na arte”
Autora: Ana Rey
Presentación do video:
“Imaxes para unha xeografía rosaliana”.
Autora: María José Varela
