1. ΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
(Εξάρτηση, Εισαγωγή, Εκφορά, Συντακτική Λειτουργία)
Σεν άριο για την αξιοπο ίηση των ηλεκτρονικ ών σωµ άτων κειµ ένων
στη διδασκαλ ία του συντακτικο ύ της Αρχα ίας Ελληνικ ής

2. 1. Ταυτ ότητα του σεναρ ίου
Τίτλος : Οι Ονοματικές προτάσεις της Αρχαίας Ελληνικής: Διερεύνηση
ρημάτων εξάρτησης, εισαγωγικών συνδέσμων/αντωνυμιών, εκφοράς του
ρήματος της δευτερεύουσας πρότασης και του συντακτικού ρόλου της
πρότασης.
∆ηµιουργ ός: Μακριδάκη Κατερίνα
∆ιδακτικ ά αντικε ίµενα : Αρχαία Ελληνική Γλώσσα & Πληροφορική
( Διαθεματική Προσέγγιση)
Τάξη : Γ' Γυμνασίου και σε όλες τις τάξεις του Λυκείου
Χρονικ ή δι άρκεια : 4 ώρες
Προ ϋποθ έσεις υλοπο ίησης : Εξοικείωση των µαθητών µε τα ηλεκτρονικά
σώµατα κειµένων και τον τρόπο αναζήτησης λέξεων σε αυτά, καθώς και µε τον
επεξεργαστή κειµένου.
Τεχνολογικ ά εργαλε ία που θα χρειαστο ύν: Σύνδεση διαδικτύου,
φυλλοµετρητής,
επεξεργαστή κειµένου και ιστολόγιο.
2. Σύντομη περιγραφή
Οι μαθητές , χωρισμένοι σε ομάδες θα κληθούν να εξετάσουν από ένα είδος
ονοματικής πρότασης, εντοπίζοντας στο ηλεκτρονικό σώμα αρχαιοελληνικών
κειμένων της «Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα» συγκεκριμένα ρήματα από
τα οποία εξαρτώνται ονοματικές προτάσεις (όπως τα λέγω, δηλω, φοβουμαι,
δέδοικα, ερωτω, σκοπω κλπ) ή συγκεκριμένες αντωνυμίες (στην περίπτωση
των αναφορικών προτάσεων), αφού πρώτα μελετήσουν την αντίστοιχη
συντακτική θεωρία από την «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα». Με βάση τα
αποτελέσματα της αναζήτησής τους και αξιοποιώντας και τις αντίστοιχες
μεταφράσεις των κειμένων που υπάρχουν στην Πύλη, θα προσπαθήσουν να
προχωρήσουν σε γενικεύσεις σχετικά με τα ρήματα εξάρτησης, τους εισαγω-
γικούς συνδέσμους/αντωνυμίες, την εκφορά του ρήματος της δευτερεύουσας
πρότασης και το συντακτικό ρόλο της πρότασης.
3. Στόχοι-Σκεπτικό
Στόχος του συγκεκριµένου σεναρίου είναι να προτείνει έναν πιο επαγωγικό
τρόπο διδασκαλίας του αρχαιοελληνικού συντακτικού, υπολογίζοντας

3. περισσότερο στην ερευνητική περιέργεια των µαθητών και λιγότερο στην καθοδήγηση
του διδάσκοντα. Αυτό µπορεί άνετα να επιτευχθεί µε την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη
διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. Ειδικότερα, η αναζήτηση σε αρχαιοελληνικά
σώµατα κειµένων επιτρέπει στο διδάσκοντα να αντιστρέψει τη συνήθη γνωστική
διαδικασία και αντί να προσφέρει έτοιµες γενικεύσεις και κανόνες στους
µαθητές, να τους ζητήσει να διατυπώσουν οι ίδιοι αυτούς τους κανόνες,
χρησιµοποιώντας παραδειγµατικό υλικό, το οποίο εύκολα µπορούν να
αντλήσουν από ένα σώµα κειµένων, όπως ο Συµφραστικός Πίνακας Λέξεων για
κείµενα της αττικής πεζογραφίας, που υπάρχει στο περιβάλλον της «Πύλης για την
Ελληνική Γλώσσα».
Οι ειδικότεροι στόχοι του συγκεκριµένου σεναρίου είναι οι εξής:
Γνωστικο ί στ όχοι
• Να κατανοήσουν οι μαθητές τον ιδιαίτερο συντακτικό ρόλο των
Ονοματικών προτάσεων, διαφοροποιώντας τις έτσι από τις επιρρηματικές
προτάσεις
• Να ασκηθούν στην κατανόηση των συγκεκριμένων συντακτικών όρων
(Ρήμα εξάρτησης, εκφορά) και στη διερεύνηση εισαγωγικών συνδέσμων/
αντωνυμιών μέσα σε ένα ευρύτερο σώμα κειμένου.
• Να αντιληφθούν ότι οι συντακτικοί κανόνες της αρχαίας ελληνικής δεν είναι
αυθαίρετοι, αλλά συνάγονται επαγωγικά από παρατηρήσεις στα ίδια τα
αρχαιοελληνικά κείμενα.
Στ όχοι σχετικο ί µε τις ΤΠΕ
• Να γνωρίσουν οι µαθητές τις δυνατότητες που τους προσφέρουν ανοιχτά
αρχαιογνωστικά περιβάλλοντα, όπως η «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα».
• Να µάθουν, στο πλαίσιο του νέου, ψηφιακού γραµµατισµού, να
αξιοποιούν στη µελέτη τους ηλεκτρονικά εργαλεία, όπως τα σώµατα κειµένων και οι
συµφραστικοί πίνακες λέξεων.
4. Μεθοδολογ ία
Η διδακτική µέθοδος που χρησιµοποιείται είναι η επαγωγική: οι µαθητές θα
οδηγηθούν από το παραδειγµατικό υλικό που θα εντοπίσουν οι ίδιοι στη
διατύπωση γενικών κανόνων για τη σηµασία των συγκεκριµένων ρηµάτων που θα
µελετήσουν.

4. Παιδαγωγικά, θα επιχειρηθεί να εφαρµοστεί η διερευνητική και η οµαδοσυνεργατική
µάθηση. Οι µαθητές θα δουλέψουν σε οµάδες, εντός των οποίων µπορούν να
αναλάβουν συγκεκριµένους ρόλους, ενώ η συνδροµή του διδάσκοντα θα είναι µόνο
καθοδηγητική.
5. Λεπτοµερ ής περιγραφ ή της πορε ίας εφαρµογ ής του σεναρ ίου
Α΄ Φάση (2 ώρες στο εργαστήριο)
Οι μαθητές θα ακούσουν μία 10λεπτη εισήγηση του καθηγητή, σχετική με τη
διάκριση ονοματικών- επιρρηματικών προτάσεων και τη λειτουργία των
προτάσεων αυτών. Απαραίτητη είναι η σύνδεση με τη Νέα Ελληνική, η οποία,
όχι μόνο θα αποτελέσει αφόρμηση, αλλά και θα κινητοποιήσει τις συντακτικές
γνώσεις των μαθητών με τη μετάβαση από τη συγχρονία στη διαχρονία.
Κατόπιν οι μαθητές θα δουλεύσουν μοιρασμένοι σε τέσσερις ομάδες (4-5
μαθητών), κάθε μία από τις οποίες θα αναλάβει τη μελέτη και τον εντοπισμό
ενός είδους ονοματικών προτάσεων(ειδικές-ενδοιαστικές-πλάγιες ερωτηματικές-
αναφορικές/ονοματικές). Οι ομάδες καλούνται να αναζητήσουν παραδείγματα
του είδους των ονοματικών προτάσεων που τους έχει υποδειχθεί στο
συμφραστικό πίνακα λέξεων και κατόπιν να τα αντιγράψουν και να τα
συστηματοποιήσουν στο φύλλο εργασίας. Αυτό πρακτικά θα γίνει με την
αναζήτηση ρημάτων εξάρτησης από το σώμα των κειμένων της Πύλης, τα οποία
θα έχουν υποδειχθεί από το διδάσκοντα. Στο εσωτερικό των ομάδων μπορεί να
υπάρχει περαιτέρω εξειδίκευση και ανάληψη ρόλων από τους επιμέρους
μαθητές. Π.χ. η ομάδα μπορεί να χωρισθεί σε δύο υποομάδες και η μία να
αναλάβει να εντοπίσει υλικό για διαφορετικά ρήματα εξάρτησης. Στο τέλος οι
δύο υποομάδες θα συμβάλουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους, για να
καταλήξουν σε συμπεράσματα σχετικά με τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς
των ονοματικών προτάσεων και το συντακτικό τους ρόλο.
Επισημαίνεται ότι θα έχει εξ αρχής υποδειχθεί στους μαθητές ότι θα μπορούν
ανά πάσα στιγμή να ανατρέχουν στη συντακτική θεωρία των ονοματικών
προτάσεων που υπάρχει στην ιστοσελίδα της «Πύλης» (http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_066.html και
http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_086.html),

5. ώστε να επιλύσουν τυχόν απορίες που θα προκύψουν κατά τη διερευνητική
διαδικασία.
Αφού χωριστούν σε ομάδες οι μαθητές, τους δίνεται σε μορφή ηλεκτρονικού
αρχείου κειμένου το φύλλο εργασίας και ανατίθεται σε κάθε ομάδα η
διερεύνηση ενός είδους ονοματικών προτάσεων, μέσω της συλλογής 5-6
παραδειγμάτων, που θα εντοπίσουν με τη βοήθεια ρημάτων εξάρτησης,
π.χ.1η ομάδα ειδικές προτάσεις – ρήματα εξάρτησης: λέγω, δηλώ
2η ομάδα ενδοιαστικές προτάσεις - ρήματα εξάρτησης φοβουμαι, δέδοικα , 3η
ομάδα πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις- ρήματα εξάρτησης ερωτω,
σκοπέω/ω, 4η ομάδα αναφορικές-ονοματικές προτάσεις- αναφορικές
αντωνυμίες: ος, όσος .
Αν οι µαθητές δεν είναι εξοικειωµένοι µε τον Συµφραστικό Πίνακα ο διδάσκων θα
πρέπει να τους εξηγήσει τον τρόπο µε τον οποίο θα αναζητήσουν τις λέξεις που τους
ενδιαφέρουν. Οι µαθητές θα πρέπει να κατανοήσουν ότι, για να εντοπίσουν
τα παραδείγµατά τους, θα χρειαστεί ίσως να κάνουν αναζητήσεις όχι µόνο µε το
ενεστωτικό θέµα π.χ. "λέγ", αλλά και µε το θέµα των άλλων χρόνων, π.χ.
"είπ" "ειρηκ" κλπ. Σε αυτό θα πρέπει να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους για
τον σχηµατισµό των χρόνων και των εγκλίσεων των ρηµάτων της αρχαίας ελληνικής.
Πέρα από την καθοδήγηση στον τρόπο αναζήτησης, δεν θα πρέπει να
υπάρξουν άλλες επεµβάσεις του διδάσκοντα ως προς την επιλογή των παραδειγµάτων
και των µεταφράσεων. Ακόµη και λανθασµένες επιλογές παραδειγµάτων µπορούν να
διορθωθούν στη συνέχεια από τους υπόλοιπους µαθητές, κατά την παρουσίαση
των αποτελεσµάτων στην τάξη.
Οι μαθητές θα πρέπει να καταγράψουν στο φύλλο εργασίας, εκτός από τα
παραδείγματα που θα επιλέξουν, και τις αντίστοιχες μεταφράσεις τους, που θα
βρουν στην «Πύλη», γιατί αυτό θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν τη σημασία
των αποσπασμάτων και να καταλήξουν σε συμπεράσματα σχετικά με τη
διαφοροποίηση της μετάφρασης, που εξαρτάται από τη χρήση συγκεκριμένων
εισαγωγικών συνδέσμων, όπως οι σύνδεσμοι ότι και ως τις ειδικές προτάσεις,
αλλά και να αντιληφθούν το διαφορετικό συντακτικό ρόλο που μπορεί να
διαδραματίσει μία ονοματική πρόταση (υποκείμενο απροσώπου ρήματος,
αντικείμενο ή επεξήγηση δεικτικής συνήθως αντωνυμίας). Οι μεταφράσεις
επομένως μπορούν να αποτελέσουν γόνιμη αφετηρία για προβληματισμό και για

6. εξαγωγή συμπερασμάτων.
Β΄ Φάση (1 ώρα στο εργαστήριο)
Αφού ολοκληρώσουν την αναζήτησή τους και τη συμπλήρωση του φύλλου
εργασίας, η κάθε ομάδα, με τη βοήθεια ενός προτζέκτορα, ανακοινώνει τα
συμπεράσματά της στους υπόλοιπους μαθητές, οι οποίοι μπορούν να παρέμβουν
σε περίπτωση που διαφωνούν. Αν υπάρξουν αστοχίες στα συμπεράσματα θα
πρέπει να διορθωθούν από τους ίδιους τους μαθητές, με τη διακριτική
υποστήριξη, αν χρειάζεται, του διδάσκοντα. Στο τέλος έρχεται η σύνθεση των
συμπερασμάτων όλων των ομάδων, ώστε να συστηματοποιηθεί η
επαγωγικώς αποκτηθείσα γνώση των ονοματικών προτάσεων της αρχαίας
ελληνικής.
Γ΄ Φάση (1 ώρα στο εργαστήριο)
Στην 3η φάση της διδασκαλίας μετά τη συστηματοποίηση της θεωρίας, όλες οι
ομάδες θα οδηγηθούν σε φύλλο εργασίας της «Πύλης για την ελληνική γλώσ-
σα», σχετικό με τη διδασκαλία των δευτερευουσών ονοματικών προτάσεων.
Στόχος της είναι η εμπέδωση από τους μαθητές των αποτελεσμάτων της
έρευνάς τους. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να εξοικονομηθεί 4η ώρα για τη
διδασκαλία των δευτερευουσών ονοματικών προτάσεων ή δεν επαρκεί ο χρόνος
της μίας ώρας για να ολοκληρωθεί και αυτή η δραστηριότητα μπορεί να τους
ανατεθεί ως εργασία στο σπίτι.
Αφού συνθέσουν σε μια ενιαία εργασία τα αποτελέσματα της έρευνάς τους, οι
μαθητές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα ιστολόγιο στο διαδίκτυο, όπου
θα την αναρτήσουν. Πραγματοποιώντας κι άλλες παρόμοιες εργασίες στη
διάρκεια της χρονιάς, μπορούν να δημιουργήσουν μια συλλογή εργασιών τους
για συντακτικές δομές της αρχαίας ελληνικής.
6. Άλλες εκδοχές
Το παραπάνω σενάριο θα ήταν σκόπιμο να τροποποιηθεί, ακολουθώντας μια πιο
παραγωγική μέθοδο διδασκαλίας , αν οι μαθητές στους οποίους απευθύνεται δεν
έχουν επαρκή εξοικείωση με τις ΤΠΕ ή δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις
απαιτήσεις του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών. Στην περίπτωση αυτή ο
διδάσκων θα πρέπει να ξεκινήσει την ενότητα προβάλλοντας μια παρουσίαση με

7. τη συντακτική θεωρία των Δευτερευουσών Ονοματικών προτάσεων της
αρχαίας Ελληνικής, ώστε οι μαθητές του να αποκτήσουν το θεωρητικό υπό-
βαθρο, που θα τους βοηθήσει να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του φύλλου
εργασίας, και κατόπιν να οδηγηθούν στο εργαστήριο, για να συνεχισθεί
σύμφωνα με τα παραπάνω το μάθημα. Ένας τέτοιος τρόπος διδασκαλίας είναι
πιο παραδοσιακός, αλλά πιθανόν να αρμόζει καλύτερα σε μαθητές Γυμνασίου,
που δεν έχουν επαρκή εξάσκηση σε σώματα κειμένων, όπως οι μαθητές της Γ΄
Λυκείου .
Ακόμη, αυτή η διδακτική πρόταση είναι δυνατόν να τροποποιηθεί και να
προσεγγισθεί εναλλακτικά με τη μορφή 4 ανεξάρτητων δραστηριοτήτων (όσων
και τα φύλλα εργασίας) . Σε αυτή την περίπτωση , το σύνολο της τάξης θα
εργαστεί σε ένα κοινό φύλλο εργασίας κάθε φορά. Αν μάλιστα η συγκεκριμένη
πρόταση επεκταθεί και εφαρμοσθεί στη διδασκαλία και των επιρρηματικών
προτάσεων, θα μπορούσε να πάρει τη μορφή ενός project , κατά το οποίο οι
μαθητές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μία τράπεζα παραδειγμάτων και
θεωρίας της λειτουργίας των προτάσεων στην αρχαία ελληνική, μέσα από
σώματα κειμένων της «Πύλης για την ελληνική γλώσσα». Με τον ίδιο τρόπο ,
άλλωστε, θα μπορούσαν να προσεγγίσουν και τη λειτουργία των προτάσεων της
Νέας Ελληνικής και να συνειδητοποιήσουν την ιστορική συνέχεια της γλώσσας
μας.
7. Κριτικ ή
Ο βαθμός δυσκολίας του συγκεκριμένου σεναρίου εξαρτάται από το επίπεδο
αρχαιογνωσίας των μαθητών και την εξοικείωσή τους με τα ηλεκτρονικά
εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουν. Ασφαλώς η αποκλειστικά επαγωγική
μέθοδος διερεύνησης της γνώσης ταιριάζει καλύτερα σε μαθητές λυκείου , που
είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με τη σύνταξη αγνώστου κειμένου και με τη
διαδικασία του χωρισμού και του χαρακτηρισμού των προτάσεων. Όμως και οι
μαθητές του Γυμνασίου έχουν διδαχθεί και εφαρμόσει την αντίστοιχη ενότητα
στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας , επομένως γνωρίζουν σε γενικές
γραμμές τη λειτουργία των ονοματικών προτάσεων στην ελληνική γλώσσα και
άλλωστε τα λάθη σε αυτό το επίπεδο θεωρούνται όχι μόνο φυσιολογικά, αλλά
και συχνά απαραίτητα για την κατάκτηση της βιωματικής-διερευνητικής γνώσης,
καθώς μπορούν να εντοπισθούν από το σύνολο των μαθητών κατά την
παρουσίαση των συμπερασμάτων της κάθε ομάδας και να αποτελέσουν έτσι την

8. καλύτερη μέθοδο βιωματικής γνώσης (απόπειρα → σφάλμα → εμπειρία) .

9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1Ο ΦΥΛΛΟ (ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ)
1.Θα μεταβείτε στο διαδικτυακό τόπο της «Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα» και
συγκεκριμένα στο Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων για την αρχαία Ελληνική
Γλώσσα (http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/concordance/index.html).
Εκεί θα αναζητήσετε δευτερεύουσες Ειδικές Προτάσεις (5-6 περίπου
παραδείγματα) χρησιμοποιώντας τα λήμματα: λέγ% και δήλ% ή γιγνώσκ%
(Σε περίπτωση που δε σας ικανοποιούν τα παραδείγματα , ερευνήστε και με
άλλα ρηματικά θέματα , όπως ειπ% , ειρηκ%, και εγνω% ).
Αφού επιλέξετε τα παραδείγματα που σας ενδιαφέρουν να τα ερευνήσετε μέσα
στα σώματα των κειμένων και να καταγράψετε τη σημασία τους (μετάφρα-
ση) ώστε να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα :
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2. Με βάση τα παραδείγματα που συγκεντρώσατε προσπαθήστε να απαντήσετε
σε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένων στα παρακάτω
ερωτήματα :
Α. Πώς εισάγονται οι ειδικές προτάσεις; Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στους
συνδέσμους ότι και ως ;
Β. Από ποια ρήματα εξαρτώνται οι ειδικές προτάσεις;
Γ. Ποιος είναι ο συντακτικός τους ρόλος;
Δ. Με ποιες εγκλίσεις εκφέρονται;
Για να απαντήσετε στις παραπάνω ερωτήσεις μπορείτε να συμβουλευτείτε και τη
συντακτική θεωρία των ειδικών προτάσεων που βρίσκετε στην «Πύλη»:
(http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_066.html ).

10. 2ο ΦΥΛΛΟ (ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ)
1.Θα μεταβείτε στο διαδικτυακό τόπο της «Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα» και
συγκεκριμένα στο Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων για την αρχαία Ελληνική
Γλώσσα (http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/concordance/index.html).
Εκεί θα αναζητήσετε δευτερεύουσες Ενδοιαστικές Προτάσεις (5-6 περίπου
παραδείγματα) χρησιμοποιώντας τα λήμματα: φοβο% και δέδοι% ή κίνδυν
%.
Αφού επιλέξετε τα παραδείγματα που σας ενδιαφέρουν να τα ερευνήσετε μέσα
στα σώματα των κειμένων και να καταγράψετε τη σημασία τους (μετάφρα-
ση), ώστε να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα :
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2. Με βάση τα παραδείγματα που συγκεντρώσατε προσπαθήστε να απαντήσετε
σε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένων στα παρακάτω
ερωτήματα :
Α. Πώς εισάγονται και τι δηλώνουν οι ενδοιαστικές προτάσεις;
Β. Από ποια ρήματα εξαρτώνται οι ενδοιαστικές προτάσεις;
Γ. Ποιος είναι ο συντακτικός τους ρόλος;
Δ. Με ποιες εγκλίσεις εκφέρονται;
Για να απαντήσετε στις παραπάνω ερωτήσεις μπορείτε να συμβουλευτείτε και τη
συντακτική θεωρία των ειδικών προτάσεων που βρίσκετε στην «Πύλη»:
(http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_066.html ).

11. 3ο ΦΥΛΛΟ (ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ)
1.Θα μεταβείτε στο διαδικτυακό τόπο της «Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα» και
συγκεκριμένα στο Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων για την αρχαία Ελληνική
Γλώσσα (http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/concordance/index.html).
Εκεί θα αναζητήσετε δευτερεύουσες Πλάγιες Ερωτηματικές Προτάσεις (5-6
περίπου παραδείγματα) χρησιμοποιώντας τα λήμματα: ερωτ% και σκοπ% ή
φροντιζ%.
Αφού επιλέξετε τα παραδείγματα που σας ενδιαφέρουν να τα ερευνήσετε μέσα
στα σώματα των κειμένων και να καταγράψετε τη σημασία τους (μετάφρα-
ση), ώστε να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα :
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2. Με βάση τα παραδείγματα που συγκεντρώσατε προσπαθήστε να απαντήσετε
σε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένων στα παρακάτω
ερωτήματα :
Α. Πώς εισάγονται οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις; Μπορείτε να διευκρινί-
σετε τη διάκριση των ερωτήσεων Ολικής Αγνοίας και Μερικής Αγνοίας;
Β. Από ποια ρήματα εξαρτώνται οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις;
Γ. Ποιος είναι ο συντακτικός τους ρόλος;
Δ. Με ποιες εγκλίσεις εκφέρονται;
Για να απαντήσετε στις παραπάνω ερωτήσεις μπορείτε να συμβουλευτείτε και τη
συντακτική θεωρία των ειδικών προτάσεων που βρίσκετε στην «Πύλη»:
(http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_066.html ).

12. 4ο ΦΥΛΛΟ (ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ)
1.Θα μεταβείτε στο διαδικτυακό τόπο της «Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα» και
συγκεκριμένα στο Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων για την αρχαία Ελληνική
Γλώσσα (http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/concordance/index.html).
Εκεί θα αναζητήσετε δευτερεύουσες Αναφορικές Ονοματικές Προτάσεις (5-6
περίπου παραδείγματα) χρησιμοποιώντας τα λήμματα: οσ% και οστις ή οτι
%.
Αφού επιλέξετε τα παραδείγματα που σας ενδιαφέρουν να τα ερευνήσετε μέσα
στα σώματα των κειμένων και να καταγράψετε τη σημασία τους (μετάφρα-
ση), ώστε να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα :
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2. Με βάση τα παραδείγματα που συγκεντρώσατε προσπαθήστε να απαντήσετε
σε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένων στα παρακάτω
ερωτήματα :
Α. Πώς εισάγονται οι αναφορικές ονοματικές προτάσεις;
Β. Ποιος είναι ο συντακτικός τους ρόλος;
Γ. Με ποιες εγκλίσεις εκφέρονται;
Για να απαντήσετε στις παραπάνω ερωτήσεις μπορείτε να συμβουλευτείτε και τη
συντακτική θεωρία των ειδικών προτάσεων που βρίσκετε στην «Πύλη»:
(http://www.greek-
language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_066.html ).

13. Γ΄ Φάση
Προς όλες τις Ομάδες:
Να μεταβείτε στην «Πύλη για την ελληνική γλώσσα» και συγκεκριμένα στο
φύλλο εργασίας 9, που αναφέρεται στις ονοματικές δευτερεύουσες προτάσεις,
και με τη βοήθεια της μετάφρασης, που θα βρείτε στο σώμα των κειμένων, να
λύσετε τις ασκήσεις 3 , 4 και 5.