SlideShare a Scribd company logo

Ali pouyan

•
•
A
alipouyan
1 of 39
Download to read offline
‫داﺳﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻮﺗﺎه، از ﯾﮏ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻋﻤﻞ ﮔﺮا‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪ آوردن ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع‬ ‫و ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬ ‫در ﯾﮏ ﮐﻼن ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺧﯿﺎل آﺷﻨﺎ‬ ‫ﻋﻠﯽ ﭘﻮﯾﺎن‬
‫ﺳﺨﻨﯽ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﯽ؛‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب، ﻧﺘﯿﺠﻪ ي ﭘﺮوژه ي ﮐﻼﺳﯽ در درس "ﮐﻨﺘﺮل آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ"، ﺗﺮم ﺑﻬﺎر ﺳﺎل‬ ‫5831، در داﻧﺸﮕﺎه ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﯿﺮاﻟﺪﯾﻦ ﻃﻮﺳﯽ اﺳﺖ. ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺪود ﯾﮏ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ آن زﻣﺎن‬ ‫داﺷﺘﻢ، و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻼﻗﻪ ي ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي آن داﺷﺘﻢ، ﺗﻼش ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﻓﺸﺮده اي داﺷﺘﻢ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺪف ﺑﺮﺳﻢ. ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎل، ﻣﯿﺨﻮاﻫﻢ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ اﯾﻦ روش ﭘﺨﺶ ﮐﻨﻢ،‬ ‫ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯿﺪﻫﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﻟﯿﻞ، ﻫﻤﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺎل 5831 و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻧﺨﺴﺖ ﭘﺨﺶ‬ ‫ﺷﻮد؛ ﻧﺨﺴﺖ اﯾﻨﮑﻪ در ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﻣﯿﺘﻮاﻧﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮات روﺣﯽ ﻓﺮاوان ﺧﻮدم را از آن زﻣﺎن ﺣﺲ‬ ‫ﮐﻨﻢ. اﻣﺮوز ﻣﻦ، ﺧﻮدم ﻧﯿﺰ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ي ﻧﻮﺷﺘﻪ ي آن روز ﺧﻮدم ﻫﺴﺘﻢ. آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ي‬ ‫دﻗﯿﻖ و ﺑﺎﻫﻮش ﻫﻢ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ اﯾﻨﻬﺎ را ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﻬﻤﯿﺪ. دﻟﯿﻞ دوم، ﻧﻮع ﺗﻔﮑﺮ آن روزﮔﺎر ﻣﻦ؛ ﯾﮏ‬ ‫داﻧﺸﺠﻮي ﺟﻮان، ﭘﺮ از اﻣﯿﺪ و ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺣﺲ در ﺑﺨﺶ دوم ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺣﺲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. دﻟﯿﻞ ﺳﻮم ﻫﻢ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ي ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ از ﻧﻈﺮ ادﺑﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻧﻮع ﻧﮕﺎه و ﺣﺲ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﺑﺮاي اﻣﺮوز ﻣﻦ ﻫﻢ ﭘﺮ اﺳﺖ از‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎي روﺷﻦ و ﻟﺬت ﺑﺨﺶ.‬ ‫در ﭘﺎﯾﺎن، ﻣﻨﺘﻈﺮ درﯾﺎﻓﺖ ﻫﺮ ﻧﮑﺘﻪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي، و ﻧﯿﺰ ﺑﺎزﺧﻮردﻫﺎي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن درﺑﺎره ي‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻫﺴﺘﻢ. ‪pouyan@gmx.us‬‬ ‫ﻋﻠﯽ ﭘﻮﯾﺎن‬ ‫ﺑﻬﻤﻦ 0931‬ ‫1‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫4‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫. . . ﻣﺴﺌﻠﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ!‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان در ﭘﺪﯾﺪ آوردن ﺑﺎد‬ ‫ﺗﻬﺮان؛ ﺷﻬﺮي ﺳﺮﺳﺒﺰ و زﯾﺒﺎ‬ ‫ﻣﻬﺮﯾﺰ؛ ﺑﺎغﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﺮان در ﭘﻬﻨﻪي ﮐﻮﯾﺮ‬ ‫زاﯾﻨﺪه رود؛ رودﺧﺎﻧﻪاي در ﺷﻬﺮ‬ ‫42‬ ‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫. . . ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان‬ ‫2‬
3
‫ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫... ﻣﺴﺌﻠﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ!‬ ‫ﺑﺎد، ﭘﺪﯾﺪهاي اﺳﺖ ﮐﻪ از اﺟﺰاي ﻃﺒﯿﻌﺖ‪ ‬ﮔﺮداﮔﺮد ﻣﺎﺳﺖ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﭘﺪﯾﺪهي دﯾﮕﺮي، در ﺷﺮاﯾﻂ و ﺑﺎ‬ ‫اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﯾﺎ زﯾﺎنآور ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ، ﺟﺮﯾﺎن آﻫﺴﺘﻪي ﻫﻮا در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺻﻮرت،‬ ‫اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد، ﻧﯿﺰ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﺪودي ﺑﺮاي ﻫﻮا، در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع؛ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ‬ ‫و ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﯾﮑﯽ از ﺷﺮاﯾﻂ آﺳﺎﯾﺶ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ در ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ ﻫﻮا )ﻃﻮﻓﺎن( از ﻣﻮارد‬ ‫ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﯿﻂ زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد، ﺑﺎد ﯾﮑﯽ از اﺟﺰاي ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ زﯾﺴﺖ ﻣﻮﺟﻮدات‬ ‫زﻧﺪه، و از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺴﺎن، اﺳﺖ؛ ﮐﻪ آﺳﯿﺒﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺬف آن در ﻣﺤﯿﻂ ﺷﻬﺮي، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮد اوﺳﺖ. ﻧﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ، آﺳﯿﺒﻬﺎي درون ﺷﻬﺮ، ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮان آﺳﯿﺒﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺬف ﺑﺎد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﺟﻬﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد. ﮔﺮوﻫﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ اﻧﺴﺎن را ﻋﻠﺖ ﺑﺴﯿﺎري ﻣﻌﻀﻼت ﻣﯽداﻧﻨﺪ.اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻤﯽﺗﻮان داﻧﺶ، ﻓﻦ، و ﺻﻨﻌﺖ اﻣﺮوز را از دﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل راﻫﯽ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺗﺼﻮر ﺑﺎﺷﺪ. راﻫﮑﺎري ﮐﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد؛ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﺳﻬﻢ ﻃﺒﯿﻌﺖ، رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬ ‫در ﺻﻨﻌﺖ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﺖ، ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻃﺒﯿﻌﺖ را ﻣﺤﻔﻮظ داﺷﺖ؛ ﮐﻪ اﯾﻦ راﻫﮑﺎر، ﺧﻮد از آﺛﺎر اﺳﺘﻌﺪاد ﻓﺮاواﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در وﺟﻮد اﻧﺴﺎن ﻧﻬﺎده‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫4‬
‫از آﺛﺎر ﻧﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و آﯾﻨﺪهﻧﮕﺮي در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﻬﺮي و ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺣﺬف ﺑﺎد از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫اﺳﺖ. ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا ﯾﮑﯽ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﮑﺎﭘﻮي ﺷﻬﺮ اﺳﺖ، و ﻧﺸﺎﻧﻪاي اﺳﺖ از ﻫﻮاي ﺗﺎزه ﺑﺮاي ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬ ‫روﺷﻨﻔﮑﺮ. ﻫﻮاي ﺳﺎﮐﻦ، ﻣﺎﻧﻨﺪ آب ﺳﺎﮐﻦ، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺻﺪﭼﻨﺪان آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ آب راﮐﺪ‬ ‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺮداب ﻣﯽﺷﻮد و ﺧﻮد ﺳﺮﭼﺸﻤﻪي ﻓﺴﺎد و آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﯽﺷﻮد، ﻫﻮاي ﺳﺎﮐﻦ در ﯾﮏ ﺷﻬﺮ ﭘﺮﺗﻼش‬ ‫ﺧﻮد ﯾﮏ ﺳﻢ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻨﻔﺲ آن، ﻣﻮاد ﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﺧﻮن وارد ﻣﯽﺷﻮد و در‬ ‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﭘﺨﺶ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﺎد ﺻﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد،‬ ‫ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ دﻻﯾﻞ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻮدن ﺑﺎد را ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻨﯿﻢ.‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، ﻣﻌﻀﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﺣﻞ آن اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ روﻧﺪي ﮐﻪ‬ ‫اﻧﺴﺎن اﻣﺮوزي ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ و ﮐﺎر )ﺻﻨﻌﺖ( در ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، اﮔﺮﭼﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان آﻟﻮدﮔﯽ را ﮐﺎﻫﺶ داد،‬ ‫وﻟﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ اﻣﺮوزي ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آﻟﻮدﮔﯽ را از ﭼﺮﺧﻪ ي زﻧﺪﮔﯽ و ﺻﻨﻌﺖ ﺧﻮد ﺣﺬف ﮐﻨﺪ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺑﺸﺮ در ﺟﻮاﻣﻊ ﺷﻬﺮي رخ ﻣﯽ دﻫﺪ، آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎي اﯾﺠﺎدﺷﺪه در ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد. اﮔﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ را ﺗﺼﻮر ﮐﻨﯿﻢ، در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻪ‬ ‫دﻟﯿﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ روﯾﻪي ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺴﺎن، ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از آﻧﻬﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن ﻧﺴﺒﯽ‬ ‫ﻫﻮاﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ، از ﺑﻨﯿﺎديﺗﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﺷﻬﺮ اﺳﺖ. آﻟﻮدﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ‬ ‫از ﺧﻮدروﻫﺎ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آﻟﻮدﮔﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي ﺗﻬﺮان اﺳﺖ، ﮐﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، آﻟﻮدﮔﯽ ﺻﺪا و آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﻨﻈﺮ‬ ‫از آن ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺖ. ﺑﺎد ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮي در ﺗﻬﻮﯾﻪي ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ‬ ‫اﺳﺖ، آﻟﻮدﮔﯽ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗﺠﻤﻊ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﻫﻮا در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻠﻮغ‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ؛ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﺮاساﻧﮕﯿﺰ واژﮔﻮﻧﯽ ﻫﻮا در زﻣﺴﺘﺎن در ﻧﮕﺮش ﻣﺮدم، رﻧﮓ ﻣﯽ ﺑﺎزد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎد‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺤﺴﻮس دﻣﺎ ﺷﻮد ﮐﻪ در اﺛﺮ اﺣﺘﺮاق ﻣﻮﺗﻮر وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ اﻓﺰوده ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﮐﻞ؛‬ ‫ﺑﺎد ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﯽ ﺷﻮد، اﻣﺎ راه ﺣﻞ درﺳﺘﯽ ﺑﺮاي‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا از دﯾﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﭼﺮا ﮐﻪ در دﯾﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪاي ﻣﻄﺮح اﺳﺖ، از‬ ‫ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺷﻠﻮغ ﺗﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻃﺒﯿﻌﯽ دور از دﺳﺘﺮس اﻧﺴﺎن. اﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺸﺮ، ﺑﺮ روي‬ ‫اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻃﺒﯿﻌﯽ دور از دﺳﺘﺮس اﻧﺴﺎن، ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ، و ﺗﺄﺛﯿﺮ دارد. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد، ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫ﺗﺠﻤﻊ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﻫﻮا، در ﻧﺘﯿﺠﻪي ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ آﻧﻬﺎ، ﺧﻮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺴﺘﯽ در ﻫﻤﻪي‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺷﻮد.‬ ‫5‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺎد ﺣﺮﮐﺖ ﻫﻮا در ﺑﺎزه ي ﻣﺤﺪودي از ﺳﺮﻋﺖ اﺳﺖ و ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ اﯾﺠﺎد آن، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﯿﻦ دو‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ اﺳﺖ. آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﯿﺴﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ ﻧﮕﺮش واﻗﻌﯽ در آن وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﻟﮑﻦ ﺑﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺴﺎب آوردن رﻓﺘﺎر ﻃﺒﯿﻌﺖ؛ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪه ي ﺑﺎد، اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﯿﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﻣﺤﺪود اﺳﺖ. اﻣﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ ﻧﯿﺰ، ﯾﮏ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻠﯽ اﺳﺖ. ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﺎد در ﺗﻬﺮان،‬ ‫ﭼﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ از ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺗﻬﺮان ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﺎﺳﺖ، و ﭼﮕﻮﻧﻪ از ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردي ﺑﺮاي ﻫﺪف اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ؛‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ را ﺑﻪ ﭼﻪ ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ در راه رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ.‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﺎد، ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻣﺎ و رﻃﻮﺑﺖ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺑﺮﺳﯿﻢ. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد‬ ‫6‬
‫ﺑﺎد در ﺷﻬﺮ، ﻣﻨﻄﻘﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ در ﻃﯽ ﯾﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ،‬ ‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺒﺐ اﺳﺘﻬﻼك ﺑﺎد و ﺟﺬب اﻧﺮژي ﺑﺎد ﻧﺸﺪه، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﯾﺖ و ﻫﺪاﯾﺖ آن ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي‬ ‫ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺷﻮﻧﺪ.‬ ‫ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪهاي اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻫﻮا، ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻣﯿﻦ‬ ‫اﺳﺖ، ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ. ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ، ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از اﻧﺮژي ﺗﺎﺑﺶ را ﺟﺬب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ،‬ ‫و ﻫﻮاي اﻃﺮاف ﺧﻮد را ﺑﻪ دﻣﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ. ﺗﻔﺎوت دﻣﺎ ﺳﺒﺐ ﺗﻔﺎوت در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻫﻮا ﻣﯽﺷﻮد و اﯾﻦ ﻧﯿﺰ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺸﺎر و ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪهاي اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮ ﻣﯽآﯾﺪ. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ، ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺳﺒﺐ ﭘﺪﯾﺪآﻣﺪن ﺑﺎد در روز ﻣﯽﺷﻮد، در ﺷﺐ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺧﻮرﺷﯿﺪ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد در ﻃﯽ ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﺎﺷﺪ. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫اﺻﻠﯽ ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪن ﺑﺎد در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ.‬ ‫ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ را ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﯾﺎ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻓﺮض ﮐﺮد؛ اﻣﺎ در ﻫﺮ ﺻﻮرت، ﺿﺮﯾﺐ‬ ‫ﺟﺬب اﻧﺮژي ﺗﺎﺑﺸﯽ ﺑﺮاي اﺟﺰاي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ، ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻨﮓ، ﺧﺎك، آب، ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻮﺗﺎه، درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ،‬ ‫ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺘﺮاﮐﻢ و ﯾﺎ ﺗﻨﮏ، ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد، و اﯾﻦ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ در ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد اﺳﺖ.‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪ آوردن ﺑﺎد‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ:‬ ‫1( ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻬﺮ‬ ‫‪ ‬ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪ اي ﺗﻬﺮان؛ ﺑﺎدﻫﺎي ﻓﺮاوان در ﺣﺎﺷﯿﻪ ي ﺷﻬﺮ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ.‬ ‫‪ ‬ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن؛ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ي ﺗﻐﯿﯿﺮات آب وﻫﻮا.‬ ‫‪ ‬ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎل اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.‬ ‫2( ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫‪ ‬ﮔﻮدي ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ )ارﺗﻔﺎع ﮐﻢ(‬ ‫‪ ‬ﭘﯿﺸﺮوي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎص و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻬﻮﯾﻪ ي ﺷﻬﺮ‬ ‫7‬
‫ﺗﻬﺮان؛ ﺷﻬﺮي ﺳﺮﺳﺒﺰ و زﯾﺒﺎ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ي 22 ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در ورود ﺑﺎد ﺑﻪ ﺗﻬﺮان دارد. اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﮔﻮﺷﻪي ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺷﻬﺮ، و راه ورودي ﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺎد ﺑﻪ ﺷﻬﺮ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﯾﮑﯽ از‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺮاي آبوﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺎد از آن، ﺑﺎ دﺑﯽ و‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮد، و ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺑﺮ آبوﻫﻮاي ﻣﻨﻄﻘﻪي ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد. ﯾﮏ‬ ‫ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺰرگ در ﺟﻬﺖ ﺑﺎد وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن ﺑﺎد ﺑﻪ درون ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﺑﺎد، ﮐﺎﻧﺎل در راﺳﺘﺎي ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﻄﺢ ﮐﻒ ﮐﺎﻧﺎل‬ ‫ﺳﻨﮕﻔﺮش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدوﺧﺎك در اﺛﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ و ﻣﺘﻼﻃﻢ ﻫﻮا در ﮐﺎﻧﺎل ﻧﺸﻮد. ﮐﻔﭙﻮش ﮐﺎﻧﺎل، ﺑﺎ‬ ‫ﺷﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ در راﺳﺘﺎي ﮐﺎﻧﺎل، ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎد در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺟﻬﺖ دﻟﺨﻮاه، ﻣﯽﺷﻮد.‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ ﻫﻮا ﭘﺲ از ﮔﺬر از ورزﺷﮕﺎه آزادي، ﮐﻤﯽ ﭘﺨﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺳﭙﺲ در اﺛﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺗﻌﺪادي از‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﻗﺪرت آن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد و ﻧﯿﺰ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺨﺸﻬﺎي زﯾﺎدي از ﻏﺮب ﺷﻬﺮ ﻧﻔﻮذ ﮐﻨﺪ. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ راﻫﯽ را ﭘﺪﯾﺪ آورده اﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ‬ ‫8‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻓﺖ ﮐﻢ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺴﯿﺎري، ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ و در ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺳﺎﺧﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪه اﻧﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ در ﮐﻞ، ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ ﺑﻬﯿﻨﻪ، ﻧﯿﺰ، اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﮐﻤﯿﻨﻪ، ﻣﯽ-‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ، در دﯾﺪ ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﯿﮏ، دﯾﻮارهي ﮐﺎﻧﺎل، ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﻧﯿﺴﺖ، اﻣﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫وﺑﻠﻨﺪ، ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ و ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪي زﯾﺎدي از ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ، ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪ. در‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪي ﺑﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، ﯾﮏ ﺑﺰرﮔﺮاه ﺷﻠﻮغ ﻗﺮار دارد، ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد، از ﻟﺤﺎظ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا در‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻗﺮار دارد. در ﮐﻨﺎر ﺑﺰرﮔﺮاه، درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪي ﻗﺮار دارﻧﺪ، ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ، ﺳﺒﺐ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد و ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﯽﺷﻮد، ﺗﺎ ﺳﺒﺐ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻣﺮدم در رﻓﺖوآﻣﺪ در ﭘﯿﺎدهروﻫﺎ ﻧﺸﻮد. اﯾﻦ‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ، ﯾﮑﯽ از ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮزي ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺖ. و ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ؛ ﻫﻤﻪي اﯾﻦ ﺗﻼﺷﻬﺎ ﺑﺮاي آﺳﺎﯾﺶ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﺸﺮق ﺷﻬﺮ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﯽ از ورودي ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﺎد اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ وﺳﻌﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد و راﻫﻬﺎي‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد از آن ﺑﺨﺶ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎد از اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، دﺑﯽ و رﻃﻮﺑﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد، اﻣﺎ‬ ‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﺗﭙﻪ ﻫﺎي زﯾﺎد در ﻣﻘﻄﻊ ورودي ﺑﻪ ﺷﻬﺮ، راﻫﮑﺎر دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺷﻬﺮ اﺟﺮا ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ. ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﻣﻬﻢ در ﺷﻤﺎل ﻟﻮﯾﺰان وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻮﯾﻪ ي ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺮاﮐﻢ ﮐﻢ و ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد ﻧﯿﺎز ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺎد اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﻧﺪارد. در ﺟﻨﻮب ﻟﻮﯾﺰان ﺗﺎ ﺷﻤﺎل ﭘﺎرك‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺳﺮﺧﻪﺣﺼﺎرﻣﻨﻄﻘﻪي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از دو ﺟﻬﺖ در ﺗﻬﻮﯾﻪي ﺷﻬﺮ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ:‬ ‫1. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، دﺳﺘﺮﺳﯽ آﺳﺎﻧﺘﺮ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮ‬ ‫2. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﻮدن داراي ﺑﺎدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫3. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮدن ﻣﯽﺗﻮان از ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺰﯾﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻣﯽ-‬ ‫ﺷﻮد.‬ ‫4. داراي ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫5. داراي ﻣﻨﺎﻃﻖ دور از دﺳﺘﺮﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در دﺳﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ و از ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي‬ ‫ﺷﻬﺮي ﺑﻪ دور ﺑﻮده اﺳﺖ.‬ ‫اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ داراي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي وﯾﮋه اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ﻣﺤﺪود و ﻫﺪاﯾﺖ آن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ در ارﺗﻔﺎع ﺛﺎﺑﺘﯽ ﺗﻌﺪادي از ﻃﺒﻘﺎت ﺧﺎﻟﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎد از ﻻﺑﻪ ﻻي‬ ‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮔﺬرد. ﺧﺎﻟﯽ ﺷﺪن ﺗﻌﺪادي از ﻃﺒﻘﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﺳﺒﺐ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد در ﻻﯾﻪﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ در ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺑﺘﻮان ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻧﺰدﯾﮏ زﻣﯿﻦ را ﺟﺒﺮان‬ ‫ﮐﺮد. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ در ﻋﺮض ﮐﺎﻧﺎل، در راﺳﺘﺎي اﻓﻖ، ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي ﺑﺎﻟﮏ)‪ (flap‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎدﻫﺎي در‬ ‫ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد را ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﮐﻤﺘﺮي ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺎﻟﮏ ﻫﺎ در ﺑﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﻬﺎ از‬ ‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، در ورود ﺑﻪ ﺷﻬﺮ، ﺑﺎ ﺷﯿﺐ زﯾﺎدي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ‬ ‫9‬
‫ﻣﯽرود، ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ دﺷﻮاري در ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﺻﯽ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ دارد ﮐﻪ از آن‬ ‫ﺟﻤﻠﻪاﻧﺪ:‬ ‫1. ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫2. ﻣﺴﯿﺮ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬ ‫3. ﺷﯿﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫4. وﺟﻮد ﺑﺮﺧﯽ ﻧﺎﻫﻤﻮارﯾﻬﺎ در ﮐﺎﻧﺎل و ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﮐﺎﻧﺎل ﺳﺎده و ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪي اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل و ﺟﺒﺮان‬ ‫اﻓﺖ ﻓﺸﺎر زﯾﺎد ﻣﺴﯿﺮ، از ﺑﺮﺧﯽ اﺟﺰاي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺰرگ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎد در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮس ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ آﻻﯾﻨﺪه‬ ‫ﻫﺎ(، ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد در ﻣﻨﺎﻃﻖ ورودي ﺗﻨﺪ و ﻗﻮي ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد آﺳﯿﺐ دﯾﮕﺮي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد، ﭼﺮا‬ ‫ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻐﺸﻮش ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا و ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪن ذرات ﺟﺎﻣﺪ در ﻫﻮا ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺮاي‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ دﺷﻮار ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺑﺎد اﻃﺮاف ﺑﺮاي‬ ‫ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﻪ درون ﺷﻬﺮ، ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ در ﺑﺨﺶ ﮔﺴﺘﺮدهاي ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﻮﻧﺪ و ﻧﯿﺰ، ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﺪ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﻗﻮي. اﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﭙﯿﻮﻧﺪﻧﺪ، ﺗﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻧﻔﻮذ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻗﻮي ﺑﺎﺷﻨﺪ و‬ ‫ﻫﻢ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر آﻧﻬﺎ در ﻣﺴﯿﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ. اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ در ﻧﯿﻤﻪي ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎﻟﺸﺮﻗﯽ، ﮔﺴﺘﺮده ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و در ﻫﻤﻪي آن ﺳﺮﻋﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﺮاي ﺑﺎد‬ ‫وﺟﻮد دارد. ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي زﯾﺎدي ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪي ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻧﯿﺰ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻧﻈﺎﻣﯽ در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در آن رﺷﺪ ﻧﮑﺮده اﻧﺪ؛ اﻣﺎ از ﺟﻬﺖ دﯾﮕﺮ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و اﻟﺰام ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻮاردي ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﻀﻼت ﺷﻬﺮي، ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در ﮐﻞ ﻣﯽﺗﻮان‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺷﺮﻗﯽ ﺷﻬﺮ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد:‬ ‫1. ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻟﻮﯾﺰان و ﺷﻤﺎل آن‬ ‫2. ﻧﺎﺣﯿﻪي ﺑﯿﻦ ﻟﻮﯾﺰان و ﺳﺮﺧﻪ ﺣﺼﺎر؛ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻢ ﺗﺮاﮐﻢ اﺳﺖ.‬ ‫3. ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺳﺮﺧﻪ ﺣﺼﺎر‬ ‫4. ﻧﺎﺣﯿﻪي ﺟﻨﻮﺑﯽ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺳﺮﺧﻪ ﺣﺼﺎر، ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آب وﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﺗﻔﺮﯾﺢ‬ ‫ﺣﺎﮐﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. از اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، اﺳﺘﻔﺎدهي وﯾﮋهاي ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮان اﺳﺖ.‬ ‫5. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﻮدي در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺑﺎد ﺷﻤﺎﻟﺸﺮﻗﯽ و‬ ‫ﺷﺮﻗﯽ اﺳﺖ.‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﻮدي ﺗﻬﺮان در ﻧﺎﺣﯿﻪي ﻣﺮﮐﺰي، ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ آن ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﺴﺌﻠﻪ را در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ:‬ ‫1. ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ﺑﺎددر اﺛﺮ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد‬ ‫ﺷﻮد.‬ ‫01‬
‫2. اﯾﺠﺎد ﭼﻨﺪ ﺑﺎغ ﺷﻬﺮي ﮔﺴﺘﺮده در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ‬ ‫3. ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺷﺮﻗﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﯿﻦ 4 ﺗﺎ 52 ﻃﺒﻘﻪ در‬ ‫اﻃﺮاف ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻠﻨﺪ در ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ.‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﻤﻮاري زﻣﯿﻦ، ﺑﺎدﻫﺎي ﺿﻌﯿﻒ و ﭘﺮاﮐﻨﺪه، و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮدهاي‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن دارﻧﺪ، ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻮﺑﯽ دارﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺑﺎغ و درﯾﺎﭼﻪي ﺑﺰرگ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎي‬ ‫ﭘﺮاﮐﻨﺪهي ﺑﺎد، ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻗﻮي و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ، در ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ. اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد، ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺮز ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺷﻬﺮ، ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ،‬ ‫ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد، ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ ﺑﺮاي‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر و اﺳﺘﻔﺎدهي ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﺳﻄﺢ ﺑﺮاي ﺳﮑﻮﻧﺖ، دارﻧﺪ.‬ ‫ﺑﺎدﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺬر از روي دﺷﺘﻬﺎي ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ، داراي دﻣﺎي ﺑﺎﻻ و رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻤﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻓﻀﺎ، در ﻣﺮز ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺷﻬﺮ، ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻣﯽرﺳﺪ. ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺿﯿﺢ داده‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎدﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﯽ در روز و ﺷﺐ داراي ﺟﻬﺖ وزش ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫وﺟﻮد ﺻﻒ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺐ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﺟﻬﺖ ﺑﺎد در دوﺟﻬﺖ و ﮐﻨﺘﺮلﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ و از ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺑﺎد و‬ ‫ﺗﺪاﺧﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺑﺎد اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ. ﮐﺎﻧﺎﻟﯿﺰه ﮐﺮدن ﺑﺎد، ﺳﺒﺐ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﺮﺧﻮرد و ﺗﺪاﺧﻞ ﺟﺮﯾﺎن و ﺑﻬﺒﻮد دﺑﯽ و ﺳﺮﻋﺖ آن ﻣﯽﺷﻮد. در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺪاﺧﻞ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن، اﻓﺖ زﯾﺎدي در ﺟﺮﯾﺎن وﺟﻮد دارد و ﺳﺒﺐ ﻏﺒﺎر آﻟﻮد ﺷﺪن ﺑﺎد، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻐﺸﻮش‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز، ﺑﺎد ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﮐﻤﺘﺮي دارد، اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﯽ، ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎري اﺳﺖ. ﺑﺎ ﮐﺎﻧﺎﻟﯿﺰه ﮐﺮدن ﺑﺎد، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﮐﺎﻧﺎل، ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬ ‫زﯾﺎدي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﺳﯿﺐ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ آﺳﯿﺒﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ زﯾﺎد ﺑﺎد ﭼﺎره اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ.‬ ‫11‬
‫ﻣﻬﺮﯾﺰ؛ ﺑﺎغﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﺮان در ﭘﻬﻨﻪي ﮐﻮﯾﺮ‬ ‫ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ درون ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ دﻣﺎ و اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺤﺪودي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬ ‫و اﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا و اﯾﺠﺎد ﺑﺎد ﻣﯽﺷﻮد. در ﺗﻬﺮان در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮ، ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮاﮐﻢ و ﻧﯿﺰ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ آب و ﻫﻮا، ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮدهاي ﭘﺪﯾﺪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺮاﮐﻢ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اي دارد و ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺑﻪ آن وﺟﻮد دارد، ﻣﺤﺪودهي ﺷﻠﻮغ و ﭘﺮرﻓﺖ‬ ‫و آﻣﺪ ﺑﺎزار ﺗﻬﺮان و اﻃﺮاف آن در ﻣﻨﻄﻘﻪي 21 اﺳﺖ؛ ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﯽ در‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﺷﻬﺮ و ﺑﻬﺒﻮد آن در راه ﺣﺬف ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﮔﺎم ﺑﺮدارﻧﺪ.‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻣﺤﺪودهي ﺑﯿﻦ ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ري، اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ، وﺣﺪت اﺳﻼﻣﯽ و ﻣﻮﻟﻮي ﺑﻪ ﯾﮏ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﺤﺪودهي ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده از ﭘﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺖ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﺑﺮي ﻫﺎي آن ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﻣﺪرن وﮐﻨﺘﺮل ﭘﺬﯾﺮ ﺗﻼش ﮐﺮد. در اﯾﻦ‬ ‫21‬
‫ﻣﺤﺪوده ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه از درﺧﺘﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻧﯿﺰ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺰرگ‬ ‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﮕﺮﻓﯽ در آب و ﻫﻮاي ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺮ دارد. ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ درﺧﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ‬ ‫در ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاﺳﺖ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ دﯾﮕﺮي ﺷﻮد. ﻣﺜﻼً ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ از‬ ‫درﺧﺖ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻬﺪﯾﺪ اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺟﺎﻧﻮري در رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ آن و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آوردن ﻧﻮع‬ ‫ﺧﺎﺻﯽ از آﻓﺘﻬﺎ و ﯾﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز دﯾﮕﺮي ﺷﻮد. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي در ﮔﺰﯾﻨﺶ ﻧﻮع‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد؛ از ﺟﻤﻠﻪ: ﺗﻨﺎﺳﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﯿﺰان ﺗﺒﺨﯿﺮ آب، ﻧﻮع و ﻣﻘﺪار )ﺳﻄﺢ( ﺳﺎﯾﻪي درﺧﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺳﺒﺰ درﺧﺖ )ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ( ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺠﻢ و ارﺗﻔﺎع درﺧﺖ و ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ ﺑﻮدن ﯾﺎ ﻧﺒﻮدن. اﻟﺒﺘﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ درﺧﺖ ﮐﻪ در ﺗﻬﺮان ﮐﺎﺷﺘﻪ‬ ‫ﻣﯽﺷﺪه و ﺑﻮده، ﭼﻨﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ادﻋﺎ درﺧﺘﺎن ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺧﯿﺎﺑﺎن وﻟﯽﻋﺼﺮ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫دﯾﮕﺮي از درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﻮﻣﯽ ﺑﺎ ﻋﻤﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً زﯾﺎد و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد، ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺑﺮاي ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا، ﺳﺒﺐ ﺗﻨﻮع و زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻣﻨﺎﻇﺮ ﺷﻬﺮي و ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﺟﺎﻧﻮري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي ﺷﻮﻧﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ ﺟﺎﻧﻮران ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﻨﺪ در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪ و از ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻫﻮاي ﺧﻮب ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﮐﻮﭼﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﯾﺎدي از آﻧﻬﺎ در‬ ‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﭘﺎرك ﺷﻬﺮ وﺟﻮد دارﻧﺪ. از دﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎري ﺟﺎﻧﻮران ﺑﺎﻋﺚ آﻟﻮدﮔﯽ و ﯾﺎ ﺑﯿﻤﺎري در‬ ‫ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ درﺧﺖ در ﮐﻨﺎر ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد،‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻮاي ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺿﺮوري اﺳﺖ، ﺟﺎﻧﻮران دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺳﻮدﻣﻨﺪﻧﺪ، ﺣﺘﯽ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﻫﻤﻪي ﺳﻮد آﻧﻬﺎ،‬ ‫ﺑﺮاي ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻓﻀﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﻓﻀﺎي دﻟﺨﻮاه ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن و دﻟﻨﺸﯿﻦ ﻧﻤﻮدن آن ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ-‬ ‫رﺳﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎزار از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ در اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده اﺳﺖ، ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد آﻧﺮا ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ اﻣﺮوزي در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي آزاد ﺗﺠﺎري در اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان اﻧﺘﻘﺎل داده ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫دوﻟﺘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻧﯿﺰ ﺷﻬﺮداري و اداره ﻫﺎي دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي دﯾﮕﺮي اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﺑﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺪﺗﺮ ﻧﺸﻮد، ﺑﻠﮑﻪ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﻈﻢ و ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺳﺒﺐ آﺳﻮدﮔﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪي‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺷﺮاﯾﻂ اﻣﺮوزي و ﻧﯿﺰ ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺬﯾﺮ ﺑﻮدن در دﻧﯿﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻦآوري ارﺗﺒﺎﻃﺎت و‬ ‫ﺑﺪون ﺣﻀﻮر اﻓﺮاد و ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ﺑﺸﻮد.در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد‬ ‫ﻫﻤﻪي دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﻬﻢ دوﻟﺘﯽ، ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻬﺎد رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري، وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﻬﻢ در‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي دوﻟﺖ" در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن وﻟﯽﻋﺼﺮ، ﺑﺰرﮔﺮاه ﭼﻤﺮان و ﺑﺰرﮔﺮاه‬ ‫ﻧﯿﺎﯾﺶ ﮔﺮد ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺗﺼﻮر ﮐﻨﯿﻢ، ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﻬﺮان؛ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ رﯾﺸﻪي ﻫﻤﻪ-‬ ‫ي ﻣﻌﻀﻼت ﺗﻬﺮان اﺳﺖ، و ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم، ﺳﻌﯽ در اﻧﺘﻘﺎل ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪي ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ،‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي از ﺗﻬﺮان ﭼﺎرهاﻧﺪﯾﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪي دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﮑﻮﻧﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﻮدي زﯾﺎد، از ﻧﻈﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا در‬ ‫ﻣﻀﯿﻘﻪ ﻗﺮار دارد، ﻣﻨﻄﻘﻪي زﻋﻔﺮاﻧﯿﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﺶ در ﮔﻮدي ﻓﺮو رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺗﻬﻮﯾﻪي آن‬ ‫31‬
‫دﺷﻮار اﺳﺖ. ﻫﺮﭼﻨﺪ وﺳﻌﺖ زﯾﺎدي ﻧﺪارد، اﻣﺎ در ﺻﻮرت اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻢ در آن ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺰرﮔﯽ را اﯾﺠﺎد‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﯿﻪي آن از ﺳﮑﻮﻧﺖ و ﺗﺒﺪﯾﻞ آن ﺑﻪ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﮐﻪ از‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﮐﻢ آب ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد، ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ. اﯾﻦ درﯾﺎﭼﻪ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎد‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﯽ از درون درهي زﻋﻔﺮاﻧﯿﻪ، ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآورد و ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮي در ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺧﻮد اﺳﺖ.‬ ‫ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎﯾﯽ را در ﻣﺤﻼت ﮐﻢ ﺗﺮاﮐﻢ ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآورد. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎدي در ﻣﻨﺎﻃﻖ دورﺗﺮ ﻧﺪارد، وﻟﯽ ﭼﻨﯿﻦ اﺛﺮي از اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﻪ ﭼﻨﺪان دﺷﻮار اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻤﯽ-‬ ‫رود. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﮐﻼً ﮐﺎرﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ، دﺷﻮار ﻫﺴﺘﻨﺪ و آﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻤﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.‬ ‫ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﺑﺮي ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮا‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد، ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺑﺰرگ در ﻏﺮب ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ زﯾﺎدي دﺳﺘﺮﺳﯽ دارد و ﻣﯽ-‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ در آﻧﻬﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد اﺳﺖ. ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺴﯿﺎري، از ﺟﻤﻠﻪ؛ آﻟﻮدﮔﯽ‬ ‫ﻫﻮا، آﻟﻮدﮔﯽ ﺻﻮﺗﯽ و ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ اﺟﺒﺎري اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل ﻓﺮودﮔﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﯿﺮون از ﺷﻬﺮﻫﺎ وﺿﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭼﺮا ﮐﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻮﺗﻮر ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫اﺣﺘﺮاق ﻧﺎﻗﺺ، ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﻤﻞ ﺻﺪاي آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ. ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻼوه، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪروزي ﻓﺮودﮔﺎه ﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺗﺮاﻓﯿﮏ ﺑﺎﻻ و ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻮﺟﻮدات‬ ‫ﻋﻈﯿﻤﯽ در آﺳﻤﺎن ﻧﺰدﯾﮏ، ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن در ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت، زﯾﺎن ﻓﺮاواﻧﯽ دارد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، در ﻋﺮف ﺑﯿﻦ-‬ ‫اﻟﻤﻠﻞ، ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮودﮔﺎﻫﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد( در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ. ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﺠﻬﺰي در ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ وﺟﻮد دارد، اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﻓﺮودﮔﺎه‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻧﺸﺪﻧﯽ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﺑﺮي ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد‬ ‫ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ، وﻇﯿﻔﻪي ﺗﺎزهاي در راﺳﺘﺎي اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮي ﺑﺮاي ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﺸﻮد.‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ، از ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎي ﺑﯽﻧﻈﯿﺮي ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ، ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﻫﻤﻪي‬ ‫ﻣﺮدم اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻏﺮب ﺗﺎ ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ، ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ و داراي ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي‬ ‫زﯾﺎدي ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﺎدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺪارد. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ، ﻧﻤﯽﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻫﻮا ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ.‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺳﺮﻋﺖ و ﺗﻮان آﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﭼﺸﻤﭙﻮﺷﯽ ﻧﯿﺴﺖ، اﻣﺎ اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ در ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ، ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاﯾﯽ در ﺷﻬﺮ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﮐﻪ ﯾﻘﯿﻨﺎً آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ؛ اﻣﺎ از‬ ‫ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺳﺒﺐ ﻧﺎﻣﻄﺒﻮع ﺷﺪن ﻫﻮا در اﺛﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻢ و ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ذرات ﻏﺒﺎر در ﻫﻮاي ﺗﻨﻔﺴﯽ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﯽﺷﻮد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻀﺎي ﻣﻬﺮآﺑﺎد، ﺿﺮوري و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻓﻀﺎ ﻣﯽ-‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ را ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ ﭘﺪﯾﺪار ﺳﺎزد ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﻘﻄﻪي دﯾﮕﺮي ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ را در ﺧﻮد‬ ‫ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ. ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﺘﺮاﮐﻢ و ﻧﯿﺰ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻓﻮق-‬ ‫41‬
‫اﻟﻌﺎده، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷﺒﮑﻪي زﻫﮑﺸﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮي ﮐﻪ در ﺳﺎﺑﻘﻪي ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن اﺳﺖ و در ﺣﺪ داﻧﺶ اﻣﺮوز؛‬ ‫آﻧﭽﻨﺎن ﻓﺮآﯾﻨﺪي را در ﺗﻬﻮﯾﻪي ﺷﻬﺮ در ﻧﻈﺮ آورد ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از آن ﺣﺘﯽ در ﺗﺼﻮر ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺗﻬﺮان ﻧﯿﺎﻣﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﻬﺮآﺑﺎد، ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ )ﭘﻮﺷﯿﺪه از درﺧﺘﺎن‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ( و ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﺑﺰرگ در ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﯽ آن ﮐﻪ ﺑﺎ رودﺧﺎﻧﻪي ﮐﻦ ﭘﺮ ﻣﯽ-‬ ‫ﺷﻮد، ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ در ﺑﻬﺒﻮد آب وﻫﻮاي ﺗﻬﺮان، ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻧﯿﻤﻪي ﻏﺮﺑﯽ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺰدﯾﮑﯽ اي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺎي ﻣﯿﺪان آزادي، درﯾﺎﭼﻪي آﻧﺮا در ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﯽ اﺣﺪاث ﮐﺮده اﻧﺪ، ﺗﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ‬ ‫آﺳﯿﺒﯽ ﺑﻪ ﺑﻨﺎي آزادي در اﺛﺮ ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ زﻣﯿﻦ وارد ﺷﻮد. و ﻧﯿﺰ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ،‬ ‫ﻧﯿﺎز آن ﺑﻪ آﺑﯿﺎري ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد.آب از ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ ﺑﯿﺮون ﻣﯿﺮود و ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ‬ ‫ﺷﻬﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺳﺒﺐ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا ﺑﻪ ﺷﻬﺮ در ﺷﺐ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ‬ ‫و ﮐﺎﻫﺶ دﻣﺎي آن ﻣﯽﺷﻮد. و در روز، ﺳﺒﺐ ﺗﺨﻠﯿﻪي ﻫﻮا ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﯽﺷﻮد، ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد از ﻧﯿﻤﻪي ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﻧﯿﻤﻪي ﻏﺮﺑﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﯽﺷﻮد. در روز ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫دﻣﺎي ﻫﻮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﻮاي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ، و ﻓﺰوﻧﯽ دﻣﺎي ﻫﻮاي ﺣﺎﺷﯿﻪي ﻏﺮﺑﯽ‬ ‫)ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ(، ﺳﺒﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا از روي ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮب، و ﺑﺎﻟﺘﺒﻊ، ﻣﮑﺶ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ از روي‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻬﺮآﺑﺎد، ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ اﺛﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﺣﯿﺮتاﻧﮕﯿﺰي در ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا در ﺷﻬﺮ ﻣﯽﮔﺬارد؛ ﭼﺮا‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻠﯽ ﻫﻮا در ﻫﻤﻪﺟﺎي ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ اﺛﺮ در ﮐﻨﺎر ورود ﻫﻮا ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻤﮏ‬ ‫ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﻬﻮﯾﻪي ﺷﻬﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﻣﺎ در ﺷﺐ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺮﻣﺘﺮ ﺑﻮدن آب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎك، ﺟﺮﯾﺎن واروﻧﻪ ﺷﺪه‬ ‫و ﺳﺒﺐ ورود ﯾﮏ ﻫﻮاي ﻣﺮﻃﻮب ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮارد دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﺮاي ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﺑﺎد در ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ، در روز ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده و در ﺷﺐ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺴﻮﺳﯽ ﺑﺮاي ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽ-‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ، اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاي ﺷﺒﺎﻧﻪ اﺛﺮ ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮي در ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا در ﻃﯽ ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻣﯽﮔﺬارد. از ﺟﻬﺖ دﯾﮕﺮ،‬ ‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺰرﮔﯽ در ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﯽ ﺣﺎﺷﯿﻪي ﺷﻬﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ از‬ ‫ورود ﻫﻮاي آﻟﻮدهي ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺷﻮد. ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪه در روز‬ ‫راﻫﮑﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺸﮑﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. اﻣﺎ ﻧﮑﺘﻪي ﻣﻬﻢ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺻﻨﺎﯾﻊ‬ ‫آﻻﯾﻨﺪه در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺷﻬﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﻌﯽ ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ و‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي از ﺗﻬﺮان ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪي دوﭼﻨﺪان ﺷﺪه و ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع در ﺗﻬﺮان‬ ‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮد. ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺷﺪ اﺣﺪاث ﻣﺮاﮐﺰ ﺻﻨﻌﺘﯽ در ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ، ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯽ ﻧﻈﻢ ﺻﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﺮﭼﻨﺪ در ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﺪف ﮐﺎر و ﺗﻮﻟﯿﺪ و درآﻣﺪ و ﺳﻮد اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫دﯾﮕﺮي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد، اﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ در ﻫﻤﻪي اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺎ‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ زﯾﺎد ﻫﯿﭻ ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﺮاي ﮐﺎﺷﺖ ﺣﺘﯽ ﯾﮏ درﺧﺖ ﭘﯿﺪا ﻧﺸﻮد؛ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻫﺪف از ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺖ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﻧﺒﺎﺷﺪ، و ﻫﺪف ﺗﻨﻬﺎ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﻧﻤﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﯾﮏ درﺧﺘﭽﻪي زﯾﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫51‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اداﻣﻪي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺗﮏ ﺗﮏ ﻣﺮاﮐﺰ ﺻﻨﻌﺘﯽ در ﺗﻬﺮان اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ و دﯾﺪﮔﺎه‬ ‫ﻫﺎي ﮐﻼن ﮐﺸﻮر در ﺗﻤﺮﮐﺰﮔﺮاﯾﯽ در ﻫﻤﻪي زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ را ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮد.‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد در ﺗﻬﺮان ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪهاي را اﻋﻤﺎل ﮐﺮدﯾﻢ، اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﺑﻨﯿﺎدي ﮐﻪ‬ ‫وﺟﻮد دارد، ﻫﻨﻮز ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻷﺧﺮه ﺑﺎدﻫﺎي ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪه و ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﻮي‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن اﻧﺠﺎم دادهاﯾﻢ،‬ ‫ﺑﺮاي ﻓﻀﺎي ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ اﺟﺮا ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ آﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﺻﯿﻒ‬ ‫ﮐﺮدﯾﻢ، ﮐﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ، و ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن ﺟﺎي ﺗﻼش و ﻓﮑﺮ در آﻧﭽﻪ ﺗﺎﺑﻪﺣﺎل اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ، وﺟﻮد‬ ‫دارد. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎرﻫﺎ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ، ﻣﺸﻮرت ﮐﺮد، آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﺮد و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آن ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﯿﻢ و از آن‬ ‫ﺑﺮاي اﺻﻼح آﻧﭽﻪ اﻧﺠﺎم دادهاﯾﻢ، اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ.‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮب ﺗﺎ ﻏﺮب ﺷﻬﺮ، ﻣﺰارع ﮐﺸﺎورزي ﺳﻨﺘﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ‬ ‫آﺑﻬﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه، ﺑﺎﻋﺚ ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻣﻘﻄﻌﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﺴﯿﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ و‬ ‫ﺣﺴﺎس ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت‬ ‫ﮐﺸﺎورزي ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮي وﯾﮋه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﯿﺎزي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﮐﺸﻮر در‬ ‫زﻣﯿﻨﻪي ﮐﺸﺎورزي ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻧﺎﺑﻮد ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺮدﻣﺎن آن ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎي )ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ( ﺧﻼف‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺎﭼﺎق( ﺑﭙﺮدازﻧﺪ. ﻣﺜﻼً ﻫﻤﻪي ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان در زﻣﯿﻨﻪي ﮐﺸﺎورزي ﮐﯿﻔﯿﺖ‬ ‫زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي اﺳﺘﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮاﺳﺎن، ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن، ﺧﻮزﺳﺘﺎن، اﯾﻼم، ﮐﺮدﺳﺘﺎن،‬ ‫ﻟﺮﺳﺘﺎن، آذرﺑﺎﯾﺠﺎن و اردﺑﯿﻞ را ﻋﺎﻟﯽ ﻣﯽداﻧﻨﺪ، اﻣﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮاي ﮐﺎر ﺗﻮﻟﯿﺪي در‬ ‫اﺳﺘﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن، اﯾﻼم و ﯾﺎ ﮐﺮدﺳﺘﺎن ﻣﺜﺎل زدﻧﯽ اﺳﺖ! ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺗﻤﺮﮐﺰﮔﺮاﯾﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ در ﻫﻤﻪي زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ ﭘﯿﺶ رود؛ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﺗﻼش و ﺗﻮﻟﯿﺪ و‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﺒﻊ آﺳﺎﯾﺶ و ﮔﺬران زﻧﺪﮔﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم، زﯾﺎن دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽﺷﻮد! ﻫﻤﻪي‬ ‫زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﺮك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮده اي ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﯿﺰ در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻨﻮب آن‬ ‫و ﻧﺰدﯾﮏ دﺷﺖ وراﻣﯿﻦ، ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺮاي آﺑﯿﺎري زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي ﻣﺮدم وراﻣﯿﻦ اﺣﺪاث‬ ‫ﺷﻮد. ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي در ﺣﺎﺷﯿﻪي ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ ﺗﻬﺮان، ﺑﺎ آﺑﻬﺎي آﻟﻮده اي‬ ‫آﺑﯿﺎري ﺷﺪه اﺳﺖ، آﻧﻬﺎ را از ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﻣﺮدم ﺳﺎﻗﻂ ﺷﻮﻧﺪ )ﻣﻌﺎف ﺷﻮﻧﺪ(. و ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎي آن، ﺑﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﮐﺸﺎورزي، ﺳﻌﯽ در رﺷﺪ ﮐﺸﺎورزي ﻣﺪرن و اﻣﺮوزي در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻧﺰدﯾﮏ‬ ‫وراﻣﯿﻦ ﺷﻮد. در زﻣﯿﻨﻬﺎي ﻏﯿﺮﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻣﺤﻼت ﻣﺒﺎرك آﺑﺎد، ﺣﺴﻦ آﺑﺎد، ﭘﻼﺋﯿﻦ، ﭼﻬﺎرداﻧﮕﻪ، ﻋﻠﯽآﺑﺎد و‬ ‫ﻗﺎﺳﻢ آﺑﺎد ﺧﺸﮑﻪ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد و ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ آن، ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺰرگ‬ ‫اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﺗﺎ ﻫﻢ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع در ﺑﺨﺶ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﺷﺪه، ﻫﻢ ﺑﺮاي‬ ‫آﺑﯿﺎري زﻣﯿﻨﻬﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﮐﺸﺎورزي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ در زﻣﯿﻨﻬﺎي دﯾﮕﺮي در ﻧﺰدﯾﮑﯽ آن ﺑﻪ ﮐﺎر رود.‬ ‫اﯾﻦ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮﯾﻦ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ در ﺗﻬﺮان و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد در‬ ‫61‬
‫ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻤﻪي ﭘﺎرﮐﻬﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ درون ﺷﻬﺮ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﺧﻪ-‬ ‫ﺣﺼﺎر، ﻟﻮﯾﺰان، ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﯽ، ﭘﺮدﯾﺴﺎن و ﺧﺮﮔﻮشدره ﺗﺎ ﺳﻄﺢ زﯾﺎدي ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﺑﻨﺪ؛ اﻣﺎ اﺛﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺜﻼً در ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ، ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮ و ﻣﺤﺴﻮس ﺗﺮ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺛﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ و ﮐﺸﯿﺪﮔﯽ در ﮐﻨﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺷﻠﻮغ ﺷﻬﺮ، و ﻧﯿﺰ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺷﻬﺮ در ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. ﺗﻮﺟﻪ دارﯾﻢ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬ ‫آﻻﯾﻨﺪهاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪهي ﮐﻮره ﻫﺎي آﺟﺮﭘﺰي ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري زﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﯿﺰ ﭼﺎﻟﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻧﻮع ﺧﺎك ﺗﻬﺮان آﺑﻬﺎي آﻟﻮدهي‬ ‫ﺳﻄﺤﯽ و ﺷﯿﺮاﺑﻪ ﻫﺎي زﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ را در ﺧﻮد ﺟﻤﻊ ﮐﺮده اﻧﺪ و ﻣﺤﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺮاي ﻣﺤﯿﻂ‬ ‫زﯾﺴﺖ؛ اﻋﻢ از آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، آﻟﻮدﮔﯽ ﺧﺎك و آﻟﻮدﮔﯽ آب و ﻧﯿﺰ ﺳﺒﺐ ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﯽ در‬ ‫ﺟﺎﻧﻮران و اﻧﺴﺎن ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺸﺘﺎرﮔﺎه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻋﯿﻦ داﺷﺘﻦ ﻣﺠﻮز ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري اﺻﻮل ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ، ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪي ﺷﻬﺮي ﻣﻀﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻧﯿﺰ داﻣﺪاري ﻫﺎي زﯾﺎدي ﮐﻪ در‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ ﭘﺮورش دام و ﻃﯿﻮر ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺘﻘﺎل آﻟﻮدﮔﯽ و ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي وﯾﮋهاي ﺑﻪ‬ ‫واﺳﻄﻪي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮد، ﺑﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﺷﻬﺮي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺎﺑﻮدي و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﻦآوري‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان، ﺿﺮوري ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ آب و ﻫﻮاي‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﻮر ﺑﺮاي ﭘﺮورش اﻧﻮاع ﺧﺎص دام و ﯾﺎ ﻃﯿﻮر ﻣﻮردﻧﯿﺎز، ﺗﻼش ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺑﺮاي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬ ‫ﺳﺎزي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ از اﻗﻠﯿﻢ ﻣﺘﻨﻮع ﮐﺸﻮر، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ آن، ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر اﺳﺖ . اﯾﻦ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ، ﭘﯿﺶ درآﻣﺪي اﺳﺖ ﺑﺮ ﺷﻌﺎرﻫﺎي زﯾﺎدي ﮐﻪ از ﻗﻮل ﻣﺴﺌﻮﻻن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد )و ﺑﻌﻀﺎً ﭘﺲ از‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ، از ﻃﺮف ﻫﻤﺎن ﻣﺴﺌﻮل ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻣﯽﺷﻮد!(. ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺗﻤﺮﮐﺰ زداﯾﯽ، ﺗﻮﺳﻌﻪي ﭘﺎﯾﺪار‬ ‫در ﻫﻤﻪي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﻮر، ﺑﺮاﺑﺮي و ﻣﺴﺎوات )و ﺣﺘﯽ ﻋﺪاﻟﺖ !( ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﯽ و . . . .‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮده در ﺟﻨﻮب ﺗﻬﺮان اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ، ﮐﻪ ﺑﺎﻟﺘﺒﻊ، ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪ‬ ‫ﻣﯽآﯾﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺑﺎد، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ وﯾﮋهي آن ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ، ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﺴﻄﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻔﺎوت آن ﺑﺎ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ، در‬ ‫ﻋﯿﻦ ﭘﺮﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻮدن، از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، ﺑﺎﯾﺪ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﻣﻨﻈﻢ در ﺟﻬﺖ ﺑﺎد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮاﮐﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻗﺪرت ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎد ﮐﻪ در‬ ‫ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﻣﺴﻄﺢ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ، ﻧﺒﺎﯾﺪ اﺳﺘﻬﻼك ﭼﻨﺪاﻧﯽ در ﻣﺴﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎن آن ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ وﺟﻮد‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪي در راﺳﺘﺎي ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، اﻣﺎ در ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺎد، ﻓﺎﺻﻠﻪي زﯾﺎدي دارﻧﺪ. اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻗﻄﺮ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻓﺖ ﮐﻤﯽ دارﻧﺪ، ﮐﻪ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺗﺎ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮي در ﺟﻬﺖ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺷﻮد؛ ﺿﻤﻨﺎً ﺟﻬﺖ ﺑﺎد در روز و ﺷﺐ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ. آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺰون ﺑﺮ ﻫﻤﻪي ﻣﺰﯾﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﮔﺴﺘﺮده و ﯾﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺎﻧﻨﺪ آن، در ﺟﻬﺖ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد و ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا، ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎﻫﺶ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎ و اﻓﺰاﯾﺶ‬ ‫71‬
‫رﻃﻮﺑﺖ دارد؛ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ زﯾﺒﺎ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎدهي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻧﮑﺘﻪي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ‬ ‫در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻼن ﺷﻬﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻬﺮان، ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪي در ﻧﯿﻮﯾﻮرك در آﻣﺮﯾﮑﺎ اﺟﺮا‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻃﺮاف ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ ﺷﻬﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﯿﻪي ﻣﺘﻔﺎوت وﺟﻮد دارد: ﻧﺎﺣﯿﻪي‬ ‫ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در ﺷﻤﺎل و درﯾﺎﭼﻪ در ﺟﻨﻮب. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، ﺑﺎد در روز در ﺟﻬﺖ ورود ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﯽوزد ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮا در ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد و ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮﻋﯽ را در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ-‬ ‫آورد. ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، در ﺑﯿﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﻨﻄﻘﻪ 21 و ﻧﯿﺰ ﭘﺎرك‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﻗﺮار دارد. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻫﻮاي ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻌﻠﯽ در آن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ.‬ ‫دو ﻧﻘﻄﻪي دﯾ ﮕﺮ در ﺷﻬﺮ وﺟﻮد دارن ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﺑﺪ. اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﯿﺎل ﭘﺮدازي‬ ‫ﻫﺎي ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻨﺠﺎ ﻧﯿﺰ، ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ، اﻣﺎ در ﻧﻈﺎم ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﭘﺮاﯾﻨﺮﺳﯽ ﻣﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ ﻧﯿﺴﺖ؛‬ ‫ﺗﺼﻮر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ راﺿﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ از ﯾﮑﯽ از دو ﻓﺮودﮔﺎه ﻧﻈﺎﻣﯽ دوﺷﺎنﺗﭙﻪ و ﻗﻠﻌﻪﻣﺮﻏﯽ ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ. ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در اﯾﻦ ﺧﯿﺎﻻت ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺷﺮق ﺗﻬﺮان را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﺗﺠﺎوز‬ ‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، ﺗﺼﻮر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﻓﺮودﮔﺎه دوﺷﺎنﺗﭙﻪ را ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮي دﯾﮕﺮي در راﺳﺘﺎي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﻮاي‬ ‫ﺧﻮب ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﻤﻮد.‬ ‫در ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺘﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼً ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﮐﺮد، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻮع درﺧﺘﺎن و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﺶ آﻧﻬﺎ، در اﺻﻮل ﻣﻌﻤﺎري ﺑﺎغ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﺳﻨﺘﯽ اﯾﺮاﻧﯽ و ﻧﯿﺰ ﻣﺪرن، ﻧﻮع ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺘﺎن در‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ )ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﮐﺎﺷﺖ( و ﻓﺎﺻﻠﻪي آﻧﻬﺎ، ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﻢ و اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي وﯾﮋه در ﻻﺑﻪﻻي درﺧﺘﺎن، اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد و ﻧﯿﺰ ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد را دوﭼﻨﺪان‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻣﺜﻼً اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻮﺗﺎه، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻤﻦ و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي ﭘﺮﺑﺮگ، در ﮐﻨﺎر درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا از ﻻﺑﻪﻻي درﺧﺘﺎن ﻣﯽﺷﻮد. ﻧﯿﺰ ﻧﻮع ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺘﺎن در ﮐﻨﺎر درﯾﺎﭼﻪ ﻫﺎ و ﯾﺎ در‬ ‫ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮ ﺑﺎد را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﯾﺎ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﮐﻨﺪ. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل ﭘﺪﯾﺪآوردن‬ ‫ﺑﺎغ ﻫﺎ، در روﺷﻬﺎي ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺪرن، ﺑﺮاي ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺮاﯾﯽ اﻟﺰاﻣﯽ اﺳﺖ، و در ﮐﻨﺎر آن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺘﯽ‬ ‫ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﭘﺮوژه، ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺐ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي وﯾﮋهاي ﺑﻪ ﯾﮏ‬ ‫اﻗﻠﯿﻢ در ﻗﺎﻟﺐ زﯾﺎن ﻫﺎي ﺟﺒﺮان ﻧﺸﺪﻧﯽ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﯿﺴﺖ، ﮐﻪ در ﻣﻮاردي ﺳﺒﺐ‬ ‫ﻧﺎﺑﻮدي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر آﺳﯿﺐ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ، ﻧﻪ از‬ ‫ﺟﻬﺖ آزار ﯾﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ اﺳﺖ، ﮐﻪ از ﺟﻬﺖ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎري اﺳﺖ راه ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﺑﺮاي آن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮهي ﺑﺴﯿﺎر دﻗﯿﻖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد، اﯾﻦ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ وﯾﮋهي ﭘﺮوژه اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ در ﯾﮏ‬ ‫ﮐﺎر، ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ، ﺑﺎﯾﺪ آﻧﺮا ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺖ، ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﺎر ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﮐﺎرﺑﻮدﻧﺶ‬ ‫اﻫﻤﯿﺖ داد، ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﯾﺎ ﺑﺰرﮔﯽ آن، ﻫﺰﯾﻨﻪ ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪي آن.‬ ‫81‬
19
‫زاﯾﻨﺪه رود؛ رودﺧﺎﻧﻪاي در ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺟﺎ ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﮐﻮﺷﺶ ﺷﺪ؛ وﻟﯽ ﺣﺎل ﻧﻮﺑﺖ آن اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﺪار ﮐﺮدن ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري ﺑﺎﻏﻬﺎي ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه ﺑﯿﻨﺪﯾﺸﯿﻢ. در ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪ ﻫﺎي‬ ‫اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان رودﻫﺎي ﮐﻮﭼﮑﯽ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪي ﻧﻪ ﭼﻨﺪان دوري ﺟﺮﺑﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ را‬ ‫در ﺧﻮد داﺷﺘﻪ اﻧﺪ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻌﺪاد اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎري رودﺧﺎﻧﻪ، ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻻن، اﺳﺘﻔﺎدهي درﺳﺘﯽ از آﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽﺷﻮد. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﺷﻬﺮ رودﺧﺎﻧﻪ اي در‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ و ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬ ‫اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻧﻤﻮده، ﺳﺒﺐ ﭘﺎﯾﺪاري ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ در ﺷﻬﺮ ﺷﺪه، ﻫﻮاي‬ ‫ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ارﻣﻐﺎن آورد. ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺗﻬﺮان ﺷﺮاﯾﻂ وﯾﮋهاي‬ ‫را ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن رودﺧﺎﻧﻪ در ﺷﻬﺮ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺗﻌﺪادي رود ﮐﻢآب از ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ،‬ ‫اﯾﻦ رودﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ و رود درﮐﻪ را ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآورﻧﺪ. اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ، ﻫﻤﺮاﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﺮاه ﭼﻤﺮان ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮي ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﭘﺲ از ﮔﺬر از اﻣﯿﺮآﺑﺎد، ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻓﺎﻃﻤﯽ ﻣﯽرﺳﺪ.‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﻦ و ﻧﯿﺰ ﺣﺼﺎرك از ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺮاي‬ ‫اﺳﺘﻔﺎدهي ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ اﻣﮑﺎن در راه ﺑﻬﺒﻮدي ﺷﻬﺮ، ﺳﻌﯽ ﮐﺮدهاﯾﻢ ﻣﺴﯿﺮ آﻧﻬﺎ را در ﺗﺼﻮر، ﺗﻐﯿﯿﺮﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﺪاﻧﯿﻢ، ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺮهوري ﺑﺎﻻﺗﺮي دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯿﻢ. رودﺧﺎﻧﻪي ﮐﻦ ﭘﺲ از ﮔﺬر از ﮐﻦ، ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﺮاﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﺮاه ﮐﺎﺷﺎﻧﯽ، در ﺣﻮاﻟﯽ ﻣﯿﺪان ﺷﻬﺮزﯾﺒﺎ، ﺑﻪ ﻣﺴﯿﻞ ﺣﺼﺎرك ﺑﭙﯿﻮﻧﺪد.‬ ‫ﺳﭙﺲ در راﺳﺘﺎي ﺑﺰرﮔﺮاه ﮐﺎﺷﺎﻧﯽ اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ، ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺮاه ﯾﺎدﮔﺎراﻣﺎم ﻣﯽرﺳﺪ. رودﺧﺎﻧﻪي ﺗﺎزه‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺰرﮔﺮاه ﯾﺎدﮔﺎراﻣﺎم ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺑﺮﺳﺪ. ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ در ﺣﺮﮐﺖ ﯾﮏ ﺳﯿﺎل ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ در ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل، ﺑﻪ ﻧﺤﻮهي‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﺗﺎ آﺳﯿﺐ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزهي رودﺧﺎﻧﻪ و ﻧﯿﺰ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف در اﺛﺮ ﺗﻼﻃﻢ‬ ‫آب وارد ﺷﻮد. ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺮاي ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎز ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﺷﻮد.‬ ‫ﺗﺼﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رودﺧﺎﻧﻪي اﺧﯿﺮ، ﭘﺲ از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن آذرﺑﺎﯾﺠﺎن، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آن ﺗﺎ در ﺣﻮاﻟﯽ‬ ‫ﻣﯿﺪان ﺟﻤﻬﻮري، ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺮاه ﻧﻮاب ﺑﺮﺳﺪ.‬ ‫از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﺷﻬﺮ، از ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، رودﺧﺎﻧﻪي دﯾﮕﺮي از ﺟﺎﺟﺮود ﺑﻪ ﭘﺎرﭼﯿﻦ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد. ﺳﺪ‬ ‫ﻟﺘﯿﺎن ﯾﮑﯽ از ﺳﺪﻫﺎي اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق، ﺑﻪ ﻣﺼﺮف آﺷﺎﻣﯿﺪن ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﻬﺮان‬ ‫02‬
‫ﻣﯽرﺳﺪ. ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي آن، در ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، ﺑﻪ ﺗﺼﻔﯿﻪﺧﺎﻧﻪي آب، واﻗﻊ در اﺑﺘﺪاي ﺑﺰرﮔﺮاه ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ،‬ ‫ﻣﯽرﺳﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ، اﻣﺎ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪهي آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ رودﺧﺎﻧﻪي ﺷﻬﺮي اﻧﺘﻘﺎل داد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﻬﺮان و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺼﺮف آب ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ اﻟﮕﻮي ﻣﺼﺮف، ﻣﻘﺪار آب ﺳﺪﻫﺎي اﻃﺮاف‬ ‫ﺗﻬﺮان ﺑﯿﺶ از ﻧﯿﺎز ﺟﻤﻌﯿﺖ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺪ ﻟﺘﯿﺎن، در زﻣﯿﻨﯽ اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﺪارد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ.‬ ‫ﺑﻨﺒﺒﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎدهي زﯾﺎد از آب ﭘﺎﯾﯿﻦدﺳﺖ رودﺧﺎﻧﻪ، ﺑﺪون آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎي آن و ﺑﺎﻻدﺳﺖ آن،‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ اﺗﻼف آب را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﯿﻢ. ﺳﺪﻟﺘﯿﺎن در ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، ﻧﺰدﯾﮏ ﺟﺎﺟﺮود اﺳﺖ و‬ ‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪي ﮐﻢ و ارﺗﻔﺎع ﺑﺴﺘﺮ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل آب ﺑﻪ ﺗﻬﺮان‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﯾﮏ رودﺧﺎﻧﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﭘﺎرﭼﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن دارد ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﮐﺸﺎورزي‬ ‫ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﺸﺎورز آن روﺳﺘﺎ را ﺑﺮﻃﺮف ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﭙﻪ ﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﻪ در راه اﻧﺘﻘﺎل آب از ﺟﺎﺟﺮود‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻬﺮان وﺟﻮد دارد، اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻧﺎل ﮐﺸﯽ ﺑﺎ ﻓﻦآوري روز ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ آب زﯾﺎدي را در ﮔﺬر از‬ ‫زﻣﯿﻨﻬﺎي ﺧﺸﮏ از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﯿﻢ. ﻣﺴﯿﺮ ﮐﺎﻧﺎل ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺄﻣﻞ اﺳﺖ، اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ.‬ ‫ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻬﺎي ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ ﺗﻬﺮان، آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺼﻠﯽ، درﺑﺮدارﻧﺪ. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫ﻋﺪم اﺣﺴﺎسِ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻗﻄﺮه ﻗﻄﺮه از آﺑﻬﺎي ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﻬﺮ و ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪي ﮐﻢ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ، ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﻧﺒﻮده، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ ﺗﺪوﯾﻦ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ دﺷﻮار ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ آب‬ ‫ﺟﻤﻌﯿﺖ زﯾﺎد ﺗﻬﺮان، ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻨﺒﻌﯽ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﮐﺮدهاﯾﻢ، ﻻزم اﺳﺖ در ﮐﻨﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ و‬ ‫ﭘﺮاﮐﻨﺪهي اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ، ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺗﻤﺮﮐﺰزداﯾﯽ در ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي واﻗﻌﯽ، دور از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫اﺣﺴﺎس و ﻓﮑﺮ ﻣﺮدم، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪي اﻗﺪام ﺷﻮد.‬ ‫اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ از ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ ﺷﻬﺮ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺰرﮔﺮاه ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮد. ﺳﭙﺲ ﻣﻮازي‬ ‫ﺑﺰرﮔﺮاه وﻓﺎدار اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﻣﯽرﺳﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﯾﻦ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺟﺎﻧﺒﺎزان ﻣﯽرﺳﺪ و در ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮب، ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن دﮐﺘﺮ ﺑﻬﺸﺘﯽ ﻣﯽرﺳﺪ‬ ‫ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ در ﻣﯿﺪان ﻓﺎﻃﻤﯽ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪي درﮐﻪ ﻣﯽﭘﯿﻮﻧﺪد.‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﭘﺮآب از ﮔﺮدآوري ﺳﻪ رودﺧﺎﻧﻪ، در ﻣﯿﺪان ﻓﺎﻃﻤﯽ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬ ‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهاي را ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﻬﺮان دارد؛ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا؛ ﮐﻪ در زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮ،‬ ‫آراﻣﺶ روح و روان ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺒﻮد آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺆﺛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻪ‬ ‫دو ﺷﺎﺧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد. ﯾﮏ ﺷﺎﺧﻪ، از ﺧﯿﺎﺑﺎن دﮐﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻣﯽرﺳﺪ و ﭘﺲ از آن، در‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺟﻨﻮب در راﺳﺘﺎي ﺑﺰرﮔﺮاه ﻧﻮاب، ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻣﯽرﺳﺪ؛ ﺳﭙﺲ در ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮب‬ ‫12‬
‫ﺑﻪ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﻣﯽرﺳﺪ و ﭘﺲ از آن، ﺑﺎ رودﺧﺎﻧﻪي ﮐﻦ از ﺷﻬﺮ ﺑﯿﺮون ﻣﯽرود. اﻣﺎ‬ ‫ﺷﺎﺧﻪي دوم، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺷﺮق ﻣﺎﯾﻞ‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﺮﺳﺪ، ﭘﺲ از آن ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻨﻮب، ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ‬ ‫ﺷﻬﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪي 21 ﻣﯽرﺳﺪ. ﭘﺲ از آﺑﯿﺎري اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و ﮔﺬر از درﯾﺎﭼﻪي آن، ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﯿﺪان‬ ‫ﮔﻤﺮك، و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﯿﺪان رﺑﺎط ﮐﺮﯾﻢ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺳﭙﺲ در راﺳﺘﺎي ﺑﺰرﮔﺮاه ﻗﻠﻌﻪﻣﺮﻏﯽ، ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺰرﮔﺮاه ﺗﻨﺪﮔﻮﯾﺎن ﻣﯽرﺳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺷﻬﺮ ﺑﺮﺳﺪ. دو رودﺧﺎﻧﻪاي ﮐﻪ از ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻨﻮﺑﯽ و ﺟﻨﻮب‬ ‫ﻏﺮﺑﯽ از ﺷﻬﺮ ﺧﺎرج ﺷﺪهاﻧﺪ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮدهي ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ را آﺑﯿﺎري ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ‬ ‫درﯾﺎﭼﻪي ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮب اﯾﻦ ﭘﺎرك اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﯽرﺳﺪ. ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ،‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻠﯽ از ﺑﺰرﮔﺮاه آزادﮔﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ )ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب و‬ ‫ﻏﺮب( ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﺳﺒﺐ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ از ﻫﻮا ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‬ ‫ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. آﺑﯿﺎري ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺤﺪهي ﮔﺴﺘﺮدهاي ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ دﻗﯿﻘﯽ دارد ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﻣﻮارد در اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﻌﻀﻼت ﺗﻬﺮان و ﯾﺎﻓﺘﻦ راه ﺣﻞ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎﺳﺖ. اﻣﯿﺪ اﺳﺖ ﭘﯿﺶ از آﻧﮑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ‬ ‫اﺟﺮاي ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺎرﻫﺎي ﭘﺮﻫﺰﯾﻨﻪ ﺷﻮﯾﻢ، ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﻨﺸﯽ در ﻣﺴﺌﻮﻻن ﭘﺪﯾﺪ آﯾﺪ. ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮي ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ‬ ‫ﺗﺮ از درﻣﺎن اﺳﺖ، و درﻣﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪي ﺣﺎد ﺑﯿﻤﺎري، از روي ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدن و دﺷﻮارﺗﺮﯾﻦ راﻫﮑﺎر اﺳﺖ.‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي زﯾﺒﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ، ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎري وﯾﮋهي اﯾﺮاﻧﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎغ، در ﮐﻨﺎر ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي‬ ‫ﭘﺮآب و ﮔﺴﺘﺮده، در ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪي ﺗﻬﺮان، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﻪ ﺳﺰاﯾﯽ در ﺑﻬﺒﻮدي ﻫﻮاي ﮐﻼن ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‬ ‫داﺷﺘﻪ، ﯾﮏ ﺑﺎغ زﯾﺒﺎ را در دﺳﺘﺮس ﺟﻤﻌﯿﺖ زﯾﺎدي ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ، ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﮐﻨﺎر رﺷﺪ ﺳﺮﯾﻊ ﻓﻦ-‬ ‫آوري در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز، ﺳﻬﻢ ﻃﺒﯿﻌﺖ را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ، و ﺑﺮاي آراﻣﺶ روﺣﯽ در ﻣﯿﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ، ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫اي ﺑﻪ اﺻﻞ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدد.‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺰرﮔﺮاه آزادﮔﺎن، در ﻣﺤﺪودهي ﻣﺒﺎرك آﺑﺎد )در ﻣﻨﻄﻘﻪي 02( ﺗﺎ ﻗﺎﺳﻢ آﺑﺎد ﺧﺸﮑﻪ‬ ‫)در ﻣﻨﻄﻘﻪي 91(، ﯾﮏ ﺑﺎغ ﮔﺴﺘﺮده ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ و در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ آن ﺑﻪ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ‬ ‫ﮐﻪ از آﺑﻬﺎي ﺷﻤﺎل ﺗﻬﺮان و ﺷﺮق ﺗﻬﺮان )ﺟﺎﺟﺮود( ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد.‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﯾﺎدﺷﺪه در ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮد در ﻣﺤﺪودهي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ.‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﺑﺮاي رﻋﺎﯾﺖ اﯾﻤﻨﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮآﺑﯽ آﻧﻬﺎ، ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﺎﻧﺐ اﺣﺘﯿﺎط را ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‬ ‫و ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهوري در ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺟﻮد، ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ در ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪآوردن‬ ‫ﯾﮏ ﻧﻮار ﺑﺎرﯾﮏ از ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ در ﺣﺎﺷﯿﻪي رودﺧﺎﻧﻪ، ﮐﻮﺷﯿﺪ. ﭘﺲ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺨﻠﯿﻪي زﻣﯿﻨﻬﺎي‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ در ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ، ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮد. در اﺛﺮ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ ﮐﻪ در ﻓﻀﺎي ﺷﻬﺮ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ، ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﻬﺮ ﭼﻨﺪﺗﮑﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﮐﻪ در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪهاﻧﺪ. ﻧﮑﺘﻪي دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪ‬ ‫22‬
‫ﺳﺎزي در ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي ورودي ﺑﺎد در ﺷﻤﺎل ﺷﺮق، ﺷﻤﺎل ﻏﺮب و در ﺷﺮق )ﺑﯿﻦ ﻓﺮودﮔﺎه دوﺷﺎنﺗﭙﻪ و‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺷﺮق ﺗﻬﺮان( و در ﺟﻨﻮب، ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ را در ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ اﺳﮑﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد،‬ ‫و ﻓﻀﺎي ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي اﺣﺪاث رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ. ﯾﮑﯽ از ﺳﻮد ﻫﺎي ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪي، ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﺗﺮاﮐﻢ‬ ‫از ﻣﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي وﮐﻨﺘﺮل ﭘﺬﯾﺮي آن در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت اﺳﺖ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم‬ ‫ﮐﻪ، ﺑﺎﯾﺪ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد ﺗﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت؛ ﮐﻪ در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت و ﺑﺎ‬ ‫آﯾﻨﺪه ﻧﮕﺮي ﺑﺮاي ﺟﻤﻌﯿﺖ، ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪي در آﯾﻨﺪه ﻧﺸﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ داﻧﺶ اﻣﺮوز‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺷﻬﺮي، ﺳﻌﯽ در ﺗﻤﺮﮐﺰزداﯾﯽ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺮاﮐﺰ ﻏﯿﺮﺿﺮوري )ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺪرن ﺑﺮاي ﯾﮏ‬ ‫ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ( از ﺗﻬﺮان ﻣﯽﺷﻮد، ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي اﺻﻼﺣﺎت ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد‬ ‫ﺳﺎدهﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻫﻤﻪي ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎي ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و دﻓﺘﺮ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﯽ در ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﻧﯿﺴﺖ.‬ ‫32‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان . . .‬ ‫اﻣﺮوز ﯾﮑﺸﻨﺒﻪ اﺳﺖ. دﯾﺮوز ﺻﺒﺢ، ﭘﺲ از 6 ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺮواز، از ﺑﻨﺪر ﻣﺎرﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان رﺳﯿﺪﯾﻢ. ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫7 ﺻﺒﺢ در ﻓﺮودﮔﺎه ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻨﯿﺎﻧﮕﺰار ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ در اﯾﺮان از ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ ﭘﯿﺎده ﺷﺪﯾﻢ. ﭘﺲ از‬ ‫01 دﻗﯿﻘﻪ ﮔﺮدش در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎي ﻓﺮودﮔﺎه، ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻨﺮ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﻨﺘﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن، ﻫﺮ‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽداد، ﺑﻪ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻣﺘﺮو، در ﻫﻤﺎن ﻧﺰدﯾﮑﯽ رﻓﺘﻢ. ﻗﻄﺎر ﻣﺘﺮو، ﻣﺎﻧﻨﺪ آن‬ ‫ﻗﻄﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺎرﺳﯽ و ﺷﻬﺮ ﻣﻦ، ﻧﻮف ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ در ﺣﺮﮐﺖ اﺳﺖ، ﻗﻄﺎر راﺣﺘﯽ ﺑﻮد. اﻣﺎ ﻧﻤﯽداﻧﻢ‬ ‫ﭼﺮا در ﺗﻬﺮان و ﺷﺎﯾﺪ در اﯾﺮان، ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ وﺳﯿﻠﻪاي ﻣﺘﺮو ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ، ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﻼﻗﻪي اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺻﻮل ﺳﻨﺘﯽ ﺧﻮد، در اﺧﺘﻼط ﺑﺎ ﻓﻦآوري اﻣﺮوزي ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺎ در اﺧﺘﻼط ﭼﯿﺰﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﺳﺘﻔﺎدهي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ از ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻌﺠﻮن ﻫﺎﯾﯽ، ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﺎرت دارﻧﺪ. ﺷﺎﯾﺪ ﯾﮑﯽ از ﻧﮑﺎت ﻣﺜﺒﺖ‬ ‫42‬
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan
Ali pouyan

Recommended

مهاجرات به ازمیر
مهاجرات به ازمیرمهاجرات به ازمیر
مهاجرات به ازمیرmohammaddoge
 
Expo plan
Expo planExpo plan
Expo planBahram Hooshyar Yousefi
 
Design flasefy
Design flasefyDesign flasefy
Design flasefyBahram Hooshyar Yousefi
 
هانري کربن
هانري کربنهانري کربن
هانري کربنNeda Jafari
 
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلابتصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلابguestd6866b9
 
دوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخ
دوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخدوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخ
دوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخMajid Babaie, MBA, PMP
 
آخرت و خدا
آخرت و خداآخرت و خدا
آخرت و خداNeda Jafari
 
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایرانخبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایرانMajid Babaie, MBA, PMP
 

Recommended

مهاجرات به ازمیر
مهاجرات به ازمیرمهاجرات به ازمیر
مهاجرات به ازمیرmohammaddoge
 
Expo plan
Expo planExpo plan
Expo planBahram Hooshyar Yousefi
 
Design flasefy
Design flasefyDesign flasefy
Design flasefyBahram Hooshyar Yousefi
 
هانري کربن
هانري کربنهانري کربن
هانري کربنNeda Jafari
 
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلابتصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلابguestd6866b9
 
دوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخ
دوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخدوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخ
دوطبقه سازی بزرگراه ها , تحقق یک رویاست یا واقعیتی تلخMajid Babaie, MBA, PMP
 
آخرت و خدا
آخرت و خداآخرت و خدا
آخرت و خداNeda Jafari
 
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایرانخبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایرانMajid Babaie, MBA, PMP
 
Roznamenegari Cyber
Roznamenegari CyberRoznamenegari Cyber
Roznamenegari CyberNovinidea
 
Tarikh tamadon will_durant_v_01
Tarikh tamadon will_durant_v_01Tarikh tamadon will_durant_v_01
Tarikh tamadon will_durant_v_01arash121
 
مناظره
مناظرهمناظره
مناظرهNeda Jafari
 
معرفي کتاب فرق الشيعه
معرفي کتاب فرق الشيعهمعرفي کتاب فرق الشيعه
معرفي کتاب فرق الشيعهNeda Jafari
 
Genetic algorithms for solving traveling salesman problem
Genetic algorithms for solving traveling salesman problemGenetic algorithms for solving traveling salesman problem
Genetic algorithms for solving traveling salesman problemHamideh Iraj
 
0 illustration
0 illustration0 illustration
0 illustrationSomayeh Mehrizi
 
خرید ملک در ازمیر
خرید ملک در ازمیرخرید ملک در ازمیر
خرید ملک در ازمیرmohammaddoge
 
37.3.1
37.3.137.3.1
37.3.1homayoun khoshravan
 
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24ebrahimnejad64
 
Khon,هماتولوژی,hematology
Khon,هماتولوژی,hematologyKhon,هماتولوژی,hematology
Khon,هماتولوژی,hematologyArmen Poghosiyan
 
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگی
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگیCultural observatory- برنامه ریزی فرهنگی
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگیKeivan Jafari
 
تیم سازی و کار تیمی
تیم سازی و کار تیمیتیم سازی و کار تیمی
تیم سازی و کار تیمیKeivan Jafari
 
تغذیه درمانگر
تغذیه درمانگرتغذیه درمانگر
تغذیه درمانگرFarid Kamali
 
داستان زندگي شعيب پيامبر
داستان زندگي شعيب پيامبرداستان زندگي شعيب پيامبر
داستان زندگي شعيب پيامبرNeda Jafari
 
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفکتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفMohammad Saleh Souzanchi
 
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفکتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفMohammad Saleh Souzanchi
 
Miljö farsi
Miljö farsiMiljö farsi
Miljö farsiCenterpartiet
 
1 brookfield
1 brookfield1 brookfield
1 brookfieldkamivaziri
 
Six thinking hats
Six thinking hatsSix thinking hats
Six thinking hatsMohammad Hassan Adjigol
 
گیاه .و سنگ .نه ،آتش
گیاه .و سنگ .نه ،آتشگیاه .و سنگ .نه ،آتش
گیاه .و سنگ .نه ،آتشFarid Kamali
 
Sinalizacao nova
Sinalizacao novaSinalizacao nova
Sinalizacao novaUlianna Oliveira
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1Morayah
 

More Related Content

What's hot

Roznamenegari Cyber
Roznamenegari CyberRoznamenegari Cyber
Roznamenegari CyberNovinidea
 
Tarikh tamadon will_durant_v_01
Tarikh tamadon will_durant_v_01Tarikh tamadon will_durant_v_01
Tarikh tamadon will_durant_v_01arash121
 
معرفي کتاب فرق الشيعه
معرفي کتاب فرق الشيعهمعرفي کتاب فرق الشيعه
معرفي کتاب فرق الشيعهNeda Jafari
 
Genetic algorithms for solving traveling salesman problem
Genetic algorithms for solving traveling salesman problemGenetic algorithms for solving traveling salesman problem
Genetic algorithms for solving traveling salesman problemHamideh Iraj
 
خرید ملک در ازمیر
خرید ملک در ازمیرخرید ملک در ازمیر
خرید ملک در ازمیرmohammaddoge
 
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24ebrahimnejad64
 
Khon,هماتولوژی,hematology
Khon,هماتولوژی,hematologyKhon,هماتولوژی,hematology
Khon,هماتولوژی,hematologyArmen Poghosiyan
 
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگی
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگیCultural observatory- برنامه ریزی فرهنگی
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگیKeivan Jafari
 
تیم سازی و کار تیمی
تیم سازی و کار تیمیتیم سازی و کار تیمی
تیم سازی و کار تیمیKeivan Jafari
 
تغذیه درمانگر
تغذیه درمانگرتغذیه درمانگر
تغذیه درمانگرFarid Kamali
 
داستان زندگي شعيب پيامبر
داستان زندگي شعيب پيامبرداستان زندگي شعيب پيامبر
داستان زندگي شعيب پيامبرNeda Jafari
 
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفکتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفMohammad Saleh Souzanchi
 
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفکتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفMohammad Saleh Souzanchi
 
گیاه .و سنگ .نه ،آتش
گیاه .و سنگ .نه ،آتشگیاه .و سنگ .نه ،آتش
گیاه .و سنگ .نه ،آتشFarid Kamali
 

What's hot (20)

Roznamenegari Cyber
Roznamenegari CyberRoznamenegari Cyber
Roznamenegari Cyber
 
Tarikh tamadon will_durant_v_01
Tarikh tamadon will_durant_v_01Tarikh tamadon will_durant_v_01
Tarikh tamadon will_durant_v_01
 
مناظره
مناظرهمناظره
مناظره
 
معرفي کتاب فرق الشيعه
معرفي کتاب فرق الشيعهمعرفي کتاب فرق الشيعه
معرفي کتاب فرق الشيعه
 
Genetic algorithms for solving traveling salesman problem
Genetic algorithms for solving traveling salesman problemGenetic algorithms for solving traveling salesman problem
Genetic algorithms for solving traveling salesman problem
 
0 illustration
0 illustration0 illustration
0 illustration
 
خرید ملک در ازمیر
خرید ملک در ازمیرخرید ملک در ازمیر
خرید ملک در ازمیر
 
37.3.1
37.3.137.3.1
37.3.1
 
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24
دامنه نوسان باشد یا نباشد؟ بورس 24 bourse24
 
Khon,هماتولوژی,hematology
Khon,هماتولوژی,hematologyKhon,هماتولوژی,hematology
Khon,هماتولوژی,hematology
 
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگی
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگیCultural observatory- برنامه ریزی فرهنگی
Cultural observatory- برنامه ریزی فرهنگی
 
تیم سازی و کار تیمی
تیم سازی و کار تیمیتیم سازی و کار تیمی
تیم سازی و کار تیمی
 
تغذیه درمانگر
تغذیه درمانگرتغذیه درمانگر
تغذیه درمانگر
 
داستان زندگي شعيب پيامبر
داستان زندگي شعيب پيامبرداستان زندگي شعيب پيامبر
داستان زندگي شعيب پيامبر
 
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفکتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۵- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
 
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروفکتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
کتاب درسی پایه فنی و حرفه‌ای سال ۱۳۹۲- درس خط در گرافیک-فصل آموزش طراحی حروف
 
Miljö farsi
Miljö farsiMiljö farsi
Miljö farsi
 
1 brookfield
1 brookfield1 brookfield
1 brookfield
 
Six thinking hats
Six thinking hatsSix thinking hats
Six thinking hats
 
گیاه .و سنگ .نه ،آتش
گیاه .و سنگ .نه ،آتشگیاه .و سنگ .نه ،آتش
گیاه .و سنگ .نه ،آتش
 

Viewers also liked

Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1Morayah
 
Panduan exam ptd 2012
Panduan exam ptd 2012Panduan exam ptd 2012
Panduan exam ptd 2012exam_ptd_2012
 
спортивным площадкам быть!23
спортивным площадкам быть!23спортивным площадкам быть!23
спортивным площадкам быть!23Dazdraperma
 
Yazilim muhendisligi-videosu
Yazilim muhendisligi-videosuYazilim muhendisligi-videosu
Yazilim muhendisligi-videosuzeynep_zyn97
 
A mega incentive
A mega incentiveA mega incentive
A mega incentivegmtareq
 
Esmeralda salazar me,my son, and life
Esmeralda salazar me,my son, and life Esmeralda salazar me,my son, and life
Esmeralda salazar me,my son, and life Esmeralda Salazar
 
To Serve and Guard the Earth
To Serve and Guard the EarthTo Serve and Guard the Earth
To Serve and Guard the EarthP9P
 
Olivia catherine smith
Olivia catherine smithOlivia catherine smith
Olivia catherine smithocsmith036
 

Viewers also liked (13)

Sinalizacao nova
Sinalizacao novaSinalizacao nova
Sinalizacao nova
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
Sculptura in coaja de ou
Sculptura in coaja de ouSculptura in coaja de ou
Sculptura in coaja de ou
 
Panduan exam ptd 2012
Panduan exam ptd 2012Panduan exam ptd 2012
Panduan exam ptd 2012
 
спортивным площадкам быть!23
спортивным площадкам быть!23спортивным площадкам быть!23
спортивным площадкам быть!23
 
Sac portfolio
Sac portfolioSac portfolio
Sac portfolio
 
Yazilim muhendisligi-videosu
Yazilim muhendisligi-videosuYazilim muhendisligi-videosu
Yazilim muhendisligi-videosu
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
A mega incentive
A mega incentiveA mega incentive
A mega incentive
 
Esmeralda salazar me,my son, and life
Esmeralda salazar me,my son, and life Esmeralda salazar me,my son, and life
Esmeralda salazar me,my son, and life
 
To Serve and Guard the Earth
To Serve and Guard the EarthTo Serve and Guard the Earth
To Serve and Guard the Earth
 
Murdochs ad
Murdochs adMurdochs ad
Murdochs ad
 
Olivia catherine smith
Olivia catherine smithOlivia catherine smith
Olivia catherine smith
 

Similar to Ali pouyan

خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایرانخبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایرانMajid Babaie, MBA, PMP
 
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفاخلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفاAliRezA Amiri
 
IJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdf
IJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdfIJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdf
IJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdfMarcelinoVargasQuea1
 
5647 14626902-gd6
5647 14626902-gd65647 14626902-gd6
5647 14626902-gd6hamide3
 
بوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایتبوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایتFarid Kamali
 
برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...
برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...
برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...Farid Kamali
 
روانشناس تهران
روانشناس تهران روانشناس تهران
روانشناس تهران miladdel
 
خطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ ها
خطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ هاخطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ ها
خطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ هاFarid Kamali
 
دکتر روانشناس
دکتر روانشناسدکتر روانشناس
دکتر روانشناسmohammaddoge
 
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن استتنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن استFarid Kamali
 
آزمایش روی حیوانات
آزمایش روی حیواناتآزمایش روی حیوانات
آزمایش روی حیواناتFarid Kamali
 

Similar to Ali pouyan (19)

خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایرانخبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
خبرنامه اتاق فکر حمل و نقل ایران
 
Emam Sadegh
Emam SadeghEmam Sadegh
Emam Sadegh
 
Jobb farsi
Jobb farsiJobb farsi
Jobb farsi
 
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفاخلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
خلاصهء کتاب "تفکر زائد" تالیف محمدجعفر مصفا
 
Steam trap
Steam trapSteam trap
Steam trap
 
IJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdf
IJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdfIJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdf
IJME_Volume 2_Issue 3_Pages 51-63.pdf
 
5647 14626902-gd6
5647 14626902-gd65647 14626902-gd6
5647 14626902-gd6
 
بوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایتبوف__ کور - صادق_ هدایت
بوف__ کور - صادق_ هدایت
 
Nok2
Nok2Nok2
Nok2
 
برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...
برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...
برای رسیدن به تندرستی ویک عمر طولانی فقط یک راه وجود داردوآنهم اجرای صددر صد ...
 
گروه
گروهگروه
گروه
 
گروه
گروهگروه
گروه
 
روانشناس تهران
روانشناس تهران روانشناس تهران
روانشناس تهران
 
خطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ ها
خطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ هاخطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ ها
خطرات پنهان مولتی‌ ویتامین‌ ها
 
Nok1
Nok1Nok1
Nok1
 
Parvin dokhtare sasan
Parvin dokhtare sasanParvin dokhtare sasan
Parvin dokhtare sasan
 
دکتر روانشناس
دکتر روانشناسدکتر روانشناس
دکتر روانشناس
 
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن استتنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
تنها یک بیماری وجود دارد و آن اسیدی شدن بدن است
 
آزمایش روی حیوانات
آزمایش روی حیواناتآزمایش روی حیوانات
آزمایش روی حیوانات
 

Ali pouyan

  • 1. ‫داﺳﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻮﺗﺎه، از ﯾﮏ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻋﻤﻞ ﮔﺮا‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪ آوردن ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع‬ ‫و ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬ ‫در ﯾﮏ ﮐﻼن ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺧﯿﺎل آﺷﻨﺎ‬ ‫ﻋﻠﯽ ﭘﻮﯾﺎن‬
  • 2. ‫ﺳﺨﻨﯽ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﯽ؛‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب، ﻧﺘﯿﺠﻪ ي ﭘﺮوژه ي ﮐﻼﺳﯽ در درس "ﮐﻨﺘﺮل آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ"، ﺗﺮم ﺑﻬﺎر ﺳﺎل‬ ‫5831، در داﻧﺸﮕﺎه ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﯿﺮاﻟﺪﯾﻦ ﻃﻮﺳﯽ اﺳﺖ. ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺪود ﯾﮏ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ آن زﻣﺎن‬ ‫داﺷﺘﻢ، و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻼﻗﻪ ي ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي آن داﺷﺘﻢ، ﺗﻼش ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﻓﺸﺮده اي داﺷﺘﻢ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺪف ﺑﺮﺳﻢ. ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎل، ﻣﯿﺨﻮاﻫﻢ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ اﯾﻦ روش ﭘﺨﺶ ﮐﻨﻢ،‬ ‫ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯿﺪﻫﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﻟﯿﻞ، ﻫﻤﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺎل 5831 و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻧﺨﺴﺖ ﭘﺨﺶ‬ ‫ﺷﻮد؛ ﻧﺨﺴﺖ اﯾﻨﮑﻪ در ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﻣﯿﺘﻮاﻧﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮات روﺣﯽ ﻓﺮاوان ﺧﻮدم را از آن زﻣﺎن ﺣﺲ‬ ‫ﮐﻨﻢ. اﻣﺮوز ﻣﻦ، ﺧﻮدم ﻧﯿﺰ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ي ﻧﻮﺷﺘﻪ ي آن روز ﺧﻮدم ﻫﺴﺘﻢ. آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ي‬ ‫دﻗﯿﻖ و ﺑﺎﻫﻮش ﻫﻢ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ اﯾﻨﻬﺎ را ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﻬﻤﯿﺪ. دﻟﯿﻞ دوم، ﻧﻮع ﺗﻔﮑﺮ آن روزﮔﺎر ﻣﻦ؛ ﯾﮏ‬ ‫داﻧﺸﺠﻮي ﺟﻮان، ﭘﺮ از اﻣﯿﺪ و ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺣﺲ در ﺑﺨﺶ دوم ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺣﺲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. دﻟﯿﻞ ﺳﻮم ﻫﻢ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ي ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ از ﻧﻈﺮ ادﺑﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻧﻮع ﻧﮕﺎه و ﺣﺲ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﺑﺮاي اﻣﺮوز ﻣﻦ ﻫﻢ ﭘﺮ اﺳﺖ از‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎي روﺷﻦ و ﻟﺬت ﺑﺨﺶ.‬ ‫در ﭘﺎﯾﺎن، ﻣﻨﺘﻈﺮ درﯾﺎﻓﺖ ﻫﺮ ﻧﮑﺘﻪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي، و ﻧﯿﺰ ﺑﺎزﺧﻮردﻫﺎي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن درﺑﺎره ي‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻫﺴﺘﻢ. ‪pouyan@gmx.us‬‬ ‫ﻋﻠﯽ ﭘﻮﯾﺎن‬ ‫ﺑﻬﻤﻦ 0931‬ ‫1‬
  • 3. ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫4‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫. . . ﻣﺴﺌﻠﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ!‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان در ﭘﺪﯾﺪ آوردن ﺑﺎد‬ ‫ﺗﻬﺮان؛ ﺷﻬﺮي ﺳﺮﺳﺒﺰ و زﯾﺒﺎ‬ ‫ﻣﻬﺮﯾﺰ؛ ﺑﺎغﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﺮان در ﭘﻬﻨﻪي ﮐﻮﯾﺮ‬ ‫زاﯾﻨﺪه رود؛ رودﺧﺎﻧﻪاي در ﺷﻬﺮ‬ ‫42‬ ‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫. . . ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان‬ ‫2‬
  • 4. 3
  • 5. ‫ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫... ﻣﺴﺌﻠﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ!‬ ‫ﺑﺎد، ﭘﺪﯾﺪهاي اﺳﺖ ﮐﻪ از اﺟﺰاي ﻃﺒﯿﻌﺖ‪ ‬ﮔﺮداﮔﺮد ﻣﺎﺳﺖ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﭘﺪﯾﺪهي دﯾﮕﺮي، در ﺷﺮاﯾﻂ و ﺑﺎ‬ ‫اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﯾﺎ زﯾﺎنآور ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ، ﺟﺮﯾﺎن آﻫﺴﺘﻪي ﻫﻮا در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺻﻮرت،‬ ‫اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد، ﻧﯿﺰ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﺪودي ﺑﺮاي ﻫﻮا، در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع؛ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ‬ ‫و ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﯾﮑﯽ از ﺷﺮاﯾﻂ آﺳﺎﯾﺶ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ در ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ ﻫﻮا )ﻃﻮﻓﺎن( از ﻣﻮارد‬ ‫ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﯿﻂ زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد، ﺑﺎد ﯾﮑﯽ از اﺟﺰاي ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ زﯾﺴﺖ ﻣﻮﺟﻮدات‬ ‫زﻧﺪه، و از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺴﺎن، اﺳﺖ؛ ﮐﻪ آﺳﯿﺒﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺬف آن در ﻣﺤﯿﻂ ﺷﻬﺮي، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮد اوﺳﺖ. ﻧﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ، آﺳﯿﺒﻬﺎي درون ﺷﻬﺮ، ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮان آﺳﯿﺒﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺬف ﺑﺎد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﺟﻬﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد. ﮔﺮوﻫﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ اﻧﺴﺎن را ﻋﻠﺖ ﺑﺴﯿﺎري ﻣﻌﻀﻼت ﻣﯽداﻧﻨﺪ.اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻤﯽﺗﻮان داﻧﺶ، ﻓﻦ، و ﺻﻨﻌﺖ اﻣﺮوز را از دﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل راﻫﯽ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺗﺼﻮر ﺑﺎﺷﺪ. راﻫﮑﺎري ﮐﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد؛ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﺳﻬﻢ ﻃﺒﯿﻌﺖ، رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬ ‫در ﺻﻨﻌﺖ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﺖ، ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺳﻬﻢ ﻃﺒﯿﻌﺖ را ﻣﺤﻔﻮظ داﺷﺖ؛ ﮐﻪ اﯾﻦ راﻫﮑﺎر، ﺧﻮد از آﺛﺎر اﺳﺘﻌﺪاد ﻓﺮاواﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در وﺟﻮد اﻧﺴﺎن ﻧﻬﺎده‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫4‬
  • 6. ‫از آﺛﺎر ﻧﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و آﯾﻨﺪهﻧﮕﺮي در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﻬﺮي و ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺣﺬف ﺑﺎد از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺷﻬﺮي‬ ‫اﺳﺖ. ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا ﯾﮑﯽ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﮑﺎﭘﻮي ﺷﻬﺮ اﺳﺖ، و ﻧﺸﺎﻧﻪاي اﺳﺖ از ﻫﻮاي ﺗﺎزه ﺑﺮاي ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬ ‫روﺷﻨﻔﮑﺮ. ﻫﻮاي ﺳﺎﮐﻦ، ﻣﺎﻧﻨﺪ آب ﺳﺎﮐﻦ، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺻﺪﭼﻨﺪان آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ آب راﮐﺪ‬ ‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺮداب ﻣﯽﺷﻮد و ﺧﻮد ﺳﺮﭼﺸﻤﻪي ﻓﺴﺎد و آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﯽﺷﻮد، ﻫﻮاي ﺳﺎﮐﻦ در ﯾﮏ ﺷﻬﺮ ﭘﺮﺗﻼش‬ ‫ﺧﻮد ﯾﮏ ﺳﻢ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻨﻔﺲ آن، ﻣﻮاد ﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﺧﻮن وارد ﻣﯽﺷﻮد و در‬ ‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﭘﺨﺶ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﺎد ﺻﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد،‬ ‫ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ دﻻﯾﻞ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻮدن ﺑﺎد را ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻨﯿﻢ.‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، ﻣﻌﻀﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﺣﻞ آن اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ روﻧﺪي ﮐﻪ‬ ‫اﻧﺴﺎن اﻣﺮوزي ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ و ﮐﺎر )ﺻﻨﻌﺖ( در ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، اﮔﺮﭼﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان آﻟﻮدﮔﯽ را ﮐﺎﻫﺶ داد،‬ ‫وﻟﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ اﻣﺮوزي ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آﻟﻮدﮔﯽ را از ﭼﺮﺧﻪ ي زﻧﺪﮔﯽ و ﺻﻨﻌﺖ ﺧﻮد ﺣﺬف ﮐﻨﺪ. از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺑﺸﺮ در ﺟﻮاﻣﻊ ﺷﻬﺮي رخ ﻣﯽ دﻫﺪ، آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎي اﯾﺠﺎدﺷﺪه در ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد. اﮔﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ را ﺗﺼﻮر ﮐﻨﯿﻢ، در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻪ‬ ‫دﻟﯿﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ روﯾﻪي ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺴﺎن، ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از آﻧﻬﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن ﻧﺴﺒﯽ‬ ‫ﻫﻮاﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ، از ﺑﻨﯿﺎديﺗﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﺷﻬﺮ اﺳﺖ. آﻟﻮدﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ‬ ‫از ﺧﻮدروﻫﺎ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آﻟﻮدﮔﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي ﺗﻬﺮان اﺳﺖ، ﮐﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، آﻟﻮدﮔﯽ ﺻﺪا و آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﻨﻈﺮ‬ ‫از آن ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺖ. ﺑﺎد ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮي در ﺗﻬﻮﯾﻪي ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ‬ ‫اﺳﺖ، آﻟﻮدﮔﯽ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗﺠﻤﻊ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﻫﻮا در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻠﻮغ‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ؛ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﺮاساﻧﮕﯿﺰ واژﮔﻮﻧﯽ ﻫﻮا در زﻣﺴﺘﺎن در ﻧﮕﺮش ﻣﺮدم، رﻧﮓ ﻣﯽ ﺑﺎزد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎد‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺤﺴﻮس دﻣﺎ ﺷﻮد ﮐﻪ در اﺛﺮ اﺣﺘﺮاق ﻣﻮﺗﻮر وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ اﻓﺰوده ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﮐﻞ؛‬ ‫ﺑﺎد ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﯽ ﺷﻮد، اﻣﺎ راه ﺣﻞ درﺳﺘﯽ ﺑﺮاي‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا از دﯾﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﭼﺮا ﮐﻪ در دﯾﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪاي ﻣﻄﺮح اﺳﺖ، از‬ ‫ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺷﻠﻮغ ﺗﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻃﺒﯿﻌﯽ دور از دﺳﺘﺮس اﻧﺴﺎن. اﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺸﺮ، ﺑﺮ روي‬ ‫اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻃﺒﯿﻌﯽ دور از دﺳﺘﺮس اﻧﺴﺎن، ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ، و ﺗﺄﺛﯿﺮ دارد. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد، ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫ﺗﺠﻤﻊ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﻫﻮا، در ﻧﺘﯿﺠﻪي ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ آﻧﻬﺎ، ﺧﻮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺴﺘﯽ در ﻫﻤﻪي‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺷﻮد.‬ ‫5‬
  • 7. ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺎد ﺣﺮﮐﺖ ﻫﻮا در ﺑﺎزه ي ﻣﺤﺪودي از ﺳﺮﻋﺖ اﺳﺖ و ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ اﯾﺠﺎد آن، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﯿﻦ دو‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ اﺳﺖ. آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﯿﺴﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ ﻧﮕﺮش واﻗﻌﯽ در آن وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﻟﮑﻦ ﺑﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺴﺎب آوردن رﻓﺘﺎر ﻃﺒﯿﻌﺖ؛ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪه ي ﺑﺎد، اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﯿﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﻣﺤﺪود اﺳﺖ. اﻣﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ ﻧﯿﺰ، ﯾﮏ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻠﯽ اﺳﺖ. ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﺎد در ﺗﻬﺮان،‬ ‫ﭼﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ از ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺗﻬﺮان ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﺎﺳﺖ، و ﭼﮕﻮﻧﻪ از ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاردي ﺑﺮاي ﻫﺪف اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ؛‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ را ﺑﻪ ﭼﻪ ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ در راه رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ.‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺑﺎد، ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻣﺎ و رﻃﻮﺑﺖ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺑﺮﺳﯿﻢ. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد‬ ‫6‬
  • 8. ‫ﺑﺎد در ﺷﻬﺮ، ﻣﻨﻄﻘﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ در ﻃﯽ ﯾﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ،‬ ‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺒﺐ اﺳﺘﻬﻼك ﺑﺎد و ﺟﺬب اﻧﺮژي ﺑﺎد ﻧﺸﺪه، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﯾﺖ و ﻫﺪاﯾﺖ آن ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي‬ ‫ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺷﻮﻧﺪ.‬ ‫ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪهاي اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻫﻮا، ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻣﯿﻦ‬ ‫اﺳﺖ، ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ. ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ، ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از اﻧﺮژي ﺗﺎﺑﺶ را ﺟﺬب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ،‬ ‫و ﻫﻮاي اﻃﺮاف ﺧﻮد را ﺑﻪ دﻣﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ. ﺗﻔﺎوت دﻣﺎ ﺳﺒﺐ ﺗﻔﺎوت در ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻫﻮا ﻣﯽﺷﻮد و اﯾﻦ ﻧﯿﺰ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺸﺎر و ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪهاي اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮ ﻣﯽآﯾﺪ. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ، ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺳﺒﺐ ﭘﺪﯾﺪآﻣﺪن ﺑﺎد در روز ﻣﯽﺷﻮد، در ﺷﺐ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺧﻮرﺷﯿﺪ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد در ﻃﯽ ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﺑﺎﺷﺪ. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫اﺻﻠﯽ ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪن ﺑﺎد در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ.‬ ‫ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ را ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﯾﺎ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻓﺮض ﮐﺮد؛ اﻣﺎ در ﻫﺮ ﺻﻮرت، ﺿﺮﯾﺐ‬ ‫ﺟﺬب اﻧﺮژي ﺗﺎﺑﺸﯽ ﺑﺮاي اﺟﺰاي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ، ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻨﮓ، ﺧﺎك، آب، ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻮﺗﺎه، درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ،‬ ‫ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺘﺮاﮐﻢ و ﯾﺎ ﺗﻨﮏ، ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد، و اﯾﻦ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ در ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد اﺳﺖ.‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪ آوردن ﺑﺎد‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ:‬ ‫1( ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻬﺮ‬ ‫‪ ‬ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪ اي ﺗﻬﺮان؛ ﺑﺎدﻫﺎي ﻓﺮاوان در ﺣﺎﺷﯿﻪ ي ﺷﻬﺮ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ.‬ ‫‪ ‬ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن؛ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ي ﺗﻐﯿﯿﺮات آب وﻫﻮا.‬ ‫‪ ‬ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎل اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.‬ ‫2( ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫‪ ‬ﮔﻮدي ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ )ارﺗﻔﺎع ﮐﻢ(‬ ‫‪ ‬ﭘﯿﺸﺮوي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎص و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻬﻮﯾﻪ ي ﺷﻬﺮ‬ ‫7‬
  • 9. ‫ﺗﻬﺮان؛ ﺷﻬﺮي ﺳﺮﺳﺒﺰ و زﯾﺒﺎ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ي 22 ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در ورود ﺑﺎد ﺑﻪ ﺗﻬﺮان دارد. اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﮔﻮﺷﻪي ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺷﻬﺮ، و راه ورودي ﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮاي ﺑﺎد ﺑﻪ ﺷﻬﺮ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﯾﮑﯽ از‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺮاي آبوﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺎد از آن، ﺑﺎ دﺑﯽ و‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮد، و ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺑﺮ آبوﻫﻮاي ﻣﻨﻄﻘﻪي ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد. ﯾﮏ‬ ‫ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺰرگ در ﺟﻬﺖ ﺑﺎد وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن ﺑﺎد ﺑﻪ درون ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﺑﺎد، ﮐﺎﻧﺎل در راﺳﺘﺎي ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﻄﺢ ﮐﻒ ﮐﺎﻧﺎل‬ ‫ﺳﻨﮕﻔﺮش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدوﺧﺎك در اﺛﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ و ﻣﺘﻼﻃﻢ ﻫﻮا در ﮐﺎﻧﺎل ﻧﺸﻮد. ﮐﻔﭙﻮش ﮐﺎﻧﺎل، ﺑﺎ‬ ‫ﺷﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ در راﺳﺘﺎي ﮐﺎﻧﺎل، ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎد در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺟﻬﺖ دﻟﺨﻮاه، ﻣﯽﺷﻮد.‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ ﻫﻮا ﭘﺲ از ﮔﺬر از ورزﺷﮕﺎه آزادي، ﮐﻤﯽ ﭘﺨﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺳﭙﺲ در اﺛﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺗﻌﺪادي از‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﻗﺪرت آن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد و ﻧﯿﺰ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺨﺸﻬﺎي زﯾﺎدي از ﻏﺮب ﺷﻬﺮ ﻧﻔﻮذ ﮐﻨﺪ. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ راﻫﯽ را ﭘﺪﯾﺪ آورده اﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ‬ ‫8‬
  • 10. ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻓﺖ ﮐﻢ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺴﯿﺎري، ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ و در ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺳﺎﺧﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪه اﻧﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ در ﮐﻞ، ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ ﺑﻬﯿﻨﻪ، ﻧﯿﺰ، اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﮐﻤﯿﻨﻪ، ﻣﯽ-‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ، در دﯾﺪ ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﯿﮏ، دﯾﻮارهي ﮐﺎﻧﺎل، ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﻧﯿﺴﺖ، اﻣﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫وﺑﻠﻨﺪ، ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ و ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪي زﯾﺎدي از ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ، ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪ. در‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪي ﺑﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، ﯾﮏ ﺑﺰرﮔﺮاه ﺷﻠﻮغ ﻗﺮار دارد، ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد، از ﻟﺤﺎظ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا در‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻗﺮار دارد. در ﮐﻨﺎر ﺑﺰرﮔﺮاه، درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪي ﻗﺮار دارﻧﺪ، ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ، ﺳﺒﺐ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد و ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﯽﺷﻮد، ﺗﺎ ﺳﺒﺐ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻣﺮدم در رﻓﺖوآﻣﺪ در ﭘﯿﺎدهروﻫﺎ ﻧﺸﻮد. اﯾﻦ‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ، ﯾﮑﯽ از ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮزي ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺖ. و ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ؛ ﻫﻤﻪي اﯾﻦ ﺗﻼﺷﻬﺎ ﺑﺮاي آﺳﺎﯾﺶ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﺸﺮق ﺷﻬﺮ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﯽ از ورودي ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﺎد اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ وﺳﻌﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد و راﻫﻬﺎي‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد از آن ﺑﺨﺶ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎد از اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، دﺑﯽ و رﻃﻮﺑﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد، اﻣﺎ‬ ‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﺗﭙﻪ ﻫﺎي زﯾﺎد در ﻣﻘﻄﻊ ورودي ﺑﻪ ﺷﻬﺮ، راﻫﮑﺎر دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺷﻬﺮ اﺟﺮا ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ. ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﻣﻬﻢ در ﺷﻤﺎل ﻟﻮﯾﺰان وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻮﯾﻪ ي ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺮاﮐﻢ ﮐﻢ و ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد ﻧﯿﺎز ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺎد اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﻧﺪارد. در ﺟﻨﻮب ﻟﻮﯾﺰان ﺗﺎ ﺷﻤﺎل ﭘﺎرك‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺳﺮﺧﻪﺣﺼﺎرﻣﻨﻄﻘﻪي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از دو ﺟﻬﺖ در ﺗﻬﻮﯾﻪي ﺷﻬﺮ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ:‬ ‫1. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، دﺳﺘﺮﺳﯽ آﺳﺎﻧﺘﺮ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮ‬ ‫2. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﻮدن داراي ﺑﺎدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫3. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮدن ﻣﯽﺗﻮان از ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺰﯾﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻣﯽ-‬ ‫ﺷﻮد.‬ ‫4. داراي ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫5. داراي ﻣﻨﺎﻃﻖ دور از دﺳﺘﺮﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در دﺳﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ و از ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي‬ ‫ﺷﻬﺮي ﺑﻪ دور ﺑﻮده اﺳﺖ.‬ ‫اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ داراي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي وﯾﮋه اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ﻣﺤﺪود و ﻫﺪاﯾﺖ آن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ در ارﺗﻔﺎع ﺛﺎﺑﺘﯽ ﺗﻌﺪادي از ﻃﺒﻘﺎت ﺧﺎﻟﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎد از ﻻﺑﻪ ﻻي‬ ‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮔﺬرد. ﺧﺎﻟﯽ ﺷﺪن ﺗﻌﺪادي از ﻃﺒﻘﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﺳﺒﺐ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد در ﻻﯾﻪﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ در ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺑﺘﻮان ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻧﺰدﯾﮏ زﻣﯿﻦ را ﺟﺒﺮان‬ ‫ﮐﺮد. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ در ﻋﺮض ﮐﺎﻧﺎل، در راﺳﺘﺎي اﻓﻖ، ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي ﺑﺎﻟﮏ)‪ (flap‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎدﻫﺎي در‬ ‫ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد را ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﮐﻤﺘﺮي ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺎﻟﮏ ﻫﺎ در ﺑﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﻬﺎ از‬ ‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، در ورود ﺑﻪ ﺷﻬﺮ، ﺑﺎ ﺷﯿﺐ زﯾﺎدي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ‬ ‫9‬
  • 11. ‫ﻣﯽرود، ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ دﺷﻮاري در ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﺻﯽ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ دارد ﮐﻪ از آن‬ ‫ﺟﻤﻠﻪاﻧﺪ:‬ ‫1. ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫2. ﻣﺴﯿﺮ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬ ‫3. ﺷﯿﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫4. وﺟﻮد ﺑﺮﺧﯽ ﻧﺎﻫﻤﻮارﯾﻬﺎ در ﮐﺎﻧﺎل و ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﮐﺎﻧﺎل ﺳﺎده و ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪي اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل و ﺟﺒﺮان‬ ‫اﻓﺖ ﻓﺸﺎر زﯾﺎد ﻣﺴﯿﺮ، از ﺑﺮﺧﯽ اﺟﺰاي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺰرگ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎد در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮس ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ آﻻﯾﻨﺪه‬ ‫ﻫﺎ(، ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد در ﻣﻨﺎﻃﻖ ورودي ﺗﻨﺪ و ﻗﻮي ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد آﺳﯿﺐ دﯾﮕﺮي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد، ﭼﺮا‬ ‫ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻐﺸﻮش ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا و ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪن ذرات ﺟﺎﻣﺪ در ﻫﻮا ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺮاي‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ دﺷﻮار ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺑﺎد اﻃﺮاف ﺑﺮاي‬ ‫ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﻪ درون ﺷﻬﺮ، ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ در ﺑﺨﺶ ﮔﺴﺘﺮدهاي ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﻮﻧﺪ و ﻧﯿﺰ، ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﺪ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﻗﻮي. اﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﭙﯿﻮﻧﺪﻧﺪ، ﺗﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻧﻔﻮذ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻗﻮي ﺑﺎﺷﻨﺪ و‬ ‫ﻫﻢ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر آﻧﻬﺎ در ﻣﺴﯿﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ. اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ در ﻧﯿﻤﻪي ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎﻟﺸﺮﻗﯽ، ﮔﺴﺘﺮده ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و در ﻫﻤﻪي آن ﺳﺮﻋﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﺮاي ﺑﺎد‬ ‫وﺟﻮد دارد. ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي زﯾﺎدي ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪي ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻧﯿﺰ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﻧﻈﺎﻣﯽ در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در آن رﺷﺪ ﻧﮑﺮده اﻧﺪ؛ اﻣﺎ از ﺟﻬﺖ دﯾﮕﺮ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و اﻟﺰام ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻮاردي ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﻀﻼت ﺷﻬﺮي، ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در ﮐﻞ ﻣﯽﺗﻮان‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺷﺮﻗﯽ ﺷﻬﺮ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد:‬ ‫1. ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻟﻮﯾﺰان و ﺷﻤﺎل آن‬ ‫2. ﻧﺎﺣﯿﻪي ﺑﯿﻦ ﻟﻮﯾﺰان و ﺳﺮﺧﻪ ﺣﺼﺎر؛ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻢ ﺗﺮاﮐﻢ اﺳﺖ.‬ ‫3. ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺳﺮﺧﻪ ﺣﺼﺎر‬ ‫4. ﻧﺎﺣﯿﻪي ﺟﻨﻮﺑﯽ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺳﺮﺧﻪ ﺣﺼﺎر، ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آب وﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﺗﻔﺮﯾﺢ‬ ‫ﺣﺎﮐﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. از اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، اﺳﺘﻔﺎدهي وﯾﮋهاي ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮان اﺳﺖ.‬ ‫5. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﻮدي در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺑﺎد ﺷﻤﺎﻟﺸﺮﻗﯽ و‬ ‫ﺷﺮﻗﯽ اﺳﺖ.‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﻮدي ﺗﻬﺮان در ﻧﺎﺣﯿﻪي ﻣﺮﮐﺰي، ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ آن ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﺴﺌﻠﻪ را در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ:‬ ‫1. ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ﺑﺎددر اﺛﺮ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد‬ ‫ﺷﻮد.‬ ‫01‬
  • 12. ‫2. اﯾﺠﺎد ﭼﻨﺪ ﺑﺎغ ﺷﻬﺮي ﮔﺴﺘﺮده در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ‬ ‫3. ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺷﺮﻗﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﯿﻦ 4 ﺗﺎ 52 ﻃﺒﻘﻪ در‬ ‫اﻃﺮاف ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻠﻨﺪ در ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ.‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﻤﻮاري زﻣﯿﻦ، ﺑﺎدﻫﺎي ﺿﻌﯿﻒ و ﭘﺮاﮐﻨﺪه، و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮدهاي‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن دارﻧﺪ، ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻮﺑﯽ دارﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺑﺎغ و درﯾﺎﭼﻪي ﺑﺰرگ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎي‬ ‫ﭘﺮاﮐﻨﺪهي ﺑﺎد، ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻗﻮي و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ، در ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ. اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد، ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺮز ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺷﻬﺮ، ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ،‬ ‫ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد، ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ ﺑﺮاي‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر و اﺳﺘﻔﺎدهي ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﺳﻄﺢ ﺑﺮاي ﺳﮑﻮﻧﺖ، دارﻧﺪ.‬ ‫ﺑﺎدﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺬر از روي دﺷﺘﻬﺎي ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ، داراي دﻣﺎي ﺑﺎﻻ و رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻤﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻓﻀﺎ، در ﻣﺮز ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺷﻬﺮ، ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻣﯽرﺳﺪ. ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺿﯿﺢ داده‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎدﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﯽ در روز و ﺷﺐ داراي ﺟﻬﺖ وزش ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫وﺟﻮد ﺻﻒ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺐ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﺟﻬﺖ ﺑﺎد در دوﺟﻬﺖ و ﮐﻨﺘﺮلﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ و از ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺑﺎد و‬ ‫ﺗﺪاﺧﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺑﺎد اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ. ﮐﺎﻧﺎﻟﯿﺰه ﮐﺮدن ﺑﺎد، ﺳﺒﺐ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﺮﺧﻮرد و ﺗﺪاﺧﻞ ﺟﺮﯾﺎن و ﺑﻬﺒﻮد دﺑﯽ و ﺳﺮﻋﺖ آن ﻣﯽﺷﻮد. در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺪاﺧﻞ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن، اﻓﺖ زﯾﺎدي در ﺟﺮﯾﺎن وﺟﻮد دارد و ﺳﺒﺐ ﻏﺒﺎر آﻟﻮد ﺷﺪن ﺑﺎد، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻐﺸﻮش‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز، ﺑﺎد ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﮐﻤﺘﺮي دارد، اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﯽ، ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎري اﺳﺖ. ﺑﺎ ﮐﺎﻧﺎﻟﯿﺰه ﮐﺮدن ﺑﺎد، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﮐﺎﻧﺎل، ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬ ‫زﯾﺎدي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﺳﯿﺐ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ آﺳﯿﺒﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ زﯾﺎد ﺑﺎد ﭼﺎره اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ.‬ ‫11‬
  • 13. ‫ﻣﻬﺮﯾﺰ؛ ﺑﺎغﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﺮان در ﭘﻬﻨﻪي ﮐﻮﯾﺮ‬ ‫ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ درون ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ دﻣﺎ و اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺤﺪودي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬ ‫و اﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا و اﯾﺠﺎد ﺑﺎد ﻣﯽﺷﻮد. در ﺗﻬﺮان در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮ، ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮاﮐﻢ و ﻧﯿﺰ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ آب و ﻫﻮا، ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮدهاي ﭘﺪﯾﺪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺮاﮐﻢ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اي دارد و ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺑﻪ آن وﺟﻮد دارد، ﻣﺤﺪودهي ﺷﻠﻮغ و ﭘﺮرﻓﺖ‬ ‫و آﻣﺪ ﺑﺎزار ﺗﻬﺮان و اﻃﺮاف آن در ﻣﻨﻄﻘﻪي 21 اﺳﺖ؛ ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﯽ در‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﺷﻬﺮ و ﺑﻬﺒﻮد آن در راه ﺣﺬف ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﮔﺎم ﺑﺮدارﻧﺪ.‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻣﺤﺪودهي ﺑﯿﻦ ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ري، اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ، وﺣﺪت اﺳﻼﻣﯽ و ﻣﻮﻟﻮي ﺑﻪ ﯾﮏ ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﺤﺪودهي ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ، ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده از ﭘﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺖ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﺑﺮي ﻫﺎي آن ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﻣﺪرن وﮐﻨﺘﺮل ﭘﺬﯾﺮ ﺗﻼش ﮐﺮد. در اﯾﻦ‬ ‫21‬
  • 14. ‫ﻣﺤﺪوده ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه از درﺧﺘﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻧﯿﺰ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺰرگ‬ ‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﮕﺮﻓﯽ در آب و ﻫﻮاي ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺮ دارد. ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ درﺧﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ‬ ‫در ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاﺳﺖ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ دﯾﮕﺮي ﺷﻮد. ﻣﺜﻼً ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ از‬ ‫درﺧﺖ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻬﺪﯾﺪ اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺟﺎﻧﻮري در رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ آن و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آوردن ﻧﻮع‬ ‫ﺧﺎﺻﯽ از آﻓﺘﻬﺎ و ﯾﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز دﯾﮕﺮي ﺷﻮد. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي در ﮔﺰﯾﻨﺶ ﻧﻮع‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد؛ از ﺟﻤﻠﻪ: ﺗﻨﺎﺳﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﯿﺰان ﺗﺒﺨﯿﺮ آب، ﻧﻮع و ﻣﻘﺪار )ﺳﻄﺢ( ﺳﺎﯾﻪي درﺧﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺳﺒﺰ درﺧﺖ )ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ( ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺠﻢ و ارﺗﻔﺎع درﺧﺖ و ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ ﺑﻮدن ﯾﺎ ﻧﺒﻮدن. اﻟﺒﺘﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ درﺧﺖ ﮐﻪ در ﺗﻬﺮان ﮐﺎﺷﺘﻪ‬ ‫ﻣﯽﺷﺪه و ﺑﻮده، ﭼﻨﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ادﻋﺎ درﺧﺘﺎن ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺧﯿﺎﺑﺎن وﻟﯽﻋﺼﺮ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫دﯾﮕﺮي از درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺑﻮﻣﯽ ﺑﺎ ﻋﻤﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً زﯾﺎد و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد، ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺑﺮاي ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا، ﺳﺒﺐ ﺗﻨﻮع و زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻣﻨﺎﻇﺮ ﺷﻬﺮي و ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﺟﺎﻧﻮري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮي ﺷﻮﻧﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ ﺟﺎﻧﻮران ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﻨﺪ در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪ و از ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻫﻮاي ﺧﻮب ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﮐﻮﭼﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﯾﺎدي از آﻧﻬﺎ در‬ ‫ﭘﺎرك ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﭘﺎرك ﺷﻬﺮ وﺟﻮد دارﻧﺪ. از دﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎري ﺟﺎﻧﻮران ﺑﺎﻋﺚ آﻟﻮدﮔﯽ و ﯾﺎ ﺑﯿﻤﺎري در‬ ‫ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ درﺧﺖ در ﮐﻨﺎر ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد،‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻮاي ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺿﺮوري اﺳﺖ، ﺟﺎﻧﻮران دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺳﻮدﻣﻨﺪﻧﺪ، ﺣﺘﯽ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﻫﻤﻪي ﺳﻮد آﻧﻬﺎ،‬ ‫ﺑﺮاي ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻓﻀﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﻓﻀﺎي دﻟﺨﻮاه ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن و دﻟﻨﺸﯿﻦ ﻧﻤﻮدن آن ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ-‬ ‫رﺳﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎزار از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ در اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده اﺳﺖ، ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد آﻧﺮا ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ اﻣﺮوزي در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي آزاد ﺗﺠﺎري در اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان اﻧﺘﻘﺎل داده ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫دوﻟﺘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻧﯿﺰ ﺷﻬﺮداري و اداره ﻫﺎي دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي دﯾﮕﺮي اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﺑﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺪﺗﺮ ﻧﺸﻮد، ﺑﻠﮑﻪ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﻈﻢ و ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺳﺒﺐ آﺳﻮدﮔﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪي‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺷﺮاﯾﻂ اﻣﺮوزي و ﻧﯿﺰ ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺬﯾﺮ ﺑﻮدن در دﻧﯿﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻦآوري ارﺗﺒﺎﻃﺎت و‬ ‫ﺑﺪون ﺣﻀﻮر اﻓﺮاد و ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ﺑﺸﻮد.در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد‬ ‫ﻫﻤﻪي دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﻬﻢ دوﻟﺘﯽ، ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻬﺎد رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري، وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﻬﻢ در‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي دوﻟﺖ" در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن وﻟﯽﻋﺼﺮ، ﺑﺰرﮔﺮاه ﭼﻤﺮان و ﺑﺰرﮔﺮاه‬ ‫ﻧﯿﺎﯾﺶ ﮔﺮد ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺗﺼﻮر ﮐﻨﯿﻢ، ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﻬﺮان؛ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ رﯾﺸﻪي ﻫﻤﻪ-‬ ‫ي ﻣﻌﻀﻼت ﺗﻬﺮان اﺳﺖ، و ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم، ﺳﻌﯽ در اﻧﺘﻘﺎل ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪي ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ،‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي از ﺗﻬﺮان ﭼﺎرهاﻧﺪﯾﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪي دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﮑﻮﻧﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﻮدي زﯾﺎد، از ﻧﻈﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا در‬ ‫ﻣﻀﯿﻘﻪ ﻗﺮار دارد، ﻣﻨﻄﻘﻪي زﻋﻔﺮاﻧﯿﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﺶ در ﮔﻮدي ﻓﺮو رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺗﻬﻮﯾﻪي آن‬ ‫31‬
  • 15. ‫دﺷﻮار اﺳﺖ. ﻫﺮﭼﻨﺪ وﺳﻌﺖ زﯾﺎدي ﻧﺪارد، اﻣﺎ در ﺻﻮرت اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻢ در آن ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺰرﮔﯽ را اﯾﺠﺎد‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﯿﻪي آن از ﺳﮑﻮﻧﺖ و ﺗﺒﺪﯾﻞ آن ﺑﻪ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﮐﻪ از‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﮐﻢ آب ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد، ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ. اﯾﻦ درﯾﺎﭼﻪ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎد‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﯽ از درون درهي زﻋﻔﺮاﻧﯿﻪ، ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآورد و ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮي در ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺧﻮد اﺳﺖ.‬ ‫ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎﯾﯽ را در ﻣﺤﻼت ﮐﻢ ﺗﺮاﮐﻢ ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآورد. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎدي در ﻣﻨﺎﻃﻖ دورﺗﺮ ﻧﺪارد، وﻟﯽ ﭼﻨﯿﻦ اﺛﺮي از اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﻪ ﭼﻨﺪان دﺷﻮار اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻤﯽ-‬ ‫رود. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﮐﻼً ﮐﺎرﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ، دﺷﻮار ﻫﺴﺘﻨﺪ و آﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻤﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.‬ ‫ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﺑﺮي ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮا‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد، ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺑﺰرگ در ﻏﺮب ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ زﯾﺎدي دﺳﺘﺮﺳﯽ دارد و ﻣﯽ-‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ در آﻧﻬﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد اﺳﺖ. ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺴﯿﺎري، از ﺟﻤﻠﻪ؛ آﻟﻮدﮔﯽ‬ ‫ﻫﻮا، آﻟﻮدﮔﯽ ﺻﻮﺗﯽ و ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ اﺟﺒﺎري اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل ﻓﺮودﮔﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﯿﺮون از ﺷﻬﺮﻫﺎ وﺿﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭼﺮا ﮐﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻮﺗﻮر ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫اﺣﺘﺮاق ﻧﺎﻗﺺ، ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﻤﻞ ﺻﺪاي آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ. ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻼوه، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪروزي ﻓﺮودﮔﺎه ﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺗﺮاﻓﯿﮏ ﺑﺎﻻ و ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻮﺟﻮدات‬ ‫ﻋﻈﯿﻤﯽ در آﺳﻤﺎن ﻧﺰدﯾﮏ، ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن در ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت، زﯾﺎن ﻓﺮاواﻧﯽ دارد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، در ﻋﺮف ﺑﯿﻦ-‬ ‫اﻟﻤﻠﻞ، ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮودﮔﺎﻫﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد( در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ. ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﺠﻬﺰي در ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ وﺟﻮد دارد، اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﻓﺮودﮔﺎه‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻧﺸﺪﻧﯽ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﺑﺮي ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد‬ ‫ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ، وﻇﯿﻔﻪي ﺗﺎزهاي در راﺳﺘﺎي اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮي ﺑﺮاي ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﺸﻮد.‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ، از ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎي ﺑﯽﻧﻈﯿﺮي ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ، ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﻫﻤﻪي‬ ‫ﻣﺮدم اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻏﺮب ﺗﺎ ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ، ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ و داراي ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي‬ ‫زﯾﺎدي ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﺎدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺪارد. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ، ﻧﻤﯽﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻫﻮا ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ.‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺳﺮﻋﺖ و ﺗﻮان آﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﭼﺸﻤﭙﻮﺷﯽ ﻧﯿﺴﺖ، اﻣﺎ اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ در ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ، ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاﯾﯽ در ﺷﻬﺮ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﮐﻪ ﯾﻘﯿﻨﺎً آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ؛ اﻣﺎ از‬ ‫ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺳﺒﺐ ﻧﺎﻣﻄﺒﻮع ﺷﺪن ﻫﻮا در اﺛﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻢ و ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ذرات ﻏﺒﺎر در ﻫﻮاي ﺗﻨﻔﺴﯽ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﯽﺷﻮد. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻀﺎي ﻣﻬﺮآﺑﺎد، ﺿﺮوري و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻓﻀﺎ ﻣﯽ-‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ را ﺑﺮاي ﺷﻬﺮ ﭘﺪﯾﺪار ﺳﺎزد ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﻘﻄﻪي دﯾﮕﺮي ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ را در ﺧﻮد‬ ‫ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ. ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﺘﺮاﮐﻢ و ﻧﯿﺰ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻓﻮق-‬ ‫41‬
  • 16. ‫اﻟﻌﺎده، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷﺒﮑﻪي زﻫﮑﺸﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮي ﮐﻪ در ﺳﺎﺑﻘﻪي ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن اﺳﺖ و در ﺣﺪ داﻧﺶ اﻣﺮوز؛‬ ‫آﻧﭽﻨﺎن ﻓﺮآﯾﻨﺪي را در ﺗﻬﻮﯾﻪي ﺷﻬﺮ در ﻧﻈﺮ آورد ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از آن ﺣﺘﯽ در ﺗﺼﻮر ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺗﻬﺮان ﻧﯿﺎﻣﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﻬﺮآﺑﺎد، ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ )ﭘﻮﺷﯿﺪه از درﺧﺘﺎن‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ( و ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﺑﺰرگ در ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﯽ آن ﮐﻪ ﺑﺎ رودﺧﺎﻧﻪي ﮐﻦ ﭘﺮ ﻣﯽ-‬ ‫ﺷﻮد، ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ در ﺑﻬﺒﻮد آب وﻫﻮاي ﺗﻬﺮان، ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻧﯿﻤﻪي ﻏﺮﺑﯽ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺰدﯾﮑﯽ اي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺎي ﻣﯿﺪان آزادي، درﯾﺎﭼﻪي آﻧﺮا در ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﯽ اﺣﺪاث ﮐﺮده اﻧﺪ، ﺗﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ‬ ‫آﺳﯿﺒﯽ ﺑﻪ ﺑﻨﺎي آزادي در اﺛﺮ ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ زﻣﯿﻦ وارد ﺷﻮد. و ﻧﯿﺰ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ،‬ ‫ﻧﯿﺎز آن ﺑﻪ آﺑﯿﺎري ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد.آب از ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ ﺑﯿﺮون ﻣﯿﺮود و ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ‬ ‫ﺷﻬﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. ﭘﺎرك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺳﺒﺐ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا ﺑﻪ ﺷﻬﺮ در ﺷﺐ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ‬ ‫و ﮐﺎﻫﺶ دﻣﺎي آن ﻣﯽﺷﻮد. و در روز، ﺳﺒﺐ ﺗﺨﻠﯿﻪي ﻫﻮا ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﯽﺷﻮد، ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد از ﻧﯿﻤﻪي ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﻧﯿﻤﻪي ﻏﺮﺑﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﯽﺷﻮد. در روز ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫دﻣﺎي ﻫﻮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﻮاي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ، و ﻓﺰوﻧﯽ دﻣﺎي ﻫﻮاي ﺣﺎﺷﯿﻪي ﻏﺮﺑﯽ‬ ‫)ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ(، ﺳﺒﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا از روي ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮب، و ﺑﺎﻟﺘﺒﻊ، ﻣﮑﺶ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ از روي‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻬﺮآﺑﺎد، ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ اﺛﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﺣﯿﺮتاﻧﮕﯿﺰي در ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا در ﺷﻬﺮ ﻣﯽﮔﺬارد؛ ﭼﺮا‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻠﯽ ﻫﻮا در ﻫﻤﻪﺟﺎي ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ اﺛﺮ در ﮐﻨﺎر ورود ﻫﻮا ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻤﮏ‬ ‫ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﻬﻮﯾﻪي ﺷﻬﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﻣﺎ در ﺷﺐ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺮﻣﺘﺮ ﺑﻮدن آب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎك، ﺟﺮﯾﺎن واروﻧﻪ ﺷﺪه‬ ‫و ﺳﺒﺐ ورود ﯾﮏ ﻫﻮاي ﻣﺮﻃﻮب ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮارد دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﺮاي ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﺑﺎد در ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ، در روز ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده و در ﺷﺐ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺴﻮﺳﯽ ﺑﺮاي ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽ-‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ، اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاي ﺷﺒﺎﻧﻪ اﺛﺮ ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮي در ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا در ﻃﯽ ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻣﯽﮔﺬارد. از ﺟﻬﺖ دﯾﮕﺮ،‬ ‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺰرﮔﯽ در ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﯽ ﺣﺎﺷﯿﻪي ﺷﻬﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ از‬ ‫ورود ﻫﻮاي آﻟﻮدهي ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺷﻮد. ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪه در روز‬ ‫راﻫﮑﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺸﮑﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ. اﻣﺎ ﻧﮑﺘﻪي ﻣﻬﻢ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺻﻨﺎﯾﻊ‬ ‫آﻻﯾﻨﺪه در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺷﻬﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﻌﯽ ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ و‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي از ﺗﻬﺮان ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪي دوﭼﻨﺪان ﺷﺪه و ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع در ﺗﻬﺮان‬ ‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮد. ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺷﺪ اﺣﺪاث ﻣﺮاﮐﺰ ﺻﻨﻌﺘﯽ در ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ، ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯽ ﻧﻈﻢ ﺻﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﺮﭼﻨﺪ در ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﺪف ﮐﺎر و ﺗﻮﻟﯿﺪ و درآﻣﺪ و ﺳﻮد اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫دﯾﮕﺮي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد، اﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ در ﻫﻤﻪي اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺎ‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ زﯾﺎد ﻫﯿﭻ ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﺮاي ﮐﺎﺷﺖ ﺣﺘﯽ ﯾﮏ درﺧﺖ ﭘﯿﺪا ﻧﺸﻮد؛ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻫﺪف از ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺖ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﻧﺒﺎﺷﺪ، و ﻫﺪف ﺗﻨﻬﺎ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﻧﻤﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﯾﮏ درﺧﺘﭽﻪي زﯾﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫51‬
  • 17. ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اداﻣﻪي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺗﮏ ﺗﮏ ﻣﺮاﮐﺰ ﺻﻨﻌﺘﯽ در ﺗﻬﺮان اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ و دﯾﺪﮔﺎه‬ ‫ﻫﺎي ﮐﻼن ﮐﺸﻮر در ﺗﻤﺮﮐﺰﮔﺮاﯾﯽ در ﻫﻤﻪي زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ را ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮد.‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد در ﺗﻬﺮان ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪهاي را اﻋﻤﺎل ﮐﺮدﯾﻢ، اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪي ﺑﻨﯿﺎدي ﮐﻪ‬ ‫وﺟﻮد دارد، ﻫﻨﻮز ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻷﺧﺮه ﺑﺎدﻫﺎي ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪه و ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﻮي‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن اﻧﺠﺎم دادهاﯾﻢ،‬ ‫ﺑﺮاي ﻓﻀﺎي ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ اﺟﺮا ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ آﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﺻﯿﻒ‬ ‫ﮐﺮدﯾﻢ، ﮐﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ، و ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن ﺟﺎي ﺗﻼش و ﻓﮑﺮ در آﻧﭽﻪ ﺗﺎﺑﻪﺣﺎل اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ، وﺟﻮد‬ ‫دارد. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎرﻫﺎ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ، ﻣﺸﻮرت ﮐﺮد، آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﺮد و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آن ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﯿﻢ و از آن‬ ‫ﺑﺮاي اﺻﻼح آﻧﭽﻪ اﻧﺠﺎم دادهاﯾﻢ، اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ.‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮب ﺗﺎ ﻏﺮب ﺷﻬﺮ، ﻣﺰارع ﮐﺸﺎورزي ﺳﻨﺘﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ‬ ‫آﺑﻬﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه، ﺑﺎﻋﺚ ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻣﻘﻄﻌﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﺴﯿﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ و‬ ‫ﺣﺴﺎس ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺼﻮر ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت‬ ‫ﮐﺸﺎورزي ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮي وﯾﮋه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﯿﺎزي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﮐﺸﻮر در‬ ‫زﻣﯿﻨﻪي ﮐﺸﺎورزي ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻧﺎﺑﻮد ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺮدﻣﺎن آن ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎي )ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ( ﺧﻼف‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺎﭼﺎق( ﺑﭙﺮدازﻧﺪ. ﻣﺜﻼً ﻫﻤﻪي ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان در زﻣﯿﻨﻪي ﮐﺸﺎورزي ﮐﯿﻔﯿﺖ‬ ‫زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي اﺳﺘﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮاﺳﺎن، ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن، ﺧﻮزﺳﺘﺎن، اﯾﻼم، ﮐﺮدﺳﺘﺎن،‬ ‫ﻟﺮﺳﺘﺎن، آذرﺑﺎﯾﺠﺎن و اردﺑﯿﻞ را ﻋﺎﻟﯽ ﻣﯽداﻧﻨﺪ، اﻣﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮاي ﮐﺎر ﺗﻮﻟﯿﺪي در‬ ‫اﺳﺘﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن، اﯾﻼم و ﯾﺎ ﮐﺮدﺳﺘﺎن ﻣﺜﺎل زدﻧﯽ اﺳﺖ! ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺗﻤﺮﮐﺰﮔﺮاﯾﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ در ﻫﻤﻪي زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ ﭘﯿﺶ رود؛ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﺗﻼش و ﺗﻮﻟﯿﺪ و‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﺒﻊ آﺳﺎﯾﺶ و ﮔﺬران زﻧﺪﮔﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم، زﯾﺎن دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽﺷﻮد! ﻫﻤﻪي‬ ‫زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﺮك ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮده اي ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﯿﺰ در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻨﻮب آن‬ ‫و ﻧﺰدﯾﮏ دﺷﺖ وراﻣﯿﻦ، ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺮاي آﺑﯿﺎري زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي ﻣﺮدم وراﻣﯿﻦ اﺣﺪاث‬ ‫ﺷﻮد. ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ زﻣﯿﻨﻬﺎي ﮐﺸﺎورزي در ﺣﺎﺷﯿﻪي ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ ﺗﻬﺮان، ﺑﺎ آﺑﻬﺎي آﻟﻮده اي‬ ‫آﺑﯿﺎري ﺷﺪه اﺳﺖ، آﻧﻬﺎ را از ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﻣﺮدم ﺳﺎﻗﻂ ﺷﻮﻧﺪ )ﻣﻌﺎف ﺷﻮﻧﺪ(. و ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎي آن، ﺑﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﮐﺸﺎورزي، ﺳﻌﯽ در رﺷﺪ ﮐﺸﺎورزي ﻣﺪرن و اﻣﺮوزي در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻧﺰدﯾﮏ‬ ‫وراﻣﯿﻦ ﺷﻮد. در زﻣﯿﻨﻬﺎي ﻏﯿﺮﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻣﺤﻼت ﻣﺒﺎرك آﺑﺎد، ﺣﺴﻦ آﺑﺎد، ﭘﻼﺋﯿﻦ، ﭼﻬﺎرداﻧﮕﻪ، ﻋﻠﯽآﺑﺎد و‬ ‫ﻗﺎﺳﻢ آﺑﺎد ﺧﺸﮑﻪ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد و ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ آن، ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺑﺰرگ‬ ‫اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﺗﺎ ﻫﻢ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮع در ﺑﺨﺶ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﺷﺪه، ﻫﻢ ﺑﺮاي‬ ‫آﺑﯿﺎري زﻣﯿﻨﻬﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﮐﺸﺎورزي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ در زﻣﯿﻨﻬﺎي دﯾﮕﺮي در ﻧﺰدﯾﮑﯽ آن ﺑﻪ ﮐﺎر رود.‬ ‫اﯾﻦ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮﯾﻦ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ در ﺗﻬﺮان و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد در‬ ‫61‬
  • 18. ‫ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻤﻪي ﭘﺎرﮐﻬﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ درون ﺷﻬﺮ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﺧﻪ-‬ ‫ﺣﺼﺎر، ﻟﻮﯾﺰان، ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﯽ، ﭘﺮدﯾﺴﺎن و ﺧﺮﮔﻮشدره ﺗﺎ ﺳﻄﺢ زﯾﺎدي ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﺑﻨﺪ؛ اﻣﺎ اﺛﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺜﻼً در ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ، ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮ و ﻣﺤﺴﻮس ﺗﺮ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺛﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ و ﮐﺸﯿﺪﮔﯽ در ﮐﻨﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺷﻠﻮغ ﺷﻬﺮ، و ﻧﯿﺰ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺷﻬﺮ در ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. ﺗﻮﺟﻪ دارﯾﻢ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬ ‫آﻻﯾﻨﺪهاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪهي ﮐﻮره ﻫﺎي آﺟﺮﭘﺰي ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري زﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﯿﺰ ﭼﺎﻟﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻧﻮع ﺧﺎك ﺗﻬﺮان آﺑﻬﺎي آﻟﻮدهي‬ ‫ﺳﻄﺤﯽ و ﺷﯿﺮاﺑﻪ ﻫﺎي زﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ را در ﺧﻮد ﺟﻤﻊ ﮐﺮده اﻧﺪ و ﻣﺤﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺮاي ﻣﺤﯿﻂ‬ ‫زﯾﺴﺖ؛ اﻋﻢ از آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، آﻟﻮدﮔﯽ ﺧﺎك و آﻟﻮدﮔﯽ آب و ﻧﯿﺰ ﺳﺒﺐ ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﯽ در‬ ‫ﺟﺎﻧﻮران و اﻧﺴﺎن ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺸﺘﺎرﮔﺎه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻋﯿﻦ داﺷﺘﻦ ﻣﺠﻮز ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري اﺻﻮل ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ، ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪي ﺷﻬﺮي ﻣﻀﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻧﯿﺰ داﻣﺪاري ﻫﺎي زﯾﺎدي ﮐﻪ در‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ ﭘﺮورش دام و ﻃﯿﻮر ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺘﻘﺎل آﻟﻮدﮔﯽ و ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي وﯾﮋهاي ﺑﻪ‬ ‫واﺳﻄﻪي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮد، ﺑﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﺷﻬﺮي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺎﺑﻮدي و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﻦآوري‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان، ﺿﺮوري ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ آب و ﻫﻮاي‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﻮر ﺑﺮاي ﭘﺮورش اﻧﻮاع ﺧﺎص دام و ﯾﺎ ﻃﯿﻮر ﻣﻮردﻧﯿﺎز، ﺗﻼش ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺑﺮاي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬ ‫ﺳﺎزي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ از اﻗﻠﯿﻢ ﻣﺘﻨﻮع ﮐﺸﻮر، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ آن، ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر اﺳﺖ . اﯾﻦ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ، ﭘﯿﺶ درآﻣﺪي اﺳﺖ ﺑﺮ ﺷﻌﺎرﻫﺎي زﯾﺎدي ﮐﻪ از ﻗﻮل ﻣﺴﺌﻮﻻن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد )و ﺑﻌﻀﺎً ﭘﺲ از‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ، از ﻃﺮف ﻫﻤﺎن ﻣﺴﺌﻮل ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻣﯽﺷﻮد!(. ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺗﻤﺮﮐﺰ زداﯾﯽ، ﺗﻮﺳﻌﻪي ﭘﺎﯾﺪار‬ ‫در ﻫﻤﻪي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﻮر، ﺑﺮاﺑﺮي و ﻣﺴﺎوات )و ﺣﺘﯽ ﻋﺪاﻟﺖ !( ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﯽ و . . . .‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮده در ﺟﻨﻮب ﺗﻬﺮان اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ، ﮐﻪ ﺑﺎﻟﺘﺒﻊ، ﺑﺎد ﭘﺪﯾﺪ‬ ‫ﻣﯽآﯾﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺑﺎد، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ وﯾﮋهي آن ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ، ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻣﺴﻄﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻔﺎوت آن ﺑﺎ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ، در‬ ‫ﻋﯿﻦ ﭘﺮﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻮدن، از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، ﺑﺎﯾﺪ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﻣﻨﻈﻢ در ﺟﻬﺖ ﺑﺎد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮاﮐﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻗﺪرت ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎد ﮐﻪ در‬ ‫ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﻣﺴﻄﺢ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ، ﻧﺒﺎﯾﺪ اﺳﺘﻬﻼك ﭼﻨﺪاﻧﯽ در ﻣﺴﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎن آن ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ وﺟﻮد‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪي در راﺳﺘﺎي ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، اﻣﺎ در ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺎد، ﻓﺎﺻﻠﻪي زﯾﺎدي دارﻧﺪ. اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻗﻄﺮ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻓﺖ ﮐﻤﯽ دارﻧﺪ، ﮐﻪ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد ﺗﺎ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮي در ﺟﻬﺖ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺷﻮد؛ ﺿﻤﻨﺎً ﺟﻬﺖ ﺑﺎد در روز و ﺷﺐ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ. آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺰون ﺑﺮ ﻫﻤﻪي ﻣﺰﯾﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﮔﺴﺘﺮده و ﯾﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺎﻧﻨﺪ آن، در ﺟﻬﺖ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد و ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا، ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎﻫﺶ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎ و اﻓﺰاﯾﺶ‬ ‫71‬
  • 19. ‫رﻃﻮﺑﺖ دارد؛ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ زﯾﺒﺎ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎدهي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻧﮑﺘﻪي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ‬ ‫در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻼن ﺷﻬﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻬﺮان، ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪي در ﻧﯿﻮﯾﻮرك در آﻣﺮﯾﮑﺎ اﺟﺮا‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻃﺮاف ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ ﺷﻬﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﯿﻪي ﻣﺘﻔﺎوت وﺟﻮد دارد: ﻧﺎﺣﯿﻪي‬ ‫ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در ﺷﻤﺎل و درﯾﺎﭼﻪ در ﺟﻨﻮب. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ، ﺑﺎد در روز در ﺟﻬﺖ ورود ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﯽوزد ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮا در ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد و ﻫﻮاي ﻣﻄﺒﻮﻋﯽ را در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ-‬ ‫آورد. ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، در ﺑﯿﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﻨﻄﻘﻪ 21 و ﻧﯿﺰ ﭘﺎرك‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﻗﺮار دارد. ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻫﻮاي ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻌﻠﯽ در آن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ.‬ ‫دو ﻧﻘﻄﻪي دﯾ ﮕﺮ در ﺷﻬﺮ وﺟﻮد دارن ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﺑﺪ. اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﯿﺎل ﭘﺮدازي‬ ‫ﻫﺎي ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻨﺠﺎ ﻧﯿﺰ، ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ، اﻣﺎ در ﻧﻈﺎم ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﭘﺮاﯾﻨﺮﺳﯽ ﻣﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ ﻧﯿﺴﺖ؛‬ ‫ﺗﺼﻮر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ راﺿﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ از ﯾﮑﯽ از دو ﻓﺮودﮔﺎه ﻧﻈﺎﻣﯽ دوﺷﺎنﺗﭙﻪ و ﻗﻠﻌﻪﻣﺮﻏﯽ ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ. ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در اﯾﻦ ﺧﯿﺎﻻت ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺷﺮق ﺗﻬﺮان را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﺗﺠﺎوز‬ ‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، ﺗﺼﻮر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﻓﺮودﮔﺎه دوﺷﺎنﺗﭙﻪ را ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮي دﯾﮕﺮي در راﺳﺘﺎي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﻮاي‬ ‫ﺧﻮب ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﻤﻮد.‬ ‫در ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺘﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼً ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﮐﺮد، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻮع درﺧﺘﺎن و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﺶ آﻧﻬﺎ، در اﺻﻮل ﻣﻌﻤﺎري ﺑﺎغ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﺳﻨﺘﯽ اﯾﺮاﻧﯽ و ﻧﯿﺰ ﻣﺪرن، ﻧﻮع ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺘﺎن در‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ )ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﮐﺎﺷﺖ( و ﻓﺎﺻﻠﻪي آﻧﻬﺎ، ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﻢ و اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي وﯾﮋه در ﻻﺑﻪﻻي درﺧﺘﺎن، اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد و ﻧﯿﺰ ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎد را دوﭼﻨﺪان‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻣﺜﻼً اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻮﺗﺎه، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻤﻦ و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي ﭘﺮﺑﺮگ، در ﮐﻨﺎر درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا از ﻻﺑﻪﻻي درﺧﺘﺎن ﻣﯽﺷﻮد. ﻧﯿﺰ ﻧﻮع ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺘﺎن در ﮐﻨﺎر درﯾﺎﭼﻪ ﻫﺎ و ﯾﺎ در‬ ‫ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮ ﺑﺎد را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﯾﺎ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﮐﻨﺪ. از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل ﭘﺪﯾﺪآوردن‬ ‫ﺑﺎغ ﻫﺎ، در روﺷﻬﺎي ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺪرن، ﺑﺮاي ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺮاﯾﯽ اﻟﺰاﻣﯽ اﺳﺖ، و در ﮐﻨﺎر آن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺘﯽ‬ ‫ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﭘﺮوژه، ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺐ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي وﯾﮋهاي ﺑﻪ ﯾﮏ‬ ‫اﻗﻠﯿﻢ در ﻗﺎﻟﺐ زﯾﺎن ﻫﺎي ﺟﺒﺮان ﻧﺸﺪﻧﯽ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﯿﺴﺖ، ﮐﻪ در ﻣﻮاردي ﺳﺒﺐ‬ ‫ﻧﺎﺑﻮدي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر آﺳﯿﺐ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ، ﻧﻪ از‬ ‫ﺟﻬﺖ آزار ﯾﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ اﺳﺖ، ﮐﻪ از ﺟﻬﺖ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎري اﺳﺖ راه ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﺑﺮاي آن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮهي ﺑﺴﯿﺎر دﻗﯿﻖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد، اﯾﻦ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ وﯾﮋهي ﭘﺮوژه اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ در ﯾﮏ‬ ‫ﮐﺎر، ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ، ﺑﺎﯾﺪ آﻧﺮا ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺖ، ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﺎر ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﮐﺎرﺑﻮدﻧﺶ‬ ‫اﻫﻤﯿﺖ داد، ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﯾﺎ ﺑﺰرﮔﯽ آن، ﻫﺰﯾﻨﻪ ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪي آن.‬ ‫81‬
  • 20. 19
  • 21. ‫زاﯾﻨﺪه رود؛ رودﺧﺎﻧﻪاي در ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺟﺎ ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﮐﻮﺷﺶ ﺷﺪ؛ وﻟﯽ ﺣﺎل ﻧﻮﺑﺖ آن اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﺪار ﮐﺮدن ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري ﺑﺎﻏﻬﺎي ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه ﺑﯿﻨﺪﯾﺸﯿﻢ. در ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪ ﻫﺎي‬ ‫اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان رودﻫﺎي ﮐﻮﭼﮑﯽ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪي ﻧﻪ ﭼﻨﺪان دوري ﺟﺮﺑﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ را‬ ‫در ﺧﻮد داﺷﺘﻪ اﻧﺪ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻌﺪاد اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎري رودﺧﺎﻧﻪ، ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻻن، اﺳﺘﻔﺎدهي درﺳﺘﯽ از آﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽﺷﻮد. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﺷﻬﺮ رودﺧﺎﻧﻪ اي در‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ و ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬ ‫اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺑﺎد را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻧﻤﻮده، ﺳﺒﺐ ﭘﺎﯾﺪاري ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ در ﺷﻬﺮ ﺷﺪه، ﻫﻮاي‬ ‫ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ارﻣﻐﺎن آورد. ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺗﻬﺮان ﺷﺮاﯾﻂ وﯾﮋهاي‬ ‫را ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن رودﺧﺎﻧﻪ در ﺷﻬﺮ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺗﻌﺪادي رود ﮐﻢآب از ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ،‬ ‫اﯾﻦ رودﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ و رود درﮐﻪ را ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآورﻧﺪ. اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ، ﻫﻤﺮاﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﺮاه ﭼﻤﺮان ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮي ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﭘﺲ از ﮔﺬر از اﻣﯿﺮآﺑﺎد، ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻓﺎﻃﻤﯽ ﻣﯽرﺳﺪ.‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﻦ و ﻧﯿﺰ ﺣﺼﺎرك از ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺮاي‬ ‫اﺳﺘﻔﺎدهي ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ اﻣﮑﺎن در راه ﺑﻬﺒﻮدي ﺷﻬﺮ، ﺳﻌﯽ ﮐﺮدهاﯾﻢ ﻣﺴﯿﺮ آﻧﻬﺎ را در ﺗﺼﻮر، ﺗﻐﯿﯿﺮﯾﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﺪاﻧﯿﻢ، ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺮهوري ﺑﺎﻻﺗﺮي دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯿﻢ. رودﺧﺎﻧﻪي ﮐﻦ ﭘﺲ از ﮔﺬر از ﮐﻦ، ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﺮاﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﺮاه ﮐﺎﺷﺎﻧﯽ، در ﺣﻮاﻟﯽ ﻣﯿﺪان ﺷﻬﺮزﯾﺒﺎ، ﺑﻪ ﻣﺴﯿﻞ ﺣﺼﺎرك ﺑﭙﯿﻮﻧﺪد.‬ ‫ﺳﭙﺲ در راﺳﺘﺎي ﺑﺰرﮔﺮاه ﮐﺎﺷﺎﻧﯽ اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ، ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺮاه ﯾﺎدﮔﺎراﻣﺎم ﻣﯽرﺳﺪ. رودﺧﺎﻧﻪي ﺗﺎزه‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺰرﮔﺮاه ﯾﺎدﮔﺎراﻣﺎم ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺑﺮﺳﺪ. ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ در ﺣﺮﮐﺖ ﯾﮏ ﺳﯿﺎل ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ در ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل، ﺑﻪ ﻧﺤﻮهي‬ ‫ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﺗﺎ آﺳﯿﺐ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزهي رودﺧﺎﻧﻪ و ﻧﯿﺰ ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف در اﺛﺮ ﺗﻼﻃﻢ‬ ‫آب وارد ﺷﻮد. ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺮاي ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎز ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﺷﻮد.‬ ‫ﺗﺼﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رودﺧﺎﻧﻪي اﺧﯿﺮ، ﭘﺲ از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن آذرﺑﺎﯾﺠﺎن، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آن ﺗﺎ در ﺣﻮاﻟﯽ‬ ‫ﻣﯿﺪان ﺟﻤﻬﻮري، ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺮاه ﻧﻮاب ﺑﺮﺳﺪ.‬ ‫از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﺷﻬﺮ، از ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، رودﺧﺎﻧﻪي دﯾﮕﺮي از ﺟﺎﺟﺮود ﺑﻪ ﭘﺎرﭼﯿﻦ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد. ﺳﺪ‬ ‫ﻟﺘﯿﺎن ﯾﮑﯽ از ﺳﺪﻫﺎي اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق، ﺑﻪ ﻣﺼﺮف آﺷﺎﻣﯿﺪن ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﻬﺮان‬ ‫02‬
  • 22. ‫ﻣﯽرﺳﺪ. ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي آن، در ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، ﺑﻪ ﺗﺼﻔﯿﻪﺧﺎﻧﻪي آب، واﻗﻊ در اﺑﺘﺪاي ﺑﺰرﮔﺮاه ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ،‬ ‫ﻣﯽرﺳﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ، اﻣﺎ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪهي آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﺑﺮاي ﭘﺪﯾﺪآوردن ﯾﮏ رودﺧﺎﻧﻪي ﺷﻬﺮي اﻧﺘﻘﺎل داد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﻬﺮان و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺼﺮف آب ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ اﻟﮕﻮي ﻣﺼﺮف، ﻣﻘﺪار آب ﺳﺪﻫﺎي اﻃﺮاف‬ ‫ﺗﻬﺮان ﺑﯿﺶ از ﻧﯿﺎز ﺟﻤﻌﯿﺖ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺪ ﻟﺘﯿﺎن، در زﻣﯿﻨﯽ اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﺪارد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ.‬ ‫ﺑﻨﺒﺒﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎدهي زﯾﺎد از آب ﭘﺎﯾﯿﻦدﺳﺖ رودﺧﺎﻧﻪ، ﺑﺪون آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎي آن و ﺑﺎﻻدﺳﺖ آن،‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ اﺗﻼف آب را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﯿﻢ. ﺳﺪﻟﺘﯿﺎن در ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، ﻧﺰدﯾﮏ ﺟﺎﺟﺮود اﺳﺖ و‬ ‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪي ﮐﻢ و ارﺗﻔﺎع ﺑﺴﺘﺮ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل آب ﺑﻪ ﺗﻬﺮان‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﯾﮏ رودﺧﺎﻧﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪي ﭘﺎرﭼﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن دارد ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﮐﺸﺎورزي‬ ‫ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﺸﺎورز آن روﺳﺘﺎ را ﺑﺮﻃﺮف ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﭙﻪ ﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﻪ در راه اﻧﺘﻘﺎل آب از ﺟﺎﺟﺮود‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻬﺮان وﺟﻮد دارد، اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻧﺎل ﮐﺸﯽ ﺑﺎ ﻓﻦآوري روز ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ آب زﯾﺎدي را در ﮔﺬر از‬ ‫زﻣﯿﻨﻬﺎي ﺧﺸﮏ از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﯿﻢ. ﻣﺴﯿﺮ ﮐﺎﻧﺎل ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺄﻣﻞ اﺳﺖ، اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل‬ ‫ﺑﺮﺧﯽ روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ.‬ ‫ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻬﺎي ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ ﺗﻬﺮان، آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺼﻠﯽ، درﺑﺮدارﻧﺪ. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫ﻋﺪم اﺣﺴﺎسِ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻗﻄﺮه ﻗﻄﺮه از آﺑﻬﺎي ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﻬﺮ و ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪي ﮐﻢ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ، ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﻧﺒﻮده، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ ﺗﺪوﯾﻦ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ دﺷﻮار ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ آب‬ ‫ﺟﻤﻌﯿﺖ زﯾﺎد ﺗﻬﺮان، ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻨﺒﻌﯽ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﮐﺮدهاﯾﻢ، ﻻزم اﺳﺖ در ﮐﻨﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ و‬ ‫ﭘﺮاﮐﻨﺪهي اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ، ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺗﻤﺮﮐﺰزداﯾﯽ در ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي واﻗﻌﯽ، دور از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫اﺣﺴﺎس و ﻓﮑﺮ ﻣﺮدم، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪي اﻗﺪام ﺷﻮد.‬ ‫اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ از ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ ﺷﻬﺮ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺰرﮔﺮاه ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮد. ﺳﭙﺲ ﻣﻮازي‬ ‫ﺑﺰرﮔﺮاه وﻓﺎدار اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﻣﯽرﺳﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﯾﻦ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺟﺎﻧﺒﺎزان ﻣﯽرﺳﺪ و در ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮب، ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن دﮐﺘﺮ ﺑﻬﺸﺘﯽ ﻣﯽرﺳﺪ‬ ‫ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ در ﻣﯿﺪان ﻓﺎﻃﻤﯽ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪي درﮐﻪ ﻣﯽﭘﯿﻮﻧﺪد.‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﭘﺮآب از ﮔﺮدآوري ﺳﻪ رودﺧﺎﻧﻪ، در ﻣﯿﺪان ﻓﺎﻃﻤﯽ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬ ‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهاي را ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﻬﺮان دارد؛ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا؛ ﮐﻪ در زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮ،‬ ‫آراﻣﺶ روح و روان ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺒﻮد آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺆﺛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻪ‬ ‫دو ﺷﺎﺧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد. ﯾﮏ ﺷﺎﺧﻪ، از ﺧﯿﺎﺑﺎن دﮐﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻣﯽرﺳﺪ و ﭘﺲ از آن، در‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺟﻨﻮب در راﺳﺘﺎي ﺑﺰرﮔﺮاه ﻧﻮاب، ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻣﯽرﺳﺪ؛ ﺳﭙﺲ در ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮب‬ ‫12‬
  • 23. ‫ﺑﻪ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﻣﯽرﺳﺪ و ﭘﺲ از آن، ﺑﺎ رودﺧﺎﻧﻪي ﮐﻦ از ﺷﻬﺮ ﺑﯿﺮون ﻣﯽرود. اﻣﺎ‬ ‫ﺷﺎﺧﻪي دوم، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻨﻮب ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺷﺮق ﻣﺎﯾﻞ‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﺮﺳﺪ، ﭘﺲ از آن ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻨﻮب، ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ‬ ‫ﺷﻬﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪي 21 ﻣﯽرﺳﺪ. ﭘﺲ از آﺑﯿﺎري اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و ﮔﺬر از درﯾﺎﭼﻪي آن، ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﯿﺪان‬ ‫ﮔﻤﺮك، و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﯿﺪان رﺑﺎط ﮐﺮﯾﻢ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺳﭙﺲ در راﺳﺘﺎي ﺑﺰرﮔﺮاه ﻗﻠﻌﻪﻣﺮﻏﯽ، ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺰرﮔﺮاه ﺗﻨﺪﮔﻮﯾﺎن ﻣﯽرﺳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺷﻬﺮ ﺑﺮﺳﺪ. دو رودﺧﺎﻧﻪاي ﮐﻪ از ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻨﻮﺑﯽ و ﺟﻨﻮب‬ ‫ﻏﺮﺑﯽ از ﺷﻬﺮ ﺧﺎرج ﺷﺪهاﻧﺪ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﮔﺴﺘﺮدهي ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ را آﺑﯿﺎري ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ‬ ‫درﯾﺎﭼﻪي ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮب اﯾﻦ ﭘﺎرك اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﯽرﺳﺪ. ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ،‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻠﯽ از ﺑﺰرﮔﺮاه آزادﮔﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﯿﺮون ﺷﻬﺮ )ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب و‬ ‫ﻏﺮب( ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﺳﺒﺐ ﭘﺪﯾﺪآوردن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ از ﻫﻮا ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‬ ‫ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد. آﺑﯿﺎري ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺤﺪهي ﮔﺴﺘﺮدهاي ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ دﻗﯿﻘﯽ دارد ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﻣﻮارد در اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﻌﻀﻼت ﺗﻬﺮان و ﯾﺎﻓﺘﻦ راه ﺣﻞ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎﺳﺖ. اﻣﯿﺪ اﺳﺖ ﭘﯿﺶ از آﻧﮑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ‬ ‫اﺟﺮاي ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺎرﻫﺎي ﭘﺮﻫﺰﯾﻨﻪ ﺷﻮﯾﻢ، ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﻨﺸﯽ در ﻣﺴﺌﻮﻻن ﭘﺪﯾﺪ آﯾﺪ. ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮي ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ‬ ‫ﺗﺮ از درﻣﺎن اﺳﺖ، و درﻣﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪي ﺣﺎد ﺑﯿﻤﺎري، از روي ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدن و دﺷﻮارﺗﺮﯾﻦ راﻫﮑﺎر اﺳﺖ.‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي زﯾﺒﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ، ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎري وﯾﮋهي اﯾﺮاﻧﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎغ، در ﮐﻨﺎر ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي‬ ‫ﭘﺮآب و ﮔﺴﺘﺮده، در ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪي ﺗﻬﺮان، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﻪ ﺳﺰاﯾﯽ در ﺑﻬﺒﻮدي ﻫﻮاي ﮐﻼن ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان‬ ‫داﺷﺘﻪ، ﯾﮏ ﺑﺎغ زﯾﺒﺎ را در دﺳﺘﺮس ﺟﻤﻌﯿﺖ زﯾﺎدي ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ، ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﮐﻨﺎر رﺷﺪ ﺳﺮﯾﻊ ﻓﻦ-‬ ‫آوري در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز، ﺳﻬﻢ ﻃﺒﯿﻌﺖ را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ، و ﺑﺮاي آراﻣﺶ روﺣﯽ در ﻣﯿﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ، ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫اي ﺑﻪ اﺻﻞ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدد.‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺰرﮔﺮاه آزادﮔﺎن، در ﻣﺤﺪودهي ﻣﺒﺎرك آﺑﺎد )در ﻣﻨﻄﻘﻪي 02( ﺗﺎ ﻗﺎﺳﻢ آﺑﺎد ﺧﺸﮑﻪ‬ ‫)در ﻣﻨﻄﻘﻪي 91(، ﯾﮏ ﺑﺎغ ﮔﺴﺘﺮده ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ و در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ آن ﺑﻪ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ‬ ‫ﮐﻪ از آﺑﻬﺎي ﺷﻤﺎل ﺗﻬﺮان و ﺷﺮق ﺗﻬﺮان )ﺟﺎﺟﺮود( ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد.‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﯾﺎدﺷﺪه در ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮد در ﻣﺤﺪودهي ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ.‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﺑﺮاي رﻋﺎﯾﺖ اﯾﻤﻨﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮآﺑﯽ آﻧﻬﺎ، ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﺎﻧﺐ اﺣﺘﯿﺎط را ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‬ ‫و ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهوري در ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺟﻮد، ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ در ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪآوردن‬ ‫ﯾﮏ ﻧﻮار ﺑﺎرﯾﮏ از ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ در ﺣﺎﺷﯿﻪي رودﺧﺎﻧﻪ، ﮐﻮﺷﯿﺪ. ﭘﺲ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺨﻠﯿﻪي زﻣﯿﻨﻬﺎي‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ در ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ، ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮد. در اﺛﺮ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ ﮐﻪ در ﻓﻀﺎي ﺷﻬﺮ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ، ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﻬﺮ ﭼﻨﺪﺗﮑﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﮐﻪ در ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﺟﻨﮕﻠﯽ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪهاﻧﺪ. ﻧﮑﺘﻪي دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪ‬ ‫22‬
  • 24. ‫ﺳﺎزي در ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي ورودي ﺑﺎد در ﺷﻤﺎل ﺷﺮق، ﺷﻤﺎل ﻏﺮب و در ﺷﺮق )ﺑﯿﻦ ﻓﺮودﮔﺎه دوﺷﺎنﺗﭙﻪ و‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺷﺮق ﺗﻬﺮان( و در ﺟﻨﻮب، ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ را در ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ اﺳﮑﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد،‬ ‫و ﻓﻀﺎي ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي اﺣﺪاث رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﺪ. ﯾﮑﯽ از ﺳﻮد ﻫﺎي ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪي، ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﺗﺮاﮐﻢ‬ ‫از ﻣﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي وﮐﻨﺘﺮل ﭘﺬﯾﺮي آن در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت اﺳﺖ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم‬ ‫ﮐﻪ، ﺑﺎﯾﺪ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد ﺗﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت؛ ﮐﻪ در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت و ﺑﺎ‬ ‫آﯾﻨﺪه ﻧﮕﺮي ﺑﺮاي ﺟﻤﻌﯿﺖ، ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪي در آﯾﻨﺪه ﻧﺸﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ داﻧﺶ اﻣﺮوز‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺷﻬﺮي، ﺳﻌﯽ در ﺗﻤﺮﮐﺰزداﯾﯽ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺮاﮐﺰ ﻏﯿﺮﺿﺮوري )ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺪرن ﺑﺮاي ﯾﮏ‬ ‫ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ( از ﺗﻬﺮان ﻣﯽﺷﻮد، ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي اﺻﻼﺣﺎت ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد‬ ‫ﺳﺎدهﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻫﻤﻪي ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎي ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و دﻓﺘﺮ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﯽ در ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﻧﯿﺴﺖ.‬ ‫32‬
  • 25. ‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان . . .‬ ‫اﻣﺮوز ﯾﮑﺸﻨﺒﻪ اﺳﺖ. دﯾﺮوز ﺻﺒﺢ، ﭘﺲ از 6 ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺮواز، از ﺑﻨﺪر ﻣﺎرﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان رﺳﯿﺪﯾﻢ. ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫7 ﺻﺒﺢ در ﻓﺮودﮔﺎه ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﻨﯿﺎﻧﮕﺰار ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ در اﯾﺮان از ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ ﭘﯿﺎده ﺷﺪﯾﻢ. ﭘﺲ از‬ ‫01 دﻗﯿﻘﻪ ﮔﺮدش در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎي ﻓﺮودﮔﺎه، ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻨﺮ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﻨﺘﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن، ﻫﺮ‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽداد، ﺑﻪ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻣﺘﺮو، در ﻫﻤﺎن ﻧﺰدﯾﮑﯽ رﻓﺘﻢ. ﻗﻄﺎر ﻣﺘﺮو، ﻣﺎﻧﻨﺪ آن‬ ‫ﻗﻄﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺎرﺳﯽ و ﺷﻬﺮ ﻣﻦ، ﻧﻮف ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ در ﺣﺮﮐﺖ اﺳﺖ، ﻗﻄﺎر راﺣﺘﯽ ﺑﻮد. اﻣﺎ ﻧﻤﯽداﻧﻢ‬ ‫ﭼﺮا در ﺗﻬﺮان و ﺷﺎﯾﺪ در اﯾﺮان، ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ وﺳﯿﻠﻪاي ﻣﺘﺮو ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ، ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﻼﻗﻪي اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺻﻮل ﺳﻨﺘﯽ ﺧﻮد، در اﺧﺘﻼط ﺑﺎ ﻓﻦآوري اﻣﺮوزي ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺎ در اﺧﺘﻼط ﭼﯿﺰﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﺳﺘﻔﺎدهي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ از ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻌﺠﻮن ﻫﺎﯾﯽ، ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﺎرت دارﻧﺪ. ﺷﺎﯾﺪ ﯾﮑﯽ از ﻧﮑﺎت ﻣﺜﺒﺖ‬ ‫42‬