Општ план на градба на дигестивен систем Систем за дигестија Дигестивни жлезди Кружни мускули Усна празнина Јазик Заби Плункови жлезди Муцин, Лизозим, Бикарбонати Голтник Хранопровод

1. ОПШТ ПЛАН ЗА
ГРАДБА НА
СИСТЕМОТ ЗА
ДИГЕСТИЈА

2. 1. ФУНКЦИЈА на системот за дигестија:
а) обработка на храната (механичка и
хемиска)
б) ресорпција на хранливите материи од
храната и
в) отсртанување на несварените состојки
од храната надвор од организмот.

3. 2. Според функцијата
ОРГАНИТЕ ВО СИСТЕМОТ ЗА ДИГЕСТИЈА
се поделени на:
а) систем за дигестија (дигестивен тракт)
б) додатни органи – жлезди (дигестивни
жлезди)

4. 3. СИСТЕМОТ ЗА ДИГЕСТИЈА СЕ
СОСТОИ ОД:
а) усна празнина
б) голтка (голтник)
в) хранопровод
г) желудник
д) тенко и дебело
црево
ѓ) анален отвор

5. • Сите овие органи заедно го сочинуваат
гастроинтестиналниот тракт, кој преку
спојка за поврзување (mesenterium) се
поврзува за ѕидот на стомачната празнина.

6. • Сите органи од дигестивниот тракт се
обвиткани со стомачна кошулка (pitoneum).

7. 4. ДИГЕСТИВНИ ЖЛЕЗДИ СЕ:
а) плунковни жледи
б) црн дроб
в) поджелудечна
жлезда

8. • Ѕидот на дигестивната цевка е
изградена од два до три слоја на мазни
мускули, меѓу кои има сврзно ткиво, а
внатрешноста на каналот е обложена
со слузокожа.
• Контакцијата на мускулните слоеви
овозможува:
- мешање на храната и
- движење на храната.

9. • КРУЖНИ МУСКУЛИ (сфинктери)
- Се наоѓаат во ѕидовите на цревото и го
помагаат еднонасочното движење на
храната, а се наоѓаат при преминување од:
желудникот тенкото црево
дебело црево ректум

11. Работата на дигестивниот систем е
регулиран од:
• Нервниот систем и
• Ендокриониот систем

12. ДИГЕСТИЈА НА ХРАНАТА ВО
ОДДЕЛНИ ДЕЛОВИ ОД СИСТЕМОТ
1. УСНА
ПРАЗНИНА
•почетен дел од
системот за дигестија;
•органи во усната
празнина се: јазикот,
забите и плунковните
жлезди;

13.  Јазикот е:
• мускулен орган кој ја прима и учествува во
мешањето на храната;
• тој е и сетило за вкус и учествува во
артикулација на говорот;
• на него разликуваме: врз, тело и корен преку
кој е прицврстен за дното на усната празнина.

14.  забите
• се цврсти органи, сместени во забни јамички
(alveoli) на горната и долната вилица;
• учествуваат во механичката обработка на храната,
ситнење на храната и мешање со плунката;
• млечни се 20 на број и се јавуваат меѓу 6 и 12 месец
од животот;
• постојаните заби се 32 на број и ги заменуваат
млечните меѓу 6 и 8 година;
• на секоја вилица има по 16 заби (по 8 на секоја
половина);
• се разликуваат по формата, бројот и функцијата (4 –
секачи, 2 – песјаци, 4 – преткатници и 6 – катници);
• на секој заб се разликува: слободен дел (коронка),
корен на забот (кој лежи во алвеолата) и врат (кој ја
поврзува коронката со коренот на забот).

16.  плунковните жлезди се:
• доушни, подвилични, подјазични и мали
букални плунковни жлезди;
• лачат плунка (saliva);
• дневно се лачи од 1-1,5 л плунка
(во зависност од конзистенцијата на храната)
• плунката содржи:
- серозен дел – кој содржи 99% вода и
ензими (пријалин, малтаза и лизозим) и
соли на Na, K, Cl, бикарбонати и др. и
- мукозен дел – се состои од густ и лигав
секрет муцин.

17. плунковни жлезди

18. ДИГЕСТИЈА ВО УСНАТА ПРАЗНИНА
1. МЕХАНИЧКА ОБРАБОТКА НА ХРАНАТА –
- Учествуваат
јазикот, забите и плунката
(која ја навлажнува храната со што се
олеснува џвакањето, формирањето на
залакот и голтањето на храната);

19. 2. ХЕМИСКА ОБРАБОТКА НА ХРАНАТА
• Во усната празнина делуваат ензимите од
плунката врз скробот од храната
А) ПТИЈАЛИН – го хидролизира скробот
(полисахарид) и го разложува до малтоза
(дисахарид);
- Ако храната подолго време се задржи во
устата, ензимот малтаза ќе ја разложи
малтозата до глукоза.

20. • ПЛУНКАТА СОДРЖИ:
- голем процент на вода
- минерални соли
- ензими (птијалин, малтаза, лизозим)
- муцин (лигав секрет)

21. Б) МУЦИН – го обвиткува залакот и формира
меки и влажни топки за полесно голтање;
В) ЛИЗОЗИМ – ензим со бактерицидно
дејство кој ги уништува микроорганизмите
внесени со храната;
Г) БИКАРБОНАТИ – ја одржуваат неутралната
рН во устата во границата меѓу 6,5 и 7,5 рН
(дури и кога со храната се внесуваат некои
продукти со кисел вкус).

22. • ГОЛТНИКОТ е заеднички орган на системот
за дигестија и респирација;
- Овде оформениот залак со помош на
јазикот рефлексно се бутка наназад и се
голта, преминувајќи во хранопроводот.
- Потоа отворот од гркланот се затвора со
капачето и на тој начин се спречува
навлегувањето на храната во дишните
патишта.

24. • Во системот за дигестија, голтникот
продолжува во хранопроводот, а во
системот за респирација на неа се
надоврзува гркланот.
- ХРАНОПРОВОДОТ е мускулест орган долг
околу 25 см, кој ги поврзува голтникот со
желудникот.
- Хранопроводот на патот од градната во
стомачната празнина, зедно со крвните
садови и n.vagus , преку посебен отвор
поминува низ дијафрагмата.