Y yazgan 14.11.14. anhedoni. çocuk ve ergen
•
1 like•2,215 views
My presentation on Anhedonia in children and adolescents was presented at the 50th Meeting of the Psychiatric Association of Turkey. Anhedonia through a Child and Adolescent Psychiatry perspective Anhedonia is a key element of severe and complex depressive disorder, and should be differentiated from other childhood and adolescence conditions. Özet: Anhedoni, keyif alma işlevinde ve zevk duyma kapasitesinde azalma olarak tanımlanabilir. Klinik önemi yüksek ve bir hayat kalitesi meselesi olarak ele alınabilecek bir kavramdır. Depresif bozuklukların çekirdek belirtisi olup, bireyi çevreleyen dünyadan kopma duygusuna yol açarak, intihar girişimi için risk faktörü olarak karşımıza çıkabilmektedir. Anhedoni, çocuk ve ergenlik döneminde depresyon prevalansından daha sık gözlenen ancak yeterince tanınamayan ve sıkça gözden kaçabilen bir bulgu, aynı zaman sübjektif bir şikayettir. Genel popülasyonda neredeyse gençlerin % 20’si en az bir kez, “normalde yapmaktan zevk aldıkları aktivitelerden anlamlı bir biçimde ilgi kaybı” olarak tanımladıkları bir “anhedoni epizodu” belirtmektedirler. Tedaviye rağmen “son düzelen” semptom olarak bilinen anhedoni kavramının sınırları, üzüntü ve sıkılma ile ilişkisi, depresyonun mekanizmasındaki yeri, psikoz ve DEHB ile ilişkisi, ve endofenotipik değeri üzerinde tartışacağız. Ödül, risk ve dürtü kontrol sistemlerindeki nörobiyolojik değişikliklerin yoğun, süratli ve belirgin olduğu çocuk ve ergenlik gibi gelişim dönemlerini irdelemek anhedoni’yi ve onun doğal parçası ‘hedoni’yi daha iyi anlamamızı sağlayabilir. Kaynaklar: 1. Gutkovich Z (2014) Anhedonia in Children and Adolescents, Zinoviy. s:65-80 2. Healey KL, Morgan J, Musselman SC, OlinoTM, Forbes EE (2014) Social anhedonia and medial prefrontal response to mutual liking in late adolescents. Brain and cognition. 3. Pizzagalli DA (2014) Depression, stress, and anhedonia: toward a synthesis and integrated model. Annual review of clinical psychology, 10, 393-423.
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to Y yazgan 14.11.14. anhedoni. çocuk ve ergen
Similar to Y yazgan 14.11.14. anhedoni. çocuk ve ergen (20)
More from Yanki Yazgan
More from Yanki Yazgan (7)
Y yazgan 14.11.14. anhedoni. çocuk ve ergen
- 1. Çocuk ve Ergende Anhedoni: Hayatın Tadı Erkenden Kaçarsa Dr. Yankı YAZGAN Ellinci Ulusal Psikiyatri Kongresi, 14 Kasım 2014 Dr Gresa Çarkaxhiu Bulut’la beraber hazırlanmışEr. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 1
- 2. Anhedoni = Haz yitimi?? Birey belirtmediği sürece anlamak/tanımak zor 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 2
- 3. Anhedoni tanımları • Önceden keyif alınan ‘nesne’ler ile karşılaşıldığında önceki olumlu duygunun oluşmaması (‘eski tad yok’) (‘nerede o eski bayramlar’) • Normalde zevk alınan faaliyetlerden zevk alamama • Haz alma kapasitesi/becerisinde azalma • Yaşam zevkinin kaybolması • ‘Duygudurumu düzenleyici stratejileri aksatan bir klinik durum’ Gönül, AS. (2012); Gutkovich, Z. (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 3
- 4. Çocuklarda ‘önce’ ne zamandır? Gelecek ile geçmiş içiçedir 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 4
- 5. Can Sıkıntısı, Apati, Anhedoni • Apati • Birincil moTvasyon kaybına bağlı bir nöropsikiyatrik sendrom • Duygu dışavurumunun yokluğu • Çevreye karşı temel bir kayıtsızlık Goldberg, YK et al (2011) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 5
- 6. Can Sıkıntısı, Apati, Anhedoni «amaç-‐niyet olmaması» ve «belirsizlik içinde olma» hissi • Yetersiz korTkal uyarım à eksik veya verimsiz zihinsel süreçler à duygudurum (canı sıkılan) • Dışsal: yetersiz dış uyaran (tekrar, yeknesak ya da bilişsel beceri eksikliği) • İçsel: yaşamın anlamı? Ergenlik öncesi nadiren bu ifade Goldberg, YK et al (2011) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 6
- 7. Anhedoni… Ödül mekanizması defisitleri • Ödüle karşı olan hassasiyeTn kaybı • Ödül olabilecek bir durumu değerlendirme yeTsinde kayıp Der-‐Avakian, A et al (2012); Healey, KL et al (2014) • Bireyi çevreleyen dünyadan kopma/uzaklaşma duygusu: • inThar girişimi için risk faktörü • Depresyon için prognosTk faktör ve endofeno,p 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 7
- 8. Depresyon/üzüntü/moral bozukluğu • ‘Morali bozuk’ çocuk/genç • akTviteye kaalmayı reddeder. • kaaldığında haz alabilir. • ‘Yapabilirlik’ ile ilgili endişeler çocuklukta ‘kazandırılır’. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 8
- 9. Çocuklarda Anhedoni Olduğunda... • Çocukluk çağı depresyonu: anhedoniden ziyade daha farklı gelişimsel semptomlar • somaTk yakınmalar, ayrılık kaygısı vb. • Anhedoni var ise: Erken yaşta maruz kalınan stres ve duygudurum bz beyin ödül sistemi disregülasyonu Anhedoni Gutkovich, Z. (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 9
- 10. Prepubertal Dönemde Anhedoni • Motor akTvitede azalma • üzüntü, düşük özgüven, anhedoni, somaTk yakınmalarhhipoakTvite, yorgunluk ve yavaş konuşma ile korelasyon + Aronen et al. • Oyuna ilgide azalma 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 10
- 11. Sosyal Anhedoni • «Sosyal ileTşime ilgisizlik, sosyal durumlarda duyamama» (öncesinden farklı olarak) • İçe dönükleşmeden farkı: anhedoni’de haz duyumu yok. ) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 11
- 12. Sıklık • Anhedoni, çocuk ve ergenlik döneminde • depresyon prevalansından daha sık • yeterince tanınamayan ve sıkça gözden kaçabilen bir bulgu • öznel bir şikayet • Toplumda gençlerin neredeyse % 20’ si hayaka en az bir kez, “normalde yapmaktan zevk aldıkları akTvitelere ciddi düzeyde bir ilgi kaybı” dönemi: (“anhedoni epizodu”) Gutkovich, Z. (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 12
- 13. Ergenlerde PFC matürasyonu sağlandıkça mezolimbik bağlanalardan mezokorTkale doğru bir geçiş gözlenmektedir Pizzagalli, DA (2014); Healey, KL et al (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 13
- 14. PFC gelişimi ile PFC’nin diğer sistemlerle bağlarının oluşması ilişkilidir. PFC gelişimi yaşa göre değişir www.yankiyazgan.com 14
- 15. Gün bugündür, çocuk/ergen başkasını bilmez • Ergen: Yaşam için önemli kararları doyuruculuğa göre alır. Hayat uzun, gelecek uzaktadır. • «Haz alma duyusunun kaybı» kararları etkiler; şimdiki zaman dışına ilişkin perspekTfin darlığı ölçüsünde klinik etki artar. Gutkovich, Z. (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 15
- 16. Ergen/genç’i değişik bir hayat dilimini değişik bir çağda yaşıyor olarak varsayabiliriz 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 16
- 17. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 17
- 18. Olası sonuçlar İntihar-anhedoni: 1. Anhedoni, dış dünyadan kopma-‐uzaklaşma duygusuna yol açarà İn,har davranışı • “ait olma” hissi erişkin literatüründe koruyucu faktör; • AidiyeTn zarar görmüşlüğü veya oluşamamışlığı (“thwarted belongingness”) ise tamamlanmış inThar için majör risk faktörü 2. karar verme mekanizmaları iyi işlemez. (??) Gutkovich, Z. (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 18
- 19. Steinberg et al., 2007 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 19 Riskli karar ve davranışların zaman içindeki seyri
- 20. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 20
- 21. Anhedoni ve Majör Depresif Bozukluk TORDIA: • 6 aylık takip. çocuklarda remisyon zamanı ve depresyonsuz geçen süre öngörülebilir mi? • (CDRS) deki 5 alan • Bildirilen depresif duygudurum • Anhedoni • SomaTk semptomlar • Ölüm düşüneceleri ve • Gözlenen depresyon uzun ve ağır gidişat • Kanıta dayalı tedavilere kötü yanıt/kötü prognoz McMakin, DL et al (2012); Gutkovich, Z. (2014) • Daha 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 21
- 22. DEHB: nörobiyolojik zeminde örtüşmeler • Frontal-‐striatal devre: • Ketleme, odaklanma, ‘müsvedde’ belleği, planlama ve organizasyon • Frontal-‐serebellar devre: • Motor koordinasyon, işlemlerde zaman ve mesafe ayarlama • Frontal-‐limbik devre: • Duygu kontrolu, mo,vasyon ve ‘önem-‐anlam biçme’ (salience), dürtü regülasyonu. Barkley, R (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 22
- 23. ÇE Depresyonu olanlarda komorbid olma olasılığındaki arUş Angold et al., 1999 Anx. 8.2 CD/ODD 6.6 DEHB 5.5
- 24. www.yankiyazgan.com 24 Bence DEHB...
- 25. Özellikle DEHB tanılı ergen ve gençlerde daha sık olarak • Anlamsızlık • Nedeni açıklanamayan kaybetmişlik ‘Bir şeyler eksik’ • ‘Hep aynı’, ‘hepsi aynı’ • (bilişsel düzeyde genelleyicilik ve mükemmeliyetçilik ile beraber) • Zevk ve haz için gereken odaklanmanın olmamışlığı (yüzeyde kalma, derinlik ve sürdürebilme gerekTren zevkleri edinememe gibi; ‘fast food’ keyifler) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 25
- 26. Anhedoni’yle İlişkilendirilmiş Çocukluk Halleri • Uyku (Liu et al.) • İnsomnia ve hipersomnia; • Her 2 tabloda da, daha uzun hastalık öyküsü, daha yoğun depresyon, anhedoni, kilo kaybı, psikomotor retardasyon ve yorgunluk daha sık gözlenmiş • Pozi,f duygu kısırlığı (Shankman et al.) • halsizlik, anhedoni ve coşku eksikliği • Depresyon için öncül • İhmal görme • Depresif semptomatoloji daha fazla • İhmal edilen agresif çocuklarda ilişki sorunları daha sık • İhmal edilen uysal-‐boyun eğen çocuklarda anhedoni daha sık Gutkovich, Z. (2014) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 26
- 27. Klinik mesajlar: anhedoni ne işareti? • Hangi yaşta olduğu önemli. Okul öncesinde varlığı uzun vadeli ciddi durum işareT. • Son-‐ergenlik’te ‘kalan’ anhedoni stabil ve dirençli olacakar. • Normal üzüntülülük ve moral bozukluğu ile MDB’un ayrımını yapmakta yardımcı. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 27
- 28. Klinik mesajlar: anhedoni, depresyon ağırlığı • (Var olan ve gelecekteki olası) depresyonun şiddeTni ağıra doğru çeker. • Çocuk ve ergenlerde klinik düzeyde depresyon varlığının net göstergesi (Pine, Cohen, Cohen, & Brook, 1999; Wilcox & Anthony, 2004) • Ergenlerde standart depresyon tedavisine olası direnci yansıar (McMakin et al., 2012) 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 28
- 29. Klinik mesaj (anhedoni): direnç var ise • Anhedoni’nin varlığında ve direnç durumlarında (hiç olmazsa !) geçmiş/şimdiki DEHB komorbiditesini irdelemek gerek. • (‘Anlamlı zevk bir odaklanma işidir’. JF Irgesheimer) • Bupropion gibi seçeneklerden yararlanılabilir. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 29
- 30. Klinik mesaj: anhedoni Koruyucu ruh sağlığı için • düzenli egzersiz, yetenekli oldukları alanlardaki akTvitelere kaalım gibi kazanç hissi doğuran davranışlar • Spesifik müdahaleler (inThar riskini azalacı); • Sosyal ortamlara dahil etmek (anlamlı ve çi} taraflı bağlar oluşturmak) • Problem çözme becerileri kazandırmaya yönelik müdahaleler 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 30
- 31. Teşekkürler… @yankiyazgancom yankiyazgan.com 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 3 1
- 32. Anhedoni ek Literatür 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 32
- 33. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 33
- 34. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 34
- 35. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 35
- 36. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 36
- 37. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 37
- 38. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 38
- 39. 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi 39