1. Flandrica.beNaareenvirtueleVlaamseerfgoedbibliotheek David Coppoolse Stafmedewerker ontsluiting en digitalisering Informatie aan Zee 2011Kursaal Oostende | 2011-09-16 v2.0 – 2011-09-07

2. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 2 Deze presentatie… De Vlaamse Erfgoedbibliotheek Het Flandrica.be-project Een stand van zaken Scanatelier Openbare Bibliotheek Brugge© Vlaamse Erfgoedbibliotheek. Foto: Stefan Tavernier

3. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 3 Vlaamse Erfgoedbibliotheek Samenwerkingsverband van zes representatieve erfgoedbibliotheken de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen de Universiteitsbibliotheek Antwerpen de Openbare Bibliotheek Brugge de Universiteitsbibliotheek Gent de Provinciale Bibliotheek Limburg in Hasselt de Universiteitsbibliotheek Leuven

4. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 4 Vlaamse Erfgoedbibliotheek Opdracht: Ankerpunt voor de hele cultureel-erfgoedgemeenschap rond de geschreven, gedrukte en digitale erfgoedcollecties van bibliotheken Aanspreekpunt Samenwerking Kennis- & expertisedeling Maurits Sabbebibliotheek Leuven © Vlaamse Erfgoedbibliotheek. Foto: Stefan Tavernier

5. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 5 Vlaamse Erfgoedbibliotheek Opbouwen en ter beschikking stellen van expertise over: Collectiebeleid Bibliografische ontsluiting Digitalisering Duurzame bewaring en terbeschikkingstelling Bewaring (preservering en conservering) Culturele ontsluiting (publiekswerking en communicatie) Overzicht van lopende projecten en initiatieven: http://www.vlaamse-erfgoedbibliotheek.be/activiteiten

6. Project | Flandrica.be Project voor een virtuele Vlaamse erfgoedbibliotheek Door partners Vlaamse Erfgoedbibliotheek Apr 2011 – okt 2011: Ontwerp Okt 2011 – mei 2012: Uitvoering Juni 2012: Piloot September 2012: Lancering Flandrica.be 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 6

7. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 7 Project | Globale projectdoelen Kennis uitwisselen en ervaring opdoen rond digitalisering van erfgoedcollecties In brede zin: van de plank tot de repository Netwerk Vlaamse Erfgoedbibliotheek als expertisegroep Portaalsite met integraal gedigitaliseerd erfgoedmateriaal uit Vlaamse erfgoedbibliotheken Ook opgenomen in Europeana

8. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 8 Project | Werkpakketten Content & applicatie (Leiding: KULeuven) Standaarden& processen (Leiding: UGent) Digitalisering (Leiding: Vlaamse Erfgoedbibliotheek) Infrastructuur & software (Leiding: UA) Projectleiding & communicatie(Leiding: Vlaamse Erfgoedbibliotheek) (1) Content en applicatie (3) Digitalisering (4) Infrastructuur en software (2) Standaarden en processen (5) Projectmanagementen communicatie Depot Ontsluiting Werking

10. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 10 Project | Organogram Elke project-partner neemt deel aan elke werkgroep met oog op expertise-uitwisseling

11. Centraal Projectteam(werkgroepen en stuurgroep) 2011-09-16 Informatieaan Zee 2011 11 Project | Teams TeamProvinciale Bibliotheek Limburg TeamUniversiteits-bibliotheek Leuven TeamErfgoedbiblio-theek Hendrik Conscience TeamOpenbare Bibliotheek Brugge TeamUniversiteits-bibliotheek Gent TeamUniversiteits-bibliotheek Antwerpen

12. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 12 Resultaten Ontwerpfase Wat is (bijna) gereed? Visie: Missie, Doelgebruikers en Corpusdefinitie (WP1) Selectiecriteria (WP1) Selectielijst (WP1) Gebruikersvereisten portaal en tentoonstellingen (WP1) Metadata- en digitaliseringsstandaarden(WP2) Materiaalanalyse (WP3) Plannen van aanpak lokale digitaliseringstrajecten(WP3) Analyse infrastructuuropties (WP4)

13. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 13 Ontwerp | Missie portaal Versterken zichtbaarheid en waardering voor het Vlaams cultureel erfgoed, zowel in Vlaanderen als daarbuiten Breed scala aan collectiestukken van erfgoedbibliotheken online aanbieden op een duurzame manier voor culturele, educatieve en onderzoeksdoeleinden via laagdrempelige toegang in verrijkende context kwaliteitsvol gedigitaliseerd met aandacht voor diversiteit Binnen een constructieve, complementaire, structurele samenwerking

14. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 14 Ontwerp | Doelgebruiker ?

15. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 15 Ontwerp | Doelgebruiker Heeft een brede interesse in cultuur of in (zijn eigen) geschiedenis Komt voor ontwikkeling of ontspanning Wil op een inspirerende, intuïtieve manieronbekend cultureel erfgoed ontdekken Wil gericht kunnen zoeken naar materiaal dat op de eigen leefwereld betrekking heeft Wil beknopte, begrijpelijke informatie én mogelijkheden tot verdieping Wil zich zonder beperkingen door de digitale bibliotheek kunnen bewegen en wil niet worden afgeleid door ingewikkelde mogelijkheden

16. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 16 Ontwerp | Corpus ? Uit de collecties van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience en de Universiteitsbibliotheek Gent

17. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 17 Ontwerp | Corpusdefinitie ‘Flandrica’ Geproduceerd in Vlaanderen, of Handelend over Vlaanderen, of Werken uit het Vlaams patrimonium die voor Vlaanderen van cultureel of wetenschappelijk belang zijn, of Door Vlaanderen erkende topstukken Materiaaltypes Typische bibliotheekmaterialen (handschriften, oude en moderne drukken, periodieken)> 80% Grafisch en documentair materiaal (zoals prenten, kaarten, affiches, foto’s, brieven) < 20%

18. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 18 Ontwerp | Corpusdefinitie Hoogtepunten uit de collectiesen Documenten die representatief of exemplarisch zijn voor de sociale en culturele geschiedenis Anthonius Magirus, Koock-boeck ofte Familieren kevken-boeckAntwerpen, Godtgaf i Verhulst, 1663Exemplaar: Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, h 83740 [c2-555 i]

20. Ontwerp | Selectie per eeuw 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 20

21. Ontwerp | Selectie per materiaaltype 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 21

22. Ontwerp | Selectie per onderwerp 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 22

23. Ontwerp | Selectievoorbeelden 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 23 Godt-vruchtigh broederschap vanden H. Ioseph, inde kerckevandereligieusencanonickerssen des H. graff tot Hasselt. In het iaer 1689. Hasselt 1692-1701 [PBL OD-G-0045] LiberTrotula, handschrift ca. 1450 [OBB Ms. 593] Nicolaus van Winghe, Den gheheelenBybel, Leuven 1548 [KUL G//P22.055.1/F° BIJB 1548] Frontblaadjes WO I, 1914-1918[EHC] Plan panoramique de la ville de Gand, Gent 1911-1912 [UG BRKZ.KRT.1207/01] Abraham Ortelius, Theatrumorbisterrarum, Antwerpen 1601 [UA MAG-P 15.101]

25. Scanning

27. Ontwerp | Materiaalanalyse: Metadata? 2011-06-15 Informatie aan Zee 2011 26

28. Ontwerp | Materiaalanalyse: Haalbaarheid? Prioritering op basis van digitaliserings-capaciteit ***= zeker **= waarschijnlijk * = indien mogelijk Binnen elke ‘graad’ toch een evenwichtig corpus 2011-06-15 Informatie aan Zee 2011 27

29. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 28 Ontwerp | Functionaliteiten ?

30. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 29 Ontwerp | Functionaliteiten Focus op eenvoud en aantrekkelijkheid Rijk geïllustreerd Niet één thumbnail maar meerdere, grotere afbeeldingen per werk beschikbaar Rijk gecontextualiseerd Korte commentaren, referenties Bladeren (en zoeken) via facetten Virtuele tentoonstellingen Uitgebreidere achtergrondinformatie Etalage, geen catalogus Kwaliteit voor kwantiteit

31. Ontwerp | Functionaliteiten 2011-09-16 Informatieaan Zee 2011 30 Definitie vereisten nog in ontwikkeling

32. Ontwerp | Standaarden Metadata – Bibliografische gegevens Aggregatieformaat MARC21 (Lokale MARC  ‘Flandrica’-MARC) Dublin Core Afgeleiden Dublin Core EuropeanaSemantic Element (ESE) / Europeana Data Model (EDM) 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 31

33. Ontwerp | Standaarden Scans Bronformaat Te bepalen door partners, maar Minimaal 300 dpi, bij voorkeur kleur Scans die als illustratie op het portaal komen altijd in kleur Afgeleiden (online terbeschikkingstelling) Te bepalen door partners, maar Minimaal 150 dpi, bij voorkeur kleur 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 32

34. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 33 Ontwerp | Infrastructuur Gedistribueerde collectie Portaal bevat metadata, toelichtingen en afbeeldingen Integrale werken raadpleegbaar via de websites van de partner-bibliotheken

35. Ontwerp | Infrastructuur Digitool Metadata-opslag Digitale objecten Omeka Portaal Tentoon-stellingen 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 34

36. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 35 Volgt: De uitvoeringfase Digitaliseren en online ontsluiten geselecteerde werken Door de afzonderlijke projectpartners Ontwikkelen virtuele tentoonstelling Ontwikkelen contextualisering (teksten, trefwoorden) Realiseren centrale infrastructuur Incl. aggregatie metadata en Europeana-ingest Ontwikkelen portaal-toepassing Lanceren van het portaal

37. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 36 En ook… Communicatie naar sector over projectverloop Projectpagina websitewww.vlaamse-erfgoedbibliotheek.be/flandrica.be Projectnieuwsbrief (6x) Consolideren en verspreiden projectervaringen Projectrapport ‘Handleiding digitaal ontsluiten bibliotheekerfgoedcollecties’ Ontwikkelen strategie voor verdere ontwikkeling Flandrica.be Bijkomend materiaal Nieuwe partners

38. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 37 Uw stukken in Flandrica.be? Deelname van andere erfgoedbibliotheken in Vlaanderen en Brussel gevraagd! Na de lancering van het portaal in september 2012 Voorbereiding kan al eerder starten Meer informatie beschikbaar begin 2012 Voorwaarden? Werken die binnen het corpus van Flandrica.be passen Integraal gedigitaliseerd op voldoende (erfgoed-) kwaliteit Beschikbaar via de eigen website van de bibliotheek Aanleveren van afbeeldingen en metadata Aanleveren van teksten, trefwoorden etc. voor contextualisering

39. Vragen? www.vlaamse-erfgoedbibliotheek.be/flandrica.be david@vlaamse-erfgoedbibliotheek.be +32 (0)3 338 8793  inschrijven nieuwsbrief

40. Flandrica.beDetailinformatie

41. Flandrica.be | Selectiecriteria Vlaamse bewaarinstelling? In Vlaanderen? of Vlaamse instelling in Brussel? Auteursrechten geklaard? Publiek domein? of Verweesd? of Rechten verworven? Digitaal ontsloten? Integraal op internet? en Op voldoende kwaliteit? 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 40

42. Flandrica.be | Selectiecriteria Is het een ‘Vlaams’ werk? Erkend topstuk? of In Vlaanderen geproduceerd? of Handelend over Vlaanderen? of Vlaams patrimonium? Is het ‘bibliotheekmateriaal’?(handschriften, oude en moderne drukken, tijdschriften, kranten) of: Grafisch/ander documentair materiaal?(prenten, kaarten, affiches, foto’s, brieven) niet: Audiovisueel materiaal? 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 41

43. Flandrica.be | Selectiecriteria Is het een ‘hoogtepunt’, ‘exemplarisch’, ‘representatief’? Bijzondere waarde voor het collectief geheugen? of Schakelfunctie in een belangrijke ontwikkeling? of IJkwaarde ten opzichte van andere werken? of Bijzondere artistieke waarde? of Andere (beargumenteerbare) bijzondere waarde? (gebaseerd op criteria voor Vlaamse topstukken) 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 42

44. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 43 Flandrica.be | Werkproducten (Deliverables) Werkpakket 1 – Content en applicatie D1.1 – Corpusdefinitie en selectiecriteria (intern document) D1.2 – Selectielijst (intern document) D1.3 – Gebruikerstoelichting objecten (interne documenten) D1.4 – Gebruikersvereisten portaalsite (intern document) D1.5 – Virtuele tentoonstelling (website) D1.6 – Resultaten gebruikerstesten (intern(e) document(en)) Werkpakket 2 – Standaarden en processen D2.1 – Metadatastandaarden en richtlijnen voor gebruik (intern document) D2.2 – Digitaliseringsstandaarden en richtlijnen voor gebruik (intern document) D2.3 – Generieke werkstroom digitalisering (intern document) Werkpakket 3 – Digitalisering D3.1 – Metadata (databestand) D3.2 – Voorbeelden (beeldbestanden) D3.3 – Gedigitaliseerde objecten (online repository met beeldbestanden) D3.4 – Feedback standaarden en -processen (document(en))

45. 2011-09-16 Informatie aan Zee 2011 44 Flandrica.be | Werkproducten (Deliverables) Werkpakket 4 – Infrastructuur en software D4.1 – Analyse infrastructuuropties (intern document) D4.2 – Ontwerp infrastructuuroplossing (intern document) D4.3 – Productieve infrastuctuuroplossing (infrastructuur, dienstverlening) D4.4 – Ontwerp portaaltoepassing (intern document) D4.5 – Portaaltoepassing (software) D4.6 – Proces ingestEuropeana (intern document, dataverwerking) Werkpakket 5 – Projectmanagement en communicatie D5.1 – Projectrapport (extern document) D5.2 – Handleiding digitaal ontsluiten bibliotheekerfgoedcollecties (extern document) D5.3 – Presentaties op professionele evenementen (externe documenten) D5.4 – Publicaties in vakmedia (externe documenten) D5.5 – Publiekscommunicatie lancering (externe documenten) D5.6 – Publieksevenement lancering