1. Archive of SID
‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زارعت‬ ‫مجله‬
1390 ‫زمستان‬ ،4 ‫شماره‬ ،7 ‫جلد‬
1-11 ‫صفحات‬
)WUE( ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫تلفیق‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫تاثیر‬ ‫بررسی‬
‫سورگوم‬
Effect of irrigation with conjunctive saline and fresh water on water use efficiency
of sorghum
1
‫فرشیدی‬ ‫محمد‬ ‫و‬ 2
‫نورالوندی‬ ‫توحید‬ ،1
‫درویشی‬ ‫پور‬ ‫حسن‬ ‫حسین‬
‫چکیده‬
‫آماری‬ ‫طرح‬ ‫یک‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫آزمايشي‬ ،‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫کیفی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫مختلف‬ ‫روشهای‬ ‫تحت‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫اثر‬ ‫بررسي‬ ‫منظور‬ ‫به‬
‫بذر‬‫و‬‫نهال‬‫موسسه‬‫از‬)‫(رقم‬‫سورگوم‬‫بذر‬ .‫گرديد‬‫اجرا‬‫شهرقدس‬‫واحد‬‫اسالمی‬‫آزاد‬‫دانشگاه‬‫تحقيقاتي‬‫مزرعه‬‫در‬1390‫سال‬‫در‬‫تیمار‬4‫با‬‫تصادفی‬‫کامال‬
‫تیمارهای‬.‫دارند‬‫تکرار‬ 3‫تیمارها‬‫بقیه‬‫دارد‬‫تکرار‬‫یک‬‫که‬‫شاهد‬‫تیمار‬‫جز‬‫به‬‫که‬‫است‬‫تیمار‬ 4‫شامل‬‫فوق‬‫طرح‬.‫گردید‬‫تهیه‬‫کشاورزی‬‫تحقیقات‬‫سازمان‬
.‫شاهد‬‫تیمار‬-4‫و‬‫شیرین‬‫و‬‫شور‬‫آب‬‫مخلوط‬‫تیمار‬-3،‫شیرین‬‫و‬‫شور‬‫آب‬‫میان‬‫در‬‫یک‬‫متناوب‬‫تیمار‬-2،‫شیرین‬‫و‬‫شور‬‫آب‬‫تیمار‬-1:‫از‬‫عبارتند‬‫آزمایش‬
‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫درصد‬ 19 ‫بود‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫چاه‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫آبیاری‬ ‫که‬ ‫شاهد‬ ‫تیمار‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫نیم‬ ‫تیمار‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارائی‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬
‫چاه‬‫آب‬‫به‬‫نسبت‬‫میان‬‫در‬‫یک‬‫متناوب‬‫تیمار‬‫در‬‫و‬‫کاهش‬‫درصد‬35‫چاه‬‫آب‬‫به‬‫نسبت‬‫مخلوط‬‫تیمار‬‫در‬‫آب‬‫مصرف‬‫کارایی‬‫که‬‫است‬‫حالی‬‫در‬‫این‬‫است‬
/.‫گردد‬‫می‬‫مشاهده‬‫آب‬‫مصرف‬‫کارائی‬‫در‬‫کاهش‬‫درصد‬ 50
‫ای‬‫علوفه‬‫سورگوم‬‫و‬‫عملکرد‬،‫شوری‬‫تنش‬،‫شور‬‫آب‬‫با‬‫آبیاری‬:‫كليدي‬ ‫های‬ ‫واژه‬
‫ایران‬ ،‫تهران‬ ،‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زراعت‬ ‫گروه‬ ،‫شهرقدس‬ ‫واحد‬ ،‫اسالمي‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬ -1
‫ایران‬ ،‫کرج‬ ،‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زراعت‬ ‫گروه‬ ،‫کرج‬ ‫واحد‬ ،‫اسالمي‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬ -2
www.SID.ir

2. Archive of SID
2
1390 ‫زمستان‬ ،4‫شماره‬ ،7 ‫جلد‬ ،‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زارعت‬ ‫مجله‬
‫مقدمه‬
‫در‬ .‫است‬ ‫گرفته‬ ‫نام‬ ‫آب‬ ‫سر‬ ‫بر‬ ‫جنگ‬ ‫قرن‬ ،‫یکم‬ ‫و‬ ‫بیست‬ ‫قرن‬
‫حال‬ ‫در‬ ‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫بخصوص‬ ،‫دنیا‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫قسمت‬
‫آلودگی‬ ،‫آب‬ ‫کمبود‬ :‫قبیل‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مسائل‬ ،‫توسعه‬
‫مسائل‬ ‫این‬ .‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫سیل‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫خسارات‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫آب‬
‫پی‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫بیماریها‬ ‫گسترش‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫غذایی‬ ‫مواد‬ ‫کمبود‬
‫کمبود‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫ایران‬ ‫مانند‬ ‫کشورهایی‬ ‫در‬ ‫بنابراین‬ .‫داشت‬ ‫خواهد‬
‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫کلیه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ،‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫مواجه‬ ‫آبی‬ ‫منابع‬
‫یکپارچه‬ ‫مدیریت‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫باالیی‬
،‫آب‬ ‫منابع‬ ‫یکپارچه‬ ‫مدیریت‬ .‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫اجراء‬ ‫قابل‬ ‫آبی‬ ‫منابع‬
‫پایش‬ ‫و‬ ‫تخصیص‬ ،‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫برای‬ ‫سیستماتیک‬ ‫فرآیند‬ ‫یک‬
‫محیط‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ،‫اجتماعی‬ ‫اهداف‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آبی‬ ‫منابع‬
‫و‬ Ayars ;1374 ،‫شريف‬ ‫(اسماعيلي‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫استفاده‬ ‫زیستی‬
‫افزون‬ ‫روز‬ ‫رشد‬ .)2005 ،‫همکاران‬ ‫و‬ Zahra ;1993 ،‫همکاران‬
‫نیمه‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫کشاورزی‬ ‫اراضی‬ ‫توسعه‬ ،‫جمعیت‬
‫و‬ ‫زمانی‬ ‫ناهمگون‬ ‫توزیع‬ ،‫صنایع‬ ‫گسترش‬ ،‫جهان‬ ‫خشک‬
‫مشکالت‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ت‬‫محدودی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫لحاظ‬ ‫به‬ ‫شیرین‬ ‫آب‬ ‫مکانی‬
‫آب‬ ‫تأمین‬ ،‫کشورها‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ،‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫کیفی‬ ‫روزافزون‬
‫تبدیل‬ ‫حاضر‬ ‫قرن‬ ‫اساسی‬ ‫‌های‬‫ش‬‫چال‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مطمئن‬
‫حال‬ ‫در‬ ‫روزانه‬ ‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫برای‬ ‫تقاضا‬ ،‫جهان‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫نموده‬
‫دفع‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫تأمین‬ ‫‌های‬‫ه‬‫هزین‬ ‫افزایش‬ ،‫حال‬ ‫هر‬ ‫به‬ .‫است‬ ‫افزایش‬
‫هایی‬ ‫تکنولوژی‬ ‫کاربرد‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫اقتصادی‬ ‫‌های‬‫ق‬‫مشو‬ ،‫شور‬ ‫آب‬
‫منابع‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بازدهی‬ ‫‌توانند‬‫ی‬‫م‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫‌زیستیتر‬‫محیط‬ ‫که‬
،‫خراساني‬ ‫(خاوري‬ ‫است‬ ‫داده‬ ‫افزایش‬ ،‫دهند‬ ‫اطمینان‬ ‫را‬ ‫طبیعی‬
‫دلیل‬ ‫به‬ .)2003 ،‫همکاران‬ ‫و‬ Ayman ;2003 ،Ayman ;1387
‫مانند‬ ‫خشکی‬ ‫نیمه‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫بویژه‬ ،‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫کمبود‬
‫و‬ ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫آبیاری‬ ‫در‬ ‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫ایران‬ ‫کشور‬
‫اصلی‬ ‫اهداف‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ،‫دیگر‬ ‫مصارف‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬
‫سریع‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫جمعیت‬ ‫روزافزون‬ ‫رشد‬ .‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬
‫را‬ ‫جوامع‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫افزایش‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫عواملی‬ ‫از‬ ‫صنایع‬
،‫دسترس‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫بودن‬ ‫محدود‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫‌اند‬‫ه‬‫شد‬ ‫باعث‬
،‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫حفاظت‬ ‫ضمن‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫های‬ ‫راه‬ ‫از‬ ‫یکی‬ .‫نماید‬ ‫جبران‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫آب‬ ‫کمبود‬ ‫از‬ ‫بخشی‬
‫طریق‬ ‫از‬ ‫آبی‬ ‫نیازهای‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫تأمین‬ ،‫آب‬ ‫کمبود‬ ‫با‬ ‫مبارزه‬
;2008 ،‫همکاران‬ ‫و‬ Baghalian( ‫است‬ ‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫است‬ ‫آبی‬ ‫منبع‬ ،‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ .)2005 ،Henggeler
‫دسترس‬ ‫قابل‬ ‫دریاها‬ ‫در‬ ‫‌ها‬‫ی‬‫خشکسال‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫مداوم‬ ‫بطور‬ ‫که‬
‫بازیابی‬ .‫نمود‬ ‫استفاده‬ ‫مختلف‬ ‫مصارف‬ ‫برای‬ ‫‌توان‬‫ی‬‫م‬ ‫و‬ ‫بوده‬
‫آب‬ ‫کیفی‬ ‫معیارهای‬ ‫که‬ ‫میزانی‬ ‫به‬ ‫سازی‬ ‫شیرین‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ،‫آب‬
‫برای‬ ‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ .‫‌گیرد‬‫ی‬‫م‬ ‫صورت‬ ،‫شود‬ ‫تأمین‬
‫و‬ ‫کشاورزی‬ ‫اراضی‬ ‫آبیاری‬ :‫قبیل‬ ‫از‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫کاربری‬
‫نامیده‬ ‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫صنایع‬ ‫کننده‬ ‫خنک‬ ‫های‬ ‫سیستم‬
‫جوی‬ ‫نزوالت‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫خشکی‬ ‫سرزمین‬ ‫ایران‬ ‫کشور‬ .‫‌شود‬‫ی‬‫م‬
‫اساس‬ ‫بر‬ .‫است‬ ‫کمتر‬ ‫جهان‬ ‫نزوالت‬ ‫متوسط‬ ‫سوم‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫آن‬
‫که‬ ‫است‬ ‫کشورهایی‬ ‫جزء‬ ‫ایران‬ ،‫هواشناسی‬ ‫سازمان‬ ‫مطالعات‬
‫شدت‬ ‫بر‬ ‫ساله‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫‌برد‬‫ی‬‫م‬ ‫سر‬ ‫به‬ ‫آبی‬ ‫تنش‬ ‫در‬ ‫حاضر‬ ‫حال‬ ‫در‬
‫طبق‬ .)1980 ،‫همکاران‬ ‫و‬ Wagenet( ‫‌گردد‬‫ی‬‫م‬ ‫افزوده‬ ‫تنش‬ ‫این‬
‫بین‬ ‫آنها‬ ‫آب‬ ‫سرانه‬ ‫سهم‬ ‫که‬ ‫شهرهایی‬ ،‫جهانی‬ ‫استانداردهای‬
‫فشار‬ ‫تحت‬ ‫شهرهای‬ ،‫است‬ ‫سال‬ ‫در‬ ‫مکعب‬ ‫متر‬ 1000-1700
‫در‬ ‫مکعب‬ ‫متر‬ 1000 ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫آنها‬ ‫سرانه‬ ‫سهم‬ ‫که‬ ‫شهرهایی‬ ‫و‬
‫سهم‬ .‫گردند‬ ‫می‬ ‫تلقی‬ ‫آبی‬ ‫تنگنای‬ ‫در‬ ‫شهرهای‬ ،‫است‬ ‫سال‬
‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫سال‬ ‫در‬ ‫مکعب‬ ‫متر‬ 500 ‫حدود‬ ،‫تهران‬ ‫شهر‬ ‫سرانه‬
‫بسر‬ ‫آبی‬ ‫کم‬ ‫بحران‬ ‫در‬ ‫تهران‬ ‫شهر‬ ‫کالن‬ ‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫نشان‬ ‫که‬
‫در‬ ‫بخصوص‬ ،‫کشاورزی‬ ‫در‬ ‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ .‫برد‬ ‫می‬
‫پاک‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫محدودیت‬ ‫که‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫توسع‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫کشورهای‬
‫وقتی‬ ‫یکپارچه‬ ‫مدیریت‬ ‫ضرورت‬ .‫است‬ ‫افزایش‬ ‫حال‬ ‫در‬ ،‫دارند‬
‫بخش‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫مصرفی‬ ‫آب‬ ‫کیفیت‬ ‫که‬ ‫‌شود‬‫ی‬‫م‬ ‫‌گر‬‫ه‬‫جلو‬ ‫بیشتر‬
‫در‬ ،‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫یکپارچه‬ ‫مدیریت‬ .‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫متفاوت‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬
‫(محلوجي‬ ‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫آبی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫پایدار‬ ‫استفاده‬ ‫تضمین‬ ‫راستای‬
‫حل‬ ‫راه‬ ‫تنها‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫یکپارچه‬ ‫مدیریت‬ .)1380 ،‫اکبری‬ ‫و‬
‫اعمال‬ ،‫آب‬ ‫سنتی‬ ‫مصارف‬ ‫کاهش‬ ‫نظیر‬ ‫اقداماتی‬ ‫برای‬ ‫جامع‬
‫ایجاد‬ ،‫مصرفی‬ ‫آب‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫کمیت‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫هایی‬ ‫محدودیت‬
‫توسعه‬ ‫به‬ ‫نیل‬ ‫جهت‬ ‫تولیدی‬ ‫و‬ ‫جمعیتی‬ ‫الگوهای‬ ‫در‬ ‫تغییرات‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ‫پایدار‬
www.SID.ir

3. Archive of SID
‫سورگوم‬ )WUE( ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫تلفیق‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫تاثیر‬ ‫بررسی‬
3
‫‌ها‬‫ش‬‫رو‬ ‫و‬ ‫مواد‬
‫تحت‬ )‫شوری‬ ‫(تنش‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫تأثیر‬ ‫بررسی‬ ‫منظور‬ ‫به‬
‫سورگوم‬ ‫کیفی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫عملکرد‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫مختلف‬ ‫روشهای‬
‫در‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫آزمایش‬ ،‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارائی‬ ‫و‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫علوف‬
‫واحد‬ ‫اسالمی‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬ ‫کشاورزی‬ ‫دانشکده‬ ‫نمونه‬ ‫مزرعه‬
‫انجام‬ )‫کرج‬ ‫مخصوص‬ ‫جاده‬ 20 ‫کیلومتر‬ ‫در‬ ‫(واقع‬ ‫شهرقدس‬
‫منطقه‬ ‫اقلیم‬ .‫است‬ ‫هکتار‬ 1/5 ‫حدود‬ ‫زراعی‬ ‫زمین‬ ‫مساحت‬ .‫شد‬
‫میلی‬ 180 ‫ساالنه‬ ‫بارندگی‬ ‫میانگین‬ ‫با‬ ‫خشک‬ ‫نیمه‬ ‫و‬ ‫خشک‬
‫از‬ )Speed feed ‫(رقم‬ ‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫بذر‬ .‫باشد‬ ‫می‬ ‫متر‬
‫قالب‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫تهیه‬ ‫کشاورزی‬ ‫تحقیقات‬ ‫سازمان‬ ‫بذر‬ ‫و‬ ‫نهال‬ ‫مؤسسه‬
‫این‬ .‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬ ‫تصادفی‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫آماری‬ ‫طرح‬ ‫یک‬
‫تکرار‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫شاهد‬ ‫تیمار‬ ‫بجز‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫تیمار‬ 4 ‫شامل‬ ‫طرح‬
‫طرح‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫(نقشه‬ .‫داشت‬ ‫خواهند‬ ‫تکرار‬ 3 ‫تیمارها‬ ‫بقیه‬ ‫دارد‬
56 ‫(نشریه‬ FAO ‫های‬ ‫دستورالعمل‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ).‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬
‫کشاورزی‬ ‫در‬ ‫شور‬ ‫لب‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آبهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫در‬ )24 ‫و‬
‫رشد‬ ‫اولیه‬ ‫مراحل‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نامتعارف‬ ‫آبهای‬ ‫اینگونه‬ ‫استفاده‬ ‫که‬
‫است‬ ‫کرده‬ ‫عنوان‬ ‫احتیاط‬ ‫با‬ )‫گیاه‬ ‫زنی‬ ‫جوانه‬ ‫و‬ ‫بذر‬ ‫(کاشت‬
‫ساقه‬ ‫مرحله‬ ‫از‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫مختلف‬ ‫تیمارهای‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫لهذا‬
‫اندازه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫آزمایش‬ .‫گردید‬ ‫آغاز‬ ‫بعد‬ ‫به‬ ‫دهی‬
،‫آبی‬ ‫بیالن‬ ‫و‬ )ET( ‫تعرق‬ ‫و‬ ‫تبخیر‬ ‫نظیر‬ ‫پارامترها‬ ‫برخی‬ ‫گیری‬
‫این‬ ‫در‬ .‫پذیرفت‬ ‫صورت‬ )‫(الیسیمتر‬ ‫گیاهی‬ ‫کشت‬ ‫مخزن‬ ‫در‬
‫از‬ ‫پالستیکی‬ ‫شکل‬ ‫ای‬ ‫استوانه‬ ‫الیسیمتر‬ ‫عدد‬ 10 ‫از‬ ‫آزمایش‬
100 ‫ارتفاع‬ ‫و‬ ‫متر‬ ‫سانتی‬ 60 ‫قطر‬ ‫به‬ ‫سخت‬ ‫اتیلن‬ ‫پلی‬ ‫جنس‬
.‫نمودیم‬ ‫استفاده‬ ‫متر‬ ‫سانتی‬
‫ای‬ ‫لوله‬ ،‫الیسیمترها‬ ‫از‬ )‫آب‬ ‫(زه‬ ‫اضافی‬ ‫آب‬ ‫نمودن‬ ‫خارج‬ ‫برای‬
‫که‬ ‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫شد‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫الیسیمترها‬ ‫کف‬ ‫در‬ ‫مشبک‬
‫تعبیه‬‫الیسیمترها‬‫کف‬‫در‬‫متر‬‫سانتی‬4‫قطر‬‫به‬)‫(سوراخ‬‫حفره‬‫یک‬
‫کف‬ ‫به‬ ‫آکواریوم‬ ‫چسب‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫خرطومی‬ ‫لوله‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫سپس‬ ‫و‬
.‫شد‬ ‫استفاده‬ ‫کش‬ ‫زه‬ ‫لوله‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫گردید‬ ‫محکم‬ ‫الیسیمتر‬
‫آزمایش‬ ‫روند‬ ‫در‬ ‫خللی‬ ‫خاک‬ ‫رطوبت‬ ‫آنکه‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫سپس‬
‫ارتفاع‬ ‫به‬ ‫فلزی‬ ‫هائی‬ ‫پایه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫بشکه‬ ‫نیاورد‬ ‫بوجود‬
2 ‫یکدیگر‬ ‫از‬ ‫الیسیمترها‬ ‫فاصلة‬ ‫البته‬ ‫که‬ ‫دادیم‬ ‫قرار‬ 40 cm
‫از‬ ‫پس‬ .‫باشد‬ ‫راحت‬ ‫آنها‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫تردد‬ ‫تا‬ ‫شد‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫متر‬
‫برداشت‬ ‫(خاک‬ ‫مزرعه‬ ‫خاک‬ ‫از‬ ‫آنها‬ ‫درون‬ ‫الیسیمترها‬ ‫نصب‬
‫پر‬ 85 cm ‫ارتفاع‬ ‫تا‬ )‫زراعی‬ ‫زمین‬ ‫متری‬ ‫سانتی‬ 30 ‫عمق‬ ‫از‬ ‫شده‬
‫فیزیکی‬ ‫خصوصیات‬ ‫که‬ ‫مزرعه‬ ‫خاک‬ ‫شدن‬ ‫پر‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫گردید‬
‫خاک‬ ‫تا‬ ‫انجام‬ ‫آبیاری‬ ‫است‬ ‫زیر‬ ‫جدول‬ ‫قرار‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫شیمیایی‬ ‫و‬
‫داشته‬ ‫بذور‬ ‫کاشت‬ ‫جهت‬ ‫را‬ ‫اولیه‬ ‫رطوبت‬ ‫و‬ ‫برسد‬ FC ‫حالت‬ ‫به‬
‫از‬ ،‫الیسیمترها‬ ‫خاک‬ ‫سطح‬ ‫بتن‬ ‫سله‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫برای‬ .‫باشد‬
‫و‬ ‫یکنواخت‬ ‫بطور‬ ‫الیسیمترها‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫نمودیم‬ ‫استفاده‬ ‫ماسه‬
‫خاک‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫ذکر‬ ‫به‬ ‫الزم‬ .‫گردید‬ ‫توزیع‬ 1 cm ‫ضخامت‬ ‫به‬
‫و‬ ‫تهیه‬ ‫متر‬ ‫سانتی‬ 0 ‫ـ‬ 30 ‫عمق‬ ‫از‬ ‫نخورده‬ ‫دست‬ ‫ای‬ ‫نمونه‬ ‫مزرعه‬
‫مطابق‬ ‫خاک‬ ‫خصوصیات‬ ‫و‬ ‫ارسال‬ ‫خاک‬ ‫مکانیک‬ ‫آزمایش‬ ‫به‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬ ‫زیر‬ ‫جداول‬ ‫با‬
www.SID.ir

4. Archive of SID
4
1390 ‫زمستان‬ ،4‫شماره‬ ،7 ‫جلد‬ ،‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زارعت‬ ‫مجله‬
����1-��������� ���� ��� ������
Table 1- Soil characteristic in lysimeter
pH
m
ds����� �� ���� ��� ���
*
eEC3HcoCL4SoCaMgKNa
48/775/042/312/333/450/790/127/085/1
*�� �����ECe��� ����� ��� ����� �����.
����2-��������� ���� ��� ������ ��� ����
Table 2- Important soil moisture points in lysimeter
���� ������������� ��� ����
������� ����)PWP(����� �����)FC(35%��
48%����
17%���
20/1340/28
‫درون‬ ‫خاک‬ ‫شیمیائی‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خصوصیات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫در‬ ‫کیلوگرم‬ 280 ‫صورت‬ ‫به‬ ‫خاک‬ ‫غذایی‬ ‫نیاز‬ ،‫الیسیمترها‬
‫تریپل‬ ‫سوپرفسفات‬ ‫هکتار‬ ‫در‬ ‫کیلوگرم‬ 150 ‫و‬ ‫اوره‬ ‫هکتار‬
‫‌ها‬‫ه‬‫بشک‬ ‫درون‬ ‫خاک‬ ‫به‬ ‫الیسیمترها‬ ‫سطح‬ ‫براساس‬ ‫که‬ ‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬
‫تعرق‬ ‫و‬ ‫تبخیر‬ ‫میزان‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬ ‫ضمن‬ ‫در‬ .‫گردید‬ ‫اضافه‬
‫نیز‬ ‫الیسیمترها‬ ‫از‬ ‫خروجی‬ ‫و‬ ‫کشی‬ ‫زه‬ ‫آب‬ EC ‫میزان‬ ‫و‬ )ET(
‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬ .‫نمودیم‬ ‫استفاده‬ ‫لیتری‬ 4 ‫پالستیکی‬ ‫ظروف‬ ‫از‬
‫ظروف‬ ‫این‬ ‫درون‬ ‫الیسیمترها‬ ‫کف‬ ‫به‬ ‫متصل‬ ‫خرطومی‬ ‫لوله‬ ‫که‬
‫ظروغ‬ ‫درون‬ ‫خروجی‬ ‫آب‬ ‫آبیاری‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬
‫بر‬ ‫را‬ ‫مختلف‬ ‫آزمایشهایی‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫فوق‬
‫زه‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫آبیاری‬ ‫آب‬ ‫حجم‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬ ‫داد‬ ‫انجام‬ ‫آن‬ ‫روی‬
‫الزم‬ .‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫الیسیمتر‬ ‫هر‬ ‫تعرق‬ ‫و‬ ‫تبخیر‬ ‫میزان‬ ‫کشی‬
‫بار‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫الیسیمتر‬ ‫هر‬ ‫برای‬ ‫آبیاری‬ ‫آب‬ ‫حجم‬ ‫است‬ ‫ذکر‬ ‫به‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ‫لیتر‬ 28 ‫آبیاری‬
www.SID.ir

5. Archive of SID
‫سورگوم‬ )WUE( ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫تلفیق‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫تاثیر‬ ‫بررسی‬
5
���1:������� ����������� ����� ���� �� ��������� �
Fig 1- The way of lied lysimeters in university' field ground
cm
cm
������
����
m
������ ������
cm
cm ������
����
m
������ ������
cm
cm
������
����
m
������ ������
cm
cm
������
����
m
m
����� �� ������1
����� �� ������2
����� �� ������3
�� ��������
���)����(
www.SID.ir

6. Archive of SID
6
1390 ‫زمستان‬ ،4‫شماره‬ ،7 ‫جلد‬ ،‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زارعت‬ ‫مجله‬
:‫آزمایش‬ ‫مورد‬ ‫تیمارهای‬
،‫آبیاری‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫تیمار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ـ‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫نیم‬ ‫تیمار‬ :1 ‫شماره‬ ‫تیمار‬
‫و‬ ‫برمتر‬ ‫زیمنس‬ ‫دسی‬ 0/5 ‫غلظت‬ ‫با‬ )‫چاه‬ ‫(آب‬ ‫معمولی‬ ‫آب‬
.‫گردید‬ ‫استفاده‬ ‫متر‬ ‫بر‬ ‫زیمنس‬ ‫دسی‬ 6/5 ‫غلظت‬ ‫با‬ ‫شور‬ ‫آب‬
‫شوری‬ ‫با‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫ابتدا‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬ ‫استفاده‬ ‫نحوة‬
‫این‬ ‫نفوذ‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ )‫لیتر‬ 14( ‫شد‬ ‫داده‬ ‫گیاه‬ ‫به‬ EC=6/5 m
ds
m
ds ‫شوری‬ ‫با‬ )‫چاه‬ ‫(آب‬ ‫معمولی‬ ‫آب‬ ‫از‬ ‫بالفاصله‬ ،‫آب‬ ‫مقدار‬
‫درصد‬ 50 ‫دیگر‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬ .)‫لیتر‬ 14( ‫گردید‬ ‫استفاده‬ EC=0/5
‫معمولی‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫دیگر‬ ‫درصد‬ 50 ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬
.‫گرفت‬ ‫صورت‬
‫یک‬ ‫تیمار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ـ‬ ‫درمیان‬ ‫یک‬ ‫متناوب‬ ‫تیمار‬ :2 ‫شماره‬ ‫تیمار‬
‫لیتر‬ 28 ‫مقدار‬ ‫به‬ )‫برمتر‬ ‫زیمنس‬ ‫دسی‬ 0/5( ‫چاه‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬
‫پذیرفت‬ ‫صورت‬ 6/5 m
ds ‫شوری‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫بعدی‬ ‫آبیاری‬ ‫و‬
.)‫لیتر‬ 28(
‫تیمار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ـ‬ ‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫مخلوط‬ ‫تیمار‬ :3 ‫شماره‬ ‫تیمار‬
‫پذیرفت‬ ‫صورت‬ ‫لیتر‬ 28 ‫میزان‬ ‫به‬ ‫و‬ 3/5 m
ds ‫شوری‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬
m
ds ‫شوری‬ ‫با‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫با‬ EC=0/5 m
ds ‫با‬ ‫چاه‬ ‫آب‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬
.‫شد‬ ‫انجام‬ ‫گردد‬ ‫می‬ 3/5 m
ds ‫متوسط‬ ‫شوری‬ ‫که‬ ‫مخلوط‬ 6/5
.‫شد‬ ‫انجام‬ EC=0/5 m
ds ‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ :‫شاهد‬ ‫تیمار‬
‫از‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫آورده‬ ‫زیر‬ ‫جدول‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫خصوصیات‬ ‫که‬ ‫چاه‬ ‫آب‬
.‫گردید‬ ‫استخراج‬ ‫محل‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫چاه‬
����3-������� ���� ��� �� �������
Table 3- The characteristics of used well water
m
ds������� �� ���� ��� ����
ECpH3HcoCL4SoMgCaNa
5/006/785/385/170/293/580/0
‫عدد‬ 10 ‫کاشت‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫کاشت‬ ‫نحوة‬
‫گیاه‬ 5 ‫که‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫الیسیمتر‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫متری‬ ‫سانتی‬ 4 ‫عمق‬ ‫در‬ ‫بذر‬
‫سورگوم‬ ‫بوته‬ 5 ‫حفظ‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شدند‬ ‫حذف‬ ‫ابتدائی‬ ‫رویش‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫از‬ ‫پس‬ ‫چاه‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫آنها‬ ‫آبیاری‬ ‫و‬ ‫دهی‬ ‫ساقه‬ ‫زمان‬ ‫تا‬ ‫‌ای‬‫ه‬‫علوف‬
.‫گردید‬ ‫آغاز‬ ‫شده‬ ‫گفته‬ ‫تیمارهای‬ ‫اعمال‬ ‫دهی‬ ‫ساقه‬ ‫مرحله‬
‫استفاده‬ ‫کجدال‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫خاک‬ ‫در‬ ‫کل‬ ‫ازت‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫برای‬
‫الیسیمترها‬ ‫خاک‬ ‫جذب‬ ‫قابل‬ ‫فسفر‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫برای‬ ،‫گردید‬
‫موج‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫رنگ‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫السن‬ ‫روش‬ ‫از‬
‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫اسپکتروفتومتر‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نانومتر‬ 720
‫یک‬ ‫آمونیوم‬ ‫استات‬ ‫محلول‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫جذب‬ ‫قابل‬ ‫پتاسیم‬ ‫و‬ ‫شد‬
‫منحنی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫فتومتر‬ ‫فلیم‬ ‫دستگاه‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نرمال‬
.‫شد‬ ‫محاسبه‬ ‫استاندارد‬
‫بحث‬ ‫و‬ ‫نتایج‬
‫کیلوگرم‬ 0/44 ‫از‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارائی‬ ‫از‬ ‫متفاوتی‬ ‫مقادیر‬ ‫دنیا‬ ‫در‬
‫نشان‬ ‫مطالعات‬ ‫از‬ ‫بعضی‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ 1/9 ‫تا‬ ‫مکعب‬ ‫متر‬ ‫بر‬
‫آب‬ ‫کمبود‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارائی‬ ‫مقادیر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داده‬
‫شور‬ ‫لب‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫های‬ ‫آب‬ ‫مانند‬ ‫متعارف‬ ‫نا‬ ‫های‬ ‫آب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬
‫محصول‬ ‫تنش‬ ‫به‬ ‫حساس‬ ‫مراحل‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫خصوصا‬
‫تیمار‬ 4 ‫که‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫باشد‬ ‫می‬ ‫باال‬ ‫بسیار‬ ‫گیرد‬ ‫می‬ ‫صورت‬
‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫نیم‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫آبیاری‬
‫آب‬ ‫مخلوط‬ ،‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫یک‬ ‫متناوب‬ ،‫شیرین‬
‫شده‬‫گرفته‬‫نظر‬ ‫در‬‫شاهد‬‫عنوان‬‫به‬‫چاه‬‫آب‬‫تیمار‬‫و‬‫شیرین‬‫و‬‫شور‬
‫آمده‬‫بدست‬ ‫عملکرد‬‫مقدار‬‫اساس‬‫بر‬‫آب‬‫مصرف‬‫کارائی‬،‫است‬
‫طوریکه‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫مصرف‬ ‫آب‬ ‫ازاء‬ ‫به‬
‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارائی‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫نیم‬ ‫تیمار‬ ‫در‬
‫آن‬ ‫شاهد‬ ‫تیمار‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫صورتی‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫بوده‬ 0/68 kg/m3
‫ای‬
‫در‬ ‫نیم‬ ‫تیمار‬ ‫عبارتی‬ ‫به‬ ‫بود‬ 0/84 kg/m3
‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارائی‬
‫بهترین‬ ‫دیگر‬‫تیمارهای‬‫بین‬‫در‬‫شیرین‬‫و‬‫شور‬‫آب‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫میان‬
‫کمتر‬‫نمک‬‫وجود‬‫خاطر‬‫به‬‫هم‬‫آن‬‫دلیل‬‫و‬‫است‬‫داشته‬‫را‬‫عملکرد‬
www.SID.ir

7. Archive of SID
‫سورگوم‬ )WUE( ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫تلفیق‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫تاثیر‬ ‫بررسی‬
7
‫آبیاری‬ ‫با‬ ‫زیرا‬ ‫میباشد‬ ‫تیمار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫گیاه‬ ‫ریشه‬ ‫توسعه‬ ‫محدوده‬ ‫در‬
‫خارج‬ ‫ریشه‬ ‫توسعه‬ ‫منطقه‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫نمک‬ ‫شور‬ ‫اب‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫شیرین‬ ‫آب‬
‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارائی‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫یک‬ ‫متناوب‬ ‫تیمار‬ ‫در‬ .‫گردند‬ ‫می‬
‫درصد‬ 50‫چاه‬‫آب‬‫به‬‫نسبت‬‫که‬‫است‬‫شده‬‫گزارش‬ 0/42kg/m3
‫کارائی‬ ‫کاهش‬ ‫نزولی‬ ‫روند‬ ‫این‬ ‫البته‬ ‫که‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫کاهش‬
‫چاه‬ ‫آب‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫درصد‬ -35 ‫نیز‬ ‫مخلوط‬ ‫تیمار‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬
‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫است‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫که‬ ‫ای‬ ‫نکته‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
‫ریشه‬ ‫توسعه‬ ‫محدوده‬ ‫های‬ ‫نمک‬ ‫آبشوئی‬ ‫در‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫نیم‬ ‫تیمار‬
‫کارائی‬ ‫در‬ ‫تغییرات‬ ‫تفاوت‬ ‫حیث‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫تر‬ ‫موفق‬
‫نسبت‬‫شاهد‬‫عنوان‬‫به‬‫چاه‬‫آب‬‫تیمار‬‫با‬‫تیمار‬‫این‬‫بین‬‫آب‬‫مصرف‬
.‫باشد‬‫می‬‫کمتر‬‫دیگر‬‫تیمارهای‬‫به‬
����)4(�������� ��� �� ���� ������ ������� ���������
Table 4 - Water Use Efficiency variation under different treatment
����� ���
�������
���� �� ���
Half alternative
��� ��
Control
��� �� �� ���� �������
Changes ratio to
control
�� ���� ������
WUE (kg/m3
)
0.680.84-19%
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
(kg/m3)‫ﺁﺏ‬‫ﻣﺻﺭﻑ‬‫ﮐﺎﺭﺍﻳﯽ‬
‫ﻣﻳﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻳﻡ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬(‫)ﺷﺎﻫﺩ‬ ‫ﭼﺎﻩ‬ ‫ﺁﺏ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬
‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بررسی‬ -2 ‫شکل‬
Fig 2- Water use efficiency in sorgum
www.SID.ir

8. Archive of SID
8
1390 ‫زمستان‬ ،4‫شماره‬ ،7 ‫جلد‬ ،‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زارعت‬ ‫مجله‬
����)5(����� �������� ��� �� ���� ������ ������� ����
Table 5 - Water Use Efficiency variation under different treatment
����� ���
�������
�����
Mixed
��� ��
Control
�� ���� ���������� ��
Changes ratio to
control
�� ���� ������
WUE(kg/m3
)
0.540.84-35%
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
(kg/m3)‫ﺁﺏ‬‫ﻣﺻﺭﻑ‬‫ﮐﺎﺭﺍﻳﯽ‬
‫ﻣﺧﻠﻭﻁ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬(‫)ﺷﺎﻫﺩ‬ ‫ﭼﺎﻩ‬ ‫ﺁﺏ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬
‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بررسی‬ - 3 ‫شکل‬
Fig 3- Water use efficiency in sorgum
www.SID.ir

9. Archive of SID
‫سورگوم‬ )WUE( ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫تلفیق‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫تاثیر‬ ‫بررسی‬
9
����)6(����� �������� ��� �� ���� ������ ������� ����
Table 6 - Water Use Efficiency variation under different treatment
����� ���
�������
���� �� ��
Alternative
��� ��
Control
��� �� �� ���� �������
Changes ratio to
control
�� ���� ������
WUE(kg/m3
)
0.420.84-50%
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
(kg/m3)‫ﺁﺏ‬‫ﻣﺻﺭﻑ‬‫ﮐﺎﺭﺍﻳﯽ‬
‫ﻣﻳﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻳﮏ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬(‫)ﺷﺎﻫﺩ‬ ‫ﭼﺎﻩ‬ ‫ﺁﺏ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬
‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بررسی‬ -4 ‫شکل‬
Fig 4- Water use efficiency in sorgum
www.SID.ir

10. Archive of SID
10
1390 ‫زمستان‬ ،4‫شماره‬ ،7 ‫جلد‬ ،‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زارعت‬ ‫مجله‬
����)7(����� �������� ��� �� ���� ������ ������� ����
Table 7- Water Use Efficiency variation under different treatment
����� ���
�������
���� �� ���
Half alternative
�����
Mixed
���� �� ��
Alternative
�� ���� ������ ����
WUE (kg/m3
)
-19%-35%-50%
-60%
-50%
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
‫ﺁﺏ‬‫ﻣﺻﺭﻑ‬‫ﮐﺎﺭﺍﻳﯽ‬‫ﺩﺭﺻﺩ‬
‫ﻣﻳﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻳﻡ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬ ‫ﻣﺧﻠﻭﻁ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬ ‫ﻣﻳﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻳﮏ‬ ‫ﺗﻳﻣﺎﺭ‬
‫ای‬ ‫علوفه‬ ‫سورگوم‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫تغییرات‬ -5 ‫شکل‬
Fig 5- water use efficiency variation in sorgum
www.SID.ir

11. Archive of SID
‫سورگوم‬ )WUE( ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫شیرین‬ ‫و‬ ‫شور‬ ‫آب‬ ‫تلفیق‬ ‫روش‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬ ‫تاثیر‬ ‫بررسی‬
11
Refrences ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫منابع‬
،‫آبياري‬ ‫آب‬ ‫مختلف‬ ‫شوريهاي‬ ‫تأثير‬ ‫تحت‬ ‫شيرين‬ ‫سورگوم‬ ‫و‬ ‫چغندرقند‬ ‫عملکرد‬ ‫کيفي‬ ‫و‬ ‫کمي‬ ‫مقايسه‬ .1374 .‫شريف،م‬ ‫اسماعيلي‬
.‫گياهي‬ ‫علوم‬ -‫شناسي‬ ‫زيست‬ :‫گرايش‬ ‫و‬ ‫رشته‬ ،‫محيطي‬ ‫علوم‬ ‫دانشکده‬ .‫ارشد‬ ‫کارشناسي‬ ‫نامه‬ ‫پايان‬
‫زراعت‬ ‫کنگره‬ ‫دهمين‬ .‫اي‬ ‫دانه‬ ‫ذرت‬ ‫هاي‬ ‫دورگه‬ ‫و‬ ‫خالص‬ ‫هاي‬ ‫رگه‬ ‫در‬ ‫شوري‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬ ‫بررسي‬ .1387 .‫س‬ ،‫خراساني‬ ‫خاوري‬
.143 .‫صفحه‬ .‫ايران‬ ‫نباتات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬
.‫ترويج‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫تحقيقات‬ ‫سازمان‬ ،‫کشاورزي‬ ‫وزارت‬ ‫ترويج‬ ‫معاونت‬ ‫فني‬ ‫انتشارات‬ ،‫کلزا‬ ‫زراعت‬ .1378 .‫دهشيري‬
.1380 ‫شهريور‬ ‫بذر‬ ‫و‬ ‫نهال‬ ،‫باراني‬ ‫آبياري‬ ‫در‬ ‫گندم‬ ‫مختلف‬ ‫ارقام‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫آب‬ ‫شوري‬ ‫اثر‬ .1380 ،‫م‬ ،‫اکبري‬ ‫و‬ .‫م‬ ،‫محلوجي‬
Ayars JE, Hutmacher RB, Schoneman RA, Vail SS, Pflaum T. 1993. Long term use of saline water for irrigation.
Irrigation Science. 14(1): 27-34.
Ayman AF. 2003. The use of saline water in agriculture in the Near East and North Africa region: Present and
future. Journal of crop production. 7(1-2): 299-323.
Baghalian K, Haghiry A, Naghavi MR, Mohammadi A. 2008. Effect of saline irrigation water on agronomical
and phytochemical characters of chamomile (Matricaria recutita L.). Scientia Horticulturae. 116(4): 437-441.
Henggeler JC. 2005. The conjunctive use of saline irrigation water on deficit-irrigated cotton. Ph.D Thesis.
Biological and Agricultural Engineering, Texas A&M University.
Miceli A, Moncada A, D›Anna F. 2003. Effect of water salinity on seeds germination of Ocimum basilicum L.,
Eruca sativa L. and Petroselinum hortense Hoffm. Acta Hort. (ISHS) 609:365-370
Wagenet RJ, Campbell WF, Bamatraf AM, Turner DL. 1980. Salinity, irrigation frequency, and fertilization
effects on barley growth. Agron. J. 72:969-974.
Zahra P, Neil H, Val S. 2005. Modelling irrigated Eucalyptus for salinity control on shallow watertables.Australian
Journal of Soil Research. 43(5): 587-597.
www.SID.ir