2. Login Consultants Nederland B.V.
De Entree 11-13
1101 BH Amsterdam
The Netherlands
T. +31 (0) 20 342 0280
F. +31 (0) 20 697 5721
E. info@loginconsultants.com
www.loginconsultants.com
3. Inhoudsopgave
Inleiding 4
1. De werkplek, de vragen 5
2. De survey: hoe denken organisaties er over? 8
3. Toekomstbespiegelingen tijdens het ontbijt 16
4. Kanttekeningen onderweg naar 2020 20
5. Waar staan de vendors? 39
6. Conclusies en samenvatting 42
7. De roadmap naar 2020, proviand voor onderweg 45
8. Visie Login Consultants op de Werkplek 2020 47
9. Hoe kan Login Consultants organisaties ondersteunen? 50
10. Over Login Consultants 54
4. 4
De wens om in de toekomst te kijken is al zo oud als
Nostradamus. Ook IT-beslissers kijken graag vooruit, om
hun organisatie op termijn de werkplek te geven die aan-
sluit bij de behoeften. Met een goed gevoel voor ‘over-
morgen’ kunnen we de werkplekinvestering van ‘vandaag
en morgen’ beter laten renderen.
Hoe zou die werkplek over pakweg vijf jaar uit zien?
Voorspellen kunnen we niets, maar met verschillende
partijen in de IT-arena kunnen we wel de zichtassen naar
de toekomst in beeld brengen. De vragen en knelpun-
ten vormen lijnen naar de horizon. Samen hebben die
vaststellingen en bespiegelingen enige voorspellende
waarde. Dat besef leidde tot de ontwikkeling van deze
white paper met de titel ‘Essentiële vraagstukken voor de
roadmap naar de werkplek van 2020’.
Inleiding
Deze White paper geeft een overzicht van de werkplek-
vraagstukken die leven bij organisaties in Nederland,
opgedaan door een survey onder een panel van 96
IT-beslissers. Dit onderzoek is opgevolgd door 2 ron-
de tafel sessies en heeft als doel inzicht te geven hoe
bedrijven zich kunnen voorbereiden op de werkplek van
de toekomst.
6. 6
Is de cloud in 2020 allesbepalend? En bestaat de tradi-
tionele desktop werkplek nog? Hoe ver zijn organisaties
in 2020 met het uit de cloud afnemen van software?
Waar hebben ze hun data opgeslagen en is de fysieke
locatie rond 2020 nog steeds een issue voor banken,
verzekeraars en andere bedrijven in gevoelige branches?
Welke behoeften hebben organisaties straks? Welke knel-
punten zien ze, op welke punten is er scepsis? Wat zijn de
grootste vragen die tussen nu en 2020 moeten worden
beantwoord om organisaties een passende werkplek te
bieden?
Met deze hartenkreet in gedachten, hebben wij drie
thema’s centraal gesteld in onze beknopte zoektocht
voor deze White paper.
1. De werkplek, de vragen
Centrale thema’s
1. Van bezit naar gebruik.
Zet deze trend van de werkplek zich door? Waar leidt
de trend toe? Wat betekent deze voor organisaties?
2. Van uitvoer naar regie.
Welke vraagstukken komen organisaties tegen die
deze ontwikkeling verder volgen?
3. Anytime, anywhere, anything.
Hieruit voortvloeiend – het is het gevolg van de eerste
twee – wat betekent deze kreet in de aanloop naar
2020?
7. 7
Login Consultants liet zich informeren op verschillende
plaatsen. Bij de eigen consultants/experts, bij opdracht-
gevers, eindgebruikers en bij leveranciers van werk-
plekoplossingen. U leest in deze White paper wat hen
bezighoudt, welke vragen ze hebben. Hier en daar treft u
ook antwoorden aan – maar omdat we de toekomst niet
kunnen voorspellen zijn het veelal vergezichten.
Waardevolle vergezichten, dat zeker.
Ten slotte kijken we ook naar hoe organisaties zich op
die ongewisse toekomst kunnen voorbereiden. Welke
stappen ze kunnen zetten en hoe ze hun ‘quest’ kunnen
invullen en als het dan tot een transitie moet komen, van
welke aard dan ook, is er dan een tijdpad denkbaar? Daar
komen wij aan het eind van deze White paper graag op
terug.
9. 9
2. De survey: hoe denken organisa-
ties er over?
Een betrouwbare manier om het sentiment rond de werkplek van nu en straks te peilen is de enquête, de survey.
Login Consultants beschikt over een uitgebreid panel van IT-managers van organisaties met verschillende omvang. Wij
vonden 96 beslissers bereid hun visie over de werkplek(voorkeuren) in hun organisatie te delen.
Het aantal werkplekken in deze organisaties verschilt sterk: bijna 17 procent heeft tot 250 werkplekken, krap 18 procent
heeft 250-1.000 werkplekken. Circa 66 procent heeft 1.000 of meer werkplekken. Hier volgen de belangrijkste uitkom-
sten.
10. 10
In welke fase herkent u zich het
meest?
57,3%
11,5%
14,6%
4,2%
4,2%
8,3%
Ik beheer de gehele infrastructuur met
incidentele externe ondersteuning
Ik heb het beheer van de werkplek
volledig uitbesteed
Ik maak gebruik van Desktop as a
Service (DaaS)
Ik beheer zelf de gehele infrastructuur
Anders
Ik blijf verantwoordelijk voor de
werkplek, maar besteedt het beheer
ervan uit
11. 11
Denkt u dat in 2020 een pay-per-use
model voor applicaties realistisch is?”
0
10
20
30
40
50
60
70
80 Overigens geeft een groot aantal organisaties aan
dat het voor het hele applicatielandschap langer gaat
duren, of misschien wel nooit wordt gerealiseerd.
Zij voelen zich nog steeds zeer gebonden aan legacy busi-
ness applicaties. Kortom: het hangt sterk af van hoe ‘mature’
deze applicaties zijn en hoe vooruitstrevend hun aanbie-
ders. IT-beslissers voelen zich beperkt door de legacy appli-
caties, die een groter aandeel ‘cloud’ als het ware blokkeren.
76%
24%
Ja Nee
Aantalrespondenten
12. 12
Zijn er voor u redenen om uw applica-
ties slechts op eigen infrastructuur aan
te bieden aan uw eindgebruikers?”
Bij de respondenten die ja hebben geantwoord, worden
veelal redenen van privacy en security genoemd, alsmede
system integratie issues, historische gronden of simpelweg
‘kennis in eigen huis houden’.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
70%
30%
Ja Nee
Aantalrespondenten
13. 13
Zijn er voor u reden om data binnen
uw eigen infrastructuur op te slaan?
Hier zijn bij de ja-stemmers de antwoorden nog expli-
cieter. Men noemt de wet- en regelgeving, compliance,
security, privacy, vertrouwelijkheid, beschikbaarheid,
beheersbaarheid.
Ook wordt verwezen naar het moederbedrijf dat veelal
een restrictief beleid op dit gebied voert.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
73%
27%
Ja Nee
Aantalrespondenten
14. 14
Wat zijn voor u de belangrijkste
voordelen als de trend van bezit naar
gebruik zich voortzet?
74%
54%
45%
27%
27%
Flexibiliteit
Kostenbesparing/beheersing
Toegang tot nieuwe technologie
IT is geen kernactiviteit
Kwaliteitsverbetering
*Meerdere antwoorden waren mogelijk
15. 15
Wat zijn voor u de belangrijkste
voordelen als de trend van bezit
naar gebruik zich voortzet?
Andere voordelen die door de respondenten worden genoemd zijn: continuïteit, focus op doorontwikkeling bedrijfs-
processen i.p.v. technologie (besparen met ICT!), inspelen op Z-generatie (jeugd van tegenwoordig als toekomstige
werknemer), redundantie. Een persoon zegt: “Er zal een nieuw en hoger niveau van besturing en ontwikkeling ont-
staan met meer geïntegreerde functionaliteit. Het is een noodzakelijk effect om de kwaliteit en stabiliteit van de dien-
sten te borgen en levert betere mogelijkheden tot onderscheidend vermogen vanuit een business perspectief.”
Overigens ziet niet iedereen de voordelen. Eén respondent zegt: “Onze data worden ‘staat confidentieel’ geheim
opgeslagen, dat level is in de markt niet te garanderen.” Iemand anders: “Het wordt duurder. De flexibiliteit is naar mijn
inschatting minder omdat je met contracten zit die bijvoorbeeld een jaar lopen. Aanschaf kan op ieder moment.”
17. 17
3. Toekomstbespiegelingen bij de
ronde tafel sessies
Vertegenwoordigers van banken, telecombedrijven,
onderwijsinstellingen en het midden- en kleinbedrijf lieten
zich tijdens twee werkontbijtsessies bij Login Consultants
uit over hun behoeften en verwachtingen rond de werk-
plek. Bovenal bleek dat de volgende drie hoofdthema’s:
‘van bezit naar gebruik’, ‘van uitvoer naar regie’ en
‘anytime, anywhere, anything’ verschillend worden
beleefd.
De grootste gemene delers van de soms zeer boeiende
discussies:
Behoudende organisaties - Als het aankomt op het ma-
ken van keuzes (naar de cloud, uitbesteden werkplek en
‘anytime, anywhere, anything’), zijn veel organisaties nog
erg behoudend. Men stort zich niet graag in avonturen
met een ongewisse afloop.
Security als spelbreker – Organisaties hebben twijfels
over de kwaliteit van de beveiliging in de cloud. De nood-
zaak van compliance aan eigen en externe security-eisen
weerhoudt organisaties ervan om stappen te zetten. Data-
classificatie wordt als een belangrijk onderwerp gezien. Bij
sommige organisaties ontstaat bij de business ongeduld
vanwege de security-beperkingen. De frustratie leidt tot
ongecontroleerd experimenteren, wat leidt tot ‘shadow
IT’ en daarmee tot verhoogde security risico’s. Shadow-IT
omvat alle IT diensten die door eindgebruikers worden af-
genomen zonder medeweten en/of goedkeuring van de
organisatie. Gebruikers nemen het heft in eigen handen.
18. 18
Legal en privacy, gepercipieerde beperkingen - veel
IT-managers geven dat ze gebonden zijn aan de beper-
kingen die wet- en regelgeving en de eigen Legal de-
partement opleggen. Ook vermoeden sommigen dat de
privacywetgeving de weg naar ‘van bezit naar gebruik’,
‘van uitvoer naar regie’ en ‘anytime, anywhere, anything’
grotendeels blokkeren.
Intussen wil de business vooruit – IT-managers kunnen
en willen de behoeften bij de business niet negeren. Het
ongeduld is groot, de IT moet mee met nieuwe wensen.
Een deelnemer aan de ontbijtsessies zegt: “Het nieuwe
werken is een trend die blijft. In onze organisatie ontstaan
veel ad-hoc kortdurende samenwerkingsverbanden tus-
sen professionals binnen en buiten de organisatie. Hoe
ga je dat mogelijk maken? Waar vinden we elkaar dan?
Hoe gaan we dat IT-matig aanbieden?”
Ook de overheid wil en moet verder – Een vertegen-
woordiger van een overheid roert aan dat de burger
openheid en benaderbaarheid verwacht. Hij voelt de druk.
Vandaag bij Wehkamp iets bestellen, vandaag in huis. En
bij veel gemeenten duurt het weken voordat een vergun-
ning beschikbaar komt. “Wij moeten hard met die legacy
poot aan de slag, bijvoorbeeld door applicaties web-ena-
bled maken. En ook voor de gegevens is het logisch om
op den duur naar de cloud te gaan. Ons standpunt is
dat de burger zelf zijn data kan inzien en beheren. Een
soort ‘elektronisch burgerdossier’. Het is in feite informatie
van de burger, door de gemeente beheerd. Maar we zijn
nog niet zover dat we dat kunnen organiseren. Niet in de
huidige setting. In onze backoffice hebben we nog steeds
een ouderwetse manier van afhandelen.”
19. 19
Hoezo kwaliteitsverbetering? – Sommige organisa-
ties betwijfelen of er een kwaliteitsverbetering in zit bij
de gang ‘van bezit naar gebruik’. Sommigen verklaren
onomwonden dat hun eigen kwaliteit beter zal zijn.
Core en legacy blijven waar ze zijn – Als gevolg van
de twijfels blijft de core van de werkplek en van de legacy
applicaties – en zeker de data – on-premises; de kan-
toorautomatisering verhuist wel op grote schaal naar de
cloud.
Behoedzaamheid troef – In het algemeen is het plan,
kort samengevat: stap voor stap, behoedzaam naar vo-
ren. Hoe ver is de cloud doorgedrongen in 2020? Velen
opteren voor een mixed platform situatie, met een deel
cloud en een deel traditioneel. Iedereen is het er over
eens dat de cloud zeker gaat groeien.
Organisaties zijn zeker geneigd mee te gaan in de bewe-
ging, maar voelen beperkingen. Legacy software laat zich
niet eenvoudig in de cloud zetten, door beperkingen die
wetgeving, security en privacy opleggen.
21. 21
4. Kanttekeningen op weg naar 2020
Drie experts van Login Consultants plaatsen kanttekeningen bij het pad tussen vandaag en 2020: Siegfried Huijgen
(Consultancy Manager), Jan van der Elst (Business Development Manager) en Dennis Damen (Product Manager).
Siegfried Huijgen
Consultancy Manager
Jan van der Elst
Business Development Manager
Dennis Damen
Product Manager
22. 22
Mismatch tussen theorie en praktijk
De meest opvallende uitkomst van de inventarisatie
onder organisaties is dat vendors met hun strategieën
mijlenver voor lijken te liggen op wat de markt wil en
aankan. Of wellicht zelfs: ver voor de muziek uit lopen?
Siegfried Huijgen: “Daar lijkt het op. Ook de grote markt-
analisten zien de ontwikkeling van bezit naar gebruik en
naar cloud wellicht sneller gaan dan de markt zelfs voor
mogelijk houdt. De goeroes beweerden dat anno 2015
30 procent van de bedrijven wereldwijd over zou zijn op
cloud diensten. Dat is dus alleen gelukt voor bepaalde
Microsoft Office applicaties, zoals Sharepoint en Out-
look. Maar er zijn bijna geen bestaande bedrijven die
hun primaire processen in de cloud hebben gezet. Voor
start-ups is het vanzelfsprekend. Het absurde van deze
discussie is dat sommige organisaties zeggen de deur
naar de cloud op een kier te houden – intussen hebben
ze wel hun hele organisatie op Office365 gezet.
Conclusie: ze zijn veel verder in hun acceptatie van de
cloud en met de daarmee geassocieerde risico’s dan ze
zich realiseren. Gevoelige documenten worden als leeu-
wen bewaakt (“die gaan we nooit in de cloud zetten”),
maar privéfoto’s van gezinsuitjes worden zonder aarzelen
op Facebook gezet.”
23. 23
Vergeten benefits
Een verbazingwekkende uitkomst van de survey is de
lage score van ‘kwaliteitsverbetering’ (slechts 24 procent
van de respondenten noem dit) onder de voordelen die
organisaties verwachten van de trend ‘Van bezit naar ge-
bruik’. Bij het leasen van een auto – dat is ook ‘van bezit
naar gebruik’ – is het zonneklaar. Je betaalt één bedrag
en alles is goed geregeld, van onderhoud tot reparaties
en nieuwe banden toe. Bij de dienstverlening rond IT die
buiten de deur wordt geregeld voor een vast maand-
bedrag wordt hogere kwaliteit van dienstverlening niet
hoog ingeschat.
Wat mij betreft: niet hoog genoeg. Een belangrijk on-
derdeel van het business model van partijen die werk-
plekken en oplossingen in de cloud aanbieden is dat ze
betere kwaliteit leveren dan klantorganisaties zelf kunnen
garanderen.
Klagen de gebruikers over de kwaliteit, dan is dat op den
duur het einde van de dienstverlener. Willen organisaties
op weg naar de werkplek van 2020 stappen zetten, dan
moeten ze af van het idee dat beheer van werkplekken,
software en data nergens zo goed en veilig kan worden
uitgevoerd als in de eigen organisatie. Deze misvatting
blokkeert de ontwikkeling van de werkplek.”
Een geliefd voordeel van ‘gebruik’ ten opzichte van ‘bezit’
is de flexibiliteit. Een abstract begrip, dat het vaakst wordt
uitgelegd als ‘in staat zijn snel en tegen relatief lage kos-
ten af te schalen als de situatie daartoe aanleiding geeft’.
“Het gaat vooral om flexibiliteit in de kostenstructuur.
Voor de financial in de organisatie houdt het ‘voorspelba-
re kosten’ in. Voor veel IT-managers is die flexibiliteit dat
ze de faciliteiten snel genoeg kunnen aanpassen als de
business van de organisatie sterk wijzigt.”
24. 24
De business wil HNW
Uit onderzoek blijkt dat organisaties flexibiliteit in de inzet
van IT als een belangrijk doel zien. Dat speelt vooral bij
organisaties die veel met zzp’ers werken, waar Het Nieu-
we Werken gemeengoed is, of die nauw samenwerken
met wisselende partijen. Zij dienen hun flexibiliteitsbe-
hoefte goed in te schatten en zullen wellicht sneller ‘van
bezit naar gebruik’ willen doorschakelen, met een flinke
rol voor de cloud. Jan van der Elst: “Denk hierbij niet
alleen aan communicatiebureaus en andere dienstverle-
ners.
We zien het net zozeer in het onderwijs, waar hogescho-
len steeds nauwer samenwerken en zelfs bij gemeen-
ten, die steeds meer gelijk optrekken. Het gaat om het
vermogen om in nieuwe IT-behoeften te voorzien, ook al
kunnen we niet zien wat de toekomst brengt.”
25. 25
Vergeet de medewerker niet
Een onderdeel van de zoektocht zal de medewerkerscon-
text moeten zijn. Wat willen zij, hoe tevreden zijn zij op
dit moment? Als organisaties gaan onderzoeken hoe ze
in 2020 hun nieuwe werkplek willen vormgeven, zullen ze
zich rekenschap moeten geven van het gedrag en de be-
hoeften van deze medewerkers. Daarbij zal snel duidelijk
worden dat die ene gebruiker niet bestaat. Jan van der
Elst onderzocht bij een bank de verschillende gebruikers-
profielen en kwam voor die organisatie op zeven karakte-
ristieken, ook wel ‘personas’. “Hoe mobiel is iemand, waar
werkt deze persoon, hoe gebruikt de persoon de info, op
basis van zulke vragen zijn groepen te onderscheiden. Er
zijn managers die elke dag achter hetzelfde bureau zitten
en beslissingen nemen op basis van data. Anderen wer-
ken dwars door de organisatie en buiten de organisatie
met veel verschillende mensen samen. En weer anderen
voeren vooral data in.
Op basis hiervan kwamen wij in dit geval op drie typen
werkplekken: vaste plekken, mobiele plekken en specials:
hun handelingen vallen buiten het stramien. Bij banken
zijn dat bijvoorbeeld de handelaren en ontwikkelaars,
die met zeer specifieke software werken en niets aan een
standaard werkplek hebben. IT-beslissers moet elk van
deze groepen op hun waarde schatten en voorzien van
een werkplek die minder of meer in de cloud is.” Overi-
gens geldt in lang niet alle organisaties dat de mede-
werkers en masse mobiel werken en de cloud omarmen.
Van der Elst: “Voornamelijk oudere medewerkers zien
dat heel anders, die hoeven ook niet zo nodig mee in de
BYO-beweging. En een deel van jongste generatie me-
dewerkers is zich zeer bewust van de werk-privé balans.
Zij werken juist minder mobiel en BYO is ook minder een
issue.
26. 26
Koudwatervrees en emoties
Is er sprake van koudwatervrees als het over de werk-
plek van de toekomst gaat? Zijn organisaties inmiddels
wellicht veel verder met de acceptatie van de cloud dan
ze dachten? Siegfried Huijgen: “Ja en ja. Ik denk zelfs dat
de emotie een rol speelt. We moeten vaststellen dat veel
beslissers bij grote Enterprises net van een generatie zijn
die het een prettig gevoel vinden om de data dichtbij te
houden, het liefst in huis. Ze kunnen daar de data bijna
aanraken. Dat idee laat zich moeilijk veranderen, hoewel
cloud eigenlijk niet eens zo nieuw is. Hosting partijen zijn
al decennia actief. Bedrijven hebben massaal hun data
naar gerenommeerde system integrators gebracht. Het
verschil met de cloud is dat de data dan ‘ergens’ staat en
dat biedt voor veel beslissers onvoldoende houvast.
Dat kan je een emotioneel aspect noemen. Het is een
mythe om te denken dat je data niet veilig is als je deze
op een onbekende plek opgeslagen is”.
Velen hebben angst voor risico’s die wellicht vrij goed tot
vrijwel nul gereduceerd kunnen worden. Jan van der Elst
merkt dikwijls dat een goede risicoanalyse kan uitwijzen
dat de afbreukrisico’s bij bepaalde applicaties te verwaar-
lozen zijn. Overstappen naar een cloud oplossing bete-
kent mogelijk direct minder complexiteit, meer flexibiliteit
en lagere kosten.
27. 27
Neem bijvoorbeeld banken en
overheden
Banken hebben met securityregels te maken die
verhinderen dat ze hun apps en data bij een willekeurige
leverancier in de cloud zetten. Jan van der Elst: “In de
traditionele setting bij banken – en andere organisaties
waarin grote securitybelangen spelen – wordt veiligheid
traditioneel afgedwongen op het apparaat. Toegang tot
een werkplek geeft toegang naar data. Ze moeten toe
naar het afdwingen van veiligheid op basis van attributen,
dus op basis van kenmerken van informatie. Op basis
daarvan mag een gebruiker op een bepaald moment op
een bepaalde werkplek bij de data.
Dat maakt het mogelijk om vanuit elke device (privé of
zakelijk) te kunnen werken.
Veel grote organisaties zullen deze ontwikkeling in de
komende jaren moeten maken. De technieken hiervoor
staan in de kinderschoenen en zijn nog niet volwassen
genoeg om bij banken in te voeren.
De attribute-based security is een belangrijk onderdeel
van de oplossing die onder meer banken meer mogelijk-
heden gaat geven om in de cloud te werken.”
Ook overheden zitten met dit dilemma. Zij werken met
persoonsgegevens, die zij goed dienen te beschermen.
Dat zorgt voor een behoorlijke dosis aarzeling bij bijvoor-
beeld gemeenten: hoe enthousiast mogen zij de cloud
omarmen?
28. 28
Jan van der Elst: “Sommige overheden doen heel weinig
in de cloud. Zij halen de Patriot Act en juridische drem-
pels aan. Simpelweg omdat de data buiten de organi-
satie zou komen te staan, houden zij de deur stijf dicht.
Intussen blijken ze wel hun HR-applicatie in de cloud te
draaien en werken de medewerkers in Office365, met
mail en Sharepoint bij Microsoft in de VS. Ze zijn soms
verder dan ze denken, maar zijn in verwarring over hun
bedrijfskritische systemen.”
29. 29
Hoe moet het met de data en
andere security-vragen
Security lijkt het sleutelwoord onderweg naar de horizon
van 2020. Terecht of niet. “Het is begrijpelijk in de zin dat
organisaties zorgvuldig willen zijn, afgewogen beslissin-
gen willen nemen. Tegelijk zie ik dat wet- en regelgeving
veel minder restrictief zijn dan velen denken. De Wet Be-
scherming Persoonsgegevens stelt nergens dat gegevens
van burgers niet in de cloud mogen worden opgeslagen.
Toch is de beperkende wetgeving het eerste dat amb-
tenaren ons noemen als het over de toekomst van de
werkplek gaat.”
Een belangrijke ontwikkeling die het antwoord op de
aarzeling kan zijn is het analyseren van de data van orga-
nisaties.
Welke data is van hoge waarde, welke documenten zijn
minder cruciaal? “Op basis van een classificatie kan be-
paald worden waar de data mag staan en wie erbij moet
kunnen”, reikt Siegfried Huijgen aan. “Daarnaast is er op
technologisch vlak nog wat volwassenheid nodig, vooral
in beveiliging van informatie. Startups op het gebied van
cloud security beginnen sterk de aandacht te trekken en
dat is niet voor niets. Beveiliging is één van de grootste
thema’s bij de beweging naar de cloud.”
30. 30
Van gebruik naar regie: de nare
herinnering aan outsourcing
Organisaties die de vruchten willen plukken van de over-
gang van gebruik naar regie, zullen wel ergens moeten
beginnen. Siegfried Huijgen: “Ze zullen diensten buiten
de deur moeten zetten. Je kunt niet de IT-organisatie
afslanken en intussen alle services on-premises houden
omdat dat veiliger lijkt.” Huijgen denkt dat een deel van
de aarzeling voortkomt uit de tijd waarin outsourcing
gelijk stond aan stroperigheid. “Alles was dichtgetimmerd
in SLA’s en alles wat daar buiten viel kostte veel geld;
klanten voelden zich matig en traag bediend, de dienst-
verlener moest immers veel partijen te vriend houden. En
nu wordt bij een overgang naar een cloud-dienstverlener
gevreesd dat de geschiedenis zich zal herhalen.
” Huijgen vraagt zich af of deze vrees terecht is. “Hosting
van diensten werd afgesloten in contracten van minimaal
drie jaar (vaker vijf of zelfs tien). Tussentijds afkopen was
bijzonder ingewikkeld en de migratie van diensten naar
een andere hosting partij was misschien nog wel lastiger.
De belofte van cloud is ‘elasticiteit’. Eén van de uitings-
vormen hiervan is dat de klant snel kan opzeggen en
dat cloud-partijen zogenaamde exit-strategieën hebben
beschreven. Dienstverlening verplaatsen van de ene
cloud provider naar de andere is als de verhuizing van je
mobiele telefonie abonnement of je energieleverancier.”
31. 31
Dat maakt de kansen voor ‘van gebruik naar regie’ groter,
mits organisaties cloud-dienstverleners niet over één kam
scheren met de hosting dienstverleners van weleer.
32. 32
Hoe ‘anytime, anywhere, anything’
nog complexer werd
En hoe staat het dan met de drive om als organisatie te
gaan werken volgens het principe ‘anytime, anywhere,
anything’? “Voorheen was dat principe altijd gericht op
de werkplek. Je kunt altijd en overal je werkplek bena-
deren En daarmee ook je data. Siegfried Huijgen: “’Any,
any, any’ slaat tegenwoordig steeds meer op de manier
waarop een consument zijn data mag consumeren. Ter
illustratie: mag een financieel medewerker vanaf een
strandtent op zijn iPad, verbonden met het internet via
een publieke WIFI-verbinding, financiële data van zijn
bedrijf inzien en bewerken?
Mag diezelfde financieel medewerker diezelfde data wel
consumeren op diezelfde iPad als hij of zij werkt in een
satelliet vestiging van het bedrijf? De desktop is hard op
weg irrelevant te worden. De eis is dat data op steeds
meer verschillende manieren geconsumeerd kan worden.
De taak voor IT is om dit mogelijk te maken, zonder dat
compliancy en beveiliging in gevaar komen. Het denken
over thema’s als deze is nog niet afgerond en de techno-
logie staat in feite nog in de kinderschoenen.”
33. 33
Security hoofdzaak? Het antwoord
ligt wellicht in classificatie
Organisaties waar de veiligheid van data een hoofdrol
speelt, hebben tussen nu en 2020 veel werk te verzetten.
Jan van der Elst: “Ken je je data, dat is de vraag. Weet je
welke classificatie bepaalde informatie heeft? Dat is essen-
tieel om informatie al dan niet toegankelijk te verklaren.”
Maar is het de verantwoordelijkheid van de IT-afdeling
om deze classificatie te moeten kennen? Duidelijk is dat
security meer is dan een IT-verantwoordelijkheid. Banken
zijn hier al langer mee bezig. De CIA-classificatie, met
niveaus die staan voor beperkte of zeer brede toeganke-
lijkheid, is daar al langer punt van aandacht.
Maar andere organisaties – denk aan onderwijsinstellin-
gen – hebben hierin nog een weg te gaan.
Van der Elst trekt de parallel met fysieke post: huis aan
huis verspreide reclame kan zo weg. Een brief kan ter
kennisgeving zijn, kan ook weg. Een contract van je
hypotheek wil je uiteraard bewaren. “Dat is informatie die
een bepaalde classificatie moet krijgen. Sommige data in
organisaties zal serieus beveiligd bewaard moeten wor-
den en zal voor weinigen toegankelijk moeten zij, andere
informatie moet vlot beschikbaar zijn om op dagelijkse
basis mee te werken.
Dat besef is van groot belang om de toegankelijkheid van
data goed te regelen. En: om te bepalen voor welke data
en welke apps het verstandig is om vanuit de cloud te
laten benaderen.
34. 34
Werken met classificaties voor data kan een deel van de
IT in een organisatie minder complex en dus goedkoper
maken en medewerkers en klanten zullen er blij mee zijn.
Data & informatie is key, de werkplekken volgen.”
35. 35
Via DaaS naar de ‘end game’
Op het pad naar de horizon komen de meeste organisa-
ties hoe dan ook Desktop as a Service (DaaS) tegen. “Als
organisaties niet in staat zijn om de volledige infrastruc-
tuur en alle applicaties buiten te zetten, maar wel gebruik
willen maken van de flexibiliteit van werkplekgebruik
– anders dan werkplekbezit – dan is DaaS een geschikt
model.”
Nog een stap terug? Een migratie on-premises naar een
technologie stack die aansluit op DaaS. “Dat betekent dat
je nu gaat investeren om de volgende stap eenvoudiger
te maken. Hoe dan ook, een DaaS model stelt organi-
saties nu al in staat om legacy applicaties en het beheer
daarvan te ontkoppelen van het end-point device. Nog
een stap terug?
Een migratie on-premises naar een technologie stack die
aansluit op DaaS. “Dat betekent dat je nu gaat investeren
om de volgende stap eenvoudiger te maken.
Zijn er alternatieven? Ja. De traditionele migratie. Een
stap maken naar een hogere versie van de bestaande
oplossing geeft wat tijd en ruimte om de ontwikkelingen
in de komende jaren af te wachten. Dan is een overgang
naar DaaS of wat voor cloud-oplossing dan ook alsnog
te maken. “Dat is de meest conservatieve oplossing”, zegt
Siegfried Huijgen. “Het is geen waardeoordeel. Als bevei-
liging een van de grootste thema’s in de afwegingen is,
dan zie ik in het bijzonder banken en overheden kiezen
voor de traditionele
migratie.”
36. 36
Van uitvoer naar regie
Het extern beleggen van de werkplek ontslaat een
organisatie van het operationele regelwerk. Jan van der
Elst waarschuwt: “De organisatie zal wel de leveranciers
moeten sturen. Je zult leveranciers moeten selecteren
aan de hand van de visie en strategie die je hebt opge-
steld. Je zult ook moeten begrijpen dat cloud-producten
in principe standaard, off-the-shelf zijn. Je kunt Microsoft
niet even bellen dat je iets aan je Office365 wilt verande-
ren. Dat is voor veel IT-beslissers wel even wennen. De
regievoering van de IT-beslisser gaat niet meer over de
commodity’s zoals Office365, maar meer over de ‘speci-
als’. Verder hangt het van de behoeften van de business
van de organisatie af in hoeverre standaardproducten
een rol kunnen spellen en in hoeverre maatwerk en
customer intimacy essentieel zijn.”
37. 37
Enterprise IT in 2020
Hoe zal Enterprise IT er over vijf jaar uit zien? Alles ‘ver-
SaaSt’ en alles ‘verservicet’. Wat blijft er over? Hebben
klantorganisaties op den duur nog wel een IT-organisatie
nodig? Dennis Damen: “IT zit in elk geval niet meer in de
driver’s seat, dat is de business. Die vindt de traagheid
van Enterprise IT niet meer acceptabel. De business drijft
de beweging naar de cloud, daar leeft de behoefte. Dat
gaat de Enterprise IT niet overbodig maken, maar wel een
andere rol geven. De IT-manager wordt meer dirigent
dan organisator. Die moet de zaken organiseren met de
cloud providers, die moet zorgen dat ze compatible zijn
en voldoen aan de eisen van de klantorganisatie, et
cetera. De business is de driver van dit alles en in zekere
zin ook de moderne kenniswerker, de gebruiker. Die wil
vrijheid en productief zijn en niet tegengehouden worden
door IT.”
Damen tekent daarbij aan dat er minstens één belangrij-
ke remmende factor is: de legacy IT, met alle juridische
en veiligheidseisen eisen daaromheen. “In 2020 zullen
verouderde applicaties nog steeds bestaan. En legacy IT
is voor bestaande bedrijven nog steeds het leeuwendeel
van hun IT, al het andere maakt een goede kans om in de
cloud terecht te komen. Als je het mij vraagt zullen deze
bedrijven alleen de brug kunnen slaan van legacy IT en
de cloud via ‘hosted desktop’. Ik ben ervan overtuigd dat
de ‘hosted desktop’ voor hen de schakel, de missing link
zal blijken te zijn. Dat is een ontwikkelpad, een road map
naar de toekomst. De hosted desktop biedt uitzicht op
een nieuwe wereld.”
38. 38
Hoe anders zal het zijn voor (relatief) nieuwe bedrijven,
die niet gehinderd worden door de molensteen van de
legacy IT. “Die gaan met hun hele hebben en houden de
cloud in. Microsoft speelt daar goed op in. Ben je een IT
start-up, dan krijg je credits – dus praktisch gratis – om
je ontwikkelingen en Microsoft Azure te doen.” De reden
voor Microsoft om dit aan te bieden, ligt voor de hand.
Met het cloud computing-platform Microsoft Azure wil
Microsoft hiermee de concurrentie aangaan met andere
cloud systemen die software as a service (SaaS) aanbie-
den, zoals Google App Engine van Google en EC2 van
Amazon.
40. 40
5. Waar staan de vendors?
Hoe zijn de grote leveranciers bezig met de vragen rond
‘van bezit naar gebruik’, van ‘uitvoering naar regie’ en
‘any, any, any’? Dennis Damen, Product Manager, schetst
de ontwikkelingen.
Microsoft, Citrix, VMware, Google, Amazon
Microsoft en Google zitten op de lijn van ‘devices &
services’. Kort door de bocht geformuleerd: ze bieden de
diensten in de cloud voor de gebruiker van devices. Dat
device is een rich client, die vanuit de cloud wordt voor-
zien van services. Apple, Microsoft en Google hebben dit
model en nu ook Amazon.
Google is al vanaf het begin van de cloud in zijn element
en bouwde niet voor niets Chromebook, de legacy is niet
Google’s wereld. Amazon heeft behalve e-readers ook
een echte tablet. Ook Amazon gaat voort op dat pad.
Microsoft heeft daarnaast Windows 10, waarmee het
de visie van ‘devices & services’ verder invult. In eerste
instantie was dat gericht op de consument, maar in toe-
nemende mate ook op de Enterprise, met hun enorme
legacy-vraagstuk. Google heeft er vooralsnog geen op-
lossing voor maar Microsoft en Amazon wel. Zij kunnen
– net als Citrix en VMware - legacy windows applicaties
vanuit de cloud aanbieden. Het punt is alleen dat veel
Enterprises dat nog niet aandurven, vanwege Legal en
security eisen. Aan deze kant van het aanbieders-
spectrum lijkt Microsoft voorlopig de beste kaarten in
handen te hebben, omdat ze voor alles een oplossing
lijken te hebben, ook voor de legacy. Microsoft is door
dit alles zowel aantrekkelijk voor nieuwe bedrijven en
voor langer bestaande Enterprises en natuurlijk voor de
consument.
41. 41
Google presenteert zich ook sterk, met sterke cloud
diensten en productiviteitstools. Maar Google mist een
migratieplatform. Als een Enterprise met Google aan de
slag wil, dan heeft Google geen goed alternatief voor de
legacy Windows-applicatie. Een onlangs aangekondigde
samenwerking tussen VMware en Google kan dat hiaat in
het portfolio oplossen.
43. 43
6. Conclusies en samenvatting
Uit het onderzoek van Login Consultants komt duidelijk
naar voren dat er nog veel vragen leven bij IT-managers
bij het bepalen van de roadmap naar de werkplek van
2020. In deze White paper heeft u kunnen lezen wat hen
bezighoudt. De thema’s die hierbij centraal staan zijn:
• Van bezit naar gebruik
• Van uitvoer naar regie
• Anytime, anywhere, anything
De volgende zaken komen in de discussies - tijdens de
ontbijsessies - duidelijk naar voren:
1. De business wil vooruit: Het nieuwe werken is een
trend die blijft.
2. Acceptatie van de cloud. Bedrijven zijn veel verder in
hun acceptatie van de cloud en met de daarmee
geassocieerde risico’s dan ze zich realiseren.
3. Flexibiliteit genoemd als belangrijkste driver. Het
snel kunnen aanpassen van de faciliteiten als de business
van de organisatie sterk wijzigt.
4. Organisaties zijn behoudend: Als het aankomt op
het maken van keuzes (naar de cloud, uitbesteden werk-
plek en ‘anytime, anywhere, anything’), zijn veel organisa-
ties nog erg behoudend.
5. Security als spelbreker: Organisaties hebben twijfels
over de kwaliteit van de beveiliging in de cloud. Dit is
vaak emotioneel ingegeven.
6. Kwaliteitsverbetering: Er is twijfel of er een kwaliteits-
verbetering in zit bij de gang ‘van bezit naar gebruik’.
7. Vergeet de medewerker niet. Zij vormen een es-
sentiële bron bij het vormgeven van de werkplek van de
toekomst.
44. 44
8. Legal en privacy, gepercipieerde beperkingen:
IT-managers geven dat ze gebonden zijn aan de
beperkingen die wet- en regelgeving en de eigen Legal
departement opleggen.
9. Core en legacy blijven waar ze zijn: Als gevolg van
de twijfels blijven de legacy applicaties – en zeker de data
– on-premises.
10. Via DaaS naar de ‘end game’. Als organisaties niet
in staat zijn om de volledige infrastructuur en alle appli-
caties buiten te zetten, dan is DaaS een geschikt model.
In het algemeen is het plan, kort samengevat: stap voor
stap, behoedzaam naar voren. Hoe ver is de cloud
doorgedrongen in 2020? Velen opteren voor een mixed
platform situatie, met een deel cloud en een deel tradi-
tioneel. Iedereen is het er over eens dat de cloud zeker
gaat groeien. Alles ‘ver-SaaSt’ en alles ‘verservicet’.
Organisaties zijn zeker geneigd mee te gaan in de bewe-
ging, maar voelen beperkingen. Legacy software laat zich
niet eenvoudig in de cloud zetten, door beperkingen die
wetgeving, security en privacy opleggen.
46. 46
7. De roadmap naar 2020, proviand
voor onderweg
Het mag duidelijk zijn dat de weg naar de werkplek van
2020 voor sommige organisaties ogenschijnlijk nog veel
vragen oproept die niet onbeantwoord hoeven te blijven.
Om de weg op verantwoorde wijze te betreden is een
degelijk afwegingsproces noodzakelijk. Daarbij gaat het
over zaken als: Zoals op de eerste pagina’s van deze White paper al is
gesteld: er bestaan welliswaar geen standaard antwoor-
den die voor alle organisaties soelaas bieden. Elke organi-
satie zal zijn eigen vragen moeten beantwoorden.
Login Consultants kan u uitstekend bij dit process assis-
teren.
• de werkelijke behoeften van de business en hoe die te
bevredigen
• de wensen van medewerkers in organisaties
• belangen op het gebied van bedrijfsbrede security
• specifieke eisen en behoeften die leven bij banken en
overheden
• de mogelijkheden van data classificatie
• de mate van regie die organisaties wensen te hebben
• de toekomst van legacy-systemen
• of en hoe DaaS mogelijk een rol kan spelen onderweg
naar de ‘end game’
• in welke mate de perceptie van kwaliteit, beveiliging en
beschikbaarheid gestuurd word door emotie
48. 48
8. Visie Login Consultants op de
Werkplek van 2020
Het moment is nu! U staat aan de vooravond van keuzes
die bepalend gaan zijn voor de manier waarop u uw
bedrijfsprocessen ondersteunt. U gaat keuzes maken die
bepalend zijn voor de kwaliteit van de gebruikerservaring
(user experience) van uw collega’s en medewerkers.
Het model van “Devices and Services” is onvermijdelijk.
Steeds meer applicaties komen beschikbaar in een ‘pay-
per-use’ model (populair gezegd; steeds meer applicaties
staan in de cloud). Dit heeft grote impact op de manier
waarop uw IT-organisatie ondersteuning kan bieden aan
de consumenten van uw IT-diensten (uw eindgebruiker)
en op de manier waarop u garanties af kunt geven in
termen van beschikbaarheid en (data)veiligheid.
Lang niet alle applicaties zijn geschikt om te consumeren
vanuit de cloud. Lang niet alle data is geschikt om de vir-
tuele muren van uw datacenter te verlaten. Hybride is de
oplossing. In de cloud waar het kan, bij u in het datacen-
ter wanneer het moet.
Het introduceren van een nieuwe werkplek, of van een
nieuw werkplekconcept, is niet een exclusief IT-project.
Meerwaarde wordt pas geleverd wanneer u een werkplek
kunt leveren die de consumptie van data en applicaties
mogelijk maakt (waar deze ook vandaan komt). De werk-
plek heeft pas meerwaarde wanneer deze veilig genoeg
is zonder dat dit de prestaties negatief beïnvloed.
49. 49
U heeft pas een tevreden gebruiker indien de werkplek
daar beschikbaar is waar uw eindgebruiker deze wil
gebruiken. Uw eindgebruiker is tevreden wanneer hij
productief kan zijn waar hij dat wil zijn.
Login consultants levert de beste user experience! Naast
een uitgebreide toolset die we inzetten om uit te vin-
den wat voor uw organisatie ‘de beste user experience’
betekent, heeft Login Consultants de werkplek (of beter
gezegd: End User Computing) in het DNA zitten.
51. 51
9. Hoe kan Login Consultants
organisaties ondersteunen?
Workplace Strategy Assessment inclusief
Personas Onderzoek
Verschillende gebruikersgroepen binnen uw organisatie
worden naar hun IT-gebruik en –behoeften getypeerd.
Dit levert inzicht in welke werkplekken en –middelen
passen bij welke gebruikersgroepen binnen de context
van uw organisatie. De combinatie van business plannen
en personas bepalen de werkplekstrategie.
Bovendien betrekt deze aanpak medewerkers actief bij
‘hun’ toekomstige werkplek en het geeft inzicht in hoe
medewerkerstevredenheid kan worden verhoogd en
kosten kunnen worden verlaag
Thema Workshops
Wij bieden verschillende workshops aan die los ingezet
kunnen orden voor het beantwoorden een specifieke
vraag op het gebied van:
• Werkplek technologie selectie
• Cloud readiness
• Windows 10 assessment (welke waarde kan Win10
toevoegen voor uw organisatie)
• Mobility Assessment
De onderwerpen van een assessments kunnen ook altijd
als onderdeel van de volledige Workplace Strategy
Assessment meegenomen worden.
52. 52
Roadmap Ontwikkeling
De resultaten van een Workspace Strategy Assessment of
van een van de verschillende workshops worden ver-
werkt tot een voor zowel medewerkers als IT organisatie
heldere roadmap. De roadmap maakt inzichtelijk welke
mijlpalen er zijn en met welke projecten en ‘deliverables’
uw organisatie richting uw werkplek van 2020 gaat.
Bij deze dienstverlening is het belangrijk om te weten dat
Login Consultants niet per definitie kiest voor partner-
schappen met een van de bekende vendors. De klantbe-
hoefte staat centraal en daar worden vendors bij gezocht,
niet andersom
Meer over ons Strategisch Werkplekadvies?
53. 53
Login Consultants
Login Consultants is een onafhankelijke internationa-
le IT-werkplekspecialist gericht op End User Computing
op basis van server-based computing (SBC) en Virtual
Desktop Infrastructures (VDI). We helpen onze klanten
graag de juiste balans te vinden tussen beheerbare IT en
een flexibele gebruikersomgeving. Login Consultants le-
vert strategisch en technisch werkplekadvies, helpt orga-
nisaties bij IT-werkplek implementaties, waarbij een snelle
oplevering met de hoogst mogelijke kwaliteit gegaran-
deerd wordt met dank aan onze best practice aanpak.
Na oplevering van een project levert Login Consultants
professionele support voor desktop- en applicatiein-
frastructuren; van incidentele technische support of het
packagen van applicaties tot het volledig beheren van uw
(virtuele) desktopomgeving.
De specialisten van Login Consultants creëren continue
innovatieve software oplossingen om de kwaliteit van
gecentraliseerde desktopimplementaties te ondersteu-
nen en verbeteren. Deze inzet resulteerde tot nog toe in
een reeks software tools die waarde toevoegen aan de
software oplossingen van onder andere Citrix, Micro-
soft en VMware. Deze freeware tools worden wereldwijd
door duizenden organisaties toegepast en gewaardeerd.
Het IP-lab van Login Consultants heeft aan de wieg ge-
staan van succesvolle software oplossingen als Login VSI,
Automation Machine, Login Online Desktop en het
onlangs door VMware overgenomen Immidio Flex
Profiles.
Meer informatie over Login Consultants?
54. 54
Dé IT-werkplekspecialist
Login Consultants Nederland B.V.
De Entree 11-13
1101 BH Amsterdam
The Netherlands
T. +31 (0) 20 342 0280
F. +31 (0) 20 697 5721
E. info@loginconsultants.com
www.loginconsultants.com
