Karaciğer Sirozu

Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Gastroenteroloji Hemşiresi Pınar Kalkışım 1
Karaciğer Sirozu

Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Gastroenteroloji Hemşiresi P2
Siroz:
Karaciğerin uzun
süreli enflamatuar,
toksik, metabolik ve
konjestif çeşitli
lezyonlara yanıtını
oluşturan fibröz doku
ve hepatosellüler
rejenerasyonun geri
dönüşsüz bir
sonucudur.

Sirozun
sipesifik
nedenleri:
Wilson
Hastalığı
Hemokromatoz
Kronik
Aktif
Hepatit
Primer
Biliyer
Siroz
Alkol

Primer Biliyer Siroz:
• Daima kadınları etkileyen
• 30-65 yaş arasında görülen
• İlerleyici
muhtemelen immün sistem aracılığı ile oluşan intra lobüler safra
kanallarının hasarı sonucu oluşur.
• Kaşıntı
• Yorgunluk
önemli erken çıkan belirtileridir.Hastalığın ileri dönemlerinde
pigmentasyon ve osteoporoz, kemik ağrıları görülebilir. Sarılık hastalığın
seyrinde sonradan ön plana çıkan geç bir bulgudur.

Hemokromatoz:
Bir çok organda fonksiyon
bozukluğuna yol açacak şekilde
vücutta aşırı demir depolanması
hastalığıdır.
• Kalıtsal
• Bağırsaklardan demir
absorbsiyonunun artması
• Aşırı demir alımı
• Multipl transfüzyonlar
nedeniyle meydana gelir.
Demir; kalp, karaciğer,
pankreas, eklemler, deri, endokrin
organlar, ve gonadlarda depolanır.

Wilson Hastalığı:
• Otozomal resesif geçen bir hastalıktır.
• Bakırın karaciğerden atılımındaki defekt nedeniyle oluşur.
• Özellikle beyin , karaciğer gibi bir çok organda bakıra bağlı hasar olur.
Bakırın karaciğerde birikişi siroz, kronik hepatit, fulminan hepatite yol
açar. Nörolojik bozukluklar ikinci ve üçüncü on yıllarda ortaya çıkar.
İstemsiz hareketler, tremor, hareketlerde koordinasyon bozukluğu, rijidite
gibi semptomlar korneanın periferinde bakır depolanmasıyla sarı
kahverengi (yeşil Kayser) Fleischer halkasını oluşturur.

• Bu hastalara bakırlı yiyecekler yasaklanır.
Yasaklı
yiyecekler

• BAL gibi bakırı bağlayan ilaçlar verilir.

Karaciğer Sirozunun Klinik Şekilleri:
Portal
Siroz
Post
Nekrotik
Siroz
Biliyer
Siroz
Kardiak
Siroz
Wilson
Sirozu

Portal Siroz:
Fazla alkol alımı ve
beslenme bozukluğu ile ortaya
çıkar. Karaciğerde yağlanma ile
karakterizedir.

Post Nekrotik Siroz:
Viral hepatitlerde
bazen harap olan
hücrelerin yerinde
bağ dokusu artması
olur. Bunun giderek
artması sonucu siroz
oluşur.

Biliyer Siroz:
Safranın
akmasına engel olan
herhangi bir nedenle
safra koledok yolu ile
duedonuma
akıtılamaz ve
karaciğerdeki safra
kapillerinde birikirse
zamanla doku
değişikliği ve siroz
gelişir.

Kardiak Siroz:
Sağ kalp
yetmezliğine bağlı olarak
vena cava inferior de
basınç artması giderek
karaciğerde staza neden
olur. Bu stazın devam
etmesi vena sentralistlerde
basıncın artmasına ve
giderek hücrelerin
harabiyetine ve siroza
neden olur.

Wilson Sirozu:
Karaciğer, beyin ve diğer yaşamsal organlarda fazla miktarda bakır
birikmesine neden olan kalıtsal bir hastalıktır.
Safra, karaciğerde üretilen yağların sindirimine yardımcı bir sıvıdır.
Safra, normal şartlarda karaciğerdeki fazla bakırı temizler. Wilson
hastasının karaciğeri safra içerisine bakır salamaz. Karaciğerde oluşan
bakır birikmesi karaciğer dokusuna zarar verir. Biriken bakırın bir kısmıda
vücutta dağılarak beyin, gözler, böbrekler ve alyuvarlarda birikerek bu
hücrelere de zarar verebilir.

Semptom ve Bulgular
Nörolojik:
 Portal sistemik ensefalopati
( ajitasyon-letarji-stupor-koma)
 Parestezi
 Duyusal değişimler
 Asteriksis
(Flapping Tremor veya Karaciğer
Flapı)

Flapping Temor

Endokrin:
 Erkeklerde jinekomasti
 Olası komplikasyon: DM

Solunum:
 Dispne

Kardiyovasküler:
 Sıçrayıcı Nabız
 Pulmoner Hipertansiyon
 Portal Hipertansiyon
 Ritim Bozuklukları

Hepatik:
 Atrofik, nodüler karaciğer
 Splenomegali
 Olası komplikasyon: Karaciğer
kanseri

Hematolojik:
 Pıhtılaşma Faktörleri
 Trombositopeni
 Anemi
 Olası Komplikasyonlar: Yaygın
Damar İçi Pıhtılaşma

Fibrinojen
Protrombin
Faktör V-VII
Duedonuma akan safra
K vitamini
Heparin

Gastrointestinal:
 Özefagus Varisleri
 Abdominal Ağrı
 Anoreksi
 Assit
 Bulantı
 Kil rengi dışkı
 Peptik Ülser
 GİS Kanama
 Hemoroid

Üreme:
 Oligomenore (kadın)
 Testis Atrofisi (erkek)

Deri:
 Sarılık (cilt , sklera)
 Palmar eritem
 Spider Anjiom
 Vücut tüylerinde azalma
 Pruritus
 Ekimoz
 Kaput Medusa (umbilikus
etrafında dilate venler)

Kaput Medusa

Bağışıklık Sistemi:
 Lökositopeni
 Enfeksiyonlara yatkınlığın artması

Metabolik Süreç:
 Sıvı ve elektrolit dengesizlikleri
• Hipoalbuminemi
• Hipokalemi
• Hipokalsemi
 Malnütrisyon
 Kas yıkımı

Siroz
Komplikasyonları
1.Portal Hipertansiyon:
Portal venöz sistemdeki kan
basıncının anormal derecede
yükselmesi olarak tanımlanır. En
yaygın nedeni siroz olmakla
birlikte, portal venler de veya
vena kavaya kan akışını
engelleyen faktörler deportal
hipertansiyona yol açabilir.
(tümör , sağ kalp yetmezliği,
hepatit…)

Hepatorenal
Sendrom
HES
Asit
Özefagus
Varisleri
Portal
Hipertansiyon

Özefagus varislerinin rüptürü
sonucu hemotemez sık rastlanan
klinik bulgudur. Uzun süreli sızıntı
şeklinde varis kanaması olan
hastalarda anemi ve melena
şeklinde dışkılama görülebilir.

Portal venden ayrılan
splenik ven içindeki basıncın
artması sonucu splenomegali
gelişebilir.

Hemoroid ile ilişkili olarak
rahatsızlık hissi olabilir veya parlak
kırmızı renkte rektal kanama
görülebilir.

Periton yaprakları arasında tekrar sıvı toplanmasını
önlemek ve portal hipertansiyonu hafifletmek amacıyla
TIPS ( transjugüler intrahepatik portosistemik şant )
takılır. Şant aracılığıyla kanın portal venden hepatik vene
geçmesi sağlanır. TIPS uygulamasıyla karaciğer devre
dışı bırakılarak yüksek olan portal basınç düşürülür

2.Özefagus Varisleri:
Portal basıncın artışı sonucu
gelişir. Özefagus varisleri şişkin ve
kıvrımlı damarlardır. Öksürük,
hapşırık, kusma veya sindirimi zor,
katı besinlerin yenmesine bağlı
yırtılabilirler. Ani ve acısız olan
varis kanamalarında ölüm oranı
%50 ye ulaşır.

Yavaş gelişen kanamalarda
melena olur. Hemoglobin ve
hematokrit değerleri düşer. Hızlı
gelişen kanamalarda ise şiddetli
hematemez ve hipovolemik şok
( taşikardi , hipotansiyon)
belirtileri ortaya çıkar.

Tedavi
Sengstakenbalonu
Bandligasyon

3.Assit:
Periton boşluğunda plazma
yönünden zengin sıvının
birikmesidir. Portal
hipertansiyon, yüksek aldesteron
düzeyi ve düşük onkotik basınç
ile ilişkili (hipoalbuminemi) olarak
ortaya çıkmaktadır. Sıklıkla siroz
nedeniyle gelişir. Böbreklerde su
tutulumunun artması sonucu
vücut boşluklarında sıvı birikimi
ve anazarka ( şiddetli ödem)
ortaya çıkar.

Assit
Abdominal
Distansiyon
Kilo Artışı
Karın Çevresinin
Genişlemesi
Kaput Medusa
Genel Ödem
Dispne

Solunum sıkıntısını azaltmak
için assit varlığında
abdominal parasentez
yapılır. Abdominal parasentez
, bir iğne yardımıyla karın
boşluğunda biriken sıvının
boşaltılması amacıyla
uygulanan invazif girişimdir.
Parasentez ile alınan sıvıdan
kültür analizi yapılabilir.

4. Hepatik Ensefalopati:
Kanda toksik maddelerin birikimi
(özellikle amonyak) sonucu ortaya
çıkan bir nörolojik komplikasyondur.

HES
El yazısında
bozulma
Hafıza
Kaybı
İrritabilite
Konfüzyon
Letarji
Uyku
bozuklukları
Stupor
Koma
Asteriksis

5.Hepatorenal Sendrom:
Altta yatan primer böbrek hastalığı
olmaksızın ileri karaciğer yetmezliği
sonucu gelişen böbrek yetmezliğidir.
Böbreğe ulaşan kan volümü ile ilgili
dengesizlikler nedeniyle böbreklerin
içindeki damarlar daralır ve ani
böbrek yetmezliği gelişir.

Hepatorenal
Sendrom
Üriner outputta
Azalma
Yüksek Kreatinin
değeri
Hipotansiyon
Yüksek BUN
değeri

Hemşirelik Tanıları
1.Hipoalbüminemi ve
hiperaldesteronizm ile
ilişkili sıvı-elektrolit
dengesizliği, sıvı
yüklenmesi

2.Anoreksi, karaciğer
yetmezliği, diyet
kısıtlamaları
karaciğerin vitamin ve
diğer besin öğelerini
depolayamaması ya
da metabolize
edememesi ile ilişkili
vücudun besin
gereksinimlerini
karşılayamaması

3.Kanama, yorgunluk
ve aktivite intöleransı
ile ilişkili yaralanma
olasılığı

4.Asit e sekonder
olarak diyafragma
üzerine basınç
gelişmesine bağlı
Etkisiz Solunum
Örüntüleri Riski

5.Sarılık,
malnütrisyon,
ödem,portal
hipertansiyona
sekonder olarak asite,
uzun kanama süresi
ve pruritus ile ilişkili cilt
bütünlüğünde
bozulma olasılığı

6.Sağlık sorunlarıyla
etkisiz başetme
olasılığı (alkole bağlı
sirozu olan hastalarda
yaşamın zorlukları ile
başa çıkamama)

7.Karaciğer büyümesine bağlı ağrı

8.Karaciğer fonksiyon bozukluğuna bağlı
Konstipasyon - Diyare

9.Görünümdeki
değişikliklere bağlı
benlik kavramında
rahatsızlık

10.Dalağın aşırı
aktivitesine sekonder
olarak gelişen
lökopeniye bağlı
enfeksiyon riski

11.Deride bilirubin ve safra tuzlarının
birikmesine bağlı rahatta bozulma - kaşıntı

Ne yapılabilir?
 Assit biriken hastalarda ilave
assidik sıvı birikimini önlemek
üzere sıvı kısıtlaması yapılır.

 Periton boşluğunda biriken
assidik sıvının artmasını
önlemek için diyetle alınan
sodyum miktarı kısıtlanır. (1500-
2000mg) Hasarlı karaciğerin
proteini etkin şekilde metabolize
edememesi nedeniyle serum
protein düzeyi düşer ve protein
malnütrüsyonu ile ilişkili sorunlar
ortaya çıkar. Ensefelopati riski
söz konusu olan hastalarda
protein alımı sınırlanır.

Sodyumdan zengin besinler
o Tuz
o Ketçap
o Salata sosları
o Her türlü fastfood
o Ekmek
o Bisküvi
o Konserve salça
o İşlenmiş kümes hayvanları
o Peynir
o Tereyağı

 Hekim istemi doğrultusunda
antiemetik ajanlar ve diüretikler
uygulanır.

 Günlük kilo takibi ve AÇT takibi yapılır.

 Böbrek fonksiyonlarının
bozulduğunu gösteren göstergeler
değerlendirilir. Oligüri, sabit özgül
ağırlık, santral ödem, yüksek
serum kreatinin ve kan üre azotu
(BUN) düzeyleri .

 Periton yaprakları arasında sıvı
birikimini değerlendirmek üzere
abdomen çevresi ölçülür.

 Rahat soluk alıp vermeyi
desteklemek üzere hastaya fawler
pozisyonu verilir ve hekim istemi
doğrultusunda oksijen tedavisine
başlanır. Hastalar derin solunum
egzersizleri yapmaları ve tolöre
edebildikleri ölçüde günlük yaşam
aktivitelerini gerçekleştirmeleri
konusunda teşvik edilirler. Oksijen
satürasyonu değerlendirilir.

 Cilt bütünlüğünü sürdürmeye yönelik
girişimler planlanır; nemli yatak
örtüleri değiştirilir; cilt hijyeni
sürdürülür, cilt yumuşatıcı krem
kullanılarak nemlendirilir. Hastaya 2
saatde bir pozisyon verilir.

 Olası kanamaları önlemeye
yönelik girişimler planlanır:
Konstipasyon önlenir, enjeksiyon
gibi invaziv girişimlerden kaçınılır,
kanama belirtileri ve bulguları
izlenir, yumuşak diş fırçasının
kullanımı önerilir.

 Hastanın hastalığını ne düzeyde
anladığı değerlendirilir. Destek
sistemleri ve hastanın hastalıkla
başa çıkma becerilerine ilişkin veri
toplanır.

 Duphalac: GİS sistemi boyunca
emilmez. Bu ajan amonyak üreten
bakterileri azaltır ve kolon ph
değerini düşürür. Kolon ph
değerinin düşmesi durumunda
kolonda amonyak emilimi azalır.
Dozu günde 2-4 dışkılamayı
sağlayacak düzeyde ayarlanır.

 Oksazepam: Karaciğerde metabolize olmayan bir
benzodiazepimdir. Anti-anksiyete ve sedatif etkili bir ilaçtır.

 Pt değeri uzarsa K vitamini 3
günlük doz halinde verilir.
Bağırsakta amonyak üreten
bakterileri azaltmak amacıyla
antibiyotik uygulanır. Portal
sistemdeki basıncı düşürmek
amacıyla beta blokerler
verilebilir. Tedavi amaçlı
antihistaminikler ve
antiemetiklerde verilebilir.

Karaciğer Sirozu

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (14)

Similar to Karaciğer Sirozu

Similar to Karaciğer Sirozu (20)

More from Pınar Kalkışım

More from Pınar Kalkışım (20)

Karaciğer Sirozu