1. Майстар - клас
«Інтэрнэт – як крыніца
інфармацыі ў працы
журналіста»
Паўлюк Быкоўскі
Гродна, 27 верасня 2009 г.
2. Праграма
● Тэматычны падзел рэсурсаў Інтэрнэт
● Пошук інфармацыі ў Інтэрнэт
● Віды пошукавых сістэм і спосабы іх выкарыстання,
сінтаксіс запыту
● Практычнае практыкаванне. Пошук інфармацыі па
зададзенай тэме
● Стратэгіі расследавання ў Інтэрнэт
● Аналіз крыніц інфармацыі
● Уводзіны ў аўтарскія і маёмасныя правы ў Інтэрнэт
5. Тэматычны падзел рэсурсаў
Інтэрнэт
● All.by: Увесь беларускі Інтэрнэт
http://www.all.by/ каталог беларускіх сайтаў
6. Потенциальные альтернативы
● Обозначьте альтернативные стратегии
● Опишите “за” и “против” каждой стратегии
● Предоставьте прогноз затрат
7. Імёны ў Інтэрнэце
Кожны рэсурс ў Інтэрнэце мае свой ідэнтыфікатар
месцазнаходжання, або URL (Uniform Resource Locator).
URL складаецца з некалькіх частак:
➢ выкарыстоўваецца пратакол (http, ftp, gopher ...)
➢ двукроп'е
➢ адрас рэсурсу
http://www.microsoft.com
ftp://microsoft.com
gopher://microsoft.com
Hyper Text Transfer Protocol
8. Даменная сістэма імёнаў
Акрамя URL, кожны хост-кампутар, падлучаны
да фізічнай сеткі, мае унікальны IP-адрас
(IP - Internet Protocol) - чатырохбайтную лічбу,
якая запісваецца альбо ў шаснаццатковым
выглядзе тыпу 0xC0A80E05, альбо ў
дзесятковым выглядзе, дзе байты падзеленыя
кропкамі тыпу 198.46.8.34
P.S. Прачытаць аб маршрутызацыі ў Інтэрнэт
можна http://www.citforum.ru/internet/tifamily/iproutng.shtml#dns
9. Domain Name System (DNS)
«Асабістае» імя кампутара або тып рэсурсу
імя структуры (дамена), якая можа складацца з
паддаменаў
апошнія літары DNS адрасы - верхні дамен,
указвае на тып дамена
10. Агульныя дамены верхняга
ўзроўню (gTLDs)
Дамены агульнага выкарыстання
NET Networks (Інтэрнэт,
тэлекамунікацыйныя сеткі)
ORG Organizations (некамерцыйныя
арганізацыі або арганізацыі,
якія не трапляюць у іншыя
катэгорыі)
INFO Information (адкрыты для ўсіх
дамен)
BIZ Business Organizations (для бізнес
арганізацый)
NAME
Personal (для прыватных асобаў)
11. Спецыяльныя дамены агульнага
выкарыстання
gTLD Прызначэнне
AERO Air-transport industry (паветранна-транспартная індустрыя)
COOP Cooperatives (кааператывы)
MUSEUM Museums (музеі)
PRO Accountants, lawyers, and physicians — professionals (для
спецыялістаў — бухгалтараў, юрыстаў і ўрачоў)
12. Дамены абмежаванага
выкарыстання
INT International Organizations (міжнародныя
арганізацыі)
EDU Educational (адукацыйныя праекты)
GOV US Government (урад ЗША)
MIL US Dept of Defense (Дэпартамент бяспекі ЗША)
13. Спецыяльныя спансаваныя
дамены абмежаванага выкарыстання
(Sponsored Top-Level Domains, sTLDs)
gTLD Прызначэнне
TRAVEL Для турагенцтваў, тураператараў,
авіякампаній, гатэльных сетак і ўсіх, хто мае
дачыненьне да індустрыі падарожжаў,
JOBS экскурсій, адпачынку. Новы дамен закліканы
Для сайтаў, якія ўстанаўліваюць камунікацыі
аб'яднаць ўсю турыстычную індустрыю ў
працадаўцаў з найманымі работнікамі
CAT адзіным даменным прасторы супольнасці
Для лінгвістычнага і культурнай
іспанскай Каталоніі
Для захоўвання і кіравання персанальнымі і
TEL карпаратыўнымі кантактнымі дадзенымі
Для сайтаў і сэрвісаў, арыентаваных на
працу з мабільнымі тэлефонамі і
MOBI бяздротавымі прыстасаваннямі
14. Нацыянальныя дамены верхняга
ўзроўню
. ad - Андора. . be - Бельгія.
. af - Афганістан. . bf - Буркіна-Фасо.
. ag - Антыгуа і Барбуда. . bg - Балгарыя
. ai - Ангилла. . bh - Бахрэйн.
. al - Албанія. . bi - Бурундзі.
. am - Арменія. . bj - Бэнін.
. an - Антылы . bm - Бярмуды.
. aq - Антарктыка. . bn - Бруней-Дарусалам.
. ar - Аргентына. . bo - Балівія.
. as - Амерыканскія астравы Самоа . br - Бразілія.
. at - Аўстрыя. . bs - Багамы.
. au - Аўстралія. . bt - Бутан.
. aw - Аруба, востраў (Нідэрланды) . bv - Буве, востраў.
. az - Азербайджан. . bw - Батсвана.
15. Геаграфічны (тэрытарыяльны):Тып установы:
. by - Беларусь . com - камерцыйныя
. de - Германія . edu - адукацыйныя
. ru - Расія . gov - урадавыя
. ua - Украіна . mil - ваенныя
. pl - Польшча . net - сеткавыя паслугі
17. Пошук інфармацыі ў Інтэрнэт
● 1. адрас тэмы, заяўка на тэму
● 2. збор папярэдніх дадзеных
● 3. "навядзенне фокусу" - вызначэнне пэўнага
прадмета
● 4. вывучэнне прадмета → пабудова гіпотэзы
(у прыватнасці - версіі).
18. Падрыхтоўка расследавання
● Вызначэнне параметраў:
● ХТО шукае інфармацыю?
● Якую інфармацыю шукаюць?
● Дзе можа знаходзіцца інфармацыя?
● Наколькі дэталёвай павінна быць дадзеная
інфармацыя?
● Колькі грошай / часу ёсць у распараджэнні?
● Якая інфраструктура ёсць у распараджэнні?
● ...
19. Віды пошукавых сістэм і спосабы
іх прымянення, сінтаксіс запыту
http://poisk.ru/katalog/
28. Google Advanced Search
find results Знайсці вынікі Найти результаты
with all of the words з усімі словамі со всеми словами
with the exact phrase з дакладным выразам с точной фразой
with at least one of the words з любымі словамі c любым из слов
without the words без слоў без слов
29. Клинтон саксофон
з усімі словамі 6 810 для Клинтон саксофон
з дакладным выразам 116 для "Клинтон саксофон".
з любымі словамі 1 510 000 для Клинтон OR саксофон.
без слоў 1 170 000 для Клинтон -саксофон
394 000 для -Клинтон саксофон
35. Высновы
● чым большая база даных, тым больш
канкрэтным мусіць быць запыт / чым меншая
база даных, тым больш агульным мусіць быць
запыт
● чым больш спецыфічным з'яўляецца абраны
інструмент пошуку, тым больш спецыфічным
запыт
● мова індэксаваных дакументаў <=> запыты
для пошуку
● ці маюць сфармуляваныя мною запыты
розныя значэнні? (скарачэнні)?
