De speelfilm Pride biedt een ander beeld van een staking. Holebi's namen het op voor de britse mijnwerkers en zetten middelen bij voor hun strijd. Aanvankelijk zagen de kompels dit niet zitten.

1. Het geheugen van de vakbeweging
Vrienden van de Historie van de Vakbeweging
http://vakbondshistorie.nl/index.php?id=69&tx_ttnews%5Btt_news%5D=652&cHash=0155a82d
306626b8b8b7e37773605e71
Aanmelden nieuwsbrief: http://vakbondshistorie.nl/contact/aanmelden-nieuwsbrief.html
Britse mijnstaking 1984
De solidariteit kwam van ‘de verkeerde kant’
In de meeste speelfilms zijn stakingen bloedserieuze aangelegenheden. Denk aan de
dramatiek in de film over het leven van de gebroeders Pieter en Adolf Daens of de dreigende
geweldsuitbarsting tegen stakende landarbeiders in Novecento.De speelfilm Pride biedt een
ander beeld van een staking, namelijk dat van de verbroedering tussen een groep homo’s en
lesbo’s met de stakende mijnwerkers, hoewel de kompels niet veel moesten weten van de
steun van die ‘perverts’.
Solidariteit van homo's en lesbiennes met stakende Britse mijnwerkers
De film gaat over de mijnwerkersstaking in 1984/1985 in Schotland en Wales: 27 miljoen
arbeidsdagen gingen door de staking verloren, 25.000 jobs verdwenen, 11.300 mijnwerkers en
aanhangers van de stakers werden opgepakt en 5.600 mijnwerkers moesten voor de rechtbank
komen. Uiteindelijk werden na 9 maanden de mijnen gesloten.

2. Waargebeurd
Pride is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van een groep gay-
activisten in Londen die geld inzamelden voor de stakende mijnwerkers. De regering van
Margaret Thatcher had het voornemen om vele tientallen verlieslijdende kolenmijnen te sluiten en
legde beslag op de fondsen van de National Union of Mineworkers (NUM).
Echt enthousiast reageerde de leiding van de bond niet op de steun van de Lesbians and Gays
Support the Miners. Hoe zou de achterban reageren op de samenwerking met een stelletje
homo’s? Die besluiten om dan maar direct contact te leggen met een groep mijnwerkers in het
dorpje Onllwyn in Wales en de samenwerking tussen miners en gays verloopt na wat
aanloopproblemen tussen de twee subculturen, succesvol.
Het dansje dat de speelse gay-actievoerder Diminci West tijdens een actievergadering in een
kroeg uitvoert, valt in de smaak. Eerst bij de mijnwerkersvrouwen en uiteindelijk gaan de mannen
‘die hier nooit dansen’ ook om. Wie mocht denken dat de film door de nodige gay-elementen licht
en vrolijk verteerbaar is, heeft het mis. De keiharde strijd tijdens dit conflict, door Ken Smith van
The Socialist ooit omschreven als een A civil war without gun, wordt niet verdrongen door platte
nichtenhumor.
Regisseur Matthew Warchus zegt hierover in een interview met de Volkskrant: “Ik heb niets tegen
het verfilmen van een verhaal voor groot publiek, integendeel, maar het mocht niet ten koste gaan
van het drama rond de staking. De passie en woede van die tijd mochten niet ontbreken.”
Feiten
Pride is geen historisch document en wie de historische feiten over de mijnwerkersstaking van
1984-1985 wil leren kennen, kan elders terecht. Maar de film belicht een element uit de strijd dat
nooit eerder aandacht kreeg. Warchus (47) zat in het laatste jaar van de acties op de middelbare
school: “Ik groeide op in het noorden van Engeland, met overal kolenmijnen en geïsoleerde
dorpjes. De onmacht en armoede kwamen heel dichtbij. Ik hoop dat jonge mensen via deze film
meer te weten komen over de geschiedenis van het land.”
Het idee voor het bondgenootschap tussen gays en miners kwam destijds van Mark Ashton (nu
gespeeld door de Amerikaanse acteur Ben Schnetzer), een geëngageerde homo uit Londen die
tijdens de Gay Pride optocht van 1984 op het idee kwam te collecteren. Hij moet ervaren dat zijn
eigen gemeenschap niet staat te springen om te helpen. Sommigen van hen zijn de

3. mijnwerkersdorpen ontvlucht richting Londen, juist vanwege de latente anti-homosentimenten en
de pesterijen waar ze aan bloot stonden.
Kompels en perverselingen
Hoogtepunt van de samenwerking is het benefietconcert op 10 december 1984 waar onder andere
Bronski Beat met voorzanger Jimmy Somerville optreedt. Het concert draagt de titel Pits and
Perverts (Kompels en perverselingen). Zo luidde namelijk de kop van het dagblad The Sun van
het Rupert Murdochconcern, die systematisch de staking van de mijnwerkers in een kwaad
daglicht zette. Het effect was tegenovergesteld hoewel de leiding van de NUM blijft aarzelen over
de gaysteun en de mijnwerkers in Onllwyn nog een loer draait.
Maar de klok kan niet meer worden teruggedraaid. Een jaar later neemt het congres van de
Labourpartij een resolutie aan waarin de steun aan homo-emancipatie wordt uitgesproken, vooral
dankzij de zogeheten blokstem van de NUM. De bond loopt kort daarna aan de kop van de Gay
Pride 1985.
In de film overheersen de positieve en ook emotionele elementen. Soms verloopt de verbroedering
wel erg gemakkelijk en zijn een indrukwekkend vakbondsvaandel of twee handenschuddende
mannen voldoende om de kloof te overbruggen. Veel van de hoofdrolspelers van toen zijn nog in
leven zoals Siân James, de begripvolle huisvrouw van een wantrouwende mijnwerker.
Siân was de eerste die de dansvloer opging toen de activist Diminci West zich presenteerde. Zij
wilde meer dan het huishouden en ging de politiek in. Ze is nu parlementsafgevaardigde voor
Labour. Siân is enthousiast over het eindresultaat van de film: “Wij wilden dit al zo graag, we
hebben 30 jaar moeten wachten voor dat dit verhaal verteld kon worden.”
Kees van Kortenhof
Oktober 2014
_____
(Pride is geregisseerd door Matthew Warchus en in 34 Nederlandse bioscoopzalen te zien)