Zagłada odmieniła krajobraz Polski. Przestała istnieć różnorodna społeczność polskich Żydów, pozostały żydowskie domy, przedmioty codziennego użytku, elementy dziedzictwa materialnego. O Zagładzie przypominają zarówno byłe nazistowskie obozy, jak i tysiące masowych i pojedynczych grobów mordowanych Żydów. To, co materialne, okazuje się wyzwaniem dla pamięci – nie zawsze poddaje się jej selektywnej naturze i może prowadzić do bardziej refleksyjnej, krytycznej postawy wobec przeszłości. W jakie relacje z ludźmi wchodzą przedmioty? Dlaczego nie sposób zapomnieć o traumie tam, gdzie miała ona miejsce?Jak materialność pomaga uruchomić proces przepracowywania trudnej pamięci?

2. W jakie relacje wchodzimy
z żydowskimi rzeczami?
Jak materialność pomaga
przepracować trudną pamięć?
Czym jest
i po co nam doświadczenie
Auschwitz-Birkenau?

3. „Rzeczy wciąż szukają nowych właścicieli,
choć pierwsi poszukiwacze przeczesywali teren
Muranowa tuż po wojnie. To, co naprawdę cenne,
z reguły zabrali już Niemcy”
Beata Chomątowska
fot. MK

4. „W przypadku eksponowania odnalezionych
przedmiotów staramy się iść tropem emocjonalnego
odbioru, pokazać rzeczy codziennego, intymnego,
rodzinnego użytku i w ten sposób sprawić, że stos
walizek czy butów przestanie być stosem, ale gdzieś
zza niego będzie się wyłaniać konkretny człowiek”
Piotr Cywiński,
dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau
w rozmowie z Martą Duch-Dyngosz

5. „Przedmioty w ogóle do mnie przylegają. Przywiązuję
się do nich, obrastam, żal mi wyrzucać stare. Nie
będę udawać, minimalizm jest mi obcy. Każda rzecz
ma historię – tę podarowało dziecko, a tę przyjaciel”
Monika Sznajderman
w rozmowie z Agnieszką Rzoncą

6. w numerze:
Ponadto

7. Społeczeństwo - Świat
Historie dzieci ocalałych z Zagłady
opisuje Joanna Beata Michlic
fot. AP/East News

8. „Zagadki są kretyńskim
wymysłem, bo nigdy nie
wiadomo, o co w nich chodzi,
dopóki ktoś nie zdradzi ci
odpowiedzi”
Rozdeptałem czarnego kota
przez przypadek
Filip Zawada
Ilustracja: Tomasz Majewski

9. Idee
Czy religia ma przyszłość?
Dyskutują: A. Bielik-Robson, B. Dobroczyński, J. Dukaj, ks. G. Strzelczyk

10. „Oto dzieją się rzeczy
niewytłumaczalne, dostaję
wykład z fizyki, spotykam
żywą, świeżo umytą
informację o sobie samej
i docieram nie do końca
świata, ale do Perlejewa?
Wolne żarty. Holograficzne”
Stacja: Literatura
Miłka Malzahn, Slow stany
Ilustracja: Olga Wróbel

11. Ludzie – Książki – Zdarzenia
Dziewczyny rysują świat
Czym jest polski komiks kobiecy? Kto go tworzy? Jakich tematów brakuje
w rodzimych produkcjach? Czy Polki mają swoje superbohaterki?
il. M. Zabłocka

12. o działaniach w polskiej
przestrzeni komiku (dla)
dziewczyn
Olga Wróbel
il. komiks Istota

13. Ludzie – Książki – Zdarzenia
Recenzje książkowe

14. Wit Szostak o serialu
Downton Abbey
W odcinkach

15. Ilustracja okładkowa:
Maciej
Sieńczyk

16. E-Wydanie dostępne na platformach: