SlideShare a Scribd company logo
1 of 30
Energie initiatief Wilhelminapark Zeist
Hoe kregen ze dat samen voor elkaar? - een learning history
Mario Willems/Roelien Attema
Loesje: “Onafhankelijkheid komt in vele vormen en maten.
Sommige onafhankelijkheid moet je gewoon met andere delen”
Achtergrond TNO Onderzoek
Binnen TNO loopt een vierjarig onderzoeksprogramma op het gebied
van „Gedrag en Innovatie‟. Het project SUGGEST maakt onderdeel uit
van dit programma en heeft haar focus gelegd op de duurzame, lokale
energievoorziening.
Binnen de focus op duurzame lokale energievoorziening is er vanuit het
perspectief van de burger specifiek aandacht voor begrippen als
zelforganisatie, participatie en empowerment. Eén van de activiteiten
binnen het project SUGGEST onderzoekt initiatieven van burgers op
het gebied van duurzaamheid en energie. Middels exploratief
onderzoek brengt TNO het (innovatie-)proces richting een lokale
energievoorziening in kaart vanuit het perspectief van de initiatiefnemer.
Achtergrond TNO Onderzoek
Een learning history is een manier om innovatie – en verandertrajecten
te documenteren en daarbij leerervaringen van de betrokken
organisaties vast te leggen. Kenmerkend voor een learning history is
dat niet alleen de les die uit een ervaring is getrokken wordt verteld,
maar ook de ervaring zelf en de context waarbinnen deze werd
verkregen.
TNO gebruikt voor dit onderzoek een afgeleide vorm van deze
methodiek, namelijk een learning history Quickscan. Daarbij maken we
in één interviewsessie een tijdlijn van het proces en bespreken we de
belangrijkste opgedane leerervaringen.
Achtergrond TNO Onderzoek
Met een tijdslijn worden
de belangrijkste gebeurtenissen
weergegeven.
Elke gebeurtenis wordt uitgewerkt met een korte
beschrijving en waar benoemd aangevuld met
…. een persoonlijke ervaring
…. een reflectie vanuit TNO
…. het benoemen van een succesfactor
Beschrijving
Persoonlijk
Reflectie
Succesfactor
Achtergrond Wilheminapark - Zeist
Het Wilhelminapark is een diverse wijk bestaande uit ongeveer 550
huishoudens. Het oudste gedeelte stamt uit 1880-1900 en een aantal
daarvan hebben een monumentale status. Er zijn veel jaren 30
woningen. In 2002 werd het park en de directe omgeving aangewezen
als “Beschermd dorpsgezicht Wilhelminapark.
Parklunch
Burendag
Duurzaamheid
Event
Het merendeel van de huizen zijn koopwoningen, er zijn
twee kleine gedeelten huur en 3 VVE‟s. Er is een school en
er zijn één of twee verpleeg/verzorgingstehuizen.
Er is een actieve buurtvereniging die veel organiseert
Eind 2009
“Ideeën om iets met
duurzaamheid te doen
in de wijk”
Okt 2010
Prijsvraag
duurzaamheid
gemeente Zeist
Nov 2010
Plan KID 10-10-10
Ingediend
Jan 2011
Bericht Prijsvraag
gewonnen met 2
indieners
Eind Jan 2011
Kick-off met
midwinterfeest
A
B
Feb/mrt 2011
Achter de schermen
focus op isolatie en
opwekking
Feb/mrt 2011
Energiecompetitie
25 mrt 2011
Kinderworkshop
26 mrt 2011
Voorlichtingsavond
April 2011
ALV Buurtvereniging
B
A C
Mei 2011
Informatieavond ZON
Okt 2011
Trend event:
Duurzaamheid met de
Linda Look
Juni 2011
Aanbod Zonne-energie
Aug 2011
Vergunning welstand
zonnepanelen
versoepeld
Dec 2011
Plan energieke buurt
opgezet
DB
C
Jan 2012
Terugkijksessie: Wat
hebben we bereikt
Sep 2012
Informatieavond ZON
Aanbod voor heel
Gemeente Zeist
Apr 2012
Dienstenbeurs buurt-
vereniging
Mei 2012
ALV buurtvereniging
duurzaamheid
Okt 2012
Zonnepanelen op
scholen
D
C
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Ik wil graag een pionier zijn. Ik voel een
heel sterke Sense of Urgency om iets
met duurzaamheid te doen. Ik heb
vroeger als organisatie-adviseur
gewerkt voor grote bedrijven, maar
wilde me op een gegeven moment
meer richten op wat ik echt belangrijk
vind.
Eind 2009 heeft Jitske Tiemersma het idee om iets met duurzaamheid te doen
in de wijk Wilhelminapark in Zeist. Wilhelminapark is een wijk van zo‟n 550
huishoudens met voornamelijk koophuizen daterend van ca. 1890 – 1940.
Ze heeft dit „geroepen‟ op een wijkevent en tegen het bestuur van de
buurtvereniging.
Eind 2009 “Iets met duurzaamheid doen in de wijk”
Terug naar tijdslijn A
Reflectie:
Persoonlijke drive, en de juiste professionele
kennis en vaardigheden zijn belangrijke
eigenschappen voor de initiatiefnemer.
Reflectie:
Eigenaren van koopwoningen zijn veel eerder
geneigd grote investeringen in de woning te
doen voor bv. isolatie of zonnepanelen. Bij
huurwoningen zul je de woningcooperaties
moeten betrekken.
In oktober 2010 wordt Jitske Tiemersma gebeld door een buurtgenoot dat er
vanuit de Gemeente een prijsvraag voor het beste buurtinitiatief op gebied van
energie gelanceerd gaat worden. Tiemersma besluit gezamenlijk met 8-9
buurtgenoten een plan te verzinnen.
Okt 2010 Prijsvraag duurzaamheid gemeente Zeist
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
We hebben toen een hele professionele
brainstorm gehouden met allemaal
goede mensen. Dat werd een hele grote
matrix met gedrag, feiten, meten,
doelgroepen etc.
Reflectie:
Wilhelminapark heeft een heel actieve
buurtvereniging, waar 70-80% van de
bewoners bij zijn aangesloten. Dat maakt het
relatief eenvoudig mensen te mobiliseren.
Daarbij ook veel hoogopgeleide mensen die
professioneel ervaring hebben met projecten
opzetten en over het algemeen meer
interesse in duurzaamheid hebben.
Terug naar tijdslijn A
Succesfactor:
• Een prijsvraag helpt focussen en geeft tijdsdruk. Kan intenties omzetten naar gedrag.
• Concreet jaarplan 2011 gemaakt én vergezicht geschets
Nov 2010 Plan KID 10-10-10 ingediend
Terug naar tijdslijn A
In november 2010 is het plan klaar. Het plan beoogt Wilhelminapark Koploper
In Duurzaamheid (KID) te maken. Uitgangspunt is om 10% besparing, bij 10%
van de huishoudens, ten opzichte van 2010 te bereiken. Vandaar de naam 10-
10-10. Het plan richt zich op Sociale duurzaamheid (sociale cohesie en
duurzaamheid als drijfveer even belangrijk) en daarmee op gedrag, isolatie en
opwek via zonne-energie. Buurtbewoners kunnen voor een energiecompetitie
via een interactieve website hun meterstanden doorgeven om zo te bepalen
wie in een korte tijd het meeste energie bespaart t.o.v. zijn normale verbruik.
Succesfactor:
Het maken van het plan was een korte flitsende actie – de spanningsboog is kort
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Het plan is uiteindelijk afgemaakt door 3
mensen
Reflectie:
Gedrag is breed opgepakt: Tips, watchers,
kinderevents, competitie met meterstand
online doorgeven
Jan 2011 krijgt de buurtvereniging bericht dat er twee indieners waren en dat zij
prijswinnaar zijn van de competitie. De prijs van 2000 Euro wordt op een
feestelijke bijeenkomst in de Raadszaal van de gemeente Zeist door de
gemeente uitgereikt. Dit leverde goede zichtbaarheid: Burgemeester en artikel
in het plaatselijke suffertje.
Het andere voorstel had de focus volledig op isolatie liggen. Zij kregen als nog
500 euro.
Jan 2011 Prijsvraag gewonnen
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
De prijs was vooral een aanmoediging.
Wij hebben dat bedrag van 2000 Euro
niet eens opgemaakt.
60% van de buurtbewoners is lid van de
buurtvereniging en die betalen jaarlijks
10Euro – er is altijd genoeg.
Terug naar tijdslijn A
Reflectie:
Gemeentelijke prijsvraag slechts 2
inzendingen. Misschien had de gemeente
meer de bewoners moeten opzoeken, bijv in
samenwerking met de buurtverenigingen
en/of woningcooperaties.
In januari 2011 organiseert de buurtvereniging traditioneel het Midwinterfeest.
Dit is altijd heel goed bezocht, zeker 100 volwassenen en veel kinderen.
Deze keer wordt daar de Kick-off van het KID project aan gekoppeld 15-30
minuten uitleg. Tijdens de Kick-off werd een jaaragenda gemaakt voor het
programma.
Eind jan 2011 Kick-off met midwinterfeest
Terug naar tijdslijn A
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
We werden op die kick-off genoeg
aangemoedigd om door te gaan. Er
waren echter niet zoveel mensen die
direct zeiden: ik doe mee! Dat was wat
teleurstellend.
Succesfactor:
Maak het leuk en makkelijk:
a) ze hadden een „foto‟ gemaakt van de ambitie, dit was heel leuk gedaan,
b) Opvolging, om met de energiecompetitie mee te doen, was per mail of op de site, je
hoefde alleen maar de klikken, heel makkelijk
Reflectie:
“Er waren echter niet zoveel mensen die
direct zeiden: ik doe mee!” Vroeg je duidelijk
om hulp, en was het duidelijk waar men mee
kon helpen? Voor deelname aan de
wedstrijd, konden mensen ter plekke klikken
en zich aanmelden? Dat helpt vaak.
Feb/mrt 2011 Achter de schermen wordt gewerkt
Terug naar tijdslijn B
Achter de schermen werkt men in twee groepjes aan een aanpak om
huiseigenaren te interesseren voor isolatie van huizen en de opwekking van
duurzame energie middels zonnepanelen. De aanpak wordt voor een belangrijk
deel „geleend‟ van de Dichterswijk (wijk in Zeist die hier al eerder mee aan de
slag was). Doel is om bewoners zoveel mogelijk te ontzorgen (isolatieloket) en
het voor hen eenvoudig te maken om een maatwerkadvies te laten opstellen.
Daarvoor worden ook al contacten gelegd met aanbieders van apparatuur en
installateurs.
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Het was opvallend dat we bij de lokale
aanbieders een veel gunstigere deal
konden krijgen dat bij de grote jongens.
Bovendien waren de lokale aanbieders
veel enthousiaster en actiever.
Reflectie:
Leren en lenen van vergelijkbare initatieven
levert snelheid en een grotere kans op
succes op.
Reflectie:
Betrekken van lokale middenstand draagt bij
aan het belangrijke draagvlak in de
gemeente.
Feb/mrt 2011 Energiecompetitie
In februari gaat de KID-energiecompetitie van start. Opdracht aan deelnemers:
1. Geef meterstanden door.
2. Doe mee aan een initiatief om te besparen.
3. Geef aan het einde nogmaals de meterstanden door en het effect van de
acties wordt zichtbaar.
Om inschrijving te stimuleren verloot men twee elektriciteitsmeters.
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
De energiecompetitie bleek uiteindelijk
geen succes. Er waren zo‟n 10-20
deelnemers. Het was eigenlijk niet
leuk genoeg en het vraagt om iemand
die er constant bovenop zit en vraagt
om de meterstanden.
Voor haar persoonlijk werkt meter
aflezen en invoeren op website niet.
Er waren nog wel ideeen, maar je hebt
meer mensen nodig die ook dingen
willen trekken – het is niet makkelijk
de kerngroep uit te breiden.
Terug naar tijdslijn B
Reflectie:
Competitie (sociale norm en fun) is een vaak
ingezet middel. Gemak(kelijk proces) weegt
blijkbaar zwaarder. De attentiewaarde is
onvoldoende en zo‟n type competitie kun je
niet heel lang laten duren.
Er moest te veel gebeuren met te weinig
mensen. Meer mensen actief betrekken is
moeilijk.
Reflectie:
Meterstanden enthousiasmeerde de
doelgroep blijkbaar niet. Misschien had een
prijsvraag voor de creatiefste vorm (beauty
contest) meer mensen geprikkeld?
Daags voor een voorlichtingsavond voor volwassenen wordt een workshop voor
kinderen gehouden waarin kinderen op speelse manier met zonne-energie
kennis kunnen maken. Zij maken onder begeleiding zonnewindmolens.
25 mrt 2011 Kinderworkshop
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Wij krijgen daarbij hulp van de
milieudienst en van een buurtbewoner
die professioneel projecten met zonne-
energie uitvoert in ontwikkelingslanden.
Terug naar tijdslijn B
Reflectie:
Kinderen worden in het kader van
duurzaamheid vaak als interessante
doelgroep gezien.
Reflectie:
Belangrijk is het thema duurzaamheid vaak
en met verschillende type activiteiten (en dus
doelgroepen) onder de aandacht te brengen.
Belevenissen werken beter dan platte
informatie.
26 mrt 2011 Voorlichtingsavond (1/2)
Eind maart wordt een voorlichtingsavond in de school gehouden over het
energie-initiatief. Er komen zo‟n 80 buurtbewoners op af (normaal ongeveer
40). Hiervoor is huis-aan-huis geflyerd en zijn mensen persoonlijk
aangesproken. Ook de wethouder was aanwezig.
• Er is een soort voorlichtingsmarktje waar ook partijen als Greenchoice,
ENECO en installateurs aanwezig zijn. Bewoners hebben heel veel
vragen die door deze partijen beantwoord worden. Ervaringen worden
gedeeld.
• Het isolatieloket wordt gepresenteerd.
• Er zijn intekenformulieren voor bewoners om aan te geven of ze
geïnteresseerd zijn in zonne energie en/of isolatie. Dat resulteert in 20
geïnteresseerden in zon en 30 in isolatie. Deelnemers konden 10%
korting krijgen op een EPA advies en isolatie.
• Tijdens de avond wordt door studenten een mini EPA-scan uitgevoerd.
• Ook de uitslag van de energiecompetitie wordt bekend gemaakt. Deze
wordt gewonnen door een bewoner die zijn huis al energieneutraal heeft
gemaakt.
Terug naar tijdslijn B
26 mrt 2011 Voorlichtingsavond (2/2)
Er werd met de gemeente ook een proces in gang gezet om te kijken naar de
vergunningen. Er zijn monumenten en wat mag daar wel/niet van de gemeente,
en voor de huidige vergunning moet iedereen apart indienen, dat kost geld en
tijd.
Terug naar tijdslijn B
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Dat was een hele goede avond. We
werden daarbij heel goed geholpen
door een hands-on medewerkster van
de milieudienst van de gemeente.
Zelf heeft ze nog gebruik gemaakt van
de oude SDE subsidie vanuit 2009 –
dat geeft een ander financieel plaatje.
Reflectie:
De gemeente Zeist is heel ambitieus.
Aanwezigheid wethouder toont betrokkenheid
van gemeente richting bewoners.
Succesfactor:
Markt levert niet alleen informatie
(advies) maar ook met eigen ogen zien
en voelen.
Reflectie:
Persoonlijk aanspreken naast flyeren haalt
mensen over de streep.
Reflectie:
Doe een onderzoek naar de beweegredenen
van bewoners. Korting? Makkelijker? Leuker?
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Wij koppelen altijd een thema aan de
ALV. Hier kwamen vrij veel mensen op
af.
Apr 2011 ALV Buurtvereniging
Gecombineerd met de ALV van de buurtvereniging wordt in april een thema-
avond gehouden over duurzaam beleggen. Hiervoor is de Triodos bank die in
Zeist zetelt uitgenodigd.
Terug naar tijdslijn B
Reflectie:
Goed om het thema duurzaamheid breed
door te trekken in de reeds aanwezige
activiteiten.
Mei 2011 Informatieavond ZON
In mei wordt een informatieavond over zonne-energie georganiseerd. Dit is
breed gecommuniceerd, maar ook het feit dat het echt een inhoudelijke
avond zou zijn, zorgde ervoor dat alleen daadwerkelijk geïnteresseerden
kwamen opdagen.
Er wordt veel aandacht besteed aan de mogelijkheid om op collectieve daken
(bijvoorbeeld de school) in de wijk zonnepanelen te leggen. In de wijk zijn vrij
veel bomen die schaduw geven waardoor voor redelijk veel huizen de
mogelijkheid om zonnepanelen aan te leggen niet aanwezig is.
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Er zat heel veel tijd in het voorbereiden
van deze informatieavonden.
Succesfactor:
Een inhoudelijke avond met duidelijke focus zorgt dat daadwerkelijk geïnteresseerden
komen opdagen en niet de mensen die het gezellig vinden om even met de buren bij te
kletsen.
Terug naar tijdslijn C
Reflectie:
Vaak helpt een demonstratie opstelling of een
kijkwoning naast het geven van informatie.
Juni 2011 wordt op een avond een aanbod voor zonne-energie gepresenteerd
aan geïnteresseerden. Daarbij waren weer verschillende partijen aanwezig met
vooral lokale leveranciers die goede nazorg konden aanbieden. Er was voor
goede technologie gekozen (micro omvormers) en men kan gratis een
maatwerkadvies krijgen van een installateur om te kijken of de aanleg van
zonnepanelen mogelijk is. Uiteindelijk zijn er 8 van deze adviezen uitgebracht
en hebben drie deelnemers uiteindelijk zonnepanelen aangelegd.
Juni 2011 Aanbod zonne-energie
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Er spelen dan ook hele praktische
dingen. Voor ons was toen duidelijk dat
er met micro-omvormers gewerkt moest
worden. Ook zijn zaken als
doortrekkabels essentieel om handig
zonnepanelen aan te kunnen leggen.
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Dit was een hele goede avond waar super
gemotiveerde mensen op af kwamen.
Uiteindelijk werden er niet direct heel veel
zonnepanelen geplaatst wat leidt tot een
reflectiemoment: je hebt wel een zaadje
gepland en wellicht gaan mensen er later
alsnog mee aan de slag.
Terug naar tijdslijn C
Succesfactor:
Ze communiceerde veel naar de buurt, ook na een events. Soms ook een beetje (te) veel, ze
werd hierop aangesproken door een buurvrouw. Dus vindt ze een middenweg.
In augustus 2011 versoepelt de gemeente de eisen die aan
vergunningverlening voor het plaatsen van zonnepanelen worden gesteld.
Aanvankelijk moesten aanvragers uitgebreide tekeningen van installateurs
aanleveren wat tot aanzienlijke meerkosten leidde. Lobbyen van de werkgroep
leidde tot deze versoepeling.
Op de ongeveer 5% monumentale panden mogen nog steeds gaan panelen.
Aug 2011 Welstand vergunningen versoepeld
Terug naar tijdslijn C
Reflectie:
Innovaties vragen vaak om aanpassing van wet- en regelgeving. Het helpt dus om de
gemeente te nauw te betrekken in het initiatief.
Okt 2011 Trendevent duurzaamheid
Terug naar tijdslijn C
In oktober 2011 gooit men het over een andere boeg, de initiatief groep gaat
voor de “LINDA Look”. De groep beoogt ook een ander type bewoners te
interesseren. Drukke tweeverdieners worden nog maar nauwelijks bereikt.
Daarom worden ook een aantal nieuwe thema‟s ingebracht via een
informatiemarkt: inrichting, vervoer en voeding. Vooral dit laatste onderdeel was
een hit. Op de bijeenkomst komen 80 á 90 man waarvan deels nieuwe mensen.
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
We hadden van tevoren uitgebreid
overlegd welke mensen we nou aan
ons wilden binden.
Wij hadden hiervoor ook een
trendwatcher uitgenodigd en daar een
deel van de 2000 Euro aan besteed.
We dachten echter later: “Dit kunnen
we zelf beter”
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Je doet veel, maar het resultaat is niet
eenduidig toe te kennen aan de acties.
Zijzelf is duurzamer geworden op het
gebied van mobiliteit (gebruik fiets/auto).
Een initiatief in de wijk met het delen van
de auto is maar matig van de grond
gekomen.
Reflectie:
Een eigen onderzoek, bijvoorbeeld met
studenten vab de plaatselijke school
levert waarschijnlijk meer waarde op.
Reflectie:
Kijk goed naar het leefpatroon en
beweegredenen van bewoners. Auto delen
past daar waarschijnlijk niet bij.
Website Energieke buurt:
Wij helpen buurten, gemeenten en
maatschappelijke organisaties bij het
organiseren en benutten van buurtkracht.
We brengen burgers bij elkaar om
duurzame doelstellingen te realiseren, of
om lokale zorgvragen in te vullen. En als
burgers samen bezig zijn, gebeurt er
vanzelf nog meer moois in de buurt.
Dec 2011 lanceert Tiemersma het plan voor de „Energieke Buurt‟.
In januari 2012 wordt de Energieke buurt opgericht.
Dec 2011 Plan energieke buurt
Terug naar tijdslijn C
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Dit is eigenlijk een zijpad van het
energie-initiatief in de Wilhelminapark
buurt. Dit gaat er meer om een
beweging van mensen te ondersteunen
Op dit moment is dit nog in de
investeringsfase. Mijn doel is om dit
meer bedrijfsmatig op te zetten en me
hier ook professioneel voor in te zetten.
Reflectie:
Trekkerschap lokaal burgerinitiatief leidt tot ambitie om breder en professioneler een initiatief
op te zetten.
Jan 2012 Terugkijksessie
Terug naar tijdslijn D
Na het trendevent is er een „dip” op gebied van isolatie en zon. In januari 2012
kijkt de initiatiefgroep terug op wat zij allemaal heeft gedaan. Er zijn uiteindelijk
15 maatwerkadviezen uitgevoerd en 10 huishoudens zijn gaan isoleren. Toch
besluit de groep om nog een tweede golf voor isolatie en opwekking in gang te
zetten met een geupdate aanbod voor zonnepanelen.
Uit de evaluatie volgt dat men:
• Meer mensen wil bereiken en vooral ook die mee willen trekken.
• Van grote events naar kleine gerichte bijeenkomsten
• Nieuwe thema‟s: eten & levensloop bestendig wonen
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Een grote barrière vormen de andere
buurtverenigingen (met oudere besturen). Zij zijn
vaak erg gericht op het verdedigen van belangen
van de buurt en formele gemeentezaken. Zij zetten
niet echt de volgende stap in duurzaamheid. Een
buurtvereniging gaf aan dat hun leden helemaal niet
in isolatie en zonnepanelen geïnteresseerd zouden
zijn. Toen we uiteindelijk toch een sessie hielden,
bleek dat geheel anders te zijn
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Gemeente gaf hele goede hands-
on ondersteuning maar was niet
echt inspirerend. Te weinig lef en
visie. Niet echt een gevoel van
urgentie.
Reflectie:
Doel sociale cohesie lijkt tot nu
onderbelicht. Kan versterkent
werken op duurzaamheid.
In april 2012 houdt de buurtvereniging een dienstenbeurs waar verschillende
individuen en partijen binnen de buurt diensten kunnen aanbieden om zo een
soort ruilhandel mogelijk te maken.
April 2012 Dienstenbeurs
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Er zijn steeds meer mensen werkzaam
als zelfstandige, die kunnen dan
diensten aanbieden. Maar ik heb zelf
bijvoorbeeld hulp gekregen van een
aantal mensen om een moestuin aan te
leggen.
Terug naar tijdslijn D
Reflectie:
Ruilhandel en dienstenbeurs steunt op
bewezen successen (marktplaats), sluit
goed aan bij duurzaamheid, en draagt bij
aan sociale cohesie.
Mei 2012 ALV buurtvereniging
In mei 2012 houdt de buurtvereniging een ALV die expliciet over duurzaamheid
gaat. Dat betekent niet alleen over energie, maar over duurzaamheid in bredere
zin.
Terug naar tijdslijn D
Sep 2012 Nieuw Aanbod Gemeente Zeist
Terug naar tijdslijn D
Op 17 september 2012 wordt een avond georganiseerd in de trouwzaal van de
Gemeente Zeist om het aanbod voor de aanleg zonnepanelen voor inwoners
van de gehele gemeente Zeist. De site van energiekebuurt.nl wordt gebruikt
voor de “marketing‟. Er komen 110 mensen op af, waarvan zo‟n 60 a 80
uiteindelijk een maatwerkadvies aanvragen.
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Dat was een hele goede meeting, heel gefocussed,
heel puntig. Ik vond het leuk om ook weer eens
andere mensen te zien. De mensen uit mijn buurt
die kennen mij nu wel. Ik kreeg van een buurvrouw
al eens te horen: Jitske nu moet je echt stoppen met
al die berichten, nu wordt het spam.
Okt 2012 Zonnecellen op School
Met de school in de wijk is een overeenkomst gesloten om zonnepanelen op
het dak te plaatsen. In eerste instantie gaan we voor 100 panelen. De school
stelt haar dak beschikbaar. De buurt financiert de panelen en het eigendom ligt
bij een op te richten coöperatie . De school least vervolgens de zonnepanelen
van de coöperatie. Daarmee gaat er geld terug naar de coöperatie die dat
weer verdeelt onder de deelnemers.
Daar wordt dan ook weer educatie aangekoppeld via displays waarop je kunt
zien hoeveel energie er wordt opgewekt.
We wachten nog op het
laatste akkoord van
schoolbestuur en gemeente
om te kijken of we dat voor
alle scholen in Zeist kunnen
realiseren.
Persoonlijk Jitske Tiemersma:
Dit liep via een vorm van crowdfunding. Mensen uit
de buurt konden inschrijven voor een aantal
zonnepanelen. In principe zijn de investeringen
geen probleem. Er zit genoeg geld in de buurt. Ik
heb 5 a 6 mensen die samen al die 100
zonnepanelen zouden willen financieren, maar ik
heb liever een grotere groep investeerders zodat het
breder gedragen wordt.
Reflectie:
Simpelere wet- en regelgeving
zou bovenstaande constructie
onnodig maken.
Terug naar tijdslijn D

More Related Content

What's hot

Lkn2030 cleveland participatie°hh
Lkn2030 cleveland  participatie°hhLkn2030 cleveland  participatie°hh
Lkn2030 cleveland participatie°hhHarrie Houben
 
Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011
Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011
Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011Axel Roeten
 
Groen loont met TEEB-stad
Groen loont met TEEB-stadGroen loont met TEEB-stad
Groen loont met TEEB-stadGeert Elemans
 
Jones stuk ecocultuur_nov_2011
Jones stuk ecocultuur_nov_2011Jones stuk ecocultuur_nov_2011
Jones stuk ecocultuur_nov_2011Peter Tom Jones
 
Boekje groen en water
Boekje groen en waterBoekje groen en water
Boekje groen en waterwatercoalitie
 
Anne Marieke Schwencke
Anne Marieke SchwenckeAnne Marieke Schwencke
Anne Marieke SchwenckeDutch Power
 

What's hot (6)

Lkn2030 cleveland participatie°hh
Lkn2030 cleveland  participatie°hhLkn2030 cleveland  participatie°hh
Lkn2030 cleveland participatie°hh
 
Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011
Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011
Afstudeerscriptie axel roeten_ master_of_environmental_science_2011
 
Groen loont met TEEB-stad
Groen loont met TEEB-stadGroen loont met TEEB-stad
Groen loont met TEEB-stad
 
Jones stuk ecocultuur_nov_2011
Jones stuk ecocultuur_nov_2011Jones stuk ecocultuur_nov_2011
Jones stuk ecocultuur_nov_2011
 
Boekje groen en water
Boekje groen en waterBoekje groen en water
Boekje groen en water
 
Anne Marieke Schwencke
Anne Marieke SchwenckeAnne Marieke Schwencke
Anne Marieke Schwencke
 

Similar to Interactieve Tijdlijn Energie-initiatief Wilhelminapark Zeist

Energieambassadeurs een stappenplan
Energieambassadeurs een stappenplan Energieambassadeurs een stappenplan
Energieambassadeurs een stappenplan Rudy Klaassen
 
DRIVE 2016 | 26 October: Create Energy
DRIVE 2016 | 26 October: Create EnergyDRIVE 2016 | 26 October: Create Energy
DRIVE 2016 | 26 October: Create EnergyCLICKNL
 
Projecten RvN2025 - juni 2016
Projecten RvN2025 - juni 2016Projecten RvN2025 - juni 2016
Projecten RvN2025 - juni 2016RvN2025
 
Financiering en samenwerking 15 februari
Financiering en samenwerking 15 februariFinanciering en samenwerking 15 februari
Financiering en samenwerking 15 februariJoke Meindersma
 
Whitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energie
Whitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energieWhitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energie
Whitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energieBen Lange
 
Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)
Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)
Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)Zinnergy
 
Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)
Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)
Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)seriousambtenaar
 
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009KDGOO
 
Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009KDGOO2009
 
130918 igw st_katelijnewaver_igemo
130918 igw st_katelijnewaver_igemo130918 igw st_katelijnewaver_igemo
130918 igw st_katelijnewaver_igemosamenhuizen
 
Meerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak EnergiebesparingMeerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak EnergiebesparingASW
 
Verslag eerste open space energopro 17dec2011
Verslag eerste open space energopro 17dec2011Verslag eerste open space energopro 17dec2011
Verslag eerste open space energopro 17dec2011gerst
 
Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...
Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...
Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland
 
Seminar De Buurt Verdient Zich Terug
Seminar De Buurt Verdient Zich TerugSeminar De Buurt Verdient Zich Terug
Seminar De Buurt Verdient Zich TerugJurgenVanDerHeijden
 
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitieProvincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitieKlimaatverbond Nederland
 
Jeugd en cultuur VVJ
Jeugd en cultuur VVJJeugd en cultuur VVJ
Jeugd en cultuur VVJLOCUS vzw
 
Digitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energie
Digitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energieDigitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energie
Digitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energieAnne Elsen
 
Opdracht 23: Eindrapport Texel
Opdracht 23: Eindrapport TexelOpdracht 23: Eindrapport Texel
Opdracht 23: Eindrapport Texelseriousambtenaar
 

Similar to Interactieve Tijdlijn Energie-initiatief Wilhelminapark Zeist (20)

Energieambassadeurs een stappenplan
Energieambassadeurs een stappenplan Energieambassadeurs een stappenplan
Energieambassadeurs een stappenplan
 
Inspiratiemoment schepenen Houthalen-Helchteren case Peer
Inspiratiemoment schepenen Houthalen-Helchteren case PeerInspiratiemoment schepenen Houthalen-Helchteren case Peer
Inspiratiemoment schepenen Houthalen-Helchteren case Peer
 
DRIVE 2016 | 26 October: Create Energy
DRIVE 2016 | 26 October: Create EnergyDRIVE 2016 | 26 October: Create Energy
DRIVE 2016 | 26 October: Create Energy
 
Projecten RvN2025 - juni 2016
Projecten RvN2025 - juni 2016Projecten RvN2025 - juni 2016
Projecten RvN2025 - juni 2016
 
Financiering en samenwerking 15 februari
Financiering en samenwerking 15 februariFinanciering en samenwerking 15 februari
Financiering en samenwerking 15 februari
 
Whitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energie
Whitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energieWhitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energie
Whitepaper_Eneco_masterclass_Duurzame_energie
 
Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)
Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)
Zinnergy nieuwsitem E&W journaal (gem. Enschede)
 
Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)
Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)
Opdracht 05: Presentatie Enschede (9 april 2013)
 
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
VvE CoP Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
 
Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
Vv E Co P Presentatie Kiss Overijssel 12 3 2009
 
130918 igw st_katelijnewaver_igemo
130918 igw st_katelijnewaver_igemo130918 igw st_katelijnewaver_igemo
130918 igw st_katelijnewaver_igemo
 
Meerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak EnergiebesparingMeerkanaalsaanpak Energiebesparing
Meerkanaalsaanpak Energiebesparing
 
Verslag eerste open space energopro 17dec2011
Verslag eerste open space energopro 17dec2011Verslag eerste open space energopro 17dec2011
Verslag eerste open space energopro 17dec2011
 
Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...
Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...
Presentatie Kenniscentrum Wmo en Wonen Noord-Holland, De Kanteling in de Wmo,...
 
Seminar De Buurt Verdient Zich Terug
Seminar De Buurt Verdient Zich TerugSeminar De Buurt Verdient Zich Terug
Seminar De Buurt Verdient Zich Terug
 
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitieProvincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
 
Jeugd en cultuur VVJ
Jeugd en cultuur VVJJeugd en cultuur VVJ
Jeugd en cultuur VVJ
 
Digitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energie
Digitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energieDigitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energie
Digitale wegwijzer- Draagvlak voor duurzame energie
 
De Wijken Van Morgen. 1 September 2009
De Wijken Van Morgen. 1 September 2009De Wijken Van Morgen. 1 September 2009
De Wijken Van Morgen. 1 September 2009
 
Opdracht 23: Eindrapport Texel
Opdracht 23: Eindrapport TexelOpdracht 23: Eindrapport Texel
Opdracht 23: Eindrapport Texel
 

Interactieve Tijdlijn Energie-initiatief Wilhelminapark Zeist

  • 1. Energie initiatief Wilhelminapark Zeist Hoe kregen ze dat samen voor elkaar? - een learning history Mario Willems/Roelien Attema Loesje: “Onafhankelijkheid komt in vele vormen en maten. Sommige onafhankelijkheid moet je gewoon met andere delen”
  • 2. Achtergrond TNO Onderzoek Binnen TNO loopt een vierjarig onderzoeksprogramma op het gebied van „Gedrag en Innovatie‟. Het project SUGGEST maakt onderdeel uit van dit programma en heeft haar focus gelegd op de duurzame, lokale energievoorziening. Binnen de focus op duurzame lokale energievoorziening is er vanuit het perspectief van de burger specifiek aandacht voor begrippen als zelforganisatie, participatie en empowerment. Eén van de activiteiten binnen het project SUGGEST onderzoekt initiatieven van burgers op het gebied van duurzaamheid en energie. Middels exploratief onderzoek brengt TNO het (innovatie-)proces richting een lokale energievoorziening in kaart vanuit het perspectief van de initiatiefnemer.
  • 3. Achtergrond TNO Onderzoek Een learning history is een manier om innovatie – en verandertrajecten te documenteren en daarbij leerervaringen van de betrokken organisaties vast te leggen. Kenmerkend voor een learning history is dat niet alleen de les die uit een ervaring is getrokken wordt verteld, maar ook de ervaring zelf en de context waarbinnen deze werd verkregen. TNO gebruikt voor dit onderzoek een afgeleide vorm van deze methodiek, namelijk een learning history Quickscan. Daarbij maken we in één interviewsessie een tijdlijn van het proces en bespreken we de belangrijkste opgedane leerervaringen.
  • 4. Achtergrond TNO Onderzoek Met een tijdslijn worden de belangrijkste gebeurtenissen weergegeven. Elke gebeurtenis wordt uitgewerkt met een korte beschrijving en waar benoemd aangevuld met …. een persoonlijke ervaring …. een reflectie vanuit TNO …. het benoemen van een succesfactor Beschrijving Persoonlijk Reflectie Succesfactor
  • 5. Achtergrond Wilheminapark - Zeist Het Wilhelminapark is een diverse wijk bestaande uit ongeveer 550 huishoudens. Het oudste gedeelte stamt uit 1880-1900 en een aantal daarvan hebben een monumentale status. Er zijn veel jaren 30 woningen. In 2002 werd het park en de directe omgeving aangewezen als “Beschermd dorpsgezicht Wilhelminapark. Parklunch Burendag Duurzaamheid Event Het merendeel van de huizen zijn koopwoningen, er zijn twee kleine gedeelten huur en 3 VVE‟s. Er is een school en er zijn één of twee verpleeg/verzorgingstehuizen. Er is een actieve buurtvereniging die veel organiseert
  • 6. Eind 2009 “Ideeën om iets met duurzaamheid te doen in de wijk” Okt 2010 Prijsvraag duurzaamheid gemeente Zeist Nov 2010 Plan KID 10-10-10 Ingediend Jan 2011 Bericht Prijsvraag gewonnen met 2 indieners Eind Jan 2011 Kick-off met midwinterfeest A B
  • 7. Feb/mrt 2011 Achter de schermen focus op isolatie en opwekking Feb/mrt 2011 Energiecompetitie 25 mrt 2011 Kinderworkshop 26 mrt 2011 Voorlichtingsavond April 2011 ALV Buurtvereniging B A C
  • 8. Mei 2011 Informatieavond ZON Okt 2011 Trend event: Duurzaamheid met de Linda Look Juni 2011 Aanbod Zonne-energie Aug 2011 Vergunning welstand zonnepanelen versoepeld Dec 2011 Plan energieke buurt opgezet DB C
  • 9. Jan 2012 Terugkijksessie: Wat hebben we bereikt Sep 2012 Informatieavond ZON Aanbod voor heel Gemeente Zeist Apr 2012 Dienstenbeurs buurt- vereniging Mei 2012 ALV buurtvereniging duurzaamheid Okt 2012 Zonnepanelen op scholen D C
  • 10. Persoonlijk Jitske Tiemersma: Ik wil graag een pionier zijn. Ik voel een heel sterke Sense of Urgency om iets met duurzaamheid te doen. Ik heb vroeger als organisatie-adviseur gewerkt voor grote bedrijven, maar wilde me op een gegeven moment meer richten op wat ik echt belangrijk vind. Eind 2009 heeft Jitske Tiemersma het idee om iets met duurzaamheid te doen in de wijk Wilhelminapark in Zeist. Wilhelminapark is een wijk van zo‟n 550 huishoudens met voornamelijk koophuizen daterend van ca. 1890 – 1940. Ze heeft dit „geroepen‟ op een wijkevent en tegen het bestuur van de buurtvereniging. Eind 2009 “Iets met duurzaamheid doen in de wijk” Terug naar tijdslijn A Reflectie: Persoonlijke drive, en de juiste professionele kennis en vaardigheden zijn belangrijke eigenschappen voor de initiatiefnemer. Reflectie: Eigenaren van koopwoningen zijn veel eerder geneigd grote investeringen in de woning te doen voor bv. isolatie of zonnepanelen. Bij huurwoningen zul je de woningcooperaties moeten betrekken.
  • 11. In oktober 2010 wordt Jitske Tiemersma gebeld door een buurtgenoot dat er vanuit de Gemeente een prijsvraag voor het beste buurtinitiatief op gebied van energie gelanceerd gaat worden. Tiemersma besluit gezamenlijk met 8-9 buurtgenoten een plan te verzinnen. Okt 2010 Prijsvraag duurzaamheid gemeente Zeist Persoonlijk Jitske Tiemersma: We hebben toen een hele professionele brainstorm gehouden met allemaal goede mensen. Dat werd een hele grote matrix met gedrag, feiten, meten, doelgroepen etc. Reflectie: Wilhelminapark heeft een heel actieve buurtvereniging, waar 70-80% van de bewoners bij zijn aangesloten. Dat maakt het relatief eenvoudig mensen te mobiliseren. Daarbij ook veel hoogopgeleide mensen die professioneel ervaring hebben met projecten opzetten en over het algemeen meer interesse in duurzaamheid hebben. Terug naar tijdslijn A Succesfactor: • Een prijsvraag helpt focussen en geeft tijdsdruk. Kan intenties omzetten naar gedrag. • Concreet jaarplan 2011 gemaakt én vergezicht geschets
  • 12. Nov 2010 Plan KID 10-10-10 ingediend Terug naar tijdslijn A In november 2010 is het plan klaar. Het plan beoogt Wilhelminapark Koploper In Duurzaamheid (KID) te maken. Uitgangspunt is om 10% besparing, bij 10% van de huishoudens, ten opzichte van 2010 te bereiken. Vandaar de naam 10- 10-10. Het plan richt zich op Sociale duurzaamheid (sociale cohesie en duurzaamheid als drijfveer even belangrijk) en daarmee op gedrag, isolatie en opwek via zonne-energie. Buurtbewoners kunnen voor een energiecompetitie via een interactieve website hun meterstanden doorgeven om zo te bepalen wie in een korte tijd het meeste energie bespaart t.o.v. zijn normale verbruik. Succesfactor: Het maken van het plan was een korte flitsende actie – de spanningsboog is kort Persoonlijk Jitske Tiemersma: Het plan is uiteindelijk afgemaakt door 3 mensen Reflectie: Gedrag is breed opgepakt: Tips, watchers, kinderevents, competitie met meterstand online doorgeven
  • 13. Jan 2011 krijgt de buurtvereniging bericht dat er twee indieners waren en dat zij prijswinnaar zijn van de competitie. De prijs van 2000 Euro wordt op een feestelijke bijeenkomst in de Raadszaal van de gemeente Zeist door de gemeente uitgereikt. Dit leverde goede zichtbaarheid: Burgemeester en artikel in het plaatselijke suffertje. Het andere voorstel had de focus volledig op isolatie liggen. Zij kregen als nog 500 euro. Jan 2011 Prijsvraag gewonnen Persoonlijk Jitske Tiemersma: De prijs was vooral een aanmoediging. Wij hebben dat bedrag van 2000 Euro niet eens opgemaakt. 60% van de buurtbewoners is lid van de buurtvereniging en die betalen jaarlijks 10Euro – er is altijd genoeg. Terug naar tijdslijn A Reflectie: Gemeentelijke prijsvraag slechts 2 inzendingen. Misschien had de gemeente meer de bewoners moeten opzoeken, bijv in samenwerking met de buurtverenigingen en/of woningcooperaties.
  • 14. In januari 2011 organiseert de buurtvereniging traditioneel het Midwinterfeest. Dit is altijd heel goed bezocht, zeker 100 volwassenen en veel kinderen. Deze keer wordt daar de Kick-off van het KID project aan gekoppeld 15-30 minuten uitleg. Tijdens de Kick-off werd een jaaragenda gemaakt voor het programma. Eind jan 2011 Kick-off met midwinterfeest Terug naar tijdslijn A Persoonlijk Jitske Tiemersma: We werden op die kick-off genoeg aangemoedigd om door te gaan. Er waren echter niet zoveel mensen die direct zeiden: ik doe mee! Dat was wat teleurstellend. Succesfactor: Maak het leuk en makkelijk: a) ze hadden een „foto‟ gemaakt van de ambitie, dit was heel leuk gedaan, b) Opvolging, om met de energiecompetitie mee te doen, was per mail of op de site, je hoefde alleen maar de klikken, heel makkelijk Reflectie: “Er waren echter niet zoveel mensen die direct zeiden: ik doe mee!” Vroeg je duidelijk om hulp, en was het duidelijk waar men mee kon helpen? Voor deelname aan de wedstrijd, konden mensen ter plekke klikken en zich aanmelden? Dat helpt vaak.
  • 15. Feb/mrt 2011 Achter de schermen wordt gewerkt Terug naar tijdslijn B Achter de schermen werkt men in twee groepjes aan een aanpak om huiseigenaren te interesseren voor isolatie van huizen en de opwekking van duurzame energie middels zonnepanelen. De aanpak wordt voor een belangrijk deel „geleend‟ van de Dichterswijk (wijk in Zeist die hier al eerder mee aan de slag was). Doel is om bewoners zoveel mogelijk te ontzorgen (isolatieloket) en het voor hen eenvoudig te maken om een maatwerkadvies te laten opstellen. Daarvoor worden ook al contacten gelegd met aanbieders van apparatuur en installateurs. Persoonlijk Jitske Tiemersma: Het was opvallend dat we bij de lokale aanbieders een veel gunstigere deal konden krijgen dat bij de grote jongens. Bovendien waren de lokale aanbieders veel enthousiaster en actiever. Reflectie: Leren en lenen van vergelijkbare initatieven levert snelheid en een grotere kans op succes op. Reflectie: Betrekken van lokale middenstand draagt bij aan het belangrijke draagvlak in de gemeente.
  • 16. Feb/mrt 2011 Energiecompetitie In februari gaat de KID-energiecompetitie van start. Opdracht aan deelnemers: 1. Geef meterstanden door. 2. Doe mee aan een initiatief om te besparen. 3. Geef aan het einde nogmaals de meterstanden door en het effect van de acties wordt zichtbaar. Om inschrijving te stimuleren verloot men twee elektriciteitsmeters. Persoonlijk Jitske Tiemersma: De energiecompetitie bleek uiteindelijk geen succes. Er waren zo‟n 10-20 deelnemers. Het was eigenlijk niet leuk genoeg en het vraagt om iemand die er constant bovenop zit en vraagt om de meterstanden. Voor haar persoonlijk werkt meter aflezen en invoeren op website niet. Er waren nog wel ideeen, maar je hebt meer mensen nodig die ook dingen willen trekken – het is niet makkelijk de kerngroep uit te breiden. Terug naar tijdslijn B Reflectie: Competitie (sociale norm en fun) is een vaak ingezet middel. Gemak(kelijk proces) weegt blijkbaar zwaarder. De attentiewaarde is onvoldoende en zo‟n type competitie kun je niet heel lang laten duren. Er moest te veel gebeuren met te weinig mensen. Meer mensen actief betrekken is moeilijk. Reflectie: Meterstanden enthousiasmeerde de doelgroep blijkbaar niet. Misschien had een prijsvraag voor de creatiefste vorm (beauty contest) meer mensen geprikkeld?
  • 17. Daags voor een voorlichtingsavond voor volwassenen wordt een workshop voor kinderen gehouden waarin kinderen op speelse manier met zonne-energie kennis kunnen maken. Zij maken onder begeleiding zonnewindmolens. 25 mrt 2011 Kinderworkshop Persoonlijk Jitske Tiemersma: Wij krijgen daarbij hulp van de milieudienst en van een buurtbewoner die professioneel projecten met zonne- energie uitvoert in ontwikkelingslanden. Terug naar tijdslijn B Reflectie: Kinderen worden in het kader van duurzaamheid vaak als interessante doelgroep gezien. Reflectie: Belangrijk is het thema duurzaamheid vaak en met verschillende type activiteiten (en dus doelgroepen) onder de aandacht te brengen. Belevenissen werken beter dan platte informatie.
  • 18. 26 mrt 2011 Voorlichtingsavond (1/2) Eind maart wordt een voorlichtingsavond in de school gehouden over het energie-initiatief. Er komen zo‟n 80 buurtbewoners op af (normaal ongeveer 40). Hiervoor is huis-aan-huis geflyerd en zijn mensen persoonlijk aangesproken. Ook de wethouder was aanwezig. • Er is een soort voorlichtingsmarktje waar ook partijen als Greenchoice, ENECO en installateurs aanwezig zijn. Bewoners hebben heel veel vragen die door deze partijen beantwoord worden. Ervaringen worden gedeeld. • Het isolatieloket wordt gepresenteerd. • Er zijn intekenformulieren voor bewoners om aan te geven of ze geïnteresseerd zijn in zonne energie en/of isolatie. Dat resulteert in 20 geïnteresseerden in zon en 30 in isolatie. Deelnemers konden 10% korting krijgen op een EPA advies en isolatie. • Tijdens de avond wordt door studenten een mini EPA-scan uitgevoerd. • Ook de uitslag van de energiecompetitie wordt bekend gemaakt. Deze wordt gewonnen door een bewoner die zijn huis al energieneutraal heeft gemaakt. Terug naar tijdslijn B
  • 19. 26 mrt 2011 Voorlichtingsavond (2/2) Er werd met de gemeente ook een proces in gang gezet om te kijken naar de vergunningen. Er zijn monumenten en wat mag daar wel/niet van de gemeente, en voor de huidige vergunning moet iedereen apart indienen, dat kost geld en tijd. Terug naar tijdslijn B Persoonlijk Jitske Tiemersma: Dat was een hele goede avond. We werden daarbij heel goed geholpen door een hands-on medewerkster van de milieudienst van de gemeente. Zelf heeft ze nog gebruik gemaakt van de oude SDE subsidie vanuit 2009 – dat geeft een ander financieel plaatje. Reflectie: De gemeente Zeist is heel ambitieus. Aanwezigheid wethouder toont betrokkenheid van gemeente richting bewoners. Succesfactor: Markt levert niet alleen informatie (advies) maar ook met eigen ogen zien en voelen. Reflectie: Persoonlijk aanspreken naast flyeren haalt mensen over de streep. Reflectie: Doe een onderzoek naar de beweegredenen van bewoners. Korting? Makkelijker? Leuker?
  • 20. Persoonlijk Jitske Tiemersma: Wij koppelen altijd een thema aan de ALV. Hier kwamen vrij veel mensen op af. Apr 2011 ALV Buurtvereniging Gecombineerd met de ALV van de buurtvereniging wordt in april een thema- avond gehouden over duurzaam beleggen. Hiervoor is de Triodos bank die in Zeist zetelt uitgenodigd. Terug naar tijdslijn B Reflectie: Goed om het thema duurzaamheid breed door te trekken in de reeds aanwezige activiteiten.
  • 21. Mei 2011 Informatieavond ZON In mei wordt een informatieavond over zonne-energie georganiseerd. Dit is breed gecommuniceerd, maar ook het feit dat het echt een inhoudelijke avond zou zijn, zorgde ervoor dat alleen daadwerkelijk geïnteresseerden kwamen opdagen. Er wordt veel aandacht besteed aan de mogelijkheid om op collectieve daken (bijvoorbeeld de school) in de wijk zonnepanelen te leggen. In de wijk zijn vrij veel bomen die schaduw geven waardoor voor redelijk veel huizen de mogelijkheid om zonnepanelen aan te leggen niet aanwezig is. Persoonlijk Jitske Tiemersma: Er zat heel veel tijd in het voorbereiden van deze informatieavonden. Succesfactor: Een inhoudelijke avond met duidelijke focus zorgt dat daadwerkelijk geïnteresseerden komen opdagen en niet de mensen die het gezellig vinden om even met de buren bij te kletsen. Terug naar tijdslijn C Reflectie: Vaak helpt een demonstratie opstelling of een kijkwoning naast het geven van informatie.
  • 22. Juni 2011 wordt op een avond een aanbod voor zonne-energie gepresenteerd aan geïnteresseerden. Daarbij waren weer verschillende partijen aanwezig met vooral lokale leveranciers die goede nazorg konden aanbieden. Er was voor goede technologie gekozen (micro omvormers) en men kan gratis een maatwerkadvies krijgen van een installateur om te kijken of de aanleg van zonnepanelen mogelijk is. Uiteindelijk zijn er 8 van deze adviezen uitgebracht en hebben drie deelnemers uiteindelijk zonnepanelen aangelegd. Juni 2011 Aanbod zonne-energie Persoonlijk Jitske Tiemersma: Er spelen dan ook hele praktische dingen. Voor ons was toen duidelijk dat er met micro-omvormers gewerkt moest worden. Ook zijn zaken als doortrekkabels essentieel om handig zonnepanelen aan te kunnen leggen. Persoonlijk Jitske Tiemersma: Dit was een hele goede avond waar super gemotiveerde mensen op af kwamen. Uiteindelijk werden er niet direct heel veel zonnepanelen geplaatst wat leidt tot een reflectiemoment: je hebt wel een zaadje gepland en wellicht gaan mensen er later alsnog mee aan de slag. Terug naar tijdslijn C Succesfactor: Ze communiceerde veel naar de buurt, ook na een events. Soms ook een beetje (te) veel, ze werd hierop aangesproken door een buurvrouw. Dus vindt ze een middenweg.
  • 23. In augustus 2011 versoepelt de gemeente de eisen die aan vergunningverlening voor het plaatsen van zonnepanelen worden gesteld. Aanvankelijk moesten aanvragers uitgebreide tekeningen van installateurs aanleveren wat tot aanzienlijke meerkosten leidde. Lobbyen van de werkgroep leidde tot deze versoepeling. Op de ongeveer 5% monumentale panden mogen nog steeds gaan panelen. Aug 2011 Welstand vergunningen versoepeld Terug naar tijdslijn C Reflectie: Innovaties vragen vaak om aanpassing van wet- en regelgeving. Het helpt dus om de gemeente te nauw te betrekken in het initiatief.
  • 24. Okt 2011 Trendevent duurzaamheid Terug naar tijdslijn C In oktober 2011 gooit men het over een andere boeg, de initiatief groep gaat voor de “LINDA Look”. De groep beoogt ook een ander type bewoners te interesseren. Drukke tweeverdieners worden nog maar nauwelijks bereikt. Daarom worden ook een aantal nieuwe thema‟s ingebracht via een informatiemarkt: inrichting, vervoer en voeding. Vooral dit laatste onderdeel was een hit. Op de bijeenkomst komen 80 á 90 man waarvan deels nieuwe mensen. Persoonlijk Jitske Tiemersma: We hadden van tevoren uitgebreid overlegd welke mensen we nou aan ons wilden binden. Wij hadden hiervoor ook een trendwatcher uitgenodigd en daar een deel van de 2000 Euro aan besteed. We dachten echter later: “Dit kunnen we zelf beter” Persoonlijk Jitske Tiemersma: Je doet veel, maar het resultaat is niet eenduidig toe te kennen aan de acties. Zijzelf is duurzamer geworden op het gebied van mobiliteit (gebruik fiets/auto). Een initiatief in de wijk met het delen van de auto is maar matig van de grond gekomen. Reflectie: Een eigen onderzoek, bijvoorbeeld met studenten vab de plaatselijke school levert waarschijnlijk meer waarde op. Reflectie: Kijk goed naar het leefpatroon en beweegredenen van bewoners. Auto delen past daar waarschijnlijk niet bij.
  • 25. Website Energieke buurt: Wij helpen buurten, gemeenten en maatschappelijke organisaties bij het organiseren en benutten van buurtkracht. We brengen burgers bij elkaar om duurzame doelstellingen te realiseren, of om lokale zorgvragen in te vullen. En als burgers samen bezig zijn, gebeurt er vanzelf nog meer moois in de buurt. Dec 2011 lanceert Tiemersma het plan voor de „Energieke Buurt‟. In januari 2012 wordt de Energieke buurt opgericht. Dec 2011 Plan energieke buurt Terug naar tijdslijn C Persoonlijk Jitske Tiemersma: Dit is eigenlijk een zijpad van het energie-initiatief in de Wilhelminapark buurt. Dit gaat er meer om een beweging van mensen te ondersteunen Op dit moment is dit nog in de investeringsfase. Mijn doel is om dit meer bedrijfsmatig op te zetten en me hier ook professioneel voor in te zetten. Reflectie: Trekkerschap lokaal burgerinitiatief leidt tot ambitie om breder en professioneler een initiatief op te zetten.
  • 26. Jan 2012 Terugkijksessie Terug naar tijdslijn D Na het trendevent is er een „dip” op gebied van isolatie en zon. In januari 2012 kijkt de initiatiefgroep terug op wat zij allemaal heeft gedaan. Er zijn uiteindelijk 15 maatwerkadviezen uitgevoerd en 10 huishoudens zijn gaan isoleren. Toch besluit de groep om nog een tweede golf voor isolatie en opwekking in gang te zetten met een geupdate aanbod voor zonnepanelen. Uit de evaluatie volgt dat men: • Meer mensen wil bereiken en vooral ook die mee willen trekken. • Van grote events naar kleine gerichte bijeenkomsten • Nieuwe thema‟s: eten & levensloop bestendig wonen Persoonlijk Jitske Tiemersma: Een grote barrière vormen de andere buurtverenigingen (met oudere besturen). Zij zijn vaak erg gericht op het verdedigen van belangen van de buurt en formele gemeentezaken. Zij zetten niet echt de volgende stap in duurzaamheid. Een buurtvereniging gaf aan dat hun leden helemaal niet in isolatie en zonnepanelen geïnteresseerd zouden zijn. Toen we uiteindelijk toch een sessie hielden, bleek dat geheel anders te zijn Persoonlijk Jitske Tiemersma: Gemeente gaf hele goede hands- on ondersteuning maar was niet echt inspirerend. Te weinig lef en visie. Niet echt een gevoel van urgentie. Reflectie: Doel sociale cohesie lijkt tot nu onderbelicht. Kan versterkent werken op duurzaamheid.
  • 27. In april 2012 houdt de buurtvereniging een dienstenbeurs waar verschillende individuen en partijen binnen de buurt diensten kunnen aanbieden om zo een soort ruilhandel mogelijk te maken. April 2012 Dienstenbeurs Persoonlijk Jitske Tiemersma: Er zijn steeds meer mensen werkzaam als zelfstandige, die kunnen dan diensten aanbieden. Maar ik heb zelf bijvoorbeeld hulp gekregen van een aantal mensen om een moestuin aan te leggen. Terug naar tijdslijn D Reflectie: Ruilhandel en dienstenbeurs steunt op bewezen successen (marktplaats), sluit goed aan bij duurzaamheid, en draagt bij aan sociale cohesie.
  • 28. Mei 2012 ALV buurtvereniging In mei 2012 houdt de buurtvereniging een ALV die expliciet over duurzaamheid gaat. Dat betekent niet alleen over energie, maar over duurzaamheid in bredere zin. Terug naar tijdslijn D
  • 29. Sep 2012 Nieuw Aanbod Gemeente Zeist Terug naar tijdslijn D Op 17 september 2012 wordt een avond georganiseerd in de trouwzaal van de Gemeente Zeist om het aanbod voor de aanleg zonnepanelen voor inwoners van de gehele gemeente Zeist. De site van energiekebuurt.nl wordt gebruikt voor de “marketing‟. Er komen 110 mensen op af, waarvan zo‟n 60 a 80 uiteindelijk een maatwerkadvies aanvragen. Persoonlijk Jitske Tiemersma: Dat was een hele goede meeting, heel gefocussed, heel puntig. Ik vond het leuk om ook weer eens andere mensen te zien. De mensen uit mijn buurt die kennen mij nu wel. Ik kreeg van een buurvrouw al eens te horen: Jitske nu moet je echt stoppen met al die berichten, nu wordt het spam.
  • 30. Okt 2012 Zonnecellen op School Met de school in de wijk is een overeenkomst gesloten om zonnepanelen op het dak te plaatsen. In eerste instantie gaan we voor 100 panelen. De school stelt haar dak beschikbaar. De buurt financiert de panelen en het eigendom ligt bij een op te richten coöperatie . De school least vervolgens de zonnepanelen van de coöperatie. Daarmee gaat er geld terug naar de coöperatie die dat weer verdeelt onder de deelnemers. Daar wordt dan ook weer educatie aangekoppeld via displays waarop je kunt zien hoeveel energie er wordt opgewekt. We wachten nog op het laatste akkoord van schoolbestuur en gemeente om te kijken of we dat voor alle scholen in Zeist kunnen realiseren. Persoonlijk Jitske Tiemersma: Dit liep via een vorm van crowdfunding. Mensen uit de buurt konden inschrijven voor een aantal zonnepanelen. In principe zijn de investeringen geen probleem. Er zit genoeg geld in de buurt. Ik heb 5 a 6 mensen die samen al die 100 zonnepanelen zouden willen financieren, maar ik heb liever een grotere groep investeerders zodat het breder gedragen wordt. Reflectie: Simpelere wet- en regelgeving zou bovenstaande constructie onnodig maken. Terug naar tijdslijn D