1. TEMA 8: A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL E
A REVOLUCIÓN RUSA (1914- 1939)
Lara Rarís Frois 4º

2. EUROPA A COMEZOS DO SÉCULO XX: A estensión da
democracia
● Consolidación dos sistemas políticos
constitucionais e parlamentarios
● Inglaterra e Francia instauran un sistema
democrático
● O Imperio Alemán ten un sistema
democrático pero autoritario
● Sur de Europa: sistemas democráticos
onde domina o fraude electoral e o
caciquismo

3. O mantemento de réximes autoritarios
● Vellos imperios multinacionais
● Imperio austrohúngaro: certas reformas
pero gran poder do emperador e dominio
de pobos eslavos
● Imperio ruso: poder absoluto do
emperador con fracaso dos intentos de
reforma
● Imperio turco: en descomposición pero
domina algúns territorios en Europa.
Tibia modernización

4. A “paz armada”
● Alteración do equilibrio europeo pola
puxanza económica da nova Alemaña
unificada
● Guillerme II: Weltpolitik
● Formación da Tripla Alianza: Alemaña,
Austriahungría e Italia
● Gran enemigo de Alemaña: Francia
( polo problema de Alsacia -Lorena)
● Triplo Acordo (Entente): Francia, Rusia e
Gran Bretaña
● Escalada na produción de armamentos e
alianzas militares

5. O CAMIÑO CARA A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL: As
causas da guerra
● O imperialismo
● Nacionalismo
● Causas prebélicas:
– Crises coloniais de Marruecos
– O conflito dos Balcáns, en
especial a anexión de
Bosnia-Herceovina ao
imperio austrohúngaro
– Dúas guerras balcánicas

6. O estallido da guerra
● Asasinato de Francisco Fernando e a súa
muller en Saraievo
● Ultimato de Austria a Serbia
● Rusia declára a guerra a Austria
● Alemaña decláralle a guerra a Rusia e a
Francia
● Gran Bretaña decláralle a guerra a
Alemaña e a Austria, cando invaden
Bélxica
● Italia mantívose neutral

7. AS FASES DO CONFLITO BÉLICO: A guerra de
movementos
● Fronte occidental
● Ataque alemán a Francia por Bélxica e
Luxemburgo
● Batalle de Marne: deteuse o ataque
alemán e non chegan a París
● Fronte oriental
● Éxito alemán na batalla de Tannemberg
● Fracaso dos austrohúngaros en Serbia

8. A guerra de trincheiras
● Inmobilización das frontes
● Novos aliados da guerra: Turquía e
Bulgaria a favor da Tripla Alianza, e
Italia e Romanía a favor do triple
Acordou ou Entente
● Batalla de Verdún
● Batalla de Somme

9. A CRISE DE 1917 E A FIN DA GUERRA
● 1917, triunfo en Rusa da Revolución
Bolxevique: tratado de Brest Litovsk
● Intervención de EE.UU. Tras o
afundimento do transatlántico Lusitania
● Derrota dos austríacos e os seus aliados
na fronte orientak
● Fronte occidental: derrota de Alemaña na
II Batalla de Marne
● Revoltas internas en Alemaña e Austria
● Final da guerra: Novembro de 1918,
abdicación de Guillerme II alemán e
proclamación da república de Weimar

10. Un novo tipo de conflito
● Mobilización de gran cantidade de
recursos económicos e humanos
(economía de guerra)
● Novo tipo de armamentos que
aumentaron as baixas humanas e
exércitos nacionais. Exemplos:
metralladora, artillería, aviación, gas
mostaza e lanzallamas
● Primeiros bombardeos nas cidades
● Submarino
● Destrución de pobos, fábricas, colleitas
● Consecuencias de guerra na retagarda

11. ● Reconversión das industrias en función
da guerra:
– Necesidade de préstamos
– Traballo feminino
● Propaganda

12. AS CONSECUENCIAS DA GUERRA: Os novos tratados de
paz
● 1919, Conferencia de París
● Asisten todos os países da guerra pero
deciden só os vencedores
● Fracaso dos 14 puntos de Wilsom
● Tratado de Versalles
● Culpabilidad de Alemaña
● Pagamento de fortes reparacións
económicas de guerra
● Desarmamento e desmantelamento do
exército alemán
● Cesión de territorios ao Oeste e Leste de
Alemaña
● Pérdida de territorios a favor de Polonia
que divide Alemaña en dous

13. ● Pérdida das colonias alemanas
● O diktat (visión alemana do tratado de
Versalles) = imposición humillante que
acabaría exercendo o seu nacionalismo e
o desexo de vinganza
● Os outros tratados:
– Saint-Germain
– Trianon
– Neuilly
– Sèvres

14. O novo mapa de Europa
● Profunda remodelación de Europa
● Imperio turco desaparece case na súa
totalidade en Europa reducíndose á actual
Turquía
● Formación de protectorados nos antigos
territorios asiáticos de Turquía
● Imperio austrohúngaro que desaparece.
Xorden dúas repúblicas: Austria e
Hungría. Prohíbese a union de Austria e
Alemaña. Aparece Checoslovaquia.
Fórmase Iuguslavia baixo o dominio de
Serbia.
● Imperio ruso desaparece. Obxectivo
occidental: illar a nova Rusia
revolucionaria. Aumenta Romanía a
costa dos imperios austríaco e ruso.
Crease unha gran Polonia

15. ● 10 millóns de soldados mortos
● Perdas materiais. Consecuencia: aumento
da débeda públicas polos préstamos
● Grande inflación
● Beneficio temporal dos países neutrais
● Gran beneficiario da guerra: Estados
Unidos

16. A sociedade de nacións
● Sociedade das Nacións (SDN)
● Dentro dos 14 puntos de Wilson
● Problemas:
– EE.UU. Propona pero non se
integra nela
– A Unión Soviética non está
– Paulatina retirada dalgúns
países (Alemaña e Italia)
descontestos cos resultados
da paz

17. A CAÍDA DO IMPERIO TSARISTA EN RUSIA: O imperio dos
tsares e unha economía atrasada
● O réxime autocrático dos tsares
● Agricultura: principal actividade
económica
● Medios de produción en mans dos
terratenentes
● Maioría da poboación campesiños en
condicións feudais
● Tímido proceso de industrialización
concentrado nalgunhas zonas: Moscova,
San Petesburgo
● Xurdimento dun numerosos proletariado
● Burguesía escasa

18. As forzas prácticas
● Partido Constitucional Demócrata: o
Kadet
● Partido Socialrevolucionario: o eserita
● Partido Socialdemócrata ruso (PSR) =
marxista e obreiro
● Escíndese o PSR e nacen dous novos
partidos:
– Moderados: menxeviques
(maioritarios)
– Radicais: bolxeviques
(minoritarios) Defenden
unha revolución obreira e
violenta. Líder: Lenin

19. A revolución de 1905
● Derrota rusa frente a Xapón
● Manifestación pacífica
● O Domingo Sanguento
● Aparición dos soviets (Asembleas de
campesiños, obreiros e soldados)
● Resultados da revolución de 1905:
eleccións por sufraxio univeral ao
Parlamento (Duma) e promesa de
reforma agraria
● Anos despois clausúrase a Duma

20. A revolución burguesa de febreiro de 1917
● Entrada de Rusia na 1ª Guerra Mundial
● Derrotas militares (desastres)
● Aumento de fame
● Protestas antibélicas pedindo a retirada
da guerra e botándolle a culpa ao star
● Tsar é indefendible polos burgueses (Fin
do tsarismo)
● 23 de febreiro gran manifestacións en
Petrogrado
● Abdicación do tsar, proclamándose a
república cun goberno provisional cuxo
obxectivo é a instauración dunha
democracia parlamentaria

21. O goberno provisional
● Intento de reformas políticas e sociais
pero continúa a guerra
● Aumento do descontento popular e
prodúcese unha dualidade de poderes:
– Goberno provisional
– Soviets
● Aumento da influencia dos bolxeviques
nos soviets

22. ● As Teses de Abril de Lenin:
– Derrocamento do goberno
provisional
– Formación dun goberno dos
soviets
– Paz con Alemaña
– Repartir as terras entre os
campesiños
– Cesión das fábricas aos
obreiros
– Nacionalización da banca
– Recoñecer as nacionalidades
do imperio

23. A REVOLUCIÓN BOLXEVIQUE E A GUERRA CIVIL: A
revolución obreira de outubro de 1917
● Toma do palacio de inverno de
Petrogrado (importancia da Garda Roxa)
● Fórmase o goberno obreiro presidido por
Lenin, Trotsky e Stalin
● Apróbanse medidas revolucionarias:
– Exprópianse as terras e
repártense aos campesiños
– Fábricas baixo o control de
comités obreiros
– Tratado de Brest-Litovsk
● Eleccións para a Asemblea Constituínte
● Disolución da Asemblea Consituínte =
fin ao plurilismo político

24. A guerra civil (1918 – 1921)
● Exército Branco e o Exército Roxo
(direción de Trotsky)
● Prodúcese unha escaseza de alimentos e
represalias políticas en ambos bandos.
Exemplos: Fusilamento do tsar e a súa
familia
● 1921, triunfo do Exército Roxo
● Formación do Partido Comunista Ruso
que ostenta o monopolio de poder e
reprime aos que se lle opoñían
● Fórmase unha policía
contrarrevolucionaria (Tcheka)
● Prodúcese un comunismo de guerra:
– Nacionalización das industrias
– Colectivización das terras

25. A formación da URSS
● 1922, cración da Unión de Repúblicas
Socialistas Soviéticas
● Organización mediante a Constitución de
1924
● Tres institucións:
– O Soviet Supremo: poder
lexislativo
– O Presidium
– O Consello de Comisarios do
Pobo
● Monopolio do PCUS (partido centralizado e
xerarquizado)
● Comité Central e o Secretario Central
● Ditadura do proletariado, sistema totalitario =
unión do Partido e so Estado

26. A URSS DE STALIN: A pugna polo poder
● Morte de Lenin 1924
● Enfrontamento dentro do PCUS
● Partidarios da colectivización total e da
NEP
● Enfrontamento entre Trotsky e Stalin =
exportación da revolución e socialismo
nun só país
● Stalin secretario xeral do PCUS
● Eliminación dos opositores
● Asasinato de Trotsky en 1940

27. A ditadura stalinista
● Ditadura persoal (stalinismo)
● Partido controlado totalmente por Stalin
● Necesidade de pertenza ao partido para
ocupar calquera cargo
● Propaganda do culto á súa personalidade
● Dura represión
● Os Gulag
● Os procesos de Moscova

28. O socialismo nun só país
● Obxectivo: convertir a URSS nunha gran
potencia industrial
● Economía planificada e dirixida polo
Estado:
– Plans quinquenais
– O Gosplán
● Colectivización total da economía coa
prohibición da propiedade privada
● Colectivización forzosa da agricultura:
– Koljós
– Sovjós
● Desenvolvemento industrial baseado na
industria pesada, na producción de
enerxía e na construción de
infraestruturas

29. ● Atraso da agricultura
● Rápida industrialización e crecemento
económico en poucos anos