1. IIP Create Ways of Working
Workshop: Samenwerken en intellectueel
Marc Steen, Pepijnnovember 2009
eigendom, 26 Vos en Haas en Miguël de Haas,
TNO
In opdracht van: Geleyn Meijer en Anne Nigten, IIP
Create
Samenwerken en
intellectueel eigendom
kunnen prima samen :-)

2. Doel van de workshop
Kennis delen:
• Over samenwerken in de creatieve industrie en
vraagstukken/problemen die daarbij kunnen spelen
• Over constructief inzetten van IP in samenwerking
En toetsen:
• Of de vraagstukken/problemen herkenbaar zijn
• Of de richtlijnen en ‘checklists’ bruikbaar zijn in de
praktijk
2
2

3. Programma (1/2)
13.00 Welkom,
• Anne Nigten, IIP Create Ways of Working
13.15 Presentaties en discussie
• Dirk van Vreeswijk, Syntens: ‘Samenwerken in de
creatieve industrie: Een les’
• Yp Kroon, Octrooicentrum: ‘Intellectueel eigendom
in de creatieve industrie: Hoe en wat’
• Marc Steen en Pepijn Vos, TNO: ‘Open innovatie:
Richtlijnen en checklists’
3
3

4. Programma (2/2)
15.00 Interactieve sessies (subgroepen) waarin we
concreet aan de slag gaan met diverse cases
• Opdracht 1: Van case/situatie naar
vraagstukken/problemen (‘risico-scan’)
• Opdracht 2: Van vraagstukken/problemen naar
passende maatregelen (‘koffers’)
• Opdracht 3: Wat heb je nog meer nodig? Bijv. kennis,
skills, specifieke expertise, tools?
16.30 Afsluiting en borrel
4
4

5. IIP Create (Anne Nigten)
Er komen nieuwe innovatieprogramma’s voor de
creatieve industrie.
Mogelijkheden voor bedrijven en organisaties om met
elkaar samen te werken.
• Samenwerking, bijv. in consortia, voorbereiden
• ‘Fair’ regelen van intellectueel eigendom
5
5

6. Disclaimer: ‘In dit project gaat TNO geen juridisch
advies geven’
Het project en deze workshop gaan over samenwerken
en intellectueel eigendom—in die volgorde.
Samen dingen ontwikkelen is het doel, en afspraken
maken over intellectueel eigendom is één van de
middelen.
6
6

7. Doel vandaag
Doel: Jullie (creatieve industrie) helpen om succesvoller
samen te werken
Vandaag:
• Wat is specifiek aan samenwerken in de creatieve
industrie?
• Wanneer kun je een samenwerking succesvol noemen?
• Welke vraagstukken/problemen kun je tegenkomen?
• Richtlijnen voor opzetten en managen van
samenwerkingen
• ‘Risico-scan’ (checklist) om risico’s en problemen te
identificeren (incl. IP)
• ‘Koffers’ (maatregelen) om problemen op te lossen en
risico’s te verkleinen (incl. IP)
7
7

8. Vervolg
• Waar hebben jullie nog behoefte aan?
Bijv. kennis, skills, specifieke expertise, tools, etc.
• Vervolg in overleg met IIP Create, en
in samenwerking met diverse organisaties
8
8

9. Samenwerken in de creatieve industrie
• Bedrijven creëren tekst, muziek, campagne, website, game, etc.,
vaak in samenwerking met of in opdracht van een ander bedrijf
• Creatieve processen zijn moeilijk te ‘managen’, met name in de
vroege fases van innovatie (onze focus)
• De producten zijn kennisintensief; je komt IP tegen
• Diversiteit samenwerking: groot/klein; gevestigd/jong;
creatief/technisch; commercieel/not-for-profit, etc.
• Veel potentieel voor samenwerking; maar ook voor conflicten
• Er wordt veel samengewerkt, echter dat wordt niet altijd als
succesvol ervaren
9
9

10. Samenwerken (onze focus)
Twee of meerdere organisaties werken samen om iets
nieuws te creëren door het combineren van resources
(bv. kennis, expertise, geld)
(ver-)Kopen Intensieve Partnering- Multi-partner
opdrachtgever- samenwerken samenwerken
opdrachtnemer
10
10

11. Verschillende vormen van succes
Gelijk
Tevreden
Financieel Strategisch Doel bereikt Soepel Snelheid
Fair
Individueel Proces
Fun
Kennis resultaat
Flexibiliteit Conflicten
Succes
Kansen voor Collectief Kennis
toekomst Relatie
resultaat
Vertrouwen Strategisch Financieel
opgebouwd
11
11

12. Vraagstukken/problemen bij samenwerken
Selecteren Managen en
Vormgeven
partner(s) evalueren
samenwerking
samenwerking
Bepalen
strategie/doel
Picture by leadfood: http://www.flickr.com/photos/mom320/3506217462/sizes/s/
12
12

13. Vraagstukken/problemen bij samenwerken
Managen en
Selecteren Vormgeven
evalueren
partner(s) samenwerking
samenwerking
Bepalen
• Niet helder krijgen wat •Niet goed weten hoe • Niet goed weten waarop
strategie/doel voor partner je zoekt investering en en hoe te monitoren
opbrengsten te
• Niet goed weten hoe • Hoe om te gaan met
verdelen
een geschikte partners conflicten
• Niet scherp krijgen • Niet scherp krijgen te vinden • Eigendoms- en
• Niet weten hoe
wat je eventueel zou gebruiks-issues (van
welke functie je wil • Niet weten hoe en vertrouwen te behouden
vervullen op de markt willen bereiken met ingebrachte kennis en
waarop partners te en te verbeteren
samenwerken gecreerde kennis)
• Niet scherp krijgen selecteren
• Hoe voldoende
•Niet goed kunnen • Hoe slim onder te
wat je sterkte/ zwaktes • Niet goed weten hoe commitment te behouden
beslissen welke handelen
zijn en wat de kansen/ ‘veilig’ aftasten met en waar te borgen
bedreigingen in de activiteiten je samen potentiële partners • Niet goed weten
markt zijn met een partner(s) wil • Communicatie-
waarover wel/ niet
uitvoeren, of je juist zelf problemen
• Niet scherp krijgen afspraken te maken
wil doen of die juist wil • Coördinatie- en
wat je strategie- uitbesteden. • Niet goed weten wat
/innovatie-doelen zijn afstemmings-problemen
wel/ niet vast te leggen
• Niet scherp krijgen in contracten • Problemen aangaande
kennisdelen/ -
wat je business model • Hoe omgaan met
is bescherming
wan-/vertrouwen issues
• Niet goed weten hoe
de samenwerking te
organiseren (o.a
13
13 activiteiten, rollen,
communicatie)

14. Vraagstukken/problemen afhankelijk van
situatie
Risico’s
Investering
Samenstelling
Diverse
Duur
situaties
Activiteiten
Resultaat
Context
14
14

15. Algemene richtlijnen (1/2)
• Duidelijk voor jezelf hebben wat je wilt bereiken met
samenwerken—samenwerken is een manier,
maar niet altijd de makkelijkste manier
• Duidelijk grenzen stellen wanneer je wel/niet wilt samenwerken
• Samenwerken moet een win-win situatie opleveren
• Gaat over vertrouwen en elkaar iets gunnen
• Zorg voor duidelijkheid over: individuele en gezamenlijke doelen,
investeringen, risico’s, resultaten, opbrengsten, IP
• ‘Fair’ verdelen
15
15

16. Algemene richtlijnen (2/2)
• Goede voorbereiding is van groot belang
• Wederzijdse flexibiliteit in de samenwerking helpt om beter om te
gaan met ‘tegenslagen’ en veranderingen
• Afspraken maken betekent helderheid en transparantie creëren
• Systematisch doorlopen van het proces van opzetten, vormgeven
en managen van een samenwerking, kan helpen om
onverwachte ergernissen te voorkomen in latere fases
16
16

17. ‘Risico-scan’ (checklist): problemen en risico’s
identificeren (incl. IP) voor specifieke situatie
Situaties (case) Voorbeeld:
Bij samenwerking
1
Problemen en
risico’s
met internationale
partners…
… is er een relatief
2 groot risico van
problemen met/in de
communicatie
Hiermee
gaan jullie
straks aan
17 de slag
17

18. ‘Koffers’ (maatregelen): problemen oplossen en
risico’s verkleinen (incl. IP)
Voorbeeld:
Een risico van
Problemen en
risico’s
problemen met
communicatie…
… kun je oplossen
3 door extra tijd te
besteden aan
afstemmen
4
Maatregelen
Hiermee
Jur. Afs. Gov. Rel.
gaan jullie
straks aan
18 de slag
18

19. Inhoud van de ‘Koffers’
Juridisch Afspraken Governance Relationeel
Set van juridische Set van issues Set van Set van manieren
maatregelen waarover afspraken organisatorische hoe om te gaan met
kunnen worden maatregelen die relationele
gemaakt met genomen kunnen aspecten
samenwerkingspart worden
ners
Biedt de Biedt de Schept Biedt de
mogelijkheid om mogelijkheid om voorwaarden mogelijkheid de
een juridische helderheid te waaronder/ deze aspecten te
stappen te creëren/ waarbinnen de monitoren, te
ondernemen als verwachting af te samenwerkingsacti bespreken en
zaken niet stemmen tussen viteit worden indien nodig te
gebeuren zoals partners uitgevoerd en verbeteren
19gewenst gemanaged
19

20. Een voorbeeld
Risico-communicatie-problemen te reduceren
Juridisch Afspraken Governance Relationeel
In geval van Vooraf extra Iemand Extra alert op
contracten of uitgebreid bespreken verantwoordelijk communicatieproblee
juridische van verwachtingen maken om dit punt m signalen
overeenkomsten: over proces, en extra te bewaken
zorg voor passende resultaat, en Transparant
‘vertalingen’ management van de Regelmatig toetsen communiceren,
samenwerking of verwachtingen zaken vaker expliciet
over proces, maken
voortgang en
resultaat gelijk lopen
Zoveel mogelijk
werken op 1 locatie
20 Vaker overleggen
20

21. Interactieve sessie
Doel: In de praktijk uitproberen van de ‘tools’
• Opdracht 1: In subgroepen: ‘Risico-scan’ (checklist):
voor specifieke case—20 min.
• Opdracht 2: In subgroepen: ‘Koffers’ (maatregelen)
voor specifieke case—20 min.
• Plenair: Terugkoppeling vanuit subgroepen—20 min.
• Opdracht 3: Plenair: Wat heb je nog meer nodig?
(kennis, skills, specifieke expertise, tools)—20 min.
21
21

22. Opdracht 1: In subgroepen: ‘Risico-scan’—20 min.
Opdracht: Voor specifieke case: Welke problemen en risico’s
zouden zich kunnen voordoen en waarom? Kies er één uit.
Materiaal: Instructie; Case; Risico-scan; Invul-bord
Resultaat: Belangrijkste problemen en risico’s, op invul-bord
Situaties (case)
1
Problemen en
risico’s
2
22
22

23. Opdracht 2: In subgroepen: ‘Koffers’—20 min
Opdracht: Voor gekozen probleem/risico: Selecteer passende
‘maatregelen’ en licht toe: waarom deze en hoe toepassen?
Materiaal: Instructie; Case; Risico-scan; Koffers; Invul-bord
Resultaat: Passende maatregelen, met toelichting, op invul-bord
Problemen en
risico’s
3
4
Maatregelen
23
23 Jur. Afs. Gov. Rel.

24. Bevindingen (kort verslag van de workshop)
• De gepresenteerde vraagstukken, problemen en cases zijn
herkenbaar voor mensen uit de praktijk – vooral ook de grote
diversiteit in situaties, vraagstukken en problemen.
• Herkenbaar ook dat er verschillende doelen kunnen zijn voor
samenwerken, en dat er verschillende opvattingen zijn over
wanneer je samenwerking succesvol zou noemen.
• De algemene richtlijnen en de checklists zijn bruikbaar voor
mensen uit de praktijk – vooral om onderwerpen vast te stellen
waar je je op moet voorbereiden en waarover je afspraken zou
moeten maken met elkaar.
• De checklists helpen om mogelijke vraagstukken en problemen
systematisch door te nemen, en om specifieke situaties, bijv. een
afspraak volgende week met A en B over onderwerp C, voor te
bereiden.
24
24