Guía didáctica sobre a obra de Marcos Calveiro. Elaborada polo ENDLG do IES Elviña. Curso 2009-2010.

1. O CARTEIRO DE BAGDAG
MARCOS S. CALVEIRO
Club de Lectura Elvilendo
Equipo de Normalización Lingüística
IES Elviña.A Coruña
Curso 2009/10

2. CAPÍTULO 1
O LEVANTADOR DE PESAS
1. Procura a descrición física de Abdulwahid.
Guizo : Pau delgado e seco que se emprega para facer lume.
Arame: Fío metálico flexible empregado para diversos usos, aramio.
Guecho: Mata de pelo dunha persoa. Guedella.
2. Cal é a razón pola que seus pais lle puxeron ese nome?
3. En que zona de Bagdag vive? Busca información do barrio e compara cómo é hoxe e cómo era
antes da guerra.
4. Que habitantes conviven e se mesturan no barrio?
Espadana: Campanario formado por unha parede que sobresae do tellado na
fachada dunha igrexa
Minarete: Torre anexionada á mesquita, situada na zona de entrada a ela, a súa
estrutura é vertical, de planta cadrada ou rectangular e desde aquí o muecín chama
á oración segundo os preceptos do Islam.
Quinteiro: Agrupación de varias casas que configuran un grupo separado doutro
dunha aldea ou lugar.
Almuiña: Propiedade pequena, horta ou granxa situada cerca da casa ou nos
arredores da cidade.
5. Canto tempo hai que se fundou Bagdag?
6. Con que nomes foi coñecida?

3. CAPÍTULO 2
LECCIÓN DE XEOGRAFÍA
Abalo: Cuarto crecente da Lúa.
Balbordo: alboroto, algarabía, algarada, algareo, barullo, bulicio, rebumbio, bruído.
1. Como se chama en árabe o segundo mes do ano?
Medouco: Pequena meda feita de calquera produto e en calquera lugar.
Arfar: Respirar con dificultade por algunha causa.
Degoiro: Desexo forte dunha cousa. Arela. Anhelo
2. Procura a partír da páxina 21 referencias á guerra na que Ibrahim participou?
Mendar: Poñer un remendo.
3. Cal é a moeda que usan en Bagdag?
4. Deseña a casa na que vive a familia.
5. Que traballos fai Fatiha para conseguir algúns cartos?
6. Como chegou a mans de Abdulwahid a revista National Geographic? Que fai con ela?
7. Que historia mitolóxica conta Ibrahim e Fatiha a Abdulwahid?
8. Que efecto conseguen as historias que o pai lle conta?
CAPÍTULO 3
UN PEQUENO MILAGRE
1. Como se chama o cuarto mes da lingua árabe?
Tremelucente: Que brilla de forma intermitente e con intensidade variable.
Abáboro: Macho da abella doméstica Apis mellifica. abellón, abesouro
Muecín: Persoa que, no Islam, invita os fieis á oración desde o minarete, co canto ritual e á hora prescrita.
Inzar: Encherse rapidamente
Recantos:Espazo comprendido entre dúas paredes que forman ángulo e as proximidades do seu punto de
encontro. curruncho, recuncho
Urbe:Cidade grande e moi poboada.
2. Que pequeno “milagre” se produce os venres na cidade?
3. Como se chaman os habitantes de Bagdag?
Batucar : Golpear de maneira reiterada.

4. 4. Por que Abdulwahid non acompaña ao seu pai á mesquita para o rezo da tarde do venres?
5. Que día é festivo no mundo musulmán e por iso non traballa Ibrahim? Sabes como se chama en
árabe?
7. Observa na páxina 33 cal é a vida diaria dos membros da familia.
Agochar: Agachar, esconder, ocultar
Encrucillada: Punto onde se produce o cruzamento de dous lugares ou camiños
8. Que argumenta Ibrahim para facerlle entender a seu fillo a importancia que teñen as cartas na
situación na que viven os habitantes das cidades?
9. Por que Ibrahim non pode xogar agora co seu amigo Ahmed?
10. Que ensinanzas seguen os musulmáns?
11. Que distingue aos xiítas dos sunnitas?
Airexa: Vento lene e suave. Brisa
CAPÍTULO 4
A ZONA VERDE
1. Como se chama o sexto mes do ano no calendario musulmán?
Fungar: Producir un son agudo característico o vento, ou un son xordo certos elementos, como unha abella.
Carricantas: Insecto ortóptero do xénero Ephippiger, de cor verde ou castaña, con longas patas posteriores
modificadas para o salto, antenas meirandes ca o corpo, pronoto en forma de sela de montar e ás moi curtas e
de cor dourada.

5. 2. Como é a vida na zona internacional –A Burbulla- ? Quen vive alí?
Inexpugnable: Que é inaccesible ou moi dificil de vencer.
3. Que nos relata o narrador sobre Sadam Hussein e da opinión que ten Ibrahim sobre a súa morte?
4. Que lles conta Ibrahim da súa visita á Zona Verde?
5. Por que están incomodados na cea os adultos?
Físgoa: Pequeno espazo que queda entre dúas cousas que están xuntas, por non axustarse unha á outra.
fenda, fendedura, gretas
Adobe: Peza de arxila, mesturada con palla e secada ao sol, empregada para a construción de muros.
Pallabarro
Poxigos: Porta pequena aberta no batente doutra máis grande
6. Que lle trae de agasallo Ibrahim a seu fillo?
Hurís: Muller belísima e virxe que, segundo a crenza musulmá, habita no paraíso de Mahoma como
compañeira dos benaventurados

6. CAPÍTULO 5
ACEDEMIA DE ESTRELAS
1. Como se chama o sétimo mes do ano? Cal é o nome árabe do xoves?
Espreitar: Observar ou vixiar algo ou a alguén con moita atención. Asexar.
Faíscas: Partícula lixeira e incandescente que se desprende dun corpo que arde ou da
fricción de dous corpos. Moxena, muxica
Lucecús: vagalume
2. Que é o soán?
3. Onde van Fatiha, Ibrahim e Abdulwahid recorrendo as canellas desertas do seu barrio?
4. Que fixeron a maior parte dos sunnitas do quinteiro de Karrada?
5. Quen impón agora a lei nos barrios abandonados?
Tallo: Asento para unha soa persoa, sen respaldo e sen brazos.
Petiscos: Comida e bebida lixeiras que se toman antes da comida.
6. Que programa de televisión ven? Que países son os que chegan á final?
7. Repara en todas as características de Shada Hasun.
8. Que canción canta? A quen lle adica a súa actuación?
Arremuiñar: Xuntarse a xente de maneira desordenada ao redor dun lugar.
Envurullada: Facer un envurullo- conxunto de cousas envoltas con pouco coidado –
con algo.
9. Como é a bandeira de Irak?

7. 10. Abdulwahid non lembra a xente tan feliz desde que acontecemento? Que idade tiña el daquela?
11. Por que se despiden con tanta cerimonia todos os veciños ?
Teimosa: Que manifesta unha actitude fixa e insistente.
Regaña: Abertura estreita e longa nun corpo sólido. fenda, greta
Estouro: Ruído forte e seco que se produce cando algo estoupa.
12. Que pesadelo ten Abdulwahid todos os días?
CAPÍTULO 6
PINTADAS
1. Cal é o nome do oitavo mes do ano?
Solleiro: Terreo que dá cara a onde nace o sol.
2. Onde dormía Abdulwahid antes da guerra nas noites calorosas do verán? Con quen?
Trapela: Pequena abertura ou porta que se abre no piso ou no teito para comunicar
unha dependencia con outra
Sobrado: Planta alta nunha vivenda de dous andares, en particular cando ten o piso de
madeira.
3. Por que Fatiha anda fregando unha parede da casa?
Acibeche: Variedade de lignito de cor negra, brillante e moi compacta, que se pode pulir
Amatista: Variedade fanerocristalina do cuarzo, de cor violeta ou azulada.
4. Que é o hiyab? E o niqab? A guerra influíu na sua vestimenta?
Esguello: Oblicuamente, de lado. De esguello: Indica que mira a alguén polo ángulo do ollo con disimulo.
Almofía: Recipiente en forma de cunca que serve para lavar as mans.

8. 5. Que conversa manteñen os pais de Abdulwahid ?
6. Que segredos mantén Ibrahim?
Tixolo: Peza de barro cocido ou secado ao sol, de forma rectangular, empregada na
construción.
Pergameo: Pel de animal preparada antigamente para escribir nela. Documento escrito sobre pergameo.
7. Cal é o nome do heroe lendario que escoita Abdulwahid?
8. Que historias lle contara o seu pai sobre el?
CAPÍTULO 7
A BIBLIOTECA DE HAMMURABI
1. Cal é o nome do noveno mes do ano?
2. Que ten de particular este mes? Que é a niyya?
3. Que anécdota conta a nai a Abdulwahid de cando el era pequeño?
Xaxún: Feito de non comer durante certo tempo
Agostar: Facer secar as plantas, as herbas ou as froitas. Murchar, secar.
4. Que cre Ibrahim que agosta as árbores?
Toldar: Facer que un líquido perda a súa claridade ao mesturalo con outro ou ao revolvelo.
5. Que historia lle conta o pai sobre a cor das aguas do Tigris?
Hordas: Conxunto de xente indisciplinado e anárquico.
Mongol: Natural ou habitante de Mongolia.
Adaíl: Persoa que exerce as funcións de guía, xeralmente militar.
Poldros: Cabalo ou egua que aínda non mudou os dentes.
Cimitarras: Espada empregada polos turcos e polos persas que se caracteriza por ter
unha folla longa e curva.
Rapina:Acción de roubar con violencia.
Califa: Xefe supremo do Islam que reúne o poder civil e relixioso.
6. Quen arrasou cen anos máis tarde que os mongois a biblioteca de Bagdag?
7. Que argumentos dá Ibrahim a seu fillo ante a pregunta de por que non lles gustan os libros aos
invasores?
8. Onde apareceron os primeiros libros da humanidade? Cando?
9. Como eran os libros ao principio?
Arxila: Rocha sedimentaria non consolidada. Cando se empapa de auga vólvese plástica e branda. Se se coce
non se deforma, senón que se endurece.
Escribas: Persoa que reproduce, copiando ou poñendo en limpo, composicións alleas, ou que escribe ao ditado
ou de memoria.
Buril: Tipo de cicel, delgado, en forma de bisel por un extremo e provisto dun mango polo outro que, ao ser
percutido, permite que coa punta se fagan incisións máis ou menos profundas sobre unha superficie de metal,
pedra ou madeira.

9. 10. Por que foi coñecida no mundo enteiro Babilonia? Investiga cales eran as sete marabillas da
antigüidade.
11. Que temática tiña o código de Hammurabi?
Cicel: Ferramenta formada por unha barra recta e plana de aceiro acabada nun dos seus extremos nun fío ou
corte, no sentido do largo, e polo outro en cabeza, en que se golpea cun martelo ou cunha maza para labrar
pedra ou metal.
Simún: Vento moi quente, seco e sufocante que sopra ocasionalmente sobre os desertos de Arabia e África.
Refoleos: Cambio súbito na dirección do vento ou golpe forte do mesmo. Refacho.
12. De que están feitas as dunas do deserto, segundo Ibrahim?
13. Que tiña que vender Ibrahim cando quedou sen traballo? Que sensación lle producía?
14. Por que se viñeron abaixo os prezos dos libros?
15. Que feito desencadeou a tolemia e o comezo do expolio da Biblioteca de Bagdag?
16. Defenderon os americanos da mesma maneira o Ministerio do Petróleo e a Biblioteca?
17. Por que trocou Ibrahim os seus prezados libros?

10. CAPÍTULO 8
O ACCIDENTE
1. Como se chama o décimo mes do ano?
Mazaduras: Contusión nun tecido orgánico producida por un golpe ou por unha presión violenta. Hematoma.
Negrón.
Fazulas: Parte da cara que vai desde os ollos e as tempas ata a barba. Constitúe a parte lateral da cavidade
bucal. Faceira. Meixela
2. Por que ten Ibrahim unha cicatriz no peito?
Devagar: Con lentitude.
Chanza: Dito ou feito gracioso para rirse de alguén, pero sen pretensión de facer dano. Brincadeira. Broma
Laios: Xemidos. Choros.
Bilmas: Emplasto confortante, feito con augardente, incenso e outros ingredientes
Farrapo: Anaco de tea roto, sucio e moi gastado. Peza de roupa vella, sucia e moi esfiañada. Flocos que
colgan e adornan o roncón e o fol da gaita.
3. Que mentira contara Ibrahim a seu fillo sobre a medalla de bronce gañada por Wahid?
4. Que encargo lle fai a Abdulwahid e faille xurar que o cumprirá?
Blasfemia: Expresión ofensiva contra persoas ou cousas consideradas con especial respecto. Xuramento.
5. Que se ve no pergameo que atopa agochado detrás do tixolo?
6. Que é un tasbih?
Ladaíña: Súplica que consiste nunha serie de peticións ou invocacións breves, ás que se responde cun refrán.
7. Segundo o que contaba a avoa de Abdulwahid, por que camiñan altivos os camelos polo deserto?
Salmodia: Canto monótono e aburrido
8. Por que considera indispensable Abdulwahid entregar a carta?

11. CAPÍTULO 9
AHMED
1. Cal é o nome do derradeiro mes do ano?
Raiolas: Feixe de raios de luz que aparecen cando o ceo está anubrado. Raxeira.
Abrente: Momento inicial do día, cando sae a primeira luz do sol. Alba. Amencer.
Silandeiro: Que non fai ruído.
2. Que consellos lle deu o pai para moverse con certa seguridade pola cidade?
Francotirador: Persoa illada que dispara con arma de fogo desde un lugar estratéxico
Milicianos: Membro dun exército revolucionario, diferente do exército regular do país
Afastar: Situar algo ou alguén máis lonxe de onde está. Apartar(se), arredar(se).
Ronsel: Rastro que deixa ao seu paso un corpo que se move, preferentemente sobre a auga.
3. Que ocorrera na casa de Ahmed?
4. Como é fisicamente Ahmed?
Varudo: Que é forte e vigoroso. Que se comporta con ánimo, valor e coraxe.
Pugas: Parte esquelética, dura e puntiaguda, que posúen moitos animais, destinada a formar parte do seu
esqueleto e que lles serve para protexerse.
Restra: Sucesión ou ringleira de cousas colocadas unha detrás doutra. Trenza feita con allos, cebolas e outros
alimentos para colgalos.
Esculca: Acto de observar atentamente algo ou alguén. Pescuda. Indagación.
Cadaleito: Caixa de madeira ou doutros materiais onde se coloca o morto para enterralo.Ataúde.
Baca: Plataforma que se coloca sobre o teito dun vehículo automóbil para transportar a equipaxe.
5. Quen morreu na casa de Ahmed? Como ocorreu?
Gabear: Subir por un muro, unha árbore ou outra superficie valéndose das mans e os pés ou as patas.
Choutar: Impulsar o corpo cara a arriba cun salto para despois deixarse caer.Brincar.
Xergón: Colchón elaborado con follas ou herba.
Baldado: Que experimenta un enorme cansazo.
Soneca: Sono lixeiro e curto.
6. Que lle contara o pai do cemiterio de Wadi Salam en Nayaf?

12. 7. Que promesa lle fixera Ahmed a súa irmá Nachwa?
CAPÍTULO 10
METRALLETAS E FUSÍS
1. Cal é o derradeiro mes do ano no calendario musulmán?
Luscofusco: Momento da tarde entre o día e a noite cando a luz do sol xa se foi case por completo e vai
entrando a noite.
Alodadas: Cu bertas ou ensuciadas con lodo
Refugallos: Aquilo que sobra ou que non se aproveita dunha cousa.
Albiscar: Ver ou percibir algo ao lonxe sen distinguilo con claridade.
Aboiando: Manterse na superficie da auga algunha cousa.
2. Que lembranza lles vén á mente a Abdulwahid e a Ahmed?
3. Que van atopando río arriba no barrio de Al-wahdh?
Guindar: Lanzar algo ou a alguén ao chan ou a certa distancia.
Seixos: Pedra dura e pequena que a erosión tornou lisa e arredondada.
4. Que sospeitan que leva dentro o sobre a nome de Faysal Al-Rashid?
Lameiras: Lugar con moita lama.
Cavorco: Forma de relevo profunda provocada pola incisión das augas torrenciais.
Cauteloso: Que procede con actitude prudente ante un perigo probable.
Matogueiras: Grupo de plantas baixas que nacen moi mestas.
5. Que soña Abdulwahid mentres agarda o seu amigo Ahmed?
Cotelos: Vulto que se forma nas articulacións dos dedos cando se flexionan. Cotenos.
Fechos: Mecanismo metálico, de diferentes tipos, empregado especialmente para fechar portas e ventás.
Ferrollo
Minuciosidade: Facer as cousas con orde e coidado, tendo en conta ata os mínimos detalles.
6. Que lle parecen as armas, agora que as ve de preto?

13. 7. Que aspecto ten Mohamed, o curmán de Ahmed?
8. Que cheiro hai na casopa onde atopan os milicianos?
Acre: Que ten unha acidez desagradable, de sabor semellante ao do limón ou vinagre. Acedo. Agre.
Infieis: Que profesa calquera fe relixiosa non considerada verdadeira ou que non profesa ningunha
Ousadía: Calidade de quen amosa coraxee valentía ante calquera cousa complicada ou que entrañe riscos.
9. Con que nome é coñecido Faysal no barrio?
10. Con que frase se despide Mohamed dos rapaces?
‫ن حن ف ي ال ج نة‬
CAPÍTULO 11
O VELLO DOS ESCALLOS
1. Como pasaron a noite na casa dos milicianos?
Atrincheirados: Postos a cuberto do inimigo en trincheiras- escavación que servía de protección aos soldados
contra o fogo dos inimigos.
Pegadas: Sinal que queda como testemuño dun acontecemento
Adobe: Peza de arxila, mesturada con palla e secada ao sol, empregada para a construción de muros.
Empoleirar: Subirse unha persoa ou un animal a un sitio elevado.
2. Onde atoparon a Faysal?
xilaba: Peza de roupa mourisca masculina que consiste nun manto longo dotado de mangas e carapucha .
luída:gastado polo rozamento e polo uso. Lambida.
caxato: Vara de apoio que posúe un extremo de diferentes formas para poder agarrala.
ringleiras: Conxunto de persoas ou cousas colocadas unha detrás doutra. Fileira.
meco: Agarimo feito con moita tenrura.
abrocho: Vulto de pequeno tamaño que lles sae ás plantas e que logo pasa a converterse nunha nova póla,
folla ou flor. Gromo, rebento, xema.
escallos: Talo ou parte dun vexetal que se enxerta noutro ou que se planta para que prenda de novo.
vagoroso: Que se move ou actúa con lentitude.
fumegante:Que bota fume.
tolleito: Que non pode mover o corpo ou algún dos seus membros.
3. Por que non abre a carta ? Que historia lles conta?
4. Como era Khumbaba?
5. Que lle pasou á arbore da vida o día que Sadam Husein chegou ao poder?
6. Que hai dentro da carta? Quen lla manda?
pebidas: Semente de diversos froitos.

14. 7. Que lles regala Faysal a Abdulwahid e a Ahmed?
CAPÍTULO 12
UNHA CARPA NO TIGRIS
pucharca: Poza pequena.
perseveranza: Persistencia nalgunha cousa emprendida.
cedro: Árbore do xénero Cedrus, da familia das pináceas, coa copa ancha e cónica que presenta follas
perennes.
1. Que significa para Abdulwahid a historia da árbore da vida?
2. Que xuran os dous nenos?
frouma: Folla do piñeiro.
3. Que lle trae o simún a Abdulwahid despois de ver a carpa choutar no Tigris?
4. Como se chama o mes que inaugura o novo ano musulmán?