Fyrirlestur þeirra Ingólfs Eyfells og Njarðar Ludvigssonar um áhættustýringu í verkefnum Landsnets.

1. Áhættu- og óvissugreining
í verkefnum Landsnets
k f L d t
Kynning hjá Dokkunni 14.10.2010

2. Áhættu- og óvissugreining í verkefnum
Landsnets
• Njörður Ludvigsson, verkefnalóðs
• Aðferðafræði og reynsla
• Ingólfur Eyfells verkefnastjóri
Eyfells,
• Virkni og mat á aðferðafræði

3. Áhættu- og óvissugreining
Aðferðafræði og reynsla
14.10.2010

4. Efni
• Innleiðing áhættu- og óvissugreiningar
• Áh tt tjó
Áhættustjórnun
• Hvernig framkvæmt?
• Áhættugreining
Áh tt i i
• Óvissugreining, kostnaðaráætlun
• Niðurstöður greininga úrvinnsla og eftirfylgni
greininga,
• Ávinningur og samanburður við eldri
áætlanagerð

5. Innleiðing áhættu- og óvissugreiningar
• Landsnet stofnað 2005
• Verkefnastjórn hjá Landsvirkjun
V k f tjó L d i kj
• Framkvæmdastjórn setti af stað
umbótaverkefni haustið 2008
• Markmið:
Yfirferð á aðferðum verkefnastjórnunar
framkvæmdaverka
• Horft
H ft til aðferðafræði St t tt í Noregi
ðf ð f ði Statnett N i

6. Umbótaverkefni – umfang
1. Verkferlar í framkvæmdaverkum
2. Þjálfun og hæfniskröfur
3. Skipulag og stoðþættir

7. Flæðirit - aðalvalmynd
Eftirfylgni og uppfærsla
Áhættu- og
óvissugreining

8. Áhættustjórnun
• Stjórnun áhættu felst í tvennu:
- Mat greining
Mat,
- Stýring
• Áhættugreining:
Varpa ljósi á hvað getur farið úrskeiðis, finna
og greina áhættuna og meta hana á eins
hlutlægan hátt og kostur er.
• Áhættuvarnir:
Gera ráðstafanir til að koma böndum á
áhættuna svo að hún ógni ekki markmiðum
áh tt ð hú ó i kki k ið
verkefnisins

9. Áhættustjórnun
• Ekki hægt að uppræta alla áhættu
• H
Hægt að minnka líkur og milda afleiðingar
t ð i k lík ild fl iði
með fyrirbyggjandi ráðstöfunum.

10. Áhættugreining, aðferð
• Verkefnahópur og umfang verkefnis skilgreint
V k f hó f k f i kil i t
• Undirbúningsefni dreift til þátttakenda
• Verkefninu skipt upp í verksvið
V k f i ki t k ið
• Viðmið og forsendur skilgreind fyrir kostnað,
tíma,
tíma ÖHU og ímynd
• Brainstormingfundur, áhættuþættir skráðir (um
3-4 tímar)
-Mat sérfræðinga
-Hugarflug
Hugarflug
-Reynsla
• Líkur og afleiðingar metið fyrir hvern
áhættuþátt

11. Viðmið mats
Afleiðing
Verkefnismarkmið:
Lítil Meðal Miklar (Háar)
Kostnaður < 5 Mkr < 5-20 Mkr> > 20 Mkr
Framvinda < 2 dagar < 2 dagar – 7 dagar > > 7 dagar
ÖHU Minniháttar slys á fólki, Umtalsverð slys á fólki, Varanlegur skaði
stutt fjarvist sjúkrahúsinnlögn. eða banaslys.
Minniháttar tafir á
framkvæmdum.
Umhverfiskröfur Minniháttar skaði á Umtalsverður skaði á Varanlegur skaði á
umhverfinu umhverfinu umhverfinu

12. Áhættugreining, niðurstöður
Óvissuþáttur Lýsing Fyrirbyggjandi aðgerð
1 V3 Flókin strenglagning Þröngt að leggja strenginn í 3D teikning og samráð við Pfisterer
llagnakjallaranum
kj ll
2 V5 Hönnun aftengingar Að það sé nægt rými til þess að taka 3D teikning og samráð við Pfisterer
strengina úr múffunum, bugt á strengnum.
Lágmarka viðbragðstímann.
3 V11 Ný tækni, T-tengingar Óþekktur búnaður Vinna náið með Pfisterer og þjálfa FG vel
4 U17 Prófana áætlanir verktaka/birgja Prófana áætlanir liggi fyrir snemma í ferlinu Ganga hart eftir að AREVA skili gögnum
5 U1 Skortur á samhæfingu vinnu verktaka Samvinna AREVA, Pfisterer og Siemens Samráðsfundir og öflugt eftirlit
6 V15 Áhugaleysi á litlum kúnna AREVA dregið inní Tryggja samning snemma í ferlinu
7 U8 Hliðrun á verktíma Heildar stopp OR frestast. Ekki á okkar valdi
8 U13 Snertifletir samninga Grá svæði í samningum og í snertifletum Náið samráð við OR og vandaðir samningar
samninga.
9 U4 Knöpp tími til viðtökuprófana og lagfæringa Of lítill tími áætlaður í viðtökuprófanir og Nákvæm skipulagning og gott eftirlit
lagfæringar. Verki yfirleitt ekki lokið þegar að
viðtökuprófanir eiga að hefjast
10 V2 Ónógt rými Að passað sé uppá að nægt rými sé til 3D teikning og samráð við Pfisterer
staðar þar sem áætlað er að setja búnað.
Nægt pláss til athafna þar sem koma þarf
fyrir búnaði.

13. Áhættugreining, niðurstöður
Helstu áhættuþættir
H áar
U17 V3 V5 V11
M iðlungs
Líkur
U8 U13 U4 V2 U1 V15
Litlar
Litlar Miðlungs Háar
Afleiðingar

14. Óvissugreining, kostnaðaráætlanir
• Kostnaðarliðir ákvarðaðir
• Ábyrgðamaður settur á hvern kostnaðarlið
• Áætlun gerð með mat á
• Lægsta mögulega gildi
• Líklegasta gildi
Líkl ildi
• Hæsta mögulega gildi
• Góðar útskýringar
• Ó
Óvissugreiningarfundur (um 2-3 tímar)
• Hver kostnaðarliður rýndur og ræddur
• Gerðar breytingar eftir þörfum

15. Forsendur Dags
Kolviðarhóll, tenging véla 5 og 6
Óvissugreining
Gengi Evru 180 17.8.2009
Byggingarvísitala 474,9 1.7.2009
Kostnaðaráætlun mars 2010
Athugasemdir við áætlun feb 2010.
g
Verkþættir
V kþ tti Lágmark á tl
Lá k áætlunar Áætlun
Á tl 2010 Hámark á tl
Há k áætlunar Ábyrgðaraðilar
Áb ð ðil
Hér koma athugasemdir við áætlunni, hámarki og lágmarki áætlunarinnar.
VÞ1 Umsjón og hönnun (Heild vél 3,4,5 og 6) - kr. - kr. - kr.
Verkefnastjórnun, rýni og verkfundir FE IE Meirihluti innri vinnu Landsnets. (Spennuvarsla er sér liður)
Ráðgjöf, hönnun og eftirlit, Verkís IE
Vinna FG vegna tengingu véla 3 og 4 SS Dagpeningar ekki innifaldir fyrir vélar 3 og 4. Sjá Kostnaðaráætlun KOL tenging véla 5 og 6 FG
Vinna FG vegna tengingu véla 5 og 6 SS Dagpeningar ekki innifaldir. Sjá Kostnaðaráætlun KOL tenging véla 5 og 6 FG
Viðtökuprófanir og millideildarsala KR IE ATH hjá Þórhalli.
VÞ2 T‐tengingar vélar 3 og 4 0 kr. 0 kr. 0 kr.
T‐tengingar með aukahlutum og vinnu EÞ Hlutfall úr tilboði Pfisterer. Þrjár t-tengingar.
Flutningkostnaður EÞ Flutningur frá byrgja alla leið, upplýsingar frá Eimskip (Eggert þarf að staðfesta)
Breytingar í kjallara KOL EÞ Múrbrot, stálundirstöður, lyftibúnaður, lagnaleiðir, jarðbindingar og frágangur
Ferðakostnaður, bílaleigubíll og flutningur á verkfærum EÞ Samkvæmt áætlun frá Pfisterer, Landsnet greiðir kostnað. Spurning um site visit í mars?
Fæði og húsnæði fyrir Pfisterere
F ði hú ði f i Pfi EÞ Helmingur af f i á tl
H l i f fyrri áætlun, 2 menn í 15 d
daga
Straumspennar, 3 stk EÞ Tala sem sett var fram á fundi. EÞ óskar eftir formlegum verðum í næstu viku.
Uppsetning straumspenna, Pfisterer EÞ Mikil óvissa. Ekki staðfestar tölur.
Meðhöndlun háspennustrengja í kjallara EÞ Eftr að útfæra hvernig strengir verða meðhöndlaðir. Gróft skot á áhöld og vinnu.
VÞ3 Aðlögun stjórn og varnarbúnaðar, vélar 3 og 4 0 kr. 0 kr. 0 kr.
Deilihönnun, AREVA EÞ Skot út í loftið. Búið að kalla eftir nákvæmari tölum.
Breytingar í stjórnskáp og strenglögn, AREVA
Breytingar í stjórnskáp og strenglögn, AREVA Skot út í loftið. Búið að kalla eftir nákvæmari tölum.
Breytingar á SCADA, AREVA EÞ Skot út í loftið. Búið að kalla eftir nákvæmari tölum.
Vinna og efni v/101 samskipta, AREVA EÞ Skot út í loftið. Búið að kalla eftir nákvæmari tölum.
Ferðakostnaður, bílaleigubíll og flutningur á tækjum EÞ Sambærilegt og fyrir Pfisterer
Fæði og húsnæði fyrir AREVA EÞ Sambærilegt og fyrir Pfisterer
VÞ4 OR (jarðstrengir, bætur og varnir) 0 kr. 0 kr. 0 kr.
Bætur til OR vegna samtenginga véla 3 og 4 IE
Tilboð OR vegna jarðstrengja véla 5 og 6 VÖS Samkvæmt tilboði frá OR. Þarf að ganga frá samningi.
Tilboð OR vegna breytinga á vörnum vegna véla 3 og 4 VÖS Kalla eftir fastri tölu í þetta tilboð. Ósaðfestar tölur
VÞ5 T‐tengingar véla 5 og 6 0 kr. 0 kr. 0 kr.
T‐tengingar með aukahlutum og vinnu EÞ Hlutfall úr tilboði Pfisterer. Fjórar t-tengingar.
Flutningkostnaður Flutningur frá byrgja alla leið, upplýsingar frá Eimskip (Eggert þarf að staðfesta)
Breytingar í kjallara KOL EÞ Múrbrot, stálundirstöður, lyftibúnaður, lagnaleiðir, jarðbindingar og frágangur
Loftræsting í kjallara
Loftræsting í kjallara EÞ Ekki víst að þörf sé á loftræsting tölur ágisk.
loftræsting, ágisk
Ferðakostnaður, bílaleigubíll og flutningur á verkfærum EÞ Samkvæmt áætlun frá Pfisterer, Landsnet greiðir kostnað
Fæði og húsnæði fyrir Pfisterere EÞ Helmingur af fyrri áætlun, 2 menn í 15 daga
Straumspennar, 3 stk EÞ Tala sem sett var fram á fundi. EÞ óskar eftir formlegum verðum í næstu viku.
Uppsetning straumspenna, Pfisterer EÞ Mikil óvissa. Ekki staðfestar tölur.
Meðhöndlun háspennustrengja í kjallara EÞ Eftr að útfæra hvernig strengir verða meðhöndlaðir. Gróft skot á áhöld og vinnu.
VÞ6 Aðlögun stjórn og varnarbúnaðar, vélar 5 og 6 0 kr. 0 kr. 0 kr.
Breytingar í stjórnskáp og strenglögn, AREVA EÞ Mikil óvissa. Beðið eftir tilboði frá AREVA
Breytingar á SCADA, AREVA EÞ Mikil óvissa. Beðið eftir tilboði frá AREVA
Vinna og efni v/101 samskipta, AREVA EÞ Mikil óvissa. Beðið eftir tilboði frá AREVA
Ferðakostnaður, bílaleigubíll og flutningur á tækjum EÞ Sambærilegt og fyrir Pfisterer
Fæði og húsnæði fyrir AREVA EÞ Sambærilegt og fyrir Pfisterer
Samtals

16. Niðurstöður áhættu- og óvissugreininga
1800
1600
1400
öldi tilvika
1200
• Áhættuþættir sem hafa 1000
kostnaðarlegar afleiðingar bætt
g g 800
600
Fjö
við óvissugreininguna 400
• Keyrt í gegnum Monte Carlo 200
0
hermun
• Niðurstöður hermunar gefa
líkindadreifingu á Hlutfall af miðgildi
væntanlegum kostnaði
æ ta egu ost að
10000
verkefnis við verkefnalok
Fjöldi tilvika
8000
• Kostnaðarmarkmið (P50), heimild
verkefnastjóra 6000
• Kostnaðarrammi (P85), heimild 4000
eigenda
2000
• Gera ráðstafanir vegna 0
alvarlegustu áhættuþáttunum
Hlutfall af miðgildi

17. Eftirfylgni
• Áhættustjórnun er viðvarandi ferli allan
líftíma verkefnisins
verkefnisins.
• Mánaðarskýrslur verkefnastjóra uppfærðar
• Útkomuspá
• Áhættugreining
• Greiningar uppfærðar á 6 mánaða fresti
eða við vörður verkefnis

18. Eftirfylgni, mánaðarskýrslur
yg ý
Eftirfylgni áhættugreiningar
Kostnaðarrammi (P85)
Kostnaðarmarkmið (P50)

19. Eftirfylgni verkefnis
• Áhættuþáttum hefur fækkað
• Góður árangur með fyrirbyggjandi
aðgerðir
• Ú
Útkomuspá hefur lækkað um
10% frá kostnaðarmarkmiði

20. Samanburður við eldri áætlanagerð
• Meiri tími fer í áætlanagerðina
• M i i mannafli
Meiri fli
• Meiri kostnaður

21. Ávinningur
• Betri og nákvæmari áætlanir
• M ð it ði um hvað beri að varast
Meðvitaðir h ðb i ð t
• Yfirsýn og innsýn verkefnastjóra verður miklu
betri
• Yfirsýn og innsýn verkefnahóps verður miklu
betri
• Dreifing ábyrgðar, gefur betri vinnu
• Meiri þátttaka verkefnahóps virkjar betur
ábyrgðartilfinningu til að ná markmiðum.
• Ímynd fyrirtækisins

22. Ávinningur á kostnaði verkefnis
• Aukinn kostnaður í áætlanagerð um
500.000-1.000.000
500 000 1 000 000
• Kostnaður á áhættumþáttum með háar
líkur sem ekki varð úr 15.000.000-
20.000.000 (varlega áætlað)

23. Suðvesturlínur – Tenging Hellisheiðarvirkjunar
Virkni og mat á aðferðafræði
14.10.2010

24. Verkefni 2010 yfirlit
Undirbúningsverkefni = 7
ú
Framkvæmdarverkefni = 7
Lúkningsverkefni= 10

25. Suðvesturlínur
Verkefnisstjóri: Vefsíða: www.sudvesturlinur.is
Ingólfur Eyfells
Markmið:
Styrking flutningskerfisins á
suðvesturhorninu.
Upprunalegt umfang verkefnis:
Nýjar háspennulínur: 155 km.
Nýjir jarðstrengir: 33 km.
Niðurrif háspennulína: 93 km
Ný tengivirki: 3
Stækkun tengivirkja: 4
Niðurrif tengivirkja: 1
Núverandi staða:
ú
Umhverfismati lokið.
Verkefnið er í bið.

26. Ræs verkefnis – haust 2008
• Formlegir verkefnahópar stofnaðir
• Fyrirliggjandi
F i li j di verkhönnun láti gilda
khö látin ild
• Megin áhersla á tíma
• Áhættu- og ó i
Áh óvissugreining gerð að f i
i i ð ð fyrirmynd
d
Statnett

27. Áhættugreining fyrir SVL ágúst 2008
Áhættuþáttur Mótvægisaðgerð
1 Breyting á umfangi verkefnisins Viðræður um umfang verkefnisins eru á lokastigi
2 Sveitafélög samþykkja ekki öll að hefja skipulagsvinnu Búið er að ráða upplýsingafulltrúa
3 Skortur á samhæfingu milli deilda hjá Landsneti Skipurit verkefnis er komið
Við höfum ráðfært okkur við lögfræðinga og
4 Samið um hönnun verkefnisins án útboðs innkaupadeild
5 Áhætta á miklum aukaverkum í jarðvinnu Tekið á þessum þætti í útboðsgögnum
6 Lagning háspennulína umdeild Skoða lausn með upplýsingafulltrúa
7 Lögfræðileg ágreiningsefni geta leitt til tafa Vinna markvisst með landeigendum
8 Óvissa með gæði hönnunar Stofnun faghópa
9 Krefjandi veðurfarsleg skilyrði í tengivirkjum Yfirbyggð tengivirki
10 Sk t á hö
Skortur hönnuðum
ð Markaður hagstæður

28. Raunveruleg áhætta 2008

29. Gengisþróun janúar 2007‐ október 2010 (meðaltal mánaða)
i þó j ú k ób ( ð l l á ð )
Efnahagshrun
260,0
240,0
220,0
200,0
• Álveri frestað 180,0
160,0
• Gengishrun
G i h 140,0
• Breytt arðsemi
120,0
100,0
• Fjármögnun verkefna
Fjá ö k f
• Óstöðug ríkisstjórn – Byggingarvísitala Janúar 2007 ‐ Október 2010
tafir í MÁU
550
500
450
400
350
Græn ör: Fyrstu áætlanir 300
Rauð ör: Unnið að áhættu- og óvissugreiningu

30. Skipulagsvald sveitarfélaga
• Misræmi í umsögn um SVL og samþykktu
skipulagi
• Ó i
Óvissa með skipulags- og l fi ál
ð ki l leyfismál
• Verkefnið tengist 12 sveitarfélögum

31. Ofurkapp á tímasetningar
• Flýtikostnaður vanmetinn
• Ekki tí i til þ
tími þess að bera saman valkosti
ðb lk ti
• Aukin áhætta á mörgum sviðum

32. Dráttur á virkjanaleyfi
• Tafir á virkjanaleyfi á
Reykjanesi
• Umdeilt að selja orku
til stóriðju
• Óskýr stefna
stjórnvalda

33. Innri verkferlar og mótun verkefnis
• Verkferlar leiða ekki til hagkvæmustu lausnar
• U di bú i
Undirbúningur og verkhönnun unnin í
khö i
deildarskiptu fyrirtæki

34. Hagræðingaráttak– haust 2009
• Átak að frumkvæði forstjóra Landsnets
• Ofur áh
Of áherslan á kostnað
l k t ð
• Öllum steinum velt, ekkert heilagt
• Þverfaglegir hó
Þ f l i hópar – þá þátttaka deildarstjóra
k d ild jó
• Aðferðarfræði verkefnastjórnunar notuð
• Value Engineering

35. Umgjörð undirbúnings verkefnisins
• Hefðbundið skipurit fyrirtækis
• Forsendur verkefnis ekki nægjanlega rýndar
F d k f i kki j l ý d
• Val búnaðar byggt á hefðum
• Flestar k öf hagsmunaaðila uppfylltar
Fl kröfur h ðil f ll

36. Nálgun í hagræðingarátakinu
• Þrjár sviðsmyndir gerðar sem allar uppfylltu
tæknilegar kröfur
• Sviðsmynd 1: byggð á upprunalegu umfangi
verkefnisins
• Sviðsmynd 2: fyrsti áfangi minnkaður eins og
mögulegt er
• Sviðsmynd 3: fjárfestingum dreift betur yfir
alla áfanga
g

37. Sviðsmynd 1, fyrsti áfangi

38. Sviðsmynd 2, fyrsti áfangi
KH2 frestað til 2.
áfanga
Njarðvíkurheiði
frestað til 3.
áfanga
RN2 frestað til Niðurrifi á RAU
3. áfanga frestað til 3. áfanga

39. Kostnaður við hvern áfanga
Sem hlutfall af heildarkostnaði við sviðsmynd 1
0,50
0,45
0,40
0,35
Scenario 1
S i
0,30
Scenario 1 with
0,25 opimisation
Sce a o
Scenario 3
0,20
Scenario 2
0,15
0,10
0,05
0,00
1. phase 2.phase 3.phase 4.phase 5. phase

40. Heildarkostnaður
1,00
0,90
0,80
0,70
0,60
, Scenario 1
Scenario 1 with
0,50 opimisation
Scenario 3
0,40
Scenario 2
0,30
0,20
0 20
0,10
0,00
1. phase 2. phase 3. phase 4. phase 5. phase

41. Lærdómur af hagræðingarátaki
• “Top down” nálgun
• Verkefnastofn vs. einstök verkefni
V k f t f i tök k f i
• Value Engineering
• Gildi þ
þverfaglegrar vinnu
f l i
• Gildi verkefnastjórnunar menningar
• Lækkun kostnaðar -> Styttri tími
í
• Risk Management / Value Engineering
Þekkið verkfærið

42. Hvað gerðist eftir ágúst 2008 til okt. 2010
• Gengis- og byggingarvísitala hækkaði (30%
hækkun GVT og 17% hækkun BVT)
• Umfang verkefnisins breytt 360 þ. tonn í stað
250 þ. tonna áður
þ
• Arðsemi minnkað
• Verkefnið sett í bið
e e ð bð
• MÁU lokið. Skipulagsmálum ekki lokið
• Ný ríkisstjórn
• Verkefnið í algerri óvissu á allan máta

43. Hellisheiðarvirkjun – tenging véla 5 og 6
Verkefnastjóri:
Ingólfur Eyfells
Markmið:
Tengja aukna framleiðslu í
Hellisheiðarvirkjun, vélar 5 og 6
við flutningskerfið.
Umfang verkefnis:
Nýjir 220 kV jarðstrengir:2 x
0,7 km
Tvö set af T-tengingum
T tengingum
Núverandi staða:
Vélar 3 og 4 voru T-tengdar
sumarið 2010.
Vélar 5 og 6 verða T-tengdar
snemma árs 2011.

44. Umfang verkefnis
• Hagræðingarátakið breytti umfangi þessa
verkefnis
• Hætt við kaup á tveimur GIS rofum
• T tengi inn á núverandi rofa notað í staðinn
T-tengi
• Sparnaður 700 milljónir

45. Áhættugreining Kolviðarhóll
niðurstöður
Áhættuþáttur Fyrirbyggjandi aðgerð
1 Flókin strenglagning 3D teikning og samráð við Pfisterer
2 Hönnun aftengingar
Hö ft i 3D teikning og samráð við Pfisterer
3 Ný tækni, T-tengingar Vinna náið með Pfisterer og þjálfa FG vel
4 Prófanaáætlanir verktaka/birgja Ganga hart eftir að AREVA skili gögnum
5 Skortur á samhæfingu vinnu verktaka Samráðsfundir og öflugt eftirlit
6 Áhugaleysi á litlum kúnna Tryggja samning snemma í ferlinu
7 Hliðrun á verktíma Ekki á okkar valdi
8 Snertifletir samninga Náið samráð við OR og vandaðir samningar
9 Knöpp tími til viðtökuprófana og lagfæringa Nákvæm skipulagning og gott eftirlit
10 Ónógt rými
Ó 3D teikning og samráð við Pfisterer

46. Áhættu- og óvissugreining
Niðurstaða
• Aðferðafræðin á vel við:
• Beitt á einstök verkefni
• Umfang er vel skilgreint
• Ytri aðstæður stöðugar
• Aðferðafræðin á síður við:
• Verkefnastofn
• Umfang í mótun
• Mikilvægast að þekkja verkfærið

47. Takk f i
fyrir