Hedges, hedgerows, shrubberies in landscape, parks and gardens. Netherlands. Landscape architecture. Art. Green Heritage. Plants.

1. Hagen en heggen:Hagen en heggen:
hun functie, voorkomen en gebruikhun functie, voorkomen en gebruik
Bureau Oldenburgers Historische Tuinen / OHTBureau Oldenburgers Historische Tuinen / OHT
30 november 200630 november 2006

2. Onderwerpen ter behandeling:Onderwerpen ter behandeling:
1. definities van heg en haag en discussie1. definities van heg en haag en discussie
2. functies van heggen en hagen2. functies van heggen en hagen
3. praktijk van restauratie3. praktijk van restauratie
(o.a. over behoud concept van aanleg)(o.a. over behoud concept van aanleg)

3. Definities (Uit: Algemeen huishoudelijk-, natuur-,Definities (Uit: Algemeen huishoudelijk-, natuur-,
zedekundig- en konst-woordenboek / N. Chomelzedekundig- en konst-woordenboek / N. Chomel
en J.A. de Chalmot. Leyden, 1778en J.A. de Chalmot. Leyden, 1778
Een heg dient tot afschutting en beveiliging vanEen heg dient tot afschutting en beveiliging van
tuinen etc. en is ondoordringbaar voor mens en diertuinen etc. en is ondoordringbaar voor mens en dier
Een haag of scheerheg dient als sieraad enEen haag of scheerheg dient als sieraad en
afscheiding van …park, bosketten en moestuinenafscheiding van …park, bosketten en moestuinen
Maar wat is nu eigenlijk het basismateriaalMaar wat is nu eigenlijk het basismateriaal
van heggen en hagen?van heggen en hagen?

4. Functie van heggen en hagenFunctie van heggen en hagen
 AfscheidingAfscheiding
 BeveiligingBeveiliging
 OmsluitingOmsluiting
 Begeleiding van paden en wegenBegeleiding van paden en wegen
 DecoratieDecoratie
 Doolhoven, berceaus en andere “hagen”Doolhoven, berceaus en andere “hagen”
 Hagen of wat?Hagen of wat?
 Achtergrond voor tuinbeelden (wit) en bloemen (kleur)Achtergrond voor tuinbeelden (wit) en bloemen (kleur)
 Kering van wind en regenKering van wind en regen
 Behoud van geurenBehoud van geuren
 Verbergen van hakhoutVerbergen van hakhout
 Perspectivische dieptewerkingPerspectivische dieptewerking
 Eye-catcher (opening in haag)Eye-catcher (opening in haag)
 Afweer van inloop in perkenAfweer van inloop in perken
 En meer? …En meer? …

5. Functie: afscheiding (1)Functie: afscheiding (1)

6. Functie: afscheiding (2)Functie: afscheiding (2)

7. Functie: afscheiding (3)Functie: afscheiding (3)

8. Functie: beveiliging (1)Functie: beveiliging (1)

9. Functie: omsluiting (1)Functie: omsluiting (1)

10. Functie: omsluiting (2)Functie: omsluiting (2)

11. Functie: begeleiding van paden en wegenFunctie: begeleiding van paden en wegen

12. Functie: decoratie (1)Functie: decoratie (1)

13. Functie: decoratie (2)Functie: decoratie (2)

14. Functie: decoratie (3)Functie: decoratie (3)

15. Functie: decoratie (4)Functie: decoratie (4)

16. Functie: decoratie (5)Functie: decoratie (5)

17. Functie: decoratie en theater (6)Functie: decoratie en theater (6)

18. Functie: decoratie (7)Functie: decoratie (7)

19. Functie: doolhoven, berceaus en andereFunctie: doolhoven, berceaus en andere
“hagen” (1)“hagen” (1)

20. Functie: doolhoven etc. (2)Functie: doolhoven etc. (2)

21. Hagen of wat?Hagen of wat?

22. Functie: achtergrond voor tuinbeelden (vanFunctie: achtergrond voor tuinbeelden (van
Jan Bronner) en bloemenborderJan Bronner) en bloemenborder

23. Functie: kering van wind (oost) en regenFunctie: kering van wind (oost) en regen
(zuidwest)(zuidwest)

24. Functie: behoud van geuren in bloementuinFunctie: behoud van geuren in bloementuin

25. Functie: verbergen van hakhout (plan Renswoude,Functie: verbergen van hakhout (plan Renswoude,
1769)1769)

26. Functie: perspectivische dieptewerking (1)Functie: perspectivische dieptewerking (1)

27. Functie: perspectivische dieptewerking (2)Functie: perspectivische dieptewerking (2)

28. Eye-catcherEye-catcher

29. Functie: beschadiging aan bloemenperkenFunctie: beschadiging aan bloemenperken
tegenhoudentegenhouden

30. Functie: beschadiging van perken tegengaanFunctie: beschadiging van perken tegengaan
(2)(2)

31. Functie: afscheiding ook met lage heggetjesFunctie: afscheiding ook met lage heggetjes

32. Functie: hagen en/of hekken (1)Functie: hagen en/of hekken (1)

33. Functie: hekken zonder hagen? (2)Functie: hekken zonder hagen? (2)

34. Functie: hekken versterken met hagen? (3)Functie: hekken versterken met hagen? (3)

35. 3. P3. Praktijk van restauratie.van restauratie.
Over behoud van concept van aanleg en behoud vanOver behoud van concept van aanleg en behoud van
historische structuren.historische structuren.

36. Middeleeuwse, 16Middeleeuwse, 16dede
en 17en 17dede
eeuwseeeuwse
voorbeelden (1). Geen hagen en heggen;voorbeelden (1). Geen hagen en heggen;
geen buxus in Nederland vóór 1600.geen buxus in Nederland vóór 1600.

37. MiddeleeuwseMiddeleeuwse, 16, 16dede
en 17en 17dede
eeuwse voorbeelden (2)eeuwse voorbeelden (2)

38. Vredespaleis, Den Haag, plan algemeen.Vredespaleis, Den Haag, plan algemeen.

39. Vredespaleis: ontwerp rozentuin ten noordenVredespaleis: ontwerp rozentuin ten noorden
van paleis, van Th. Mawson, 1908;van paleis, van Th. Mawson, 1908;
Vredespaleis, ontwerp ronde tuin achter hetVredespaleis, ontwerp ronde tuin achter het
paleis, van E. en L. E. Canneman, 1977paleis, van E. en L. E. Canneman, 1977

40. Hortus Botanicus 2005: tuin verwaarloosd enHortus Botanicus 2005: tuin verwaarloosd en
verkleind voor parkeerplaatsen; hekwerkverkleind voor parkeerplaatsen; hekwerk
teruggezet; gevel door groen onzichtbaarteruggezet; gevel door groen onzichtbaar

41. Hortus Botanicus: ontwerp / plattegrondHortus Botanicus: ontwerp / plattegrond
van voortuin, 1911 en 1912van voortuin, 1911 en 1912

42. Hortus Botanicus: nieuw ontwerp (JulietHortus Botanicus: nieuw ontwerp (Juliet
Oldenburger), geïnspireerd op het ontwerp uitOldenburger), geïnspireerd op het ontwerp uit
19111911

43. Hortus Botanicus: toekomstbeeldenHortus Botanicus: toekomstbeelden

44. Koetshuis Clingendael: renovatie 2005/2006Koetshuis Clingendael: renovatie 2005/2006

45. Kasteel Keukenhof, LisseKasteel Keukenhof, Lisse
Gezicht vanuit het kasteel op de Lageveense polder, westwaartsGezicht vanuit het kasteel op de Lageveense polder, westwaarts

46. Keukenhof: in de tijd van J. D. en L. P.Keukenhof: in de tijd van J. D. en L. P.
Zocher, 1857-1860Zocher, 1857-1860

47. Keukenhof: vm. moes- en bloementuin, vóór 2005Keukenhof: vm. moes- en bloementuin, vóór 2005

48. Keukenhof: aanzicht in nieuwe moestuinKeukenhof: aanzicht in nieuwe moestuin
(2005)(2005)

49. LiteratuurLiteratuur
C. S. Oldenburger-EbbersC. S. Oldenburger-Ebbers
De toepassing van hagen in de NederlandseDe toepassing van hagen in de Nederlandse
tuinhistorie.tuinhistorie. GroenGroen 46 (1990), no. 5, p. 9-13.46 (1990), no. 5, p. 9-13.
Laatste tip:Laatste tip:
ZieZie www.cascade1987.nlwww.cascade1987.nl
ZieZie www.cascade1987.web-log.nlwww.cascade1987.web-log.nl