More Related Content
More from Burnee Oogii (14)
Бүлэг8
- 2. 2
Агуулга:
• 1. Мөнгөний тухай ойлголт , мөнгөн гүйлгээний
төрөл ангилал
• 2. Мөнгөн гүйлгээний тайлангийн бүтэц
• 3. Мөнгөн гүйлгээний тайланг бэлтгэх үешат
буюу бүргэх аргууд
• 4. Жишээ тайлан
- 3. 3
Òîäîðõîéëîëò
• ÍÁÁÎÓÑ 7 (Cash flow statement)
• ̺í㺠ãýäýãíü ãàð äýýðõ ìºí㺠áîëîí õàðèëöàõ äàíñàí
äàõü ìºíãºí õºðºí㺺ñ á¿ðäýíý.
• ̺íãºòýéàäèëòãàõç¿éëãýäýãíü ìàøáàãàýðñäýëòýé
áºãººäìºíãºíä÷ºëººòýéõºðâºäºã, áîãèíî õóãàöààòàé
õºðºí㺠îðóóëàëò þì.
• ̺íãºíã¿éëãýýáóþóìºíãºíóðñãàëãýäýãíü ìºíãº
ò¿¿íòýéàäèëòãàõ õºðºíãèéí äîòîãøëîõ áóþó îðîõ,
ãàäàãøëàõ áóþó ãàðàõ óðñãàëþì.
• Ýíý íü õàðèí ìºí㺠áàìºíãºòýéàäèëòãàõ õºðºíãèéí
õîîðîíäûí õºäºë㺺íèéãàâ÷ ¿çäýãã¿é.
- 5. 5
̺íãºí ã¿éëãýýíèéòºðë¿¿ä
ÝÐÃÝË-Ò ÈÉÍ
Õ ªÐªÍê
¯ÍÄÑÝÍ
ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ
̪ÍêÍïÉËÃÝÝ
ÁÎÃÈÍÎÕ Ó ÃÀÖ ÀÀÒ ªÐ
¯ ÍÄÑÝÍ
Õ ªÐªÍê ժЪÍê
ÎÐÓÓËÀËÒÛÍ
̪ÍêÍïÉËÃÝÝ
ÑÀÍÕ¯¯-ÃÈÉÍ
̪ÍêÍ
ïÉËÃÝÝ
Ó ÐÒ Õ Ó ÃÀÖ ÀÀÒ
ªÐ
Ó Õ Õ Î
ÝÇÍÈÉ ªÌ×
- 6. 6
¯íäñýí àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýý
• ¯íäñýíàæèëëàãààíûîðîõìºíãºíóðñãàë:
– Áýëýí ìºí㺺ðõ áîðëóóëàëò
– Õóäàëäàí àâàã÷äààñ öóãëóóëñàí àâëàãà
– Õºðºí㺠îðóóëàëòààñ õ¿ëýýí àâñàí íîãäîëàøèã
– Áýëòãýí íèéë¿¿ëýëòèéí áóöààëò
– Õ¿ëýýí àâñàí õ¿¿ãèéí òºëáºð
– ¯íäñýí ¿éëàæèëëàãààòàéõîëáîîòîéáóñàäìºíãºí îðëîãî
• ¯íäñýíàæèëëàãààíûãàðàõìºíãºíóðñãàë:
– Áàðààíû õóäàëäàí àâàëò
– Àæèë÷äàäîëãîñîí öàëèí, øèìòãýë
– Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷äýäòºëñºí ìºíãº
– Áýëòãýí íèéë¿¿ëýëòèéí áóöààëò
– Áóñàä¿éëàæèëëàãààíû çàðäàëäòºëñºí ìºíãº
– ªð áàðàãäóóëàõàäòºëñºí ìºíãº
– Òàòâàð, õóðààìæèíäòºëñºí òºëáºð, òîðãóóëü
– Çýýëèéí õ¿¿ãèéí òºëáºð
- 7. 7
Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ìºíãºí ã¿éëãýý
• Õºðºí㺠îðóóëàëòûíîðîõìºíãºíóðñãàë:
– Ýðãýëòèéí áóñ õºðºí㺠áîðëóóëñíààñ îðñîí
– Õºðºí㺠îðóóëàëòûí áîðëóóëàëòààñ îðñîí ìºíãº
– ªðèéí ¿íýò öààñààðõ õºðºí㺠îðóóëàëò õóäàëäñàíààñ îðñîí
ìºíãº
– Îëãîñîí çýýëèéí ¿íäñýí òºëáºðèéí öóãëóóëàëò
• Õºðºí㺠îðóóëàëòûíãàðàõìºíãºíóðñãàë:
– ¯íäñýí õºðºíãº, áèåò áóñ õºðºí㺠õóäàëäàæàâàõàäòºëñºí
ìºíãº
– Áóñàäêîìïàíèéºì÷èéí ¿íýò öààñ õóäàëäàí àâ÷, óðò
õóãàöààò õºðºí㺠îðóóëàëò õèéõýäòºëñºí
– ªðèéí ¿íýò öààñ õóäàëäàí àâ÷, õºðºí㺠îðóóëàëò õèéñýí
áóþó áóñäàäçýýëîëãîõ
- 8. 8
Ñàíõ¿¿ãèéí ìºíãºí ã¿éëãýý
• Ñàíõ¿¿ãèéíîðîõìºíãºíóðñãàë:
– Ýíãèéí áàäàâóó ýðõèéí õóâüöààãàðãàñíààñ îðæèðñýí
ìºíãº
– Áîíä, ºðèéí áè÷èããàðãàñíààñ îðæèðñýí ìºíãº
– Áîãèíî óðò õóãàöààò çýýëàâàõàäîðñîí ìºíãº
• Ñàíõ¿¿ãèéíãàðàõìºíãºíóðñãàë:
– Íîîãäîëàøèãîëãîëò
– Õàëààñíû õóâüöààõóäàëäàí àâàëò
– Áîãèíî áàóðò õóãàöààò çýýëòºëºëò
- 9. 9
̺íãºí ã¿éëãýýíèéòàéëàíãáýëòãýõ ¿å
øàòóóä:
• ¯íäñýí àæèëëàãààíû ìºíãºí ã¿éëãýýãòîîöíî.
• Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ìºíãºí ã¿éëãýýãòîîöíî.
• Ñàíõ¿¿ãèéí ìºíãºí ã¿éëãýýãòîîöíî.
• Íèéò öýâýð ìºíãºí ã¿éëãýýãòîîöíî.
• ̺íãºí õºðºíãèéí ýõíèé¿ëäýãäýëäòîõèðóóëãàõèéæýöñèéí
¿ëäýãäëèéãòîäîðõîéëíî.
Íèéò öýâýð
ìºíãºí
ã¿éëãýý
=
¯íäñýí àæ.-íû
öýâýð ìºíãºí
ã¿éëãýý
++
Õºð/îð-èéí
öýâýð ìºíãºí
ã¿éëãýý
+
Ñàíõ¿¿ãèéí
öýâýð ìºíãºí
ã¿éëãýý
̺íãºíèé ýöñèéí
¿ëäýãäýë
= ̺íãºíèé ýõíèé
¿ëäýãäýë
+ Íèéò öýâýð
ìºíãºí ã¿éëãýý
- 11. 11
Øóóäáóñ àðãà
• Îðëîãûí ò àéëàíãààñ ö ýâýð àøãèéã çîîíî
• Òîõ èðó ó ëãó ó äûã õ èéíý:
– À. ̺íãºí áó ñ îðëîãî, çàðäëûí ò îõ èðó ó ëãà
• Ýëýãäýë, õ îðîãäëûí çàðäëûã íýìýõ
• ¯ íäñýí õ ºðºíãº, ó ðò õ ó ãàö ààò õ ºðºí㺠îðó ó ëàëò
áîðëó ó ëñíû ãàðçûã íýìæ, îëçûã õ àñàõ
– Á. Ýðãýëò èéí õ ºðºíãº, áîãèíî õ ó ãàö ààò ºãëºãèéí
ººð÷ëºëò
• Ýðãýëò èéí õ ºðºíãèéí áó ó ðàëò ûã íýìæ, ºñºëò èéã õ àñàõ
• Áîãèíî õ óãàöààò ºãëºãèéí ºñºëò èéã íýìæ, áó ó ðàëò ûã
õ àñàõ
• Äýýðõ èéí íèéëáýðýýð “ ¯ íäñýí àæèëëàãààíû ö ýâýð ìºíãºí
ã¿éëãýýí” -ã ò îîö îîëíî.
- 12. 12
Øóóäàðãà
• Öó ãëó ó ëñàí ìºíãºí îðëîãûã íýìýõ ò ýìäýãýýð çîîíî
• Çàðö ó ó ëñàí ìºíãºí çàðëàãûã õ àñàõ ò ýìäýãýýð çîîíî
– Áàðààìàòåðèàëûí õóäàëäàí àâàëòàäòºëñºí
– ¯éëàæèëëàãààíû çàðäàëäòºëñºí ìºíãº
– Õ¿¿, òàòâàðò òºëñºí ìºíãº
• Äýýðõ èéí íèéëáýðýýð “ ¯ íäñýí àæèëëàãààíû ö ýâýð ìºíãºí
ã¿éëãýý” -ã ò îîö îîëíî.
- 14. 14
Мөнгөн гүйлгээний тайлан
бэлтгэх аргазүй
• Уг т айланг бэлт гэхэд дараах зүйлүүдийг
.ашиглана
• 1 . Тайлант хугацааныОрлогынтайлан
• 2. Зэрэгцүүлсэнбаланс
• 3. нэмэлтмэдээллүүд
. 2008Жишээ нь А ко үйлаж иллагааны оны т оо
мэдээлэлд т улгуурлан Мөнгөн гүйлгээний т айланг
шууд аргаар бэлт гэе
- 15. 15
А ко зэрэгцүүлсэн баланс
2007.12.31 2008.12.31 Өөрчлөлт
Хөрөнгө
Мөнгө
Авлага
Бараа материал
УТЗ
Тоног төхөөрөмж
Хуримтлагдсан эл
Хөрөнгийн дүн:
өр ба эзний өмч
Дансны өр
Хурим өр
Барьцаат өр
Бондын өр
Энгийн хувьцаа
НТК
Хур А
Өр ЭӨ дүн
120000
360000
960000
60000
4800000
/480000/
5820000
240000
96000
600000
2400000
1800000
300000
384000
5820000
2371500
200000
150000
30000
6200000
/1200000/
7751500
360000
120000
800000
2400000
2000000
360000
1711500
7751500
2251500
/160000/
/810000/
/30000/
1400000
/720000/
1931500
120000
24000
200000
-
200000
60000
1327000
1931500
- 16. 16
А коm орлогын тайлан
Борлуулалт
Борлуулалтын өртөг
Үйл ажиллагааны зардал
Үндсэн хөрөнгийн олз
Орлогын татвар
Цэвэр ашиг
8500000
4000000
2500000
150000
322500
1827500
Нэмэлт мэдээлэл
•Авлагын тооцоо нь барааборлуулалтаас үүссэн
•Барааматериал баөглөгийн дансны үлдэгдэл нь худалдаж авсан барааных байв
•УТЗнь хур өглөг нь үйл ажиллагааны зардалд хамаарна
•Тухайн жилд бэлнээр 1800000 төгрөг ба200000 төгрөгийн барьцаат өрөөр үндсэн хөрөнгө
худалдан авсан
•600000 төгрөгийн өртөгтэй 250000 төгрөгийн хур эл-тэй хөрөнгийг 150000 төгрөгийн
ашигтай худалджээ
•Элэгдлийн зарлдал нь үйл ажиллагааны зардалд орно
•Энгийг хувьцаагаргаж 260000 төгрөгөөр худалдсан
•500000 төгрөгийн ногдол ашиг мөнгөөр төлсөн
- 17. 17
• 8660000Худалдан авагчаас орж ирсэн мөнгөн орлого : учир нь авлага
160000 төгрөгөөр буурсан нь тайлангийн хугацаанд мөнгөөр авсан авлага160000
төгрөг гэдгийг харуулах баүүн дээр 8500000 төгрөгийн борлуулалтыг нэмнэ
• 3070000Бэлтгэн нийлүүлэгчдэд төлсөн мөнгө төгрөг, тайлангийн
хугацааны борлуулалтын өртөг 4000000, барааны үлдэгдэл 810000 төгрөгөөр
буурсан тул худалдан авалтын өртөг 3190000 төгрөг /4000000-810000/. Дансны
өглөг нь бараахудалдан авалтаас үүссэн тул нэмэгдсэн өглөг 120000 төгрөгийг
худалдан авалтын өртгөөс хасаад бэлтгэн нийлүүлэгчдэд төлсөн мөнгөн төлбөр
3070000 төгрөг болно. /3190000-120000/
• 1476000Үйл ажиллагааны мөнгөн зарлага байна. Орлогын тайланд
тусгасан үйл ажиллагааны нийт зардал 2500000 төгрөг. Нэмэлт мэдээллээс харахад
үйл ажиллагааны зардалд элэгдлийн болон хур өглөөрх зардал ,УТЗ–н тайлангийн
үед хуваарилагдсан хэсэг орж байна. Хур эл 720000 нэмэгдсэн бахудалдсан үндсэн
хөрөнгийн хур эл 250000 учраас тайлангийн хугацааны эл зар 970000 болно. Хур
өг-н өсөлт 24000 төгрөг, УТЗ-н бууралтын 30000 төг нь тухайн тайлангийн үед
мөнгөөр төлөгдөөгүй зардал юм. Нийт ү/азардал 2500000-970000-24000-
30000=1476000
• Орлогын татварт төлсөн 322500
• /Үндсэн ү а мөнгөн гүйлгээ нь 3791500
8660000-/3070000+1476000+322500/=3791500
- 18. 18
:Хөрөнгө оруулалтынх
Тайлангийн хугацаанд мөнгөөн худалдаж авсан үндсэн хөрөнгийн өртөг
1800000 ба600000 төгрөгийн өртөгтэй, 250000 хур эл бүхий үндсэн
хөрөнгийг 150000 төгрөгийн ашигтай худалдсан тул хөрөнгө
худалдсанаас орсон мөнгөн орлого 500000 төгрөг. Иймд хөрөнгө
оруулалтын мөнгөн гүйлгээ нь -1300000 төгрөг /500000-1800000/
:Санхүүгийн мөнгөн гүйлгээ
Энгийн хувьцаахудалдсанаас 260000 орсон, ногдол ашигт төлсөн 500000
зөрүүгээр -240000 болж байна.
Иймд цэвэр мөнгөн гүйлгээ нь 2251500 /3791500+/-1300000/+/-240000/
Зэрэгцүүлсэн баланс дахь мөнгөн хөрөнгийн өөрчлөлт 2251500 төг /
2371500-120000/ тохирч байна
- 19. 19
А компаний мөнгөн гүйлгээний тайлан
2008.12.31 / шууд арга/
Үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ:
Худалдан авагчаас цуглуулсан мөнгө
Бэлтгэн нийлүүлэгчдэд төлсөн мөнгө
Үйл ажиллагааны зардалд төлсөн
Орлогын татвар төлсөн
Үндсэн үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ
8660000
/3070000/
/1476000/
/322500/
3791500
Хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагааны
мөнгөн гүйлгээ:
Үндсэн хөрөнгө худалдаж авсан
Үндсэн хөрөнгө худалдсан
Хөр/ор-н ү/а-ны мөнгөн гүйлгээ
/1800000/
500000
/1300000/
Санхүүгийн ү/а-ны мөнгөн гүйлгээ
Энгийн хувьцаа гаргасан
Ноогдол ашигт төлсөн
Санхүүгийн ү/а-ны мөнгөн гүйлгээ
Мөнгөн хөрөнгийн цэвэр өсөлт
2008.01.01 үлдэгдэл
2008.12.31-ны үлдэгдэл
260000
/500000/
/240000/
2251500
120000
2371500
- 20. 20
̺íãºí
áîðëóóëàëò
= Áîðëóóëàëò – [ Àâëàãûí
ýöñèéí ¿ëä – Àâëàãûí ýõíèé
¿ëä ]
Àâëàãûí äàíñíûººð÷ëºëò
̺íãºí
õóäàëäàí
àâàëò
= ÁÁª +
Áàðàà ìàò-í
äàíñíû
ººð÷ëºëò
–
Äàíñíû ºðèéí
ººð÷ëºëò
¯éë àæ çàðäàëä
òºëñºí
=
¯éë àæ
çàðäàë
+
ÓÒÇ-ûí
ººð÷ëºëò
Õ¿¿íä òºëñºí = Õ¿¿ãèéí çàðäàë – Õ¿¿ãèéí ºðèéí ººð÷ëºëò
Òàòâàðò
òºëñºí
=
Òàòâàðûí
çàðäàë
–
Òàòâàðûí ºðèéí
ººð÷ëºëò
- 21. 21
• Áîðëóóëàëòûãäàíñíû àâëàãàäõààæ, äàíñíû àâëàãûí êðåäèò ã¿éëãýýíèé
ä¿íãýýð “Áîðëóóëàëòààñ îëñîí ìºíãºí îðëîãî”-ûãòîäîðõîéëíî. (1)
• ÁÁª-èéãáàðààìàòåðèàëäõààæ, áàðààìàòåðèàëûí äàíñíû äåáåò
ã¿éëãýýíèéä¿íãäàíñíû ºãëºãò áè÷èæ, äàíñíû ºãëºãèéí äåáåò ã¿éëãýýíèé
ä¿íãýýð “Áàðààìàòåðèàëõóäàëäàí àâàõàäòºëñºí ìºí㺔-èéãòîäîðõîéëíî.
(2)
• ¯éëàæèëëàãààíû çàðäëûãóðüä÷èëæòºëñºí çàðäàëäõààæ, óðüä÷èëæ
òºëñºí çàðäëûí äåáåò ã¿éëãýýíèéä¿íãýý𠓯éëàæèëëàãààçàðäàëäòºëñºí
ìºí㺔-èéãòîäîðõîéëíî. (3)
• Õ¿¿ãèéí çàðäëûãõ¿¿ãèéí ºãëºãò õààæ, õ¿¿ãèéí ºãëºãèéí äàíñíû äåáåò
ã¿éëãýýíèéä¿íãýýð “Õ¿¿äòºëñºí ìºí㺔-èéãîëíî. (4)
• Òàòâàðûí çàðäëûãòàòâàðûí ºãëºãò õààæ, òàòâàðûí ºãëºãèéí äàíñíû äåáåò
ã¿éëãýýíèéä¿íãýýð “Òàòâàðò òºëñºí ìºí㺔-èéãòîäîðõîéëíî. (5)
• Ýíý ìýòýýð á¿õ çàðäëûãõààæäóóññàíààð ìºíãºí õºðºí㺠äàíñàíäáè÷èãäñýí
ìºíãºí óðñãàëóóäûãìºíãºí ã¿éëãýýíèéòàéëàíäøèëæ¿¿ëýí áè÷íý.
