Entrevista realizada polo alumnado de literatura galega do s.XX

1. Santiago Lopo
Entrevista
IES Manuel García Barros
A Estrada
Literatura Galega
do Século XX e da Actualidade
Texto: © Cc-by-sa-3.0
Fotos: © Todos os dereitos reservados
Santiago Lopo (Vigo, 1974) comezou a se coñecer
literariamente coa súa obra Game over (2007), e a
continuación coa obra Peaxes (2009). No ano 2012 a
súa obra Hora zulú acadou o prestixioso premio de
novela “Manuel García Barros”, obra que xa foi
traducida ao español. Recentemente resultou gañador
do VIII Premio Narrativa Breve Repsol coa obra A
Diagonal dos Tolos.
jueves 18 de febrero de 2016

2. En verdade xa tiña inquedanzas literarias previas, pero cando empecei a traducir decateime de que era capaz de producir textos e
que estes eran aceptables. Sobre todo eran guións de series e películas para televisión.
Santiago Lopo
1. A tradución é unha das súas primeiras andanzas na nosa cultura... foi esta actividade a que o levou a se dedicar á arte literaria?
2. Dende logo que traducir é algo demasiado serio -e complicado-. Que require un bo traductor para que unha tradución dunha obra
acade a arte que se merece ao ser tranferida a outro idioma?
Traducir BEN é unha das tarefas máis complicadas e con menos recoñecemento da nosa sociedade. Como aconteceu con moitos
saberes, internet popularizou as traducións, hai moita cantidade, pero a calidade resentiuse. O tradutor é o mediador, sempre na
sombra, dá igual que sexa un texto, un filme, unha conferencia, ou unha entrevista. Non obstante, sen o seu labor a cultura nunca
sería universal. Por iso son cruciais para a desenvolvemento cultural da humanidade.
3.- Quizabes fose a súa obra Peaxes o seu punto de partida literario -a pesar de ter xa publicada a obra Game over-?
Game over deume a coñecer e segue a ser un dos libros máis vendidos (se non o que máis) da editorial Biblos. Peaxes tamén
funciona moi ben, xa vai pola quinta edición. Eu consideraría as dúas novelas como puntos de partida, cada unha cun estilo
diferente.
4.- En toda obra literaria normalmente un autor ou unha autora adoita amosar aquelas inquedanzas que andan polo seu maxín ou que
forman parte da súa vida... Que quixo amosar Vostede en Peaxes ao nos trasladar a monotonía dun traballo sen innovación posíbel?
Interesábame a idea da cabina como punto de observación privilexiado da nosa sociedade. Tamén quería demostrar que a
imaxinación pode vencer a monotonía e a rutina da nosa vida, e liberarnos de situacións de opresión. Imaxinarmos é sermos libres,
por iso a literatura é tan importante, por iso ao poder non lle gusta que leamos.
5.- No ano 2012 a súa obra Hora zulú acadou o prestixioso premio de novela “Manuel García Barros”. Que supuxo para Vostede
semellante galardón?
É un galardón ao que lle gardo moito aprecio. Primeiro pola figura de García Barros, segundo pola traxectoria de obras de calidade
que o gañaron, e terceiro porque o feito de obter un premio con tanta transcendencia ratificoume como escritor e permitiu que a
miña obra fose máis coñecida.
jueves 18 de febrero de 2016

3. Apetecíame escribir algo orixinal e arriscado. Nunca pensei que o xurado optaría por unha
obra tan rompedora, pero o certo é que a novela está a funcionar, xa vai pola cuarta edición,
vén de aparecer traducida ao español na Editorial “Mar Maior” e poida que algún día se
traduza ao francés.
Santiago Lopo
6.- Por certo, unha obra totalmente orixinal canto á súa redacción, á súa forma... por que este
formato novelesco?
7.- E unha temática ben difícil de tratar e que require un fondo coñecemento e ao mesmo tempo
unha forte sensibilización... non?
A verdade é que para a parte científica contei coa axuda inestimable dunha parella amiga.
Tanto ela coma el son físicos teóricos e resolveron as miñas dúbidas a medida que ían
xurdindo. O máis complicado foi lograr que todas as partes encaixasen, pero penso que o
conseguín.
Santiago Lopo
8.- Outra cousa interesante é o tratamento dos diferentes rexistros lingüísticos que a crítica literaria tivo moi en conta... o seu labor de
tradución tivo moito que ver, non?
Cando traduces nunca sabes o que te vas atopar. Pensemos nun filme, nunha banda deseñada, nun libro con varios personaxes ou nun
conferenciante groenlandés que conta un chiste típico da súa terra antes de empezar a falar de medicina nun congreso en Nova York.
Se unha obra de creación é boa, cada personaxe estará caracterizado por unha situación vital e unha maneira de falar en particular. O
máis difícil de conseguir ao crearmos unha novela con moitos personaxes é darlles a todos a súa personalidade, xa que, ao final, o
escritor ou a escritora están sós perante a folla en branco. Os autores teñen un estilo de seu, mais deben diversificalo para que o
lector acredite no que le e se mergulle na historia.
Penso que a novela curta é un formato moi acaído para a frenética sociedade na que estamos inmersos. A literatura galega precisa
de escaparates que a amosen e a poñan en valor, por iso os premios son importantes. En Galicia temos creadores e creadoras que
non lle teñen nada que envexar a ningunha outra literatura, o problema é darnos a coñecer. Hai pouco unha rapaza me comentaba
que alguén da súa familia se sorprendera ao escoitar as gargalladas que esta lectora botaba mentres lía unha das miñas novelas.
Aquel familiar non entendía que un libro en galego fose divertido. Debemos loitar contra eses tópicos, contra a ignorancia literaria
que atenaza o noso pobo.
9.- No ano 2014 acadou Vostede o premio de “Narrativa Breve Repsol” coa obra A Diagonal dos Tolos...Un premio que está a ocupar un
espazo moi transcendente na nosa narrativa contemporánea...
jueves 18 de febrero de 2016

4. En case todas as miñas novelas os personaxes tentan liberarse dunha situación que os oprime e
nós asistimos ás súas tribulacións durante o proceso. Coido que a procura da liberdade é o que
nos define como seres humanos, a nosa vida é unha loita continua por atoparmos o noso lugar
no mundo que nos tocou vivir.
Santiago Lopo
10.- E por certo, outra vez tomando como referente temático un mundo semellante ao aparecido
en Hora zulú... Por que este tema?
Portada: “Hora Zulú”
11.- Tamén volve a aparecer aquí o seu gusto por espazos estranxeiros... sen desbotar os de aquí,
claro... Por que esta elección espacial novelesca?
Ler é vivirmos en primeira persoa unha historia, meternos na pel dos personaxes e existir nese
mundo durante unhas horas. Por tanto, o lecer, o pracer literario, a viaxe da imaxinación son o
máis importante para min. Se esa viaxe podemos facela en primeira clase e non en low cost,
moito mellor. Por iso, aprendermos e reflexionarmos son dúas compoñentes que eu estimo
necesarias para que unha obra sexa “redonda”.
12.- Dixo Vostede nunha entrevista o seguinte: “Unha novela é completa cando me entretén, me
fai aprender algo e me fai pensar”... Pero que é o máis importante para Vostede á hora de narrar:
o lecer, o didáctico ou o reflexivo?
Creo que está ben decatarnos de que a lingua galega é válida para falarmos das realidades que
queiramos, non só da nosa terra. Na novela A Diagonal dos Tolos o reto era complicado, pois
debía describir unha contorna e unha natureza ás que non estamos afeitos, empregando a nosa
lingua. Mais o resultado confirma que non hai nada imposible. O galego vive un momento de
madureza que o converte nunha ferramenta lingüística óptima para calquera situación.
En calidade ben, en difusión mal. Penso que debemos exportar máis a nosa literatura, e para iso as traducións son fundamentais.
13.- E para rematarmos... como ve Vostede o futuro da nosa literatura contemporánea?
jueves 18 de febrero de 2016

5. CUESTIONARIO
Santiago Lopo con alumnado de literatura 12-13
jueves 18 de febrero de 2016

6. Calquera laxe
con petroglifos.
Un monumento
salientábel?
Álvaro Cunqueiro.
“ O
l a p i s
d o
c a r p i n t e i r o ” , d e
Manuel Rivas.
Un/ha autor/-a e unha obra
literaria galegos?
María Casares e Albert
Einstein.
Un personaxe galego e
un estranxeiro?
J. R. R. Tolkien. “El
libro de los abrazos”,
de Eduardo Galeano.Un/ha autor/-a e unha obra
literaria estranxeiros?
Calquera antiheroe (p.
ex.: Ignatius J. Reilly,
Spider Jerusalem...)
Un personaxe literario co que
se identifique?
“Apocalypse now.”
Unha película de cine?
jueves 18 de febrero de 2016

7. Saír ao espazo exterior.
Un anceio por realizar?
Islandia. Calquera
afastado da civilización.
Un lugar para visitar? e un lugar
para descansar?
Que a literatura galega sexa
a máis lida do mundo.Unha utopía?
Un lugar cómodo e tranquilo.
Un lugar axeitado para a
lectura?
Moitos. Xa quemencionei “Apocalypsenow”, escollería Theend, de The Doors.
Un tipo de música? Unhacanción?
O cine.
Outro entretemento
ademais da lectura?
jueves 18 de febrero de 2016

8. Urbano para traballar,
rural para descansar.
Natureza.
Mundo rural/urbano?
Praia/montaña?
A descuberta do
pergameo Vindel.Un feito histórico?
Admiro a Eduardo Galeano.
Un/ha autor/-a con quen seidentifique?
Observar.
Cal é a súa fonte de
inspiración
Unha obra teatral?
“Ubú rei”, de Alfred
Jarry.
jueves 18 de febrero de 2016