1. 2011ko abenduaren 2a
anboto
9. urtea- 439zk. durangaldeko astekaria azokako ale berezia www.anboto.org
Hiru gune berri aurtengo Azokan,
etorkizuneko erronken iragarle
Abenduaren 4tik 8ra bitartean euskal kulturgintza Durangoko Iñaki Beobide Herri Gogoa diskoetxeko sortzaileak jasoko
46. Liburu eta Disko Azokaren inguruan batuko da berriro du Argizaiola omen-saria, abenduaren 4ko ekitaldian
Txelu Angoitia. Gerediaga
GUNE BERRIAK 4 AHOTSENEA 30 BERBARO 12
Irudienea, Kabi@ Egunero 20 zuzeneko Haur eta gazte,
eta Szenatokia eta aurkezpen irakurtzen ikasiz
Azoka beste kultur adierazpen Euskal musika eta literaturako Berbaro euskara elkarteak
batzuei zabaltzeko, zinemagin- urteko nobedadeak aurkeztuko 22. urtez Haur Literatur Are-
tzari eskainiriko Irudienea, tek- dituzte euskal sortzaileek Ahotse- toa antolatzen dihardu.
nologia berrien Kabi@ eta nea gunean. Azokaren bost egu- Nobedadez eta berrikuntzaz
antzerkigintza lantzeko Szena- netan, 10:30etik 20:00etara, egita- beteta datozkigu irakurzale-
tokia guneak atondu dituzte. rauak ez du etenik izango. tasuna bultzatu guran.
3. Liburu eta Disko Azoka 3
anboto 2011ko abenduaren 2a, barikua
Az
2011ko egitaraua
11:15 / 16:15 Hitzaldia: Itzulpen automatikoa 17:30 Auto ibilbideak.Goierriko gazteen
ABENDUAK 4 eta Wikipedia elkarri laguntzen (Kepa Sarasola, automiobil kulturaz (Maddi Garcia
Gorka Labaka), Kabi@n. Olaskoaga-Goierriko Euskal Eskola
12:00 Inaugurazio ekitaldia. ‘Galizia denok gara’
11:45 / 16:45 Edizio maratoia I eta II: Kultur Elkartea, Maizpide Euskaltegia eta
(Elkartegian). Anton Reixa musikari polifazetikoagaz.
Tutorizatua. Ewikipedia eta itzulpen automatikoa, Lazkaoko Udala), Aretoan.
13:30 Reflejos de Flandes. La escultura mueble
Kabi@n. Euskal wikipedia: 10 urte jakintza 18:00 Animalien aferak ( EHU), Aretoan.
tardogótica en Bizkaia (Museo Diocesano de Arte Sacro),
librea zabaltzen hitzaldia (Galder Gonzalez), 18:30 Solasaldia: Hizkuntza gutxituak eta
Aretoan.
15:30ean. antzerkigintza (EHAZE), Szenatokian.
14:00 Bertsolari aldizkariaren 20. urteurrena. Bertso saioa
12:00 Ikus-entzunezkoak: Zinema euskaraz 18:30 Txirri, Mirri eta Txiribiton (Peter
balkoitik: Jon Maia eta Sebastian Lisazo, Azokan.
programa (Eusko Jaurlaritza), Irudienean. Ansorena eta Konpainia), Aretoan.
14:00 XIX. mendeko euskal-burgesia-Pedro de Viteri Arana-
19:00 Antzerki maratoia: Higa, Morritson eta 18:30 Bertsolari dokumentala (Asier Altuna),
filantropoa eta eskola-sortzailea (Intxorta 1937), Aretoan.
Gartzia, Metrokoadrokoa eta Karrika, Irudienean.
14:30ean, Gaitasun emozionalak eta eskola elkarbizitza;
Szenatokian. 20:00 Gure bide galduak (Dejabu Papin
eskuartze eredu bat (Robertso Salazar-Mundua. S.L).
Laborategia), Szenatokian.
15:00 Euskal Herriko Musika Argazkilariak (Pablo Salgado-
Banizu Nizuke, eta, Jon Iraundegi argazkilaria), Aretoan.
15:30 No busqué el exilio (Begoña Gorritxo, Juan Ramon
ABENDUAK 7
Garai-Intxorta 1937), Aretoan. 10:30 Zohorraren Antologia, Patanjali Yoga
ABENDUAK 8
16:00 Xibertako Aktak (Mixel Mendiburu, Battitta Larzabal, Sutrak eta Talmudaren Antologia (Ibaizabal), 11:00 Musiklipak (Galegoz), Irudienean.
Mirentxu Purroy- Anai Artea), Aretoan. Aretoan. 11:30 Azokaren balorazioa,Aretoan.
16:30 La gesta traicionada. los anarquistas vascos y la Guerra 11:00 1512 Nafarroa Amets Urratua 12:00 / 13:30 / 16:00 / 17:30 Ametz eta su
Civil en Euskal Herria (julio 1936-junio 1937) (Gatazka Gunea), (Ikas Elkar), Aretoan. bola ipuin interaktiboa, Szenatokian.
Aretoan. 11:00 Musikaklipak, Irudienean. 12:00 Galiza laburrean I ikusentzunekoa,
17:00 Gerrako Garrak Oñatin (Intxorta 1937), Aretoan. 11:30 Lo que dije y digo Irudienean. Galiza laburrean II, 18:30ean.
18:00 Euskadi Bihotzean. Oroitzapenak (Jose Antonio Ardanza- (MarianoFerrer-Ttarttalo), Aretoan. 13:00 Bagare, bagera, bagire, bagara...
Txertoa), Aretoan. 12:00 /17:00 Laburbira Film Laburren Bittor Kapanagari omenaldia (Gerediaga),
18:30 Galegora itzulita dauden euskarazko testuen irakurketa, VIII. Zirkuitoa, Irudienean. (Topagunea). Aretoan.
Harkaitz Cano, Leire Bilbao eta Urtzi Urrutikoetxea, Aretoan. 12:00 Historia del Rock Vasco-Euskal Herriko
E 13:30 Digna rabia dokumentala,
20:30 Durangoko Argizaiola omen-saria Iñaki Beobideri, San musikaren entziklopedia (Baga-Biga), Aretoan. Irudienean. 15:00 Aktibista (Donostia Films),
Agustin Kultur Gunean 12:30 Solasaldia: Galeusca (A Asociacion de eta, 15:30ean, Xora Filma: Xiberoako euskara
Escritores en Lingua Galega eta Euskal Idazleen plazatik zinemara (Baleuko).
Elkarteko kideak), Aretoan. 15:30 Edipotoa-Pablo Salgado eta Nagore
ABENDUAK 5 13:30 Zeluloidezko begiradak (Elkar), Legarreta (Banizu Nizuke), Aretoan.
Irudienean. 14:45ean, Bizitza osoa giltzapean 16:00 Aurkezpena: Sinsalaudio, Aretoan.
11:00 #Filmesaldia ipuin inprobisatua (Ander Lipus), Kabi@n.
ikusentzunekoa (Eguzkibideoak). 16:30 Euskarazko lehen dokumentalak
19:00etan ere bai.
15:00 Kafe eta galletak (Banizu Nizuke) ikus-entzunekoa, Irudienean.
12:00 Mahai-ingurua: Liburu elektronikoari buruzko gogoeta
proiektua, Aretoan.15:30ean, Euskarazko 17:00 Munduko nazioak eta Euskal Eredua
(Gurebook), Kabi@n.
katalogoa (Barton Films). (Lemuria), Aretoan.
13:00 Berriketaldia: Galegoz eta euskeraz, Galizia eta Euskal
16:00 La ruptura de Txiberta. Lo que no pudo ser, 18:00 Durangaldea Bizi lehiaketako sari
Herriaz... (Hizlariak: Dario Xohan Cabana, Pako Aristi, Xose
eta, 16:30 Gudaro (Ahaztuak 1936-1937), Aretoan. banaketa (Gerediaga), Aretoan.
Estevez), Aretoan.
17:00 Los años robados (Carlos Chicón-Arabera), 20:30 Aizkora hotsak goi mendietan
15:30 Mugikor bidez euskara ikasten: Elhuyar hiztegiak eta
Aretoan. dokumentala (Bideografik), Szenatokian.
euskara ikasteko aplikazioak (Elhuyar), Kabi@n.
16:00 Ulermen irakurketa azkarra (Prakagorri), Kabi@n.
Gaztebizz zuzenean: Mikel Urdangarin eta Julian Iantzi
(Bizkaiko Foru Aldundia), 16:30ean.
17:00 Kulturize, aurkezpen eta erakustaldi praktikoa (Akting),
Kabi@n. 17:30ean, Klikasi multimedia-gunea: Klik eginez
ikasi! (Azkue Fundazioa).
18:00 Artezen baliabideak sarean (Artez Euskara Zerbitzua),
Kabi@n.
18:30 Wiki bat garai digitaleko literaturaz (Imanol Epelde
Pagola), Kabi@n.
19:00 Irakurketa dramatizatua: Maite Arrose eta Kepa Errasti
(EHAZE), Azokan. AzokaTBtik eta Bizkaia Irratitik zuzenean.
20:30 Kontzertua: Txistua XXI. mendean: Silboberri-Klem
(Silboberri), San Agustin kulturgunean.
ABENDUAK 6
10:00 Irudienea, aurkezpen ofiziala.
10:30 Euskal wikipediaren edizio-maratoia: Auzolan festa
euskal wikipediaren 10. urteurrenean, Kabi@n. Hitzaldia:
Euskal wikipedia:10 urte jakintza librea zabaltzen (Unai Fdz
de Betoño). Aldi berean, hiru eguneko ikus-entzunezkoen
aurrerapena, Irudienean.
4. Liburu eta Disko Azoka
Az 4 2011ko abenduaren 2a, barikua anboto
D
urangori azoka usaina dario. Aben-
duaren 4tik 8ra bitartean euskal kul-
turaren erreferente izango dela jaki-
tun, Gerediaga elkarteak hainbat nobeda-
Kultur adierazpenei
de prestatu ditu 46. Euskal Liburu eta Disko
Azokarako.
Datuak
egokitutako gune berriak
Nobedadeei dagokienez, aurten 434 izen- Durango euskal kulturgintzaren hiria izango da abenduaren 4tik 8ra, Euskal Liburu eta
buru argitaratu dituzte, iaz 505. Gehienak
liburuak dira: 313; gainera, 63 disko, 23 Disko Azokagaz. Gerediagak Azokaren inguruko gogoeta egiten dihardu aurten
aldizkari, 9 bideo, 15 liburu elektroniko eta
11 bestelako argitalpenak.
Azoka osatzen duten kaleetan 274 era-
kusmahai atonduko dituzte, iaz baino 9 gutxia-
go. 138 argitaletxeenak izango dira, 13 tek-
nologikoak eta 14 berriak.
Gogoeta
Aurten euskarazko sorkuntzaren norabide-
an aurrera egitea du Azokak helburu. Nerea
Mujikak Azokaren aurkezpenean azaldu
zuenez, etorkizuneko Azokaren gogoeta
burutzen jardun du Gerediagak azken hile-
etan. Abenduaren 8tik aurrera ere plan estra-
tegikoa garatzen jarraituko dute. Gogoeta
horretan “publikoa, erakundeak eta herria”
aldamenean edukitzea itxaroten dutela adie-
razi du. Azoka hainbat kultur adierazpene-
tara zabaltzea izango da helburu nagusia.
Gerediaga elkarteak
Azokaren inguruko
gogoeta egiten diharduela
azaldu du Nerea Mujikak
Txelu Angoitia. Gerediaga
Egitarau oparoa prestatu dute Azokak har- ko literatura eta musika sortzaileei eskaini-
Aurtengo Azokan hiru tzen dituen guneetarako. Aurten hiru gune Landako Gunean egokituko tako gunean, egunero 20 aurkezpen ingu-
gune berri egokituko berri sortu dituzte: Irudienea, Szenatokia
dituzten kaleetan 274
ru egingo dituzte. Landako Gunearen alde
eta Kabi@. batean kokatuko dute aurten ere karpa.
dituzte: Irudienea, Ahotsenea eta Berbaro euskara elkar- erakusmahai prestatuko Haur Literatur Aretoak, berriz, 22 urte
Szenatokia eta Kabi@ teak antolatzen duen Haur Literatur Aretoa
finkatutako guneak dira, dagoeneko, Azo- dituzte antolatzaileek
egingo ditu aurten. Seme-alabek eta gura-
soek elkarregaz parte hartzeko aukera
karen egitarauan. Ahotsenean, euskaraz- eskainiko dute aurten.
Irudienea Szenatokia Kabi@
Topagunea euskara elkarteen federazioak bultza- Antzerkigintza arloko euskal sorkuntzentzako gunea teknologia berriek euren lekua izango dute Azokan,
tuta Irudienea gunea zabalduko dute. Euskal zine- prestatu dute San Agustin kulturgunean, EHAZE- Kabi@ gunean. Abenduaren 5ean eta 6an, euska-
magintza arloko sorkuntzak eskainiko dituzte, era- ren laguntzagaz, abenduaren 4tik 8ra antolatu raz sarean eta euskarri teknologiko berrietan gara-
kustazoka ondoan egokituko duten autobus bate- duten egitarauan. Abenduaren 6an Higa, Morritson tzen diren proiektu eta ekimenak izango dira gune
an, abenduaren 6tik 8ra. eta Gartzia, Metrokoadroka eta Karrikaren eskutik honetara ekarriko dituztenak. UEU eta Euskal Wiki-
Proiektatuko dituzten ikus-entzunezkoen aurre- antzerki maratoia jarriko dute martxan19:00etan . pedia dira laguntzaileak.
rapena abenduaren 6an 10:30ean aurkeztuko Abenduaren 7an, berriz, hizkuntza gutxituak eta Ander Lipus aktoreak Azokara datozen bisita-
dute. 12:00etan, herritarrei zinema euskaraz hur- antzerkigintza izango dituzte berbagai, 18.30ean. rien laguntzagaz ipuin kontaketa interaktiboa eta
biltzea helburu duen Eusko Jaurlaritzaren Zinema Galegoz eta euskaraz ekoizten diren antzerki lanen inprobisatua egingo du. Abenduare 5ean, 11:00etan
euskaraz programaren barruan, Azokan euskaraz eta antzerkizaletasunaren inguruan jardungo dute eta 19:00etan. Abenduaren 6an, euskal wikipedia-
argitaratutako filmak proiektatuko dituzte. Zortzi ordu- Arthur Trillok, Jokin Oregik eta Ramon Agirrek. Mode- ren edizio-maratoia antolatuko dute. Auzolan-festa
ko emanaldia egingo dute, etenik barik. ratzailea Ane Zabala izango da. izango da euskal wikipediaren 10. urteurrenean.
5. Publizitatea 5
anboto 2011ko abenduaren 2a, barikua
P
6. Liburu eta Disko Azoka
Az 6 2011ko abenduaren 2a, barikua anboto
“Urnietan egin genituen lehenengo
grabaketak, Bartzelonako ekipoagaz”
genuen. Ez ziguten baimenik
Euskal kulturgintzaren arlo askotan lan eman disko horiek guztiak argi-
egindakoa da Iñaki Beobide. Besteak bes- taratzeko; Edigsa izenagaz
sinatzen genuen HG kolekzio
te, Herri Gogoa diskoetxearen sortzailea moduan.
da, eta euskararen alde egindako lana- Gipuzkoako Diputazioko
rengatik 2011 Durangoko Argizaiola Dantza, Antzerki eta Ahoz-
ko Literaturako arduradun
omen-saria emango diote abenduaren 4an izendatu zintuzten gero.
Kultur Sail bat bezala zuen diru-
laguntzak-eta zuzentzeko, eta
Zer premia zeuden sasoi genuenok, ondo gogoan dau- hor ere sartu nintzen aurrera
hartan euskal kulturgintzan? kagu diskogintzatik begiratu- begira zerbait egiteko. Batik bat
1950eko hamarkadan antzer- ta ere beste aldeko Goiztiri dis- dantzari taldeetan erraztasun
ki munduan eman nituen lehe- koetxea, Abeberry anaiak eta handiagoa nuen gauzak egite-
nengo pausoak. Beharra, duda Ximun Aran tartean zirela. Jaki- ko. Euskal Dantzarien Biltza-
gabe, euskara zen. Ni Zumaia- na, beste aldean agertu behar rra zegoen Bilbon. Haurrentza-
rra naiz, eta niretzako euskara ziren, eta beste aldeko zentsu- ko sariketak eta jaialdiak anto-
eguneroko momentu guztieta- ra adierazten zuten. Cinsa, latu genituen. Puntu berezi bat
ko hizkuntza zen. Donostiara berriz, Xabier Gereñok sortu egon zen kultur talde honeta-
etorri nintzen, eta oso gutxi egi- zuen. tik Euskal Telebistaren beha-
ten zen euskaraz kalean. Ingu- rra ikusten genuelako, euskal
ruko herrietako lagunekin batu emisioaren beharra ikusten
“
eta antzerki irakurria eskaintzen genuen.
hasi ginen. Euskaltzaindiaren
Gipuzkoarako antzerki lehiake-
ta batera, Jarrai izenagaz,
Euskara bultzatzeko Zer pauso eman zenuten
ETBren sorreran?
antzerki lan bategaz aurkeztu premia handia Diputazioak kultur talde horri
ginen, eta zazpi edo zortzi urte eskatu zion mugitzeko, ea zer
iraun zuen. somatzen genuen egin zitekeen arlo horretan.
sasoi hartan Bost lagun joan ginen Italiara
Saizarbitoriagaz ‘Zeruko hango herriko telebistak ikus-
”
Argia’-n jardun zenuen. tera, hemen zerbait egiteko.
Ordurako espetxetik atera nin- Gero Eusko Jaurlaritza sortu
tzen, eta ezkutuan agerian bai- zen, eta Ramon Labayen zego-
no gehiago egin behar nuen Diskogintza arloan zelako ela pausoak ematen hasiak
lana. Joseba Agirre izenagaz garapen gertatu da? ziren, Carlos Garaikoetxea
sinatzen nuen. Antzerkiari buruz Orduan diskoak egitea oso lehendakari zela. Euskara zabal-
idazten nuen. Munduko ikus- gaitza zen. Diskoak grabatze- tzeko sortu zuten ETB. Gero-
pegia Rikardo Arregik ematen ko Madrilera edo Bartzelona- ra, beste kanalak sortu zituz-
zuen, beraz politika gaietan bera ra joan behar zen, eta hango ten, erdarazkoak.
ibiltzen zen. Eguneroko egoe- musikariak kontratatu. Giro fal-
raz Ramon Saizarbitoria zebi- ta somatzen zen, musikariak ez
len, eta kantu munduan Aran-
txa Gurmendi. Beti Jarrairen
izenean ibiltzen ginen garai
zirelako euskaldunak. Estudio-
etako musikariak ziren. Herri
Gogoa sortzeko arrazoia hori-
Argizaiola 2011 Gaur egun zer sentitzen
duzu Azokara zatozenean?
Ikastolekin gertatzen zaidan
horietan. xe izan zen. Ez Dok Amairuko Pozik zaude sariagaz? tu zituzten, eta gero etorri gauza bera gertatzen zait Azo-
askogaz lagunak ginen. Ezin dut ukatu baietz. Barre- ginen gu. Xabierren omenal- kagaz. Ikastolak martxan jar-
Herri Gogoa diskoetxea ere 1966an, taldea sortu zenean, nean ibiltzea gehiago gusta- dia falta zela sumatzen nuen. tzen ezagutu ditut, eta hor
sortu zenuen... pausoak ematen hasi ginen dis- tzen zait kanpoan baino. Niga- Hala ere, Gerediagari ezin diot dabiltzan gazteekin, horrek ez
Edozein lekutan kantu jaialdi koak Donostian grabatzeko. na etorri zen Gerediagako Jon uko egin, eta saria onartu dut. du erremediorik, horrek beti-
bat antolatzen zenean, jendez 1967an lehenengo grabake- Irazabal, eta orduan pentsatu rako dute euskara. Nire eus-
gainezka egoten zen. Euska- tak egin genituen, Urnietan, nuen: “Ez da niretzat hori”. Azoka hasieratik ezagutzen kara kalean eta etxean ikasi-
raz egiten zelako, eta abestiek Bartzelonako ekipo batzuk eta Jende asko bada hor; Xabier duzu? takoa da, baina euskara ikas-
esaten zutenagatik izugarrizko teknikoak hona ekarrita. Han- Gereño, esaterako: euskal dis- Lehenengoan ez, baina biga- teko ez nuen ezelako biderik
burrunba aireratzen zelako. txe grabatu ziren Xabier Lete, kogintzan pauso garrantzizko- rrenean egon nintzen. Han izan. Izugarrizko pausoak ema-
Martxan zeudenak, gero Ez Juliantxo Lekuona, Benito, Lur- ak egin zituen. Baionako dis- ginen eliza inguruan hotza nak dira, Euskal Liburu eta Dis-
Dok Amairu izango ziren kan- des, Oskarbi, Irigarai anaiak e.a. kogintzan bere pausoak jarrai- pasatzen. ka Azokan ere bai.
tariak ziren. 1961ean bizi Grabaketa tirada bat egin
7. Publizitatea 7
anboto 2011ko abenduaren 2a, barikua
P
8. Liburu eta Disko Azoka
Az 8 2011ko abenduaren 2a, barikua anboto
“Sormenerako gaitasun handia egon da beti
Galizian; merkaturatzeko ditugu arazoak”
Anton Reixa sortzaileak Galiziako musika, poesia, telebista eta zinea ondo ezagutzen ditu. Inaugurazio ekitaldian
kultura gutxituen antzekotasunak eta Galizia eta Euskal Herriaren arteko hartu-emanak izango ditu ahotan.
Azokaren inaugurazioko ber- tzeak ilusio handia egiten dit, ez bakarrik identitateari begi-
baldiari ‘Galizia denok gara’ Culturgalen sorreran gure ere- ra; enpleguan eta aberastasun
deitu diozu. Zertaz jardungo dua izan zelako. 2007an sortu ekonomikoan daukan eragina-
duzu bertan? zen. Profesionalentzako infor- ri buruz ez da berba egiten.
Izenburua ipintzerakoan Negu mazio asko daukan azoka da,
Gorriak-entzako konposatuta- eta publikoarentzako erakus- Filmanova ekoiztetxean 12
ko Denok gara Malcom X-ekin leihoa, herritarrak euren kultu- urte daramatzazu beharrean.
gogoratu nintzen. Adierazi gura ragaz harro sentitzeko lekua. Ikus-entzunezko ekoizpe-
nuen, estaturik izan ez arren herri nak osasuntsu daude?
“
txiki garenon artean badaude- Azken urteotan asko ikasi dugu
la unibertsaltasun gako batzuk, eta produkzioa genero eta for-
kultura industrian bereziki osa- Os Resentidos matu askotara zabaltzea lortu
suntsuak direnak. Berbaldian dugu. Galizian horretarako gai-
horren gainean berba egingo galegoz kantatzen tasun handia dago. Arazo han-
dut, batez ere, Galizia eta Eus-
kal Herriaren arteko hartu-eman
zuen lehen pop diena merkaturatzean eta nazio-
artera zabaltzean daukagu.
kulturaletan oianarrituta. taldea izan zen; gaur
Musika eta zine arloan jar-
Zelako autoestimua dauka ia 100 talde daude dun duzu, besteak beste.
”
galegozko kulturgintzak? Gazteek galegoz kontsumi-
1980ko hamarkadan, batez tzeko ohiturarik badaukate?
ere, sormenak indar handia Kontsumitzaileak badira, pro-
izan zuen kultura arlo guztie- Administrazioaren politikak dukzio hori eurengana heltzen
tan; literaturan, musikan, arte eragin zuzena dauka kultur- den neurrian. Datu esangura-
plastikoetan... Arazoa, behar- gintzan. tsua da, Os Resentidos taldea
bada, 30 urtetan hazi horrek Ezohiko egoera baten gaude. sortu genuenean, duela ia 30
behar beste fruitu eman ez iza- Hizkuntzaren normalizazioan urte, pop munduan galegoz
na da. Sormena eta lana bada- aurreko gobernuak pauso kantatzen zuen talde bakarra
go, baina enpresa mugimen- batzuk eman zituen, eta herri- ginelan; gaur ia 100 talde dau-
dua eta administrazioen lagun- tarren zati handi batek pauso de galegoz kantatzen dutenak.
tza falt a da. Muga asko horiek naturaltasun osoz hartu Zabalkunde handia egon da.
gainditzeko puntuan egon eta zituen. PPko gobernuak atze-
nazioartera zabaltzera gindoa- rapausoak egin ditu legedia Zelako etorkizuna dator?
zenean, krisia eta babes publi- aldatuta: Horrek eragin zuze- 30 urte baino gehiago darama-
koaren murrizketa etorri ziren. na dauka industria kulturaleko tzat zirkuan lan egiten, eta bai-
arlo guztietan. Dena den, esku- kortasun kritiko bat edukitzea
Asteburu honetan Culturgal ma boterean egon zein ez, dis- dagokit. Daukagunetik sortzen
azoka ospatuko duzue. kurtso politikoan normalean jarraitzea da kontua, eta elkar-
Bai. Durangoko Azokara etor- kulturak ez du baliorik izaten, lana da giltza.
Galiziako lagunak dira gonbidatu, ABENDUAK 4 18:30: Hizkuntza gutxituak eta
antzerkigintza
12:00: Galizia denok gara
Azoka hasteko eta amaitzeko inaugurazio ekitaldia Aretoan
Euskal Herriko eta Galiziako era-
mahai-ingurua S an Agustin
kulturgunean
Artur Trillo Talía Teatro taldeko kide-
kundeetako ordezkariak izango dira.
ak euskal antzerkigile batekin bate-
Azokaren inaugurazio ekitaldian eta amaierako jaian leku Ekitaldiaren amaieran, Anton Rei-
ra galegozko eta euskarazko antzer-
xa sortzaileak hitz egingo du.
berezia edukiko dute Galiziatik etorritako kultura sortzaileek 18:30: Euskaraz eta galegoz
kigintzari buruz berba egingo du.
olerki emanaldia Aretoan ABENDUAK 8
Galiziako kulturgintzak eta Eus- Harkaitz Canok, Leire Bilbaok eta
kal Herrikoak antzerako ego- Ikus-entzunezkoak
Urtzi Urrutikoetxeak galegora itzu-
Irudienean
erak bizi izaten dituzte maiz. litako euren olerkien errezitaldia
11:00: Musiklip galegoak
Horren gaineko hausnarketa eskainiko dute bi hizkuntzetan.
12:00 / 18:30 Film laburrak
egiteko hainbat aukera egon- ‘Gato encerrado’
go da Durangoko Azokan, eta ABENDUAK 5
‘Radiografia dun autor de tebeos’
horrez gain galegoz ekoitzita- 13:00: Galegoz eta euskaraz, ‘Instalación’
ko kultura emango dute eza- Galizia eta Euskal Herriaz? ‘Estereoscopia’
gutzera. berriketaldia Aretoan ’Birdboy’
Euskal Herriko eta Gali- Dario Xohan Cabana idazle gale-
13:30: Digna rabia
ziako sortzaileek elkarlanean goak eta Pako Aristi euskaldunak
dokumentala
egindako proiektuen berri ere hizkuntza bietan literaturak bizi duen
edukiko dugu, besteak beste, egoeraz berba egingo dute. Eus- 16:00: Soinuaren garrantzia
Galeusca idazleen federazioa kal Herrian bizi den Xosé Estevez aurkezpena Aretoan
edo musika arloan sortutako idazle galiziarra izango dute zirika- Vigoko Sinsalaudio kolektiboak
tzaile. abian duen eskolak gizartearen
Acrobatak proiektua.
memoria akustikoa berreskuratze-
ABENDUAK 7 ko lanean dihardu.
Bi kulturen arteko 12:30: Idazleak Galeuscan: ira- 20:00: Akrobatak
amaiera jaia Plateruenean
gana eta etorkizuna
hartu-emana berriketaldia Aretoan Ugia Pedreira, Fred Martins eta Mikel
Asociación Escritores en Lingua Urdangarinek Galiziako eta Euskal
jorratuko dute Galegako Xosé Estevezen eta Eus- Herriko herri musikagaz sortutako
hainbat ekitalditan kal Idazleen Elkarteko Fito Rodri-
guezen solasaldia.
mestizaia batu dute Akrobatak
proiektuan.
9. Publizitatea 9
anboto 2011ko abenduaren 2a, barikua
P
10. Liburu eta Disko Azoka
Az 10 2011ko abenduaren 2a, barikua anboto
mugimenduak ez du jende asko
“Borondate politikoa batzen; elitista da. Banaketa
sozial argia dago hizkuntzari
falta da galegoa dagokionez: prestigioa duen eli-
teak gazteleraz egiten du; gale-
goz, arlo baxuenak eta kultura
berreskuratzeko” arloko eliteak. Kontzientziazio
handia eduki ezean, jendeak ez
dauka galegoz berba egiteko pre-
Xosé Estevez idazle eta irakasle galiziarrak miarik eta hizkuntzarekiko sen-
timendu hori. Deigarria da kale-
hango eta hemengo literaturari buruzko an heldu bi galegoz berba egi-
ten ikustea, et a ume bat
mahai-ingurua gidatuko du hilaren 5ean gerturatzean hari gazteleraz egi-
tea. Katalunian eta Euskal Herrian
Zelakoa da literatura galego- lizazio politikek ez dute funtzio- dagoen zerbait falta da; nazio
aren egoera? natu. Bipartitoak hezkuntzan ele- harrotasuna falta da.
Oso osasuntsu dago; idazle bitasun formula ipini gura izan
kantitatea eta kalitatea inoiz bai- zuen, baina elkarte batzuk oso
“
no handiagoa da. Idazleen elkar- kontra agertu ziren. Gaztelera
tean 500 idazle baino gehiago alboratu gura zela esaten zuten,
daude, eta elkartetik kanpoko-
ak ere hor daude. Galegoaren
eta galegoaren kontrako giroa
sortu zen. Hori oso ondo etorri
Galiziar literatura oso
erabilera, baina, behera doa. zaio oraingo Xuntari; dekretuen osasuntsu dago,
1980ko hamarkadan biztanle- bitartez galegoaren kontrako
en % 82k berba egiten bazuen, politikak egin dituzte. baina hiztun kopurua
orain % 40 inguruk egiten du. asko bajatu da”
Hirietan galdu da gehienbat. Argi izpirik ikusten duzu?
”
Diglosi egoera argi batean gau- Egoera aldatzeko gobernua alda-
de; administrazioan, komunika- tu beharko litzateke, eta gaitz
bideetan, elizan... ez da galegoa ikusten dut hori. Hezkuntzan eta
erabiltzen. Ez dago galego osasungintzan murrizketa han- Katalunia, Galizia eta Euskal
hutsezko egunkaririk. Galicia diak egin ditu Xuntak, eta pro- Herriko idazleak Galeusca
Hoxe zegoen lehenago, baina testa ugari egon dira, baina hala federazioan batzendira. Zelan
zarratu egin dute. eta guztiz ere PPren aldeko baloratzen duzu elkarlan hori? ekonomia arloko kontu batzue- botere ekonomikorik, Xuntak ez
boto kopurua hazi egin da. Epe Topaketa interesgarriak izaten tan sakontzen dute gehiago. daukalako borondate politikorik.
Administrazioaren papera motzean ez dut konponbiderik dira elkar ezagutzeko. Batez Galiziak Euskal Herriari, aldiz,
aipatu duzu. ikusten, borondate politiko kon- ere, idazle galegoek eta euskal- Bata bestearengandik zer ika- ekarpen garrantzitsua eman die-
Gaur egungo Xuntak politika lin- tua delako hau. dunek antzeko ardurak dauzka- si dezakegu? zaioke haur eta gazte literatura-
guizida darama; galegozko gu; kultur ekoizpenak bultza- Galiziak euskararen errekupera- ran. Dagoeneko liburu ugari itzu-
komunikabideei eta hizkuntza Kultura arloko mugimenduak tzea eta kontzientziazioa. Kata- zio arloan egin den lanetik ika- li dira galegotik euskarara; arlo
normalizaziorako elkarteei diru- zeresana edukiko du. luniarrek, egoera normali- si beharra daukala uste dut. horretako galiziar produkzioa
laguntzak kendu dizkie. Norma- Kultura eta hezkuntza arloko zatuagoa daukatelako agian, Gertatzen dena da ez dagoela oso interesgarria da.
11. Publizitatea 11
anboto 2011ko abenduaren 2a, barikua
P
12. Liburu eta Disko Azoka
Az 12 2011ko abenduaren 2a, barikua anboto
Biharko irakurleak
izango direnei ere
Abenduaren 5ean
10:00 Haur Literatura Aretoaren aurkezpena:
euren lekua eginez
Kultur adierazpen berriak. Harrera ezin hobea izaten du etxeko txikienen artean Berbaro
10:30 Azoka ezagutzen. Azoka barrutik ezagutzeko
hainbat ekintza (ikastetxeekin). euskara elkarteak antolatutako Haur Literatur Aretoak
10:30/16:00 Tailerra: Jolasean (Arteleku-Tabakaleraren
eskutik gazte eta gurasoei zuzenduta,
bideojokoei buruz).
12:30 Tailerra: txapak eta mandalak (Alboan).
Hiru urtetik gorako neska-mutilei zuzenduta.
13:30 Zinema euskaraz: Horton.
16:00 Aurkezpena: Txomintxo eta perutxo bakarrik geratu
dira etxean (Peru Madalena-Elkar). Sei urtetik gora.
17:00 Aurkezpena: ABCD berri bat (Yolanda Arrieta eta
Yolanda Mosquera-Mezulari).
17:30 Aurkezpena: Lanbroa (Arrate Egaña eta Jokin
Mitxelena-Mezulari). 4-7 urte.
18:00 Aurkezpena: Muxurik nahi? (Castillo Suarez eta
Eider Eibar-Mezulari). 4-7 urte.
18:30 Aurkezpena: Maddi eta txistua (Haladzipo) 0-5 urte
bitartekoentzat.
19:00 Irakurketa txokoa.
Abenduaren 6an
10:30 Irakurketa txokoa.
11:00 Ikus-entzunezko proiekzioa eta tailerrak: Caxiña
de mistos: un misterio para Tintiman en Durango
(Mr. Misto Films eta Santiago Jauregizar).
12:00 Aurkezpena: Zazpikolora CDa; Ongi etorri Pupu eta
Lore DVDa eta Bonberenea txaranga & Pirritx,
Porrotx eta Marimotots CDa. (Pirritx, Porrotx eta
Marimotots & Bonberenea ekintzak).
Hiru urtetik gora.
13:00 Erramunen soinua, ipuina eta diska
(Bizkaiko Trikitixa Elkartea)
13:00 Ikus-entzunezko proiekzioa eta tailerrak Caxiña
de mistos: un misterio para Tintiman en Durango.
13:30 Irakurketa txokoa.
15:00 Karaokea.
16:00 Ikus-entzunezko proiekzioa eta tailerrak Caxiña
de mistos: un misterio para Tintiman en Durango
(Mr. Misto Films eta Santiago Jauregizar).
16:00 Tailerrak eta aurkezpena: Esku jokoak liburu-
diskoaren inguruan tailerra Oihana Esquirolekin.
17:00 Galix eta Galtzagorri (idazle galego eta
euskaldunak elkarri ipuinak kontatzen).
19:00 Irakurketa txokoa.
19:00 Ikus-entzunezko proiekzioa eta tailerrak: Caxiña
de mistos: un misterio para Tintiman en Durango.
.
Abenduaren 7an
10:00 Azoka ezagutzen. Ekintza bereziak.
11:00 Ikus-entzunezko proiekzioa eta tailerrak: Caxiña
de mistos: un misterio para Tintiman en Durango.
12:30 Ipuin kontaketa (Alboan). Hiru urtetik aurrerako
neska-mutilentzat.
13:30 Irakurketa txokoa.
15:30 Ikus-entzunezkoak.
16:00 Ikus-entzunezko proiekzioa eta tailerrak: Caxiña
de mistos: un misterio para Tintiman en Durango.
16:30 Aurkezpena eta tailerrak: Mari, haitzuloetako dama
B
adira 22 urte Berbaro Nobedaderik ere egongo da
eta Tartalo, begibakarra (Maluta). euskara elkartea sortu gainera. Izan ere, tailerrak gehi-
17:30 Aurkezpena: Software-multimedia:ZooLoco ou
zena, eta beste horren- tu dizkiote lotutako egitarauari:
Zoo Zoroa (Imaxin eta Elhuyar). 3-6 urte.
beste bete ditu Haur Literatur Tailerrak ere “Umeak eta gurasoak elkarregaz
18:30 Irakurketa txokoa.
Aretoak. Etxeko txikienen arte- antolatu dituzte, egon daitezen gura dugu, eta
an irakurzaletasuna bultzatuz, transmizioa bultzatu”. Proba
Abenduaren 8an ikastetxeetan eman zituen lehe- transmisioa landu moduan abiatu duten ekimen
nengo pausoak. Oraindik ere honetan parte hartu ahal izate-
10:30 Irakurketa txokoa. badirau lotura horrek, liburuekin
guran ko izena eman behar da.
11:00 Kalejira Azokatik + Ikuskizun musikala +Argazki lotura sendotuz eta Durangoko Adinari egokitutako liburu
saioa: Pertsonaia mitologikoak (Izenaduba Basoa) Azokan ere bere lekua hartu du aurkezpenek, ipuin-kontalariek
13:00 Zinema euskaraz: Percy Jackson. Haur Literatur Aretoak. Duen eta antzezpenek ez dute hutsik
15:00 Ilustrazio tailerra: Miren Gonzalez (Galtzagorri). harrera “ezin hobea” da, Oiha- egingo. Era berean, herri gon-
3-5 urte.
15:30 Ipuin kontalaria: Rosa Mari Martinez. ne Barrutia Berbaroko kidearen bidatua den Galiagaz batera ere
16:30 Kontu kontari eta margotzen: Lur gorrian barrena esanetan: “Asko eta asko dira Umeei egokitutako antolatu dituzte ekitaldiak. Barru-
Azoka ez eze Haur Literatur Are- tiak adierazi duenez, Durango-
17:30
(Maluta eta Strubell). 3-8 urte.
Antzerkia: Asmakizunak salgai (jakin eta Jolas). tora hurreratzen direnak”. hainbat aurkezpen ko Azoka euskal kulturagaz lotu-
3-12 urte. Umeak eta gazteak literatu- egingo dituzte Haur tako produktuak zabaltzeko era-
17:30 Tailerrak:Ilustrazio tailerra Miren Gonzalezekin. rara hurreratu guran hainbat eki- kusleihoa da, eta gaztetxoenei
6-8 urte. taldi antolatuko dituzte, aurten Literatur Aretoan ere euren tokia eman gura die-
19:00 Irakurketa txokoa. ere, Haur eta Literatur Aretoan. te Haur Literatur Aretoan.
13. Publizitatea 13
anboto 2011ko abenduaren 2a, barikua
P
15. Liburu eta Disko Azoka 15
anboto 2011ko abenduaren 2a, barikua
Az
Misterioa eta tragedia,
eskultore eta hiltzaile
baten azalean
Izuen eskultorea landu dute Josu Unzueta idazle
iurretarrak eta Iraia Okina ilustratzaile durangarrak
Zamorako apaiz
kartzelari buruzko
liburua, Txalapartagaz
Angel Zelaieta mallabitarrak koordinatu du 1968 eta
1976 bitartean 40tik gora apaiz euskaldun hartu zituen
kartzelari buruzko liburua. Hilaren 8an aurkeztuko dute
Zelan sortu da liburu honetarako ko protagonista izan zirenek, Zamorako
ideia eta argitaratzeko aukera? kartzelan preso egon zirenek, idatzi dituz-
Kalegana elkartetik jaio zen liburu hau tela euren testigantzak.
kaleratzeko asmoa: Kaltzada, Lekue, Kontaiguzue zelan sortu zen liburua etxean. Bestetik, barruan munstro bat
Gabika eta Naberanek osatzen dute elkar- Hain zuzen ere, 40 urte bete dira orain- kaleratzeko ideia. dauka, hiltzailea da. Artea heriotzagaz
te hori, eta eurak izan dira eragileak. Eurek tsu ihesaldi saiakera hartatik... Josu Unzueta: Lehenengo ipuina ida- lotzen du. Tragedia da.
egin zidaten parte hartzeko proposame- Bai, Zamorako kartzelan preso egon zire- tzi nuen, orain dela zortzi bat hilabete. I.O.: Irudiekin beste ikuspegi bat ema-
na, eta elkarrekin egin dugu lan. nek buruturiko ekintza gogorrenetarikoa Gero jakin nuen Markina-XemeinenPe- ten saiatu naiz; Josuk gehien azpimarra-
izan zen ihes egiteko asmo hori. Gero- ru Abarka lehiaketa antolatzen zutela, eta tzen duena irudikatu beharrean, aporta-
Dokumentazioa biltzea izan da libu- ago ere burutu zituzten hainbat ekimen azken momentuan aurkeztu nintzen. Ez zio bat egiten. Ez da dekorazio soila.
rurako zuk burutako lana... kartzelan: sua eman zioten behin, kasu- nuen irabazi, baina bai finalera ailegatu.
Handik eta hemendik informazioa eta rako. Entzute handiko ekintzak izan ziren. Mezulari argitaletxeko Marieli Ituarte da Hainbat mundu gure baitan.
dokumentazioa biltzen eta bibliografia antolatzaileetako bat, eta interesa ager- J.U.: Barruan dauzkagun kontraesane-
aztertzen jardun dut. Zorionez, 1968- Durangaldeko hainbat lagunen leku- tu zuen nire lanarekiko. Ilustratzaile bat tan arakatu gura nuen. Alde bat publi-
1969 urte horietan kaleratutako doku- kotza ere jaso duzue liburuak. aukeratu behar nuen, eta Iraiagaz gogo- koa daukagu, arrakastazkoa, baina giza-
mentazio asko gordeta eduki duen Jabi Zamorako kartzelan egon ziren Xabier ratu nintzen, Ilanian egindako lana eza- kia sekulako basakeriak egiteko gauza
Agirre elorriarrak erraztu digu euskaraz- Amuriza, Luis Mari Bereziartua, Periko gutu nuelako. da. Ipuinean diot denok daukagula kri-
ko dokumentuak eskuratzea. Lanean Berrioategortua, Jabi Agirre... Eta Iurre- Iraia Okina: Testua irakurri nuen eta iru- minal bat barruan, baina kontrolatu egi-
hasi ginenean agertu zen Jabi Agirre, tan apaiz egon zen Julen Kaltzada. diak sortzen hasi nintzen. Niretzako ten dugula; protagonistak ezin du.
berak karpeta bat zeukala esanez. erronka berria zen; orain arte zerbait poe-
tikoagoa landu izan dut, eta hiltzaile baten Zelan garatu duzue lana?
“
istorioa da hau. J.U.: Nik testua lehendik idatzita neukan,
eta lehiaketarako txukundu eta egokitu
Jabi Agirre elorriarrak Zer aurkituko dugu liburuan?
J.U.: Protagonista nagusiak pertsonali-
besterik ez nuen egin. Lan handiagoa
izan da Iraiarena.
erraztu digu euskarazko tate bikoitza dauka. Alde batetik, eskul- I.O.: Nahiko denbora izan dut ilustratze-
tore ezaguna da eta familiagaz bizi da ko. Normalean guri ez digute asti larre-
dokumentuak eskuratzea gi ematen, arineketa batean egiten dugu
” “
gure atala. Halakoetan, blokeatu egiten
naiz sarritan; egun guztiak ez dira ber-
Zer dokumentu dira horiek? dinak-eta. Denbora edukiz gero, ez duzu
Hor agertzen da, esaterako, 1967an ehun Unzueta: Gizakiok gure hainbeste behartzen.
abadek Bizkaitik Bandasko greba zela- baitan dauzkagun
eta bidalitako euskarazko gutuna. Ahotsenean aurkeztuko duzue 6an.
kontraesanetan arakatu J.U.: 12:00etan izango da. Irakurri eta
Zamorako kartzelan preso egon ziren gura nuen marraztu egingo dugu zuzenean, And-
”
abadeen testigantzak batu dituzue. der Erzilla musikariaren laguntzaz. Zoz-
Garrantzitsuena, interesgarriena da ordu- keta bat ere egingo dugu ikusleentzat.
16. Liburu eta Disko Azoka
Az 16 2011ko abenduaren 2a, barikua anboto
ESKUALDEKO
Euskadi Bihotzean: Euskal Harriak
Oroitzapenak Joseba Azkarraga
Jose Antonio Ardanza Argitaletxea: Alberdania
Argitaletxea:
Txertoa-Abarka
eta alderdi psikiko-espirituala ere bai.
frankismoaren zapalketa, ETAren indar- Liburua kokatzeko hasi garela
keria, Estatuko botereen indarkeria, aldi historiko berrian sartzen dio: “Zibi-
GALen agerraldia eta haren ondorio lizazio moderno-industrialaren behe-
«Ez dugu nahi zatituta, amorratuta eta “lazgarriak”, demokraziaren berresku- Joseba Azkarraga abadiñarra sozio- raldian. Hazkunde-osteko garaian, ale-
aurrez aurre biziko den gizarterik. Ez rapena eta euskal autogobernuaren logian doktore da, eta saiakeran mur- gia”. Zalantza ei da beheraldi hori nola
dugu nahi irabazlerik, ez eta galtzai- eraikuntza ageri dira lan honetan. gildu izan da behin baino gehiagotan; antolatuko den, izango ote den bide
lerik ere. Bakea nahi dugu, gizarte ire- Sasoi luze baten argazkia taxu- Juan Zelaia eta Mikel Zarate sariak, ordenatua, emankorra eta oparoa;
ki eta bateratua, norberak bere hitza tzen du Ardanzak: Elorrion eta Onda- besteak beste, eman dizkiote bere edo desordenatua, kaotikoa eta hon-
indarrean ipini dezan, bere arrazoia rroan bizitako haurtzaroa, seminarioa, lanengatik. Euskal Harriagaz dator dagarria. “Euskal Herrian ez dugu ire-
eta bere proiektua», dio liburu hone- klandestinitate garaiko lehen jardun orain, Gabriel Arestiren esanak izen- ki espazio mental gehiegirik XXI. men-
tan Jose Antonio Ardanzak, 1985etik politikoa, EAJrekiko konpromisoa, bururako inspirazio legez hartuta. deko debaterik inportanteenerako,
1999ra bitartean, Euskal Autonomia Arrasateko alkatetza, Gipuzkoako Zibilizazio krisia ei da gurea, ere- horren baitan egongo bada ere gure
Erkidegoa gobernatu zuen lehenda- diputatu nagusi bezala betetako egin- mu ugari baitaude “arnasestuka”: eko- etorkizuna. Auzi hori ekarri behar
kariak. Euskal abertzaletasunaren sus- kizunak eta, azkenik, Jaurlaritzaren nomia, energia, klima, ekosistemak, genuke ezbai publikoaren arteria zen-
traiak, Gerra Zibilaren hondarrak eta buru egindako aldia. gizartea, elikagaiak, kultura, hizkuntzak tralera”, azpimarratzen du.
Scanner Oihana hirian
Leire Bilbao Leire Bilbao
Argitaletxea: Susa Argitaletxea: Elkar
tu zen Bilbao idazten ari zela. «Kon- ia zelairik, eta bai ostera espaloiak;
turatu nintzen eskanerra eguneroko jendea, berriz, euli-taldeen moduan
bizitzako elementu bat gehiago bihur- dabil hara eta hona.
tu zela, eta egunero topo egin deza- Semaforoa zelan gurutzatu behar
Bere bigarren poema liburua argita- kegula eskaner batekin». Hori horre- Poesiaz gainera, haur literaturaren duen ondo erakutsi diote gurasoek,
ratu du Durangon bizi den Leire Bil- la, eguneroko bizitzako elementuak esparruan ere sortzen duen idazlea eta argi berdea piztean zebra-bidea
bao jaiotzez ondarrutarrak. 2006an bere eskaner propiotik pasatu ditu, da Leire Bilbao. Estilo honetako bede- igarotzen hasten da. Halako batean,
Ezkatak kaleratu eta gero, Scanner itxuraz ezkutuan dagoena begi bistan ratzigarren liburua du Oihana hirian, ahots ezezagun bat entzuten du: “Ez
liburuaren baitan eskaintzen dizkigu jartzeko. Hala osatu du Scanner, Susa Elkar argitaletxearen bidez umeenga- al dakizu zebra-bidea gurutzatzen?”,
olerkiak. argitaletxeak kaleratu duena. na ailegatzen saiatuko dena. diotso. Zebra bera da berba egiten
Lantokietako inprimagailuen Makina batzuek irudi eta testuak Oihanak, pertsonaia nagusiak, diona, bere buztana zapaltzen dabil-
mahaikide, ospitaleetako medikuen hartu eta gorde egiten dituztela eta hirian biziko duen istorio bat dakarki- eta. Hortik aurrera, hirian oihana ikus-
laguntzaile edo hegazkinean igo aurre- beste batzuek barrura begiratzen gu Bilbaok. Tituluagaz berba-jokoa ten hasiko da; elementuen eta per-
tik saihestu ezinezko hesi. Eskanerrak dutela kontuan hartuta, “idazleok ez eginda, herri txiki batean bizi den nes- tsonen ordez animaliak ikusiko ditu libu-
dira, eguneroko bizitzan aurki daitez- al dugu gauza bera egiten idaztera- kak hiri handian aurkituko dituen sor- ruko pertsonaia txikiak. Pertsonen
keen makinak. Haien presentziaz ohar- koan?” galdetzen du. presak kontatuko ditu. Hirian ez dago “animalikeria” desbrikatuko digu.
Tontorretik begira Heldu den matxinada
Juanito Gallastegi Oier Gonzalez eta
Argitaletxea: Zigor Garro
Labayru ikastegia Argitaletxea: Txalaparta
ak batu eta liburutxoren bat egin ahal- te atxilotu zituzten. Hainbat sabotaje
ko zela. Ander Manterola Labayruko ekintza leporatu eta ezelako frogarik
buruagaz egon nintzen, eta ondo iru- barik kartzelatu ei zituzten. Horietako
ditu zitzaion”. Sarrerak ere egitea Oier Gonzalez durangarraren lehenen- bati, Julien Goupati, liburu hau idaz-
Abadetzan 50 urte bete zituen Juani- eskatu zioten Gallastegiri, bere oroi- go lana ere izango da salgai Duran- tea leporatu zioten poliziek.
to Gallastegi durangarrak 2008an. Ibil- tzapenekin. Beraz, bi zati eduki behar goko Azokan. Zigor Garro espetxeki- Hala hurbildu zen Gonzalez lan
bide horren ostean, Tontorretik begi- zituen liburuak: artikuluak eta oroitza- deagaz –Gonzalez libre dago gaur honetara, "kuriosoa" iruditu zitzaiola-
ra izeneko liburua kaleratu du. Ez da penak. Horixe izan zen liburuaren sor- egun– ondu du Heldu den matxina- ko "intelektualen herrialdean liburu bat
biografia bat, hori argi utzi gura izan tze-prozesua. Azkenean, krisiagatik hiru da liburua. Ez dakigu nork idatzia den, idazteagatik inor terrorismo aferekin
du; bere hainbat bizipen eta hausnar- urtez geldirik egon ondoren, oroitza- ‘Batzorde Ikusezina’ izenez sinatua nahastea". Atxiloketok zirela-eta, hain-
ketaren bat batu ditu liburuan. penekin soilik argitaratu dute liburua. dagoelako. Itzultzaile lana egin dute bat intelektual altxatu ziren horren
“Abade egin nintzela urre ezteguak Gerra sasoia, bere euskaltzale- Gonzalezek eta Garrok. kontra, eta polemikak obra gehiago
izan ziren orain dela hiru urte, eta hori tasunaren sorrera, abadetzako ego- 2008an frantziar poliziak komu- zabaltzea ekarri zuen. Bi pertsona inko-
zela-eta baten batek esan zidan Anbo- naldiak Iurretan, Elorrion, Markinan... na autogestionatu bat erasotu zuen munikaturen arteko komunikazio zubi
ton-eta bestelako lekuetan idatzitako- hainbat gertaera kontatzen ditu. Tarnac izeneko herrixkan, eta zortzi gaz- bilakatu zen liburua.
17. Liburu eta Disko Azoka 17
anboto 2009ko abenduaren 4a, barikua
Az
ARGITALPENAK
Iurreta eleizateko Txomintxo eta Perutxo
1911.eko banderaren bakarrik geratu dira
mendeurrena etxean
Jon Irazabal Peru Magdalena
Argitaletxea: Gerediaga Argitaletxea: Elkar
ibili dira egunez egun, bandera dan- kolorea...”. Umeei zuzenduriko istorio
tzariena soilik beharrean, herri osoa- honetan, haurtzaroko beldur eta ames-
rena dela iritzita. Urte askoan dantza gaiztoak azaleratuko dizkigu.
Gordetzen den Iurretako bandera taldeak erabili izan du, batez ere, eta Irakurle berrientzat sailkatu dute Peru Umearoa oso sasoi bizia dela uste
zaharrenak 100 urte bete ditu aurten, gaur egun dantzariez gainera udalak Magdalena durangarraren azken lana: du Magdalenak. “Momentu pozga-
eta hamaika ekitaldi eratu dituzte urte ere erabiltzen du. Txomintxo eta Perutxo bakarrik gera- rriak zein ilunak oso indartsuak dira
osoan zehar banderari gorazarre egi- 1911ko irailaren 27an du jatorria tu dira etxean. Iosu Mitxelenaren ilus- umetan. Segurtasun ezaz eta beldu-
teko. Bide batez, historia errepasa- omendutako banderak. Data ikusirik, trazioekin jantzita dator, gainera. Mag- rrez, gauzak deskafeinatu barik gura
tzeko aprobetxatu dute mendeurren dantzariek herriko San Migel jaietan dalenak ilustratzaileaz dioenez, “pers- izan dut jardun. Umearotik bizirik ate-
berezi hori, eta hor kokatzen da Gere- erabiltzeko ekarriko zutela uste izan pektibagaz asko jokatzen du: umeen ra eta honaino ailegatu gara; ez da
diagak Jon Irazabalen eskutik publi- da. Hala ere, bandera baten gainean ikuspuntutik, handiagoak dirudite espa- hain txarra”, bere ustez.
katutako liburua. jasotako lehenengo datua 1888an zioek, denbora luzatu egiten da... Bere Honen aurretik Ilania sortu zuen
Ekitaldi-sorta antolatzeko Herri- kokatuta dago. Antza denez, bande- irakurketagaz asko eman dio istorio- Peru Magdalenak, Iraia Okina ilustra-
batzordea osatu zuten urte hasieran, ra oso garrantzitsua zen herrian, eta ari: kolore ilunagaz hasten da, eta aurre- tzaile iurretarragaz batera. Poesian ere
eta herrian zabaltzeko ahaleginetan ez zen edozein unetan erakusten. ra egin ahala argitzen doa marrazkien ibilitakoa da artista durangarra.
Kartzelako poemak Narrazio guztiak
Joseba Sarrionandia Joseba Sarrionandia
Argitaletxea: Susa Argitaletxea:
Elkar
1985» da; espetxean igarotako garaian nak ere bildu dituzte liburu honetan,
idatzitako poemak biltzen dituena. gazterik idatzitakoak, poliziak atxilotua
Eta, bestetik, laburragoa den «Post- izan aurretik.
scriptum» atala, Martuteneko espe- Narratiban Espainiako Kritika Saria
Bost urteko espetxealdian (1980- txetik ihes egitea lortu ondoren ida- Elkar argitaletxeak Litterae Vasconiae eskuratu zuen Atabala eta euriagaz,
1985) idatzitako poemez eta preson- tzitako poemak, bizi izan zuen espe- ipiniko du salgai Durangoko Azokan. 1986an. Bestalde, iurretarraren libu-
degitik ihes egin osteko pieza batzuez rientziaren ondokoak. Azkeneko poema Joseba Sarrionandia iurretarraren ru hauek nazioartean ere topatu zuten
azaldu zuen gatibu esperientzia Jose- 1991koa da. 1980ko hamarkadako hiru ipuin libu- merkatua; Narrazioak katalanez eta
ba Sarrionandiak, 1992an argitara- Grafia gaurkotuaz eta poema ruetako narrazioak biltzen ditu, goitik italieraz argitaratu zuten, esate bate-
tutako Kartzelako poemak liburuan. berriez gainera, baditu beste berrikun- behera berrikusi eta zuzenduta, azal- rako.
Orain edizio berrituan plazaratu du tza batzuk ere iurretarraren liburuak: du dutenez. Narraziogintzaren atalean beste
Susak, testua gaurko grafiara aldatu- Lander Garroren azala eta Jose Luis Narrazioak (1983), Atabala eta lau lan ere baditu Sarrionandiak gero-
rik –titulua ere Gartzelako poemak zen Otamendiren hitzaurrea. euria (1986) eta Ifar aldeko orduak ra idatziak: Miopeak, bizikletak eta
lehen– eta sei poema gehiagogaz. Poe- Urteak pasatu ahala, bestalde, libu- (1990)dira oinarri legez hartutako hiru beste langabetu batzuk(1995), Lagun
ma liburuak bi atal nagusi ditu: bate- ru honetako bederatzi poema musi- liburu horiek. Horretaz gainera, ordea, Izoztua (2001), Kolosala izango da
tik, luzeena, «Kartzelako poemak 1980- katuak izan dira. orain arte inoiz argitaratu bako ipui- (2003) eta Gau ilunekoak (2008).
Txisturako musika Zaharrak ez zuen hil
bilduma 3. alea nahi
Rodrigo A. de Santiago Gaizka Zabarte
Argitaletxea: Silboberri Argitaletxea: Susa
santura iritsitakoan, ehorzleak hilda-
ekin dio bilduma horiek kaleratzeko ko aitarekin loturikoak kontatuko diz-
prozesuari, dagoeneko hirugarren kio protagonistari. Protagonista zur eta
Bilduma honetan jasotako material alea publikatuz. Gogoz, Rodrigo A. lur geldituko da, izan ere, ez du bere
musikala bere sasoian Rodrigo A. de de Santiagoren lanak “balio handia” aita (Cosme Gezeta) ezagutu. Ume-
Santiagok txistua jotzeko metodo duelako; bere bizitzako ordu asko beha- Gaizka Zabarte zaldibartarraren lehen tan galdu zuen, eta aitaz ezer gutxi
baten harira sortutako lana da. Musi- rrean eman zituen autoreagaz zorre- argitalpena da Zaharrak ez zuen hil daki. Ehorzleak kontaturikoak miste-
kariaren gaixotasunak eta ondorioz- tan sentitu izanak ere eduki du eragi- nahi nobela. Zabartek idatziriko 154 rioz beteriko inbestigazioa abiatuko
ko heriotzak egitasmoa bertan behe- na elkartearen iniziatiban. orrialdeetan misterioa da nagusi; herio- du. Senitartekoengana jo beharko du
ra utzi zuten. Silboberri elkarte duran- Elkartekoek azaltzen dutenez, tzazko eta maitasunezko misterioa, beti narratzaileak, eta aitak jokoan egiten
garrak hartu du orain lan hori batuta duten material guztia argitara- ere, umorez bustia. Izan ere, gertae- zuen tabernara joan. Gaitza egingo
argitaratzeko ardura. tu arte proiektu honetan aurrera egi- ra bitxi batek piztuko du familia-sekre- zaio, baina, argi izpirik ikustea. Azke-
Aitor Amilibia irakasleak gainbe- tea da euren borondatea. Autorearen tu baten inguruko ikerketa. Zapatu goiz nik, kontakizuna irauli egingo da, bai-
giratu ditu idatziak, sailkatu, egokitu, semeak, Rodrigo de Santiago Zarcok, batean, istorioaren narratzaileak ehorz- na amaierara arte irakurleak une entre-
osatu eta argitaratu ahal izateko ger- laguntza eman die Silboberrikoei mate- learen deia jasoko du, esanez bera- tenigarriak bezain dotoreak igaroko
tu izateko. Silboberri elkarteak gogoz riala eskuratzeko orduan. gaz berba egin behar duela. Kanpo- ditu, sekretuz jositako istorioan.