1. Domy z bali. Idealna propozycja na domek letniskowy?
Od stuleci domy z bala drewnianego ciesz¹ siê nies³abn¹c¹ popularnoœci¹. Tak¿e w
dzisiejszych czasach coraz czêœciej do wznoszenia domów
jednorodzinnych wykorzystuje siê tê unikaln¹ technologiê. Modnym sta³o siê nawet
wznoszenie budynków u¿ytecznoœci publicznej z bali
drewnianych - lokali gastronomii, hoteli, moteli, schronisk m³odzie¿owych, a
nawet ma³ych budynków biurowych, czy us³ugowych.Dom zbudowany
z bali wykorzystuje charakterystyczne, a zarazem nadzwyczajne w³aœciwoœci
drewna, czyli znakomit¹ zdolnoœæ do absorpcji ciep³a i uwalniania
go z powrotem do atmosfery. Dziêki temu mo¿na w sposób naturalny i
proekologiczny regulowaæ temperaturê we wnêtrzach budynku, w zale¿noœci
od pory dnia i roku. W okresie grzewczym, bale kumuluj¹ ciep³e powietrze przez
dzieñ, zaœ noc¹ powoli oddaj¹ to ciep³o do wnêtrza domu, co
pozwala na wygenerowanie sporych oszczêdnoœci na ogrzewanie domu. Latem
natomiast, bale absorbuj¹ ch³odne powietrze noc¹, po to by w dzieñ,
nawet w najwiêksze upa³y ch³odziæ wnêtrza. We wnêtrzu domu z bala panuje zdrowy
i unikatowy klimat. Prawid³owo wykonany domek pozwala na
zwiêkszenie szczelnoœci poszczególnych elementów, oraz zwiêkszenie odpornoœci na
przenikanie wilgoci, co z kolei ma wp³yw na energooszczêdnoœæ
domu. Dom budowany wed³ug projektu w technologii bala drewnianego, mo¿e byæ
nawet trzykrotnie bardziej szczelny w porównaniu do tradycyjnej
techniki murowanej. Dodatkowo domy takie posiadaj¹ zwiêkszon¹ odpornoœæ
przeciwpo¿arow¹ i s¹ wznoszone w krótkim czasie.
Wa¿nym czynnikiem, aby dom z bala spe³nia³ swoje funkcje jest wybór
odpowiedniego drewna, o w³aœciwej wilgotnoœci poni¿ej dziewiêtnaœcie
procent.
Kluczowa jest te¿ precyzja i wysoka jakoœæ wznoszenia domu, z zachowaniem
najnowszych i najlepszych technik budowania. Do budowy domu,
wykorzystuje siê bale o œrednicy minimalnej dwudziestu centymetrów - im bal ma
wiêkszy przekrój, to dom bêdzie posiada³ lepsze parametry
energooszczêdne.
Optymalnym rozwi¹zaniem jest zastosowanie bala o œrednicy oko³o 30cm. Sporym
utrudnieniem mo¿e byæ zakup drewna, które bêdzie spe³nia³o
odpowiednie warunki. Dlatego te¿ czêsto stosuje siê drewno sprowadzane np. z
Ukrainy, z Syberii, z pó³nocnego Uralu, z Rosji lub ze
S³owacji, rzadziej ze Skandynawii. W Polsce mo¿na znaleœæ wiele
wyspecjalizowanych firm zajmuj¹cych siê budow¹ domów z bali.
Rodzaje bali drewnianych wykorzystywanych do budowy domu.
Bal okr¹g³y naturalnej wilgotnoœci poni¿ej dziewiêtnaœcie procent
Bal klejony
Bal ciosany naturalnej wilgotnoœci
Bale pozyskuje siê z sosny, ze œwierku, z jod³y, lub modrzewia, a dom powinien
byæ po zakoñczeniu budowy pozostawiony do wyschniêcia na trzy do
dwunastu
miesiêcy. Jeœli do budowy domu zastosujemy drewno sezonowane, o wilgotnoœci
poni¿ej dziewiêtnaœcie procent, wówczas dom po wybudowaniu
gotowy jest do zamieszkania. Wa¿nym elementem podczas budowy domu z bala jest
wykonanie w kilku etapach dok³adnego uszczelnienia bali. Bale
dla szczelnego u³o¿enia musz¹ byæ frezowane. Dodatkowo pomiêdzy nimi uk³ada siê
taœmê, lub specjalnie przygotowany sznur jutowy, lub sznur
lniany. Podczas "pracy drewna" i w póœniejszym czasie kiedy dom jest
ju¿ ogrzewany, uzupe³nia siê kilka razy izolacjê pomiêdzy balami. Drewno
schn¹c przez kilka lat, mo¿e wydzielaæ smo³ê, lub ¿ywicê, dlatego te¿ dom taki
wymaga sta³ych i dok³adnych prac konserwacyjnych polegaj¹cych na
malowaniu i dodatkowej impregnacji, tak by drewno nie traci³o swoich
w³aœciwoœci, oraz koloru. Aby zmniejszyæ szczeliny pomiêdzy elementami,
stosuje siê akrylowe œrodki uszczelniaj¹ce, które pozwalaj¹ na swobodn¹ "pracê"
drewna i ju¿ po trzech, czterech latach u¿ytkowania takiego domu szczelnoœæ
wyrównuje siê do "0". Dla wzmocnienia œcian z bala, oraz aby bale nie
"wychodzi³y", przy budowie ³¹czy siê je za pomoc¹ dodatkowych ko³ków
drewnianych.

2. Przy zastosowaniu bala klejonego mo¿emy uzyskaæ bale o maksymalnym przekroju
dwudziestu szeœciu centymetrów. Elementy takie uzyskuje siê po
specjalnie przeprowadzonym procesie technologiczno - produkcyjnym, w którym
deski sosnowe, pozyskiwane z terenów Finlandii odpowiednio
zaimpregnowane i przygotowane poddaje siê sklejeniu. Ju¿ po dwudziestu czterech
godzinach bale klejone uzyskuj¹ w³aœciw¹ wytrzyma³oœæ, jak
równie¿ ca³kowit¹
twardoœæ i odpornoœæ na wilgoæ. Dziêki proekologicznej produkcji bala klejonego,
bale te nie zawieraj¹ szkodliwych czynników chemicznych i
równoczeœnie s¹ trwalsze i bardziej wytrzyma³e od bala okr¹g³ego. œciany domu
nie wymagaj¹ dodatkowego uszczelniania, gdy¿ frezy i grzebienie
dok³adnie ³¹cz¹ bale pomiêdzy sob¹. Bal klejony, strugany i profilowany, lub
uk³adany na pióro i wpust pod wzglêdem termoizolacji i
przepuszczalnoœci posiada mniejsz¹ skurczliwoœæ i nie pêka, oraz cechuje siê
wysokim poziomem wykoñczenia.
Przy zastosowaniu bala ciosanego, który przygotowywany jest podobnie jak bal
okr¹g³y, ale struga siê go i frezuje rêcznie, wykorzystuje siê
unikalny wygl¹d bali, a budynek architektur¹ nawi¹zuje do tradycyjnych domów z
bali litych. Jest to technologia wykorzystywana od wieków, gdzie
siekiery i strugi zast¹piono pi³ami spalinowymi i elekrostrugami. W tej
technologii mo¿emy uzyskaæ bale o œrednicy od dwudziestu do piêædziesiêciu
centymetrów
, w
zale¿noœci od potrzeb. Proces przygotowywania bali ciosanych trwa d³u¿ej ni¿ w
przypadku bali okr¹g³ych, przygotowywanych maszynowo, ale krócej
ni¿ w przypadku bala klejonego.
Konstrukcja domu z bali drewnianych.
Domy z bala ustawia siê na uprzednio przygotowanym fundamencie, lub
podpiwniczeniu. Na p³ycie betonowej rozk³ada siê odpowiednio wypoziomowane, a
tak¿e zaimpregnowane ciœnieniowo podwaliny, które uk³ada siê na papie na lepiku,
oraz montuje siê je za pomoc¹ kotew stalowych do pod³o¿a.
Nastêpnie uk³ada siê frezowane bale. Frezy wykonuje siê na g³êbokoœæ od pó³tora
centymetra do trzech centymetrów i zale¿y to od œrednicy bala, a na szerokoœæ,
na po³owê
œrednicy bala. Strop uk³ada siê na wczeœniej osadzonych belkach drewnianychz
oczepem na œcianach, a nastêpnie na œcianach powy¿ej montuje siê
wiêœbê dachow¹ z docelowym pokryciem dachowym. Wszelkie elementy podpieraj¹ce
jak kolumny, filary, s³upy, s³upki, podpory, powi¹zane z g³ówn¹
konstrukcj¹ domu powinny mieæ odpowiednie narzêdzia, pozwalaj¹ce na obni¿anie
tych elementów pionowych wraz z domem, gdy¿ drewno w pionie jest
mniej podatne na kurczenie siê, ni¿ to u³o¿one w poziomie. Trzeba liczyæ siê z
tym, i¿ dom z bala bêdzie "pracowa³" i kurczy³ siê przez nastêpne
kilka lat, wiec nale¿y przy jego wznoszeniu zastosowaæ odpowiednie elementy
reguluj¹ce "pracê" drewna. Przy monta¿u okien i drzwi trzeba
przewidzieæ mo¿liwoœæ "œlizgania" siê elementów. W miejscu monta¿u okna, lub
drzwi w sztorcu bali robi siê otwór, w który montuje siê œlizg i
mocuje siê do okna, lub drzwi, nie mocuj¹c bezpoœrednio do bala, zaœ od góry dla
otworu okiennego, lub drzwiowego nale¿y pozostawiæ przestrzeñ,
któr¹ wykoñcza siê opask¹ z naro¿nikiem. Bale wykorzystywane do budowy domu
musza byæ wykonane zezdrowego drewna i mieæ usuniêt¹ korê. Uk³ada siê
je na wrêby, które powinny byæ samoodp³ywowe, czyli o takim kszta³cie, który nie
pozwoli na wnikniêcie wody w bal, oraz na odprowadzenie tej
wody z powierzchni bala.
Rodzaje konstrukcji domów z bala.
Konstrukcja sumikowo œ ³¹tkowa, inaczej typ polski, jest oparta na s³upach
noœnych, czyli ³¹tkach, które stawiamy w odleg³oœci oko³o dwóch metrów
od siebie, zamontowanych na poziomej belce podwalinowej, u³o¿onej na
przygotowanym wczeœniej fundamencie. Wype³nieniem s¹ krótkie poziome belki,
zwane sumikami. W przypadku tej konstrukcji drewno nie musi byæ tak wysokiej
jakoœci ja w systemie wieñcowym, ale powinno byæ dobrze wysuszone i
zaimpregnowane.
System wieñcowy to system belek ³¹czonych na d³ugoœci, czyli belki s¹ uk³adane

3. poziomo jedna na drugiej i krzy¿owane na rogach budynku w zamki
ciesielskie. W przypadku tej technologii bardzo wa¿na jest jakoœæ i dobór
materia³u, gdy¿ belki drewniane powinny byæ d³ugie i proste, dziêki
czemu uzyskamy stabiln¹ i mocn¹ konstrukcjê domu. Domy w systemie wieñcowym
budowane s¹ w naszym kraju najczêœciej na Podhalu.
Domy z bali wznosi siê bez gwoœdzi i œrub, a poszczególne bale ³¹czy siê za
pomoc¹ drewnianych dybli lub metalowymi szpilkami. Naro¿niki domów z
bali pe³ni¹ istotn¹ rolê konstrukcyjn¹, a od ich prawid³owego wykonania zale¿y
izolacyjnoœæ cieplna œcian domu. Bale mog¹ byæ w nich ³¹czone na
ró¿ne zamki ciesielskie, od których zale¿y ostateczny efekt wizualny domu.